Mẹo về Sân Lai cách mấy nắng mưa Có khi gốc tử đã vừa người ôm Chi Tiết
Bùi Thị Vân Thiện đang tìm kiếm từ khóa Sân Lai cách mấy nắng mưa Có khi gốc tử đã vừa người ôm được Cập Nhật vào lúc : 2022-03-28 07:36:05 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Đoạn thơ "Kiều ở lầu Ngưng Bích" dài 22 câu trích trong "Truyện Kiểu" là những "Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình" (Tố Hữu). Bao biến cố kinh khủng đã ra mắt: tai bay vạ gió, cha và em bị tù tội, gia tài bị bọn sai nha "đầu trâu mặt ngựa" cướp "sạch sành sanh...", phải bán mình chuộc cha, trao duyên cho em, Kiều rơi vào tay Mã Giám Sinh - Tú Bà. Sau khi "thất thân" bởi Mã Giám Sinh, bị mụ Tú bà làm nhục, Kiều tự vẫn nhưng đã được cứu sống. Tú Bà dỗ dành Kiều:
"Người còn thì cùa hãy còn,
Tìm nơi xứng đáng là con cháu nhà...".
Kiều được Tú Bà đưa ra lầu Ngưng Bích với lời hứa hẹn "con hãy thong dong” nhưng thật ra là nàng bị giam lỏng. Lầu Ngưng Bích là một điểm nghỉ chân của Thúy Kiều trên con phố lưu lạc đầy nước mắt, cay đắng và tủi nhục suốt 15 năm trời.
Sáu câu đầu đoạn là một không khí nghệ thuật và thẩm mỹ và một tâm trạns nghệ thuật và thẩm mỹ đồng hiện. Có "non xa" và "tấm trăng gần": có "cát vàng cồn nọ” và “ bụi hồng dặm kia". Giữa mội thiên nhiên vắng lặng và mênh mông, không một bóng người, Kiều chỉ còn biết "Bổn bề bát ngát xa trông". Một cảm hứng đơn độc. buồn tủi và bẽ bàng cho thân phận mình, duyên số mình. Chỉ có một mình một bóng đối diện với "mây sớm đèn khuya", nỗi lòng người con gái lưu lạc đau khổ, tủi nhục và ngao ngán vô cùng:
"Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng".
Bốn chữ "như chia tấm lòng" diễn tả một nỗi niềm, mội nỗi lòng tan nát, đau thương. Vì thế, tuy sống giữa một khung cảnh đẹp êm đềm, có non xa và trăng gần - nhưng nàng vẫn thấy đơn độc, bẽ bàng, bởi lẽ "Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ ”. Kiều sao không khỏi cô dơn, bẽ bàng trong một cảnh ngộ đầy thảm kịch:
"Chung quanh những nước non người,
Đau lòng lưu lạc nên vài bốn câu”
Tám câu thơ tiếp theo nói lên niềm tưởng nhớ tình nhân và nỗi xót thương cha mẹ của Thúy Kiều khi sống một mình trong lầu Ngưng Bích. Với Kim Trọng thì Kiều Tưởng người. Với cha mẹ thì nàng đã “xót người..” mỗi đối tượng Kiều có một nỗi thương nhớ riêng.
Trên đường theo Mã Giám Sinh về Lâm Tri. Kiều thương Kim Trọng đơn độc, đau khổ "Một trời thu để riêng ai một người". Đối với cha mẹ Kiều khắc khoải "Nghe chim như nhắc tấm lòng thần hôn". Lẩn này, Kiều tưởng nhớ chàng Kim, nhớ lời thề dưới trăng đêm tình tự "dưới nguyệt chén đồng", thương người vêu đau khổ "rày trông mai chờ" và "bơ vơ" đơn độc, sầu tủi. Đến bao giờ mới nguôi, mới "phai" được nỗi thương nhớ ấy? Những từ ngữ, hình ảnh chỉ không khí và thời gian cách biệt như: "dưới nguyệt chén đồng"tin sương", "rày trông mai chờ, "bên trời góc bể", "tấm son gột rửa..." đã diễn tả và thể hiện một cách sâu sắc cảm dộng tình cảm thương nhớ tình nhân trong mối tình đầu, nay vì cảnh ngộ mà chia lìa đau đớn:
"Tường người dưới nguyệt chén đồng
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”
Các động từ - vị ngữ: "tưởng", "trông", "chờ", "bơ vơ", "gột rửa", "phai" đã link thành một khối mạng lưới hệ thống ngôn từ độc thọai diễn đạt nội tâm nhân vật trữ tình. Kiều nhớ tình nhân khôn nguôi, xót xa cho mối tình đã nặng lời thề son sắt mà bị tan vỡ!
Nhớ chàng Kim rồi Kiều xót thương cha mẹ. Các từ ngữ chỉ thời gian xa cách: "hôm mai", "cách mấy nắng mưa", những thi liệu, điển cố văn học Trung Hoa : "sân Lai", "gốc tử" và thành ngữ "quạt nồng ấp lạnh", đặc biệt hình ảnh mẹ già "tựa cửa hôm mai đợi chờ, trông ngóng đứa con lưu lạc quê người đã cực tả nỗi nhớ thương cha mẹ, nỗi đau buồn của đứa con gái đầu lòng không thể, không được chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ, khi song thân đã già yếu, khi gốc tử đã vừa người ôm".
Nguyễn Du đã sử dụng ngôn từ độc thọai phối hợp hòa giải và hợp lý giữa phong cách cổ xưa và phong cách dân tộc bản địa, tạo nên những vần thơ biểu cảm thể hiện một tâm trạng thảm kịch, một cảnh ngộ đầy thảm kịch của Thúy Kiều. Trong chia lìa "trâm gãy gương tan" nàng vẫn dành riêng cho "người tình chung” bao tình thương nhớ "muôn vài ái ân". Là một đứa con chí hiếu, giàu đức hi sinh, khi cha mẹ già yếu không được sớm hôm phụng dưỡng, Kiều càng nhớ thương, càng xót xa. Giọng thơ rưng rưng lệ, nỗi đau củ a nàng Kiều như thấm vào cảnh vật, thời gian và lòng người lâu nay nay:
"Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm”
Tám câu cuối đoạn, điệp ngữ "buồn trông" xuất hiện bốn lần, đứng ở vị trí đầu câu 6 của mỗi cặp lục bát. Cứ mỗi cặp lục bát là một nét tâm trạng "buồn trông". Ngoại cảnh và tâm cảnh, khung cảnh thiên nhiên và biến diễn tâm trạng của nhân vật được diễn tả qua một khối mạng lưới hệ thống hình tượng và ngôn từ mang tính chất chất ước lệ, mở ra một trường liên tưởng bi thương:
"Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa”
Cửa bể mênh mông lúc ngày tàn chiều hôm càng làm tăng nỗi buồn đau đơn độc của kiếp người lưu lạc. "Thuyền ai" lúc ẩn lúc hiện "thấp thoáng cánh buồm xa xa' đầy ám ảnh. "Buồn trông" con thuyền "ai " xa lạ, cánh buồm xa xa"thấp thoáng", Kiều càng nghĩ đến thân phận bơ vơ của tớ nơi quê người đất khách.
Rồi nàng lại "buồn trông" về phía "ngọn nước mới sa", dõi theo những cánh hoa trôi dạt và tự hỏi "về đâu", đến phương trời vô định nào. Cánh hoa trôi man mác ấy tượng trưng cho số phận chìm nổi trên dòng đời không biết về đâu, đến đâu Kiều nhìn hoa trôi trên ngọn nước mà cảm thương cho số phận của tớ:
"Buồn trông ngọn nước mới sa.
Hoa trôi man mác biết là về đâu"
Sau hai thắc mắc tu từ về "thuyền ai", về hoa trôi biết về đâu . Kiều "buồn trông" về bốn phía "chân mây mặt đất" về nội cỏ, nàng chỉ nhìn thấy trên cái nền xanh xanh mịt mờ bát ngát là sắc tố tàn úa, vàng héo "rầu rầu" củ a nội cỏ. Màu sắc tê tái thê lương ấy đã phản chiếu nỗi đau tê tái của người con gái lưu lạc chốn giang hổ:
"Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mâymặt đất một mâu xanh xanh".
"Nội cỏ rầu rầu” tàn úa hiện lên giữa màu "xanh xanh" nhạt nhòa của 'chân mây mặt đất" đó đó là tâm trạng lo âu của Kiều khi nghĩ đến tương lai sầm uất, héo tàn của tớ, sắc cỏ "rầu rầu" ấy, nàng đã một lần nhìn thấy mới ngày nào trên nấm mồ Đạm Tiên:
"Sè sè nắm đất bên dường,
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh".
Nhìn xa rồi nhìn gần, vừa "buồn trông" vừa lắng tai nghe. Nghe tiếng gió, gió gào, "gió cuốn" trên mặt duềnh. Nghe tiếng "ầm ầm” của sóng, không phải là sóng reo mà "sóng kêu". Gió và sóng đang bủa vây ".xung quanh ghế ngồi". Mội tâm trạng đơn độc lẻ loi đang trải qua những giờ phút hãi hùng, ghê sợ, lo âu. Phái chăng âm thanh kinh hoàng ấy của gió và sóng là hình tượng cho những tai họa kinh khủng đang bủa vây, sắp giáng xuống số phận người con gái "nho bé" đáng thương? Kiều "buồn trông" mà lo âu sợ hãi:
"Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ấm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi".
Bức tranh "nước non người", cận cảnh là lầu Ngưng Bích, viển cảnh là con thụyền và cánh buồm xa xa trên cửa bể chiều hôm, là ngọn nước và hoa trôi, là nội cò rầu rầu giữa màu xanh xanh chân mâv mặt đất, là gió cuốn và tiếng sóng ầm ầm kêu nơi mặt duềnh mang ý nghĩa tượng trưng và giàu giá trị thẩm mĩ. Màu sắc ấy, âm thanh ấy của thiên nhiên vừa bát ngát , sầm uất, vừa kinh hoàng, tất cá như đang bủa vây người con gái lưu lạc đau thương trong nỗi buồn đau hãi hùng, lẻ loi.
Những đoạn đường đầy cạm bẫy, nhiều máu và nước mắt, có "ma đưa lối, quỷ đem đường", đối với Kiều đang ở phía trước. Đoạn thơ "Kiều ở lầu Ngưng Bích" như chứa đầy lệ. Lệ của người con gái lưu lạc, đau khổ vì đơn độc lẻ loi. buồn thương chua xót vì mối tình đầu tan vỡ, xót xa vì thương nhớ mẹ cha, lo sợ cho thân phận, số phận mình. Lệ của nhà thơ, một trái tim nhân đạo bát ngát đồng cảm, xót thương cho những người dân thiếu nữ tài sắc, hiếu thảo mà bạc mệnh.
Loigiaihay.com
Cho đoạn thơ:
"Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm"
(Trích Kiều ở lầu Ngưng Bích - Ngữ văn 9, tập 1)
a. Nội dung của khổ thơ trên là gì?
b. Tìm hai điển cố trong đoạn thơ trên và nêu hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ của cách sử dụng điển cố đó?
c. Xác định thành phần tình thái trong câu "Có khi gốc tử đã vừa người ôm"?
d. Nhận xét về nghệ thuật và thẩm mỹ sử dụng từ “xót” để miêu tả tâm trạng nhân vật.
BÀI TẬP 8. Trong đoạn trích” Kiều ở lầu Ngưng Bích” có câu: “Sân Lai cách mấy năng mưa Có khi gốc tử đã vừa người óm” (Sách giáo khoa Ngữ Văn 9, tập 1, NXBGDVN) 1. Những câu thơ trên đã cho tất cả chúng ta biết nỗi nhớ của Kiều với ai? Chép đúng chuẩn đoạn thơ nói về nỗi nhớ người thân trong gia đình đó? Qua nỗi nhớ đó chứng tỏ phẩm chất gì của Kiểu? 2. Chỉ ra những điển tích trong hai câu thơ trên? Em hiểu ý nghĩa của những điển tích đó như thế nào?
SÂN LAI CÁCH MẤY NẮNG MƯA (1045)
Sân Lai: tức sân của Lão Lai Tử 老莱子. Lão Lai Tử là một trong “Nhị thập tứ hiếu”.
Lão Lai Tử là một ẩn sĩ nước Sở thời Xuân Thu, tự cày cấy ở sườn nam Mông Sơn 蒙山để sinh sống. Ông rất có hiếu với cha mẹ, hết lòng phụng dưỡng, đã 70 tuổi nhưng không bao giờ nói “già” trước mặt cha mẹ. Ông thường mặc áo ngũ sắc, cầm trống lắc tay làm ra bộ dạng của một đứa bé để cha mẹ vui lòng. Có một lần đi lấy nước, khi bước vào nhà trượt chân ngã, ông sợ cha mẹ đau lòng, bèn vờ vịt như một đứa bé cất tiếng khóc lên, cha mẹ ông nhìn thấy thế cười vang.
Cả câu ý nói Thuý Kiều xa cách cha mẹ đã lâu.
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm
(“Truyện Kiều” 1045 – 1046)
Sân Lai: Sân của Lão Lai tử. Theo “Hiếu tử truyện”, Lão Lai tử người thời Xuân thu, có tiếng là con hiếu, 70 tuổi rồi mà vẫn còn giả chơi trò trẻ con, mặc áo năm sắc nhảy múa trước sân rồi vờ ngã cho cha mẹ vui.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:
Lão Lai ban y hí vũ vu đình dĩ duyệt thân tâm.
老萊班衣戲舞于庭以悅親心
(Ông Lão Lai mặc áo đẹp vui múa trước sân để vui lòng cha mẹ)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/6/2022
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=JvIGcVoAtyU[/embed]