Thủ Thuật Hướng dẫn Ý nghĩa của mùa lá rụng trong vườn 2022
Họ tên bố (mẹ) đang tìm kiếm từ khóa Ý nghĩa của mùa lá rụng trong vườn được Update vào lúc : 2022-03-27 05:29:07 . Với phương châm chia sẻ Mẹo Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Đề bài: Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn của nhà văn Ma Văn Kháng.
Nội dung chính- Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 1Dàn ý Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườnPhân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 2Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 3Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 4Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 5Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 6Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 7Video liên quan
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 1
Ma Văn Kháng đã từng nói: “Không ai chọn thời đại, hòan cảnh để sinh ra và sống với nó cả”. Ông từng được mệnh danh là người khuấy động văn đàn tân tiến Việt Nam, đại biểu tinh anh của văn học Việt với nhiều tác phẩm đặc sắc vẫn đang miệt mài góp sức cho việc nghiệp văn chương cho nước nhà dù tuổi đã cao. “Mùa lá rụng trong vườn” là một cuốn tiểu thuyết đặc sắc của ông, xuất bản năm 1985. Truyện lấy toàn cảnh một mái ấm gia đình truyền thống vào trong năm 80 của thế kỉ XX, khi đất nước khởi đầu có những bước chuyển mình mạnh mẽ và tự tin sau trận chiến tranh, gây ra nhiều thay đổi tốt có, xấu có. Truyện đã phản ánh chân thực những dịch chuyển trong xã hội thời bấy giờ và những ảnh hưởng to lớn của nó tới mái ấm gia đình – tế bào của xã hội.
Thật vậy, đọan trích là chương II của tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn kể về chiều 30 Tết năm Bính Tuất, chị Hòai – vợ anh Tường liệt sĩ con trưởng của cụ Bằng nay đi bước nữa. Tuy chị đã có mái ấm gia đình riêng nhưng chị vẫn không quên về quê. Đón nhận tình yêu thương của mái ấm gia đình ông Bằng, sự hỏi han của người em trai, em dâu mái ấm gia đình chồng cũ không khỏi khiến chị nghẹn ngào. Khi câu truyện cảm động giữa ông Bằng và chị ra mắt thì mâm cỗ cúng gia tiên cũng bày xong. Mâm cỗ ngày Tết thật là sang.. Qua câu truyện trên, Ma Văn Kháng bày tỏ lòng trân trọng trước sự ăn ở đầy tình nghĩa thủy chung và những truyền thống tốt đẹp của người dân Hà thành.
Trước tiên, chị Hòai – đứa con tinh thần mà ông yêu quý đã được nhà văn chắp bút tô điểm. Chị là người vợ của một liệt sĩ. Mặc dù chị tái giá nhưng chị vẫn giữ tình nghĩa với nhà chồng cũ. Chị về thăm lại mái ấm gia đình đúng vào 30 Tết. Ma Văn Kháng đã miêu tả chị rất tỉ mỉ, rõ ràng. Hòai là một người phụ nữ nông thôn, trạc 50 tuổi. Người chị thon gọn trong chiếc áo bông trần hạt lựu. Chị có một khuôn mặt rộng với cặp mắt đằm thắm và chiếc miệng tươi. Chỉ với việc khắc họa đôi nét về nhân vật, ta hoàn toàn có thể thấy chị hòai hiện lên một cách giản dị với vẻ đẹp tươi tắn, sáng sủa. Từng là dâu trưởng trong mái ấm gia đình ông bằng, giờ đây chị đã có một mái ấm gia đình riêng với những quan hệ, bộn bề lo toan riêng nhưng chị vẫn luôn dành một chút ít góc nhỏ trong trái tim cho mái ấm gia đình ông Bằng. Trong tiềm thức từng người trong mái ấm gia đình đầm ấm ấy luôn “vẫn sống động một chị Hòai đẹp người mẫu nết”. Về thăm mái ấm gia đình ông Bằng, chị mang quà quê với gạo nếp và giỏ thủ do chồng hiện tại chị làm. Lúc gặp ông Bằng mà mình kính trọng, yêu thương, chị “gần như thể không dữ thế chủ động lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to bản.. kịp hãm lại lúc còn cách ông già hai hàng gạch hoa”. Tiếng gọi của chị nghẹn ngào trong tiếng nấc “Ông!”. Chị hòa chắp tay trước bàn thờ cúng tổ tiên ngay sau khi ông Bằng lui gót, chị tíu tít hỏi han mọi người trong mái ấm gia đình.
Với những hành vi trên, ta thấy chị rất quan tâm, chăm sóc mọi người. Chị ấy sống nặng tình nghĩa thủy chung son sắt. Chị coi mái ấm gia đình chồng cũ như những người dân thân trong gia đình thích. Đó cũng đó đó là vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam.
Ma Văn Kháng cũng lia ngòi bút của tớ một cách điệu nghệ để khắc họa nhân vật ông Bằng với ngọai hình cao gầy hơn mọi ngày nhưng trang trọng và chỉnh tề hơn, khuôn mặt ánh lên cảm xúc của con người trước ngưỡng của năm mới. Khi nghe tin hòai lên, “ông sững khi nhìn thấy Hòai, mặt thóang một chút ít ngơ ngẩn. Rồi mắt ông chớp liên hồi, môi ông bật không thành tiếng có cảm hứng ông sắp khóc òa”, giọng ông bỗng khê đặc, khàn rè: “Hòai đấy ư, con?”. Nỗi vui mừng khôn tả của ông khi hội ngộ đứa con dâu trưởng mà ông rất mực yêu thương đã được miêu tả một cách chân thực.
Khi mâm cỗ thịnh sọan được đưa lên, mọi người quây quần bên nhau, ông Bằng đứng trước bàn thờ cúng tổ tiên như quên hết mọi thứ xung quanh, trôi ngược về quá khứ để tri ân cha mẹ, tổ tiên, ông tâm tình với vợ và con trai cả đã hi sinh của tớ: “Trong giây lát, nhập vào dòng xúc động tri ân cùng tiên tổ và những người dân đã khuất, ông bẰng lâng lâng trong những hoài niệm hư ảo, thóat trần. Nhưng ông chỉ ở trong dòng tình cảm trôi lững lờ đó trong khoảng chừng thời gian ngắn. Quá khứ không cắt rời với hiện tại. Tổ tiên không tách rời với con cháu. Tất cả link thành một mạch bền chặt thủy chung. Bởi vậy, ông lại trở về với những ngày đang sống, với những người dân đang sống, mắt ông bỗng cay xè”. Có thể thấy, ông bằng là gạch nối giữa quá khứ với hiện tại của mái ấm gia đình trong khoảng chừng thời gian ngắn thiêng liêng ấy. Ông là kiểu nhân vật trong đạo đức mái ấm gia đình.
Tóm lại, qua đọan trích “Mùa lá rụng trong vườn”, Ma Văn Kháng đã khôn khéo xây dựng kết cấu truyện hợp lý để giúp người đọc cảm nhận được nét trẻ đẹp tuyền thống mái ấm gia đình của người Việt Nam để không đánh mất mình trước tác động của nền kinh tế tài chính thị trường, giúp từng người càng yêu thêm những nét trẻ đẹp trong tâm hồn người Hà thành. Truyện như một thước phim ngắn về một mái ấm gia đình có truyền thống trọng đạo ân tình, tình nghĩa thủy chung son sắt.
Dàn ý Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn
I. Mở bài
1. Tác giả
a. Cuộc đời
– Ma Văn Kháng sinh năm 1936 tại làng Kim Liên, Đống Đa, Tp Hà Nội Thủ Đô. Tên khai sinh của ông là Lê Trọng Đoàn.
– Ông là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, học trường Sư phạm Tp Hà Nội Thủ Đô. Ông từng là giáo viên cấp hai, dạy môn Văn và là hiệu trưởng trường cấp 3 thị xã Lao Cai nay là tỉnh Tỉnh Lào Cai. Ông cũng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1974.
– Ông là một nhà văn nhiệt huyết đầy sức trẻ không những thế ông còn là một nhà văn đi tiên phong trong quá trình đổi mới văn xuôi Việt Nam năm 1975.
b. Sự nghiệp
– Ông có một khối lượng tác phẩm dồi dào và mang lại nhiều ý nghĩa như: Mùa lá rụng trong vườn, đồng bạc trắng hoa xòe,Vùng biên ải, trăng non, phép lạ thường ngày…
– Ma Văn Kháng đã giành được những phần thưởng quan trọng bởi những tác phẩm của tớ như: phần thưởng loại B của Hội Nhà văn Việt Nam, phần thưởng văn học ASEAN, phần thưởng Nhà nước về văn học – nghệ thuật và thẩm mỹ năm 2001…
2. Tác phẩm
– Mùa lá rụng trong vườn được trích ra từ chương II của tiểu thuyết cùng tên.
– Tác phẩm thể hiện nỗi niềm thương tiếc cho những giá trị cũ của dân tộc bản địa đang bị mai một và nhạt nhòa trước những đổi thay của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đổi mới.
II. Thân bài
1. Nhân vật chị Hoài
– Chị Hoài là một người phụ nữ qua hai đời chồng, có số phận riêng của chị. Hiện tại chị vẫn có một mái ấm gia đình riêng nên chị ít còn liên quan đến mái ấm gia đình nhà chồng đầu tiên đã hi sinh. Tuy nhiên chị vẫn quan tâm đến những dịch chuyển của mái ấm gia đình nhà chồng trước.
-> Điều đó đã cho tất cả chúng ta biết chị là một người sống có tình nghĩa.
– Chị Hoài mang vẻ đẹp đằm thắm của người phụ nữ nông thôn: người thon gọn, khuôn mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và chiếc miệng tươi.
– Mọi người trong mái ấm gia đình nhà rất quý chị Hoài vì chị là một người phụ nữ nhân hậu, biết phương pháp ứng xử trong quan hệ với người khác. Chị đột ngột trở về sum họp cùng mái ấm gia đình người chồng cũ trong một buổi chiều thời điểm ở thời điểm cuối năm, chị nhận được thư của bố chồng cũ, chị biết được chuyện của cô Phượng và vì chị sợ ông Bằng buồn nên vội vã đi ngay. Không những thế chị còn sẵn sàng sẵn sàng quà cho tất cả những người dân trong mái ấm gia đình. Đó là những món quà quê giản dị nhưng đậm tình người.
– Chị quan tâm tất cả những người dân trong mái ấm gia đình bằng một tình cảm chân tình nồng hậu sau bao nhiêu năm xa cách.
– Chị kính cẩn nghiêng mình trước bàn thờ cúng tổ tiên chiều 30 Tết.
– Chị trở lại mái ấm gia đình nhà chồng khi mái ấm gia đình ấy đang có những biến hóa rạn vỡ những quan hệ.
=> Tóm lại qua đây tất cả chúng ta thấy chị Hoài không riêng gì có đẹp người mà còn đẹp nết. Nhân vật Hoài được nhà văn xây dựng in như mẫu người phụ nữ vẫn không thay đổi được nét trẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Chính trị đã đánh thức tình cảm mái ấm gia đình thiêng liêng về gia tộc làm cho bữa cơm tất niên trở nên ấm cúng hơn sang trọng và hân hoan hơn so với thời buổi xã hội trở ngại vất vả.
2. Cảnh sum họp trước giờ cúng tất niên
a. Diễn biến tâm trạng của ông Bằng và chị Hoài
– Ông Bằng nghe tin chị Hoài lên thì xôn xao trong lòng, khi nhìn thấy chị thì ông đứng sững người lại, mặt thoáng chút ngơ ngẩn rồi mắt ông chớp liên hồi môi ông lật bật không thành tiếng, có cảm hứng như sắp khóc.
– Giọng của ông khê đặc khàn rè “Hoài đấy ư con”.
-> Bằng hàng loạt rõ ràng miêu tả nội tâm nhân vật nhà văn đã đã cho tất cả chúng ta biết được tâm trạng từ ngạc nhiên đến vui mừng, xúc động của người cha già kính yêu trong mái ấm gia đình.
– Về phía chị Hoài người phụ nữ ấy cũng không kiềm chế được cảm xúc của tớ mà lao về phía bố chồng quên cả đi dép. Đôi chân to bản của người nông thôn còn kịp tạm dừng trước mặt ông Bằng cách ông hai hàng gạch hoa. Và chị cất lên tiếng gọi nghẹn ngào “Ông”.
-> Cảnh tượng hiện ra trước mắt tất cả chúng ta là một cảnh tượng của tình cảm mái ấm gia đình giữa bố chồng và cô con dâu trưởng. Đó là một cảnh xúc động và tràn ngập tình yêu thương. Tuy nhiên trong lòng cả hai người đều mang một nỗi tiếc thương về những rạn nứt trong quan hệ mái ấm gia đình. Vui đấy nhưng cũng buồn đấy. Tuy vậy chị Hoài trở về thăm nhà ông Bằng như tìm thấy được một người đáng tin cậy và thương yêu, mọi đau buồn được giải tỏa.
b. Khung cảnh Tết và ý nghĩa cúng tổ tiên trong ngày Tết
– Khung cảnh Tết được miêu tả thông qua bàn thờ cúng gia tiên: khói hương và mâm cỗ thịnh soạn.
– Tất cả mọi người trong mái ấm gia đình tề tựu quây quần sẵn sàng sẵn sàng chu đáo cho thời khắc cúng tất niên vào chiều 30 tết.
– Ông Bằng soát lại hàng khuy áo chỉnh lại cà vạt ho khan một tiếng dịch chân lại trước bàn thờ cúng. Ông Bằng có cảm thấy thiêng liêng nhập tâm vào những lời tri ân tổ tiên của tớ. Có thể nói đây đó đó là một nét văn hóa của người Việt Nam ta.
-> Hành động ấy thể hiện sự gợi nhớ về cội nguồn những giá trị truyền thống của dân tộc bản địa ta. Đồng thời nhà văn đặt ra vấn đề là nên phải biết giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp của quá khứ của truyền thống.
III. Kết bài
– Như vậy chỉ qua một đoạn trích trong tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn mà nhà văn Ma Văn Kháng đã thẳng thắn nêu lên những vấn đề nhức nhối của xã hội giờ đây. Trước thời cuộc đổi mới của đất nước kinh tế tài chính trở ngại vất vả và những quan hệ mái ấm gia đình rạn vỡ vì những văn hóa mới gia nhập. Các giá trị truyền thống như bị xói mòn. Trước tình hình đó nhà văn muốn những con người tất cả chúng ta hãy biết giữ gìn những truyền thống văn hóa dân tộc bản địa quý báu.
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 2
Ma Văn Kháng sinh năm 1936 tại làng Kim Liên, Đống Đa, Tp Hà Nội Thủ Đô. Tên khai sinh của ông là Lê Trọng Đoàn. Ông là một nhà văn nhiệt huyết đầy sức trẻ không những thế ông còn là một nhà văn đi tiên phong trong quá trình đổi mới văn xuôi Việt Nam năm 1975. Ông có một khối lượng tác phẩm dồi dào và mang lại nhiều ý nghĩa tiêu biểu như “Mùa lá rụng trong vườn” được trích từ chương II của tiểu thuyết cùng tên. Tác phẩm thể hiện nỗi niềm thương tiếc cho những giá trị cũ của dân tộc bản địa đang bị mai một và nhạt nhòa trước những đổi thay của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đổi mới.
Đoạn trích là chương II của tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn kể về chiều 30 Tết năm Bính Tuất, chị Hoài – vợ anh Tường liệt sĩ con trưởng của cụ Bằng nay đi bước nữa. Tuy chị đã có mái ấm gia đình riêng nhưng chị vẫn không quên về thăm mọi người. Đón nhận tình yêu thương của mái ấm gia đình ông Bằng, sự hỏi han của người em trai, em dâu mái ấm gia đình chồng cũ không khỏi khiến chị nghẹn ngào. Tác giả đã miêu tả chị rất tỉ mỉ, rõ ràng. Hoài là một người phụ nữ nông thôn, chạc 50 tuổi. Người chị thon gọn trong chiếc áo bông trần hạt lựu. Chị có một khuôn mặt rộng với cặp mắt đằm thắm và chiếc miệng tươi. Chỉ với việc khắc họa đôi nét về nhân vật, ta hoàn toàn có thể thấy chị Hoài hiện lên một cách giản dị với vẻ đẹp tươi tắn, sáng sủa.
Chị Hoài từng là dâu trưởng trong mái ấm gia đình ông Bằng, giờ đây chị đã có một mái ấm gia đình riêng với những quan hệ, bộn bề lo toan riêng nhưng chị vẫn luôn dành một chút ít góc nhỏ trong trái tim cho mái ấm gia đình ông Bằng. Trong tiềm thức từng người trong mái ấm gia đình đầm ấm ấy luôn “vẫn sống động một chị Hoài đẹp người mẫu nết”. Về thăm mái ấm gia đình ông Bằng, chị mang quà quê với gạo nếp và giỏ thủ do chồng hiện tại chị làm. Lúc gặp ông Bằng mà mình kính trọng, yêu thương, chị “gần như thể không dữ thế chủ động lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to bản.. kịp hãm lại lúc còn cách ông già hai hàng gạch hoa”. Tiếng gọi của chị nghẹn ngào trong tiếng nấc “Ông!”. Chị hòa chắp tay trước bàn thờ cúng tổ tiên ngay sau khi ông Bằng lui gót, chị tíu tít hỏi han mọi người trong mái ấm gia đình.
Những hành vi trên, ta thấy chị rất quan tâm, chăm sóc mọi người. Chị ấy sống nặng tình nghĩa thủy chung son sắt, coi mái ấm gia đình chồng cũ như những người dân thân trong gia đình thích. Đó cũng đó đó là vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Cuộc gặp mặt giữa ông Bằng và người dâu trưởng là chị Hoài là một cuộc gặp gỡ vừa vui mừng vừa xót xa. Trong một chừng mực nào đó, cuộc hội ngộ này xoa dịu niềm đơn độc và tiếp thêm niềm tin cho ông Bằng trong cảnh ngộ mái ấm gia đình hiện tại.
Lễ cúng tất niên tràn ngập không khí trang nghiêm nhưng ấm cúng, lời khấn thành kính mà chân thành. Đứng trước bàn thờ cúng tổ tiên, ông Bằng “như quên hết xung quanh và bản thể”. Ông thành tâm theo khói hương ngày Tết trôi về quá khứ, cất lên lời vọng tưởng đầy tri ân với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, với người vợ đã qua đời, với người con trai cả đã xanh mồ. Để rồi từ quá khứ thiêng, ông trở về với hiện tại bộn bề. Hơn ai hết trong mái ấm gia đình này, ông ý thức sâu sắc sự link giữa truyền thống và hiện tại, giữa tổ tiên và con cháu. Mâm cỗ tất niên thịnh soạn được cả nhà, nhất là Lí – tươm tất sẵn sàng sẵn sàng. Nỗi buồn năm cũ như qua đi, chỉ từ đó đêm trừ tịch đầy sự vui vẻ, hân hoan, ấm cúng của một mái ấm gia đình tưởng chừng không bao giờ hoàn toàn có thể chia cắt.Có thể thấy, ông Bằng là gạch nối giữa quá khứ với hiện tại của mái ấm gia đình trong khoảng chừng thời gian ngắn thiêng liêng ấy.
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 3
Sau thuở nào gian dài dồn sức cho hai cuộc kháng chiến vệ quốc đi đến thắng lợi, nhân dân ta trở lại quỹ đạo đời sống thời bình với muôn vàn trở ngại vất vả kinh ngạc. Những quy luật không bình thường đã làm ra đặc trưng văn hoá thời chiến giờ không hề phát huy ảnh hưởng nữa. Con người phải đối diện với nhu yếu cơm áo. Đời sống dần lộ ra những phức tạp, tạm bợ: nhiều chuẩn mực trở nên lỗi thời, quan hệ thành viên – hiệp hội không đơn giản một chiều như trước, đòi hỏi phải được nhận thức lại. Những dịch chuyển kinh hoàng từ những nước Đông Âu, sự manh nha của nền kinh tế tài chính thị trường đầu thập kỷ tám mươi,… làm nảy sinh biết bao thắc mắc nhức nhối về niềm tin, về cách sống. Tất cả đều đang báo trước nhu yếu đổi mới toàn diện đất nước sẽ được Đảng chính thức phát động năm 1986. Có thể gọi đây là buổi giao thời của hai quá trình lịch sử với sự cọ xát, va chạm của những quan niệm, những hệ giá trị cũ – mới. Nhạy cảm với thời cuộc, một số trong những nhà văn đã kịp thời đưa được hơi thở nóng hổi của hiện thực vào tác phẩm. Tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng là trường hợp tiêu biểu. Cùng với Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu và vài ba nhà văn khác, Ma Văn Kháng đã chuyển mối quan tâm từ bình diện những sự kiện lịch sử – chính trị sang bình diện sinh hoạt thế sự, đưa những trăn trở về văn hoá, đạo đức vào trung tâm soi ngắm, mày mò.
Mùa lá rụng trong vườn như nhiều người đánh giá, là hành trình dài đi tìm câu vấn đáp cho vấn đề bức thiết: Mỗi con người, mỗi mái ấm gia đình sẽ phải sống ra làm sao trong thực trạng bộn bề hiện tại ? Đoạn trích nằm ở phần đầu tác phẩm, hoàn toàn có thể xem là một áng văn đẹp, chuyển tải thành công những suy tư, trăn trở đầy trách nhiệm của tác giả trước một đô thị đang từng giờ từng phút quẫy cựa, tung phá ra khỏi cái trật tự đã trở nên bức bối trì trệ. Đây thật sự là những trang tươi sáng, cảm động nhất của cuốn truyện mang đậm sắc thái thảm kịch nhân văn này. Từ lúc nào, cái mái ấm gia đình nhiều thế hệ vốn yên ấm, thuận hoà của ông giáo Bằng khởi đầu xuất hiện những vết rạn, rồi lung lay, chao đảo ? Vì lẽ gì mà một người vợ đảm đang, rất yêu và hãnh diện về chồng như Lý sinh ra bất mãn với mái ấm gia đình, nhảy vào những cám dỗ tầm thường ? Sự “nổi loạn” của Cừ – người con trai thứ tư của ông Bằng – đưa anh ta từ lỗi lầm này đến lỗi lầm khác rồi kết thúc bằng cái chết tuyệt vọng, có căn nguyên sâu xa từ đâu ?,… Giữa những bức xúc về đói nghèo, về công minh, tiến bộ, gây ra “cơn sốt vỡ da” của xã hội thời hậu chiến đang làm lung lay nhiều mái ấm mái ấm gia đình, có biết bao vấn đề cần phải xem xét lại một cách tỉnh táo, trong đó có nhu yếu xác định giá trị thành viên và giữ gìn những chuẩn mực văn hoá. Câu chuyện khép lại khi những người dân con ông Bằng, sau đám tang cha, đang nỗ lực tìm mọi phương pháp để hàn gắn lại những rạn vỡ trong những quan hệ vợ – chồng, anh – em, chú – cháu,… khá phức tạp. Bức thư tuyệt mệnh đầy ăn năn của Cừ, sự trả giá đau đớn của Lí, lòng vị tha của Hoài, tình yêu trong sáng của Cần và bản lĩnh văn hoá của những trí thức như Cần, Luận, Phượng liệu có hứa hẹn một tương lai sáng sủa hơn ?
Đặt khung cảnh ngày Tết sum họp ở phần đầu tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn, sau sự kiện mái ấm gia đình vừa nhận tin Cừ bỏ trốn ra nước ngoài, và mấy anh em Đông, Luận bàn cách giấu cha vì sợ ông Bằng không chịu nổi cú sốc này, Ma Văn Kháng vừa giúp bạn đọc sớm tiếp cận chủ đề tác phẩm vừa tạo được hiệu suất cao thẩm mỹ đáng kể khi khơi dậy ở người đọc nỗi lo âu và cảm hứng nuối tiếc vô ngần trước sự phôi pha, băng hoại của những giá trị truyền thống, để rồi từ bữa Tết sum họp này đã không hề toả hơi ấm trong mái ấm gia đình ông Bằng nữa. Ngày Tết ấy sẽ trở thành hình tượng cho tình người, cho nét trẻ đẹp tâm linh mà con người thời tân tiến phải khắc khoải tìm về để tự cân đối nhịp sống căng thẳng mệt mỏi và quá nhiều lý tính.
Khẳng định những giá trị truyền thống, tác giả muốn đề xuất một định hướng văn hoá làm đúng cho việc phát triển kinh tế tài chính – xã hội và nhu yếu giải phóng thành viên, đồng thời lý giải vai trò to lớn của mái ấm gia đình đối với quá trình hình thành nhân cách con người, gián tiếp đối thoại với quan niệm đạo đức thuở nào quá nhấn mạnh vấn đề vào ý thức hiệp hội: “hình như có thời kỳ người ta có ảo tưởng là hoàn toàn có thể coi nhẹ những quan hệ mái ấm gia đình. Các quan hệ cha con, vợ chồng, anh em,… hình như không còn gì phải bàn luận nữa” (lời Luận). Khuynh hướng củng cố mái ấm gia đình, gia tộc, theo Ma Văn Kháng, là “nhờ vào một nền tảng tinh thần vững bền để chống lại tất cả cái xấu đang làm phá môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường”.
Chủ đề tư tưởng toát lên từ khung cảnh sinh hoạt thân thuộc mà rất đỗi thiêng liêng. Thiên nhiên cũng sẵn sàng sẵn sàng sẵn cho con người tâm thế giao hoà. Bữa cúng tất niên là thời điểm đặc biệt với từng người Việt Nam. Nó là sự việc kết thúc để khởi đầu cho một năm mơ ước và phấn đấu. Người người hân hoan khuynh hướng về nguồn cội bày tỏ tri ân và mong được tiên tổ phù hộ độ trì. Không gian Tết mang đậm sắc tố văn hoá tâm linh ấm cúng mà trang trọng. Cách chọn thời điểm như vậy tập trung được nhiều nhân vật, thể hiện được nhiều tính cách, tâm sự mà vẫn thống nhất ở định hướng: làm gì để nuôi dưỡng căn cốt văn hoá của con người.
Mô tả một ngày Tết sum họp, ngòi bút Ma Văn Kháng như thăng hoa trong nhiệt hứng tạo dựng không khí điển hình của một chiếc Tết truyền thống. Từng rõ ràng được lựa chọn kỹ lưỡng, từng động tác, từng lời của nhân vật đều hoàn toàn có thể hé mở tâm tính và tâm trạng. Tết mang đậm sắc tố văn hoá tâm linh với không khí đặc trưng bởi sự ấm cúng, sum họp. Bữa cúng tất niên trong mái ấm gia đình ông Bằng rõ ràng là còn phản chiếu nhiều nét trẻ đẹp chung của truyền thống dân tộc bản địa. Nét đẹp đó hiện ra trên cả bình diện vật chất lẫn tinh thần. Lễ cúng chuyên nghiệp, trang trọng theo đúng nghi thức với khói trầm ngát thơm, bánh chưng xanh buộc lạt điều, mâm ngũ quả, những chén rượu xinh xắn rải ngang trước bàn thờ cúng, ngọn đèn dầu lim dim,… Có sự thành kính nghiêm cẩn, thiêng liêng một dòng chảy mơ hồ mà xao động đến rưng rưng cảm động. Đó là thời khắc giao hoà giữa hai thế giới: quá khứ và hiện tại, thực và ảo, sống và chết, cõi dương và cõi âm binh, cõi người và cõi hồn, thể xác và tâm linh,… Bức ảnh những thành viên đã khuất trong mái ấm gia đình (hình ảnh bà Bằng, anh cả Tường) như khơi lại quá khứ, mở ra cuộc giao cảm kỳ lạ: “Khói hương và khung cảnh trầm tĩnh đưa hiện tại về quá khứ. Thoáng cái, ông Bằng như quên hết xung quanh và bản thể. Dâng lên trong ông cái cảm xúc thiêng liêng rất đỗi quen thân và tâm trí ông bỗng mờ nhoè, phiêu diêu lãng đãng gần xa, ẩn hiện tầng tầng lớp lớp những ảnh hình khi tỏ khi mờ, chập chờn như trong chiêm bao”. Giây phút này con người như được thanh tẩy để trở nên tinh khiết, đau đáu niềm hướng thiện. Lời khấn của ông Bằng là tình cảm thiết tha khuynh hướng về cội nguồn bằng tất cả lòng biết ơn trân trọng và tâm nguyện đắp bồi, củng cố mái ấm mái ấm gia đình giữa bao sóng gió. Trong lời khấn ấy có một sợi dây bí hiểm nối kết mọi người, cả kẻ sống người chết, kẻ xuất hiện và người vắng mặt: dòng chảy của đạo lý, của tình yêu thương chung thuỷ, của ý thức làm người. Quá khứ không tách rời với hiện tại. Tổ tiên luôn đi cùng con cháu. Tất cả link thành sức mạnh, thành niềm tự hào và trách nhiệm. Nhà văn đã nhìn ra cái gốc gác, những nền tảng sâu xa gắn bó mỗi thành viên là truyền thống mái ấm gia đình. Lời khấn của ông Bằng không riêng gì có hướng tới tri ân người đã khuất, tri ân tổ tiên mà còn tri ân những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc bản địa. Những từ ngữ cổ kính, mang phong cách tôn giáo hoá (“Thưa thầy mẹ đã cách trở ngàn trùng mà vẫn hằng sống cùng con cháu…”) in đậm dấu ấn nhà nho mẫu mực. Nhà nho ấy quay trở về cõi thực, dù trong bầu không khí đoàn tụ, ấm cúng cũng không sao giấu được nỗi đau làm tổn hại danh dự tổ tiên. Ông Bằng mắt “cay xè”, lòng “bổn ngộn” khi nghĩ đến người con út tha hoá, tự cô lập mình bằng lối sống bất cần, trở thành kẻ chối từ gốc gác, dối cha lừa vợ. Ông lặng lẽ mà quyết liệt khi gạt tên Cừ (người con lạc loài ấy) ra khỏi lời khấn xin tổ tiên phù hộ. Có lẽ trong ông, nỗi đau vì truyền thống mái ấm gia đình bị vấy bẩn còn to hơn nỗi đau của người cha mất con. Chi tiết này khiến ngày Tết sum họp năm nay của mái ấm gia đình ông như thể “khúc vĩ thanh” của sự việc đầm ấm, bình yên, báo trước những thảm kịch không lường hết của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường thời buổi kinh tế tài chính thị trường. (Có người nói Ma Văn Kháng đã bày “mặt trận” giữa một mái ấm gia đình nhỏ bé chỉ có thứ vũ khí thuần tuý là đạo đức và văn hoá với những tác động tiêu cực của tất cả một xã hội đang trong cơn “trở dạ”).
Có một xúc cảm thật đẹp được gợi lên từ mâm cỗ tất niên: lòng kính trọng tổ tiên, niềm âu yếm dành riêng cho anh em, con cháu, bạn bè, tình yêu môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, nét tài hoa,… đều được con người gửi vào mâm cỗ ấy (Lý và mọi người đã tính toán công phu, đã nỗ lực hết mình để hoàn toàn có thể chu toàn). Nó phải thoả mãn đủ những tiêu chí: đầy đặn gợi sự no ấm, đẹp đẽ gợi sự lịch lãm, sang trọng gợi niềm thành kính;… Dường như văn hoá ẩm thực của người Việt, mà nổi tiếng là của người Tp Hà Nội Thủ Đô đã tập trung trọn vẹn trong mâm cỗ tất niên nhà ông Bằng: gà luộc, giò, nem, chả, măng hầm chân giò, miến nấu lòng, vịt quay ướp húng lìu, gà tần hạt sen,… Người ta không riêng gì có ăn bằng miệng mà còn ngắm bằng mắt, không riêng gì có cốt cho no mà còn thưởng thức cái tinh tế, cái tài hoa, cái đảm đang của người làm cỗ, cái kì diệu của mùi vị sản vật quê hương xứ sở.
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 4
Nếu bạn là người muốn tìm về lại với những truyền thống xưa cũ, muốn cảm nhận được nét trẻ đẹp cổ kính, mẫu mực trong văn hóa xưa kia của dân tộc bản địa Việt Nam thì có lẽ rằng tránh việc bỏ qua những cuốn tiểu thuyết để đời của nhà văn Ma Văn Kháng như: Đồng bạc trắng hoa xòe, Vùng biên ải, Mùa lá rụng trong vườn,…
Nội dung tiểu thuyết của Ma Văn Kháng không phải là một cuốn sách nghiên cứu và phân tích về văn hóa đời sống nhưng tác giả lại dành quá nhiều tâm huyết và không khí để miêu tả tỉ mỉ những nét trẻ đẹp trong đời sống theo từng thời kỳ phát triển của đất nước. Tiêu biểu cho phong cách sáng tác nhã nhặn mà sâu sắc của nhà văn có lẽ rằng phải kể tới cuốn tiểu thuyết “Mùa lá rụng trong vườn” với nội dung chính nói về một mái ấm gia đình gia giáo sống ở thời kỳ đất nước đổi mới. một mái ấm gia đình với nhiều thế hệ bị sự thay đổi của nền kinh tế tài chính thị trường tác động sâu sắc và mạnh mẽ và tự tin đến nếp sống và nếp nghĩ của từng con người trong mái ấm gia đình. Những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong cơ chế mới ấy có lẽ rằng là những người dân đã có tuổi như ông Bằng. Những con người thuộc lớp người cũ, trong xã hội cũ như ông luôn răn dạy bản thân và những người dân thân trong gia đình trong mái ấm gia đình sống sao cho đúng chuẩn mực và để không phải xấu hổ với người xung quanh. Nhưng cơ chế thị trường thay đổi, những giá trị truyền thống mất dần. Có những giá trị xưa nay được tôn kính nay lại thành cổ hủ lỗi thời. Những người lớn tuổi như ông Bằng không hề nhiều thời gian để hoàn toàn có thể đổi thay theo cái mới và cứ vương vấn mãi với thuở nào vàng son trong đời sống cũ.
Đoạn trích trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 thuộc chương hai của cuốn tiểu thuyết “Mùa lá rụng trong vườn” với nội dung đó đó là không khí của một mái ấm gia đình lễ giáo cũ và mới đan xen nhau tạo nên một không khí vừa ấm áp vừa cảm động vào một ngày thời điểm ở thời điểm cuối năm đầy cảm xúc.
Giá trị truyền thống của một chiếc tết truyền thống từ trước đến nay dường như không còn nhiều thay đổi. Ngày tết vẫn là thời gian quý giá nhất trong một năm dài để tất cả những thành viên trong mái ấm gia đình có dịp đoàn tụ với nhau. Trong mái ấm gia đình ông Bằng cũng vậy, con gái con dâu đều đã tề tựu đông đủ để sẵn sàng sẵn sàng mâm cơm cúng chiều ba mươi để rước tổ tiên về nhà ăn tết. Dịp tết cũng là một chiếc cớ rất nhân văn để một người con dâu đã xa cách mười năm như chị Hiền có dịp về lại mái ấm gia đình của người chồng trước. Vốn dĩ chị đã không hề là một vợ của anh cả Tường nữa vì vậy việc hiếu kính với ông Bằng hay quan tâm chăm sóc những em trong nhà không hề là một bổn phận của chị nữa.
Thế nhưng những người dân trong nhà vẫn còn nhớ đến chị, thương yêu và mong ước được hội ngộ chị như thể một người con ruột trong mái ấm gia đình. Chính nhờ vào tấm lòng thơm thảo của chị Hiền, tính tình vui vẻ hiền lành, siêng năng và khôn khéo mà một người vốn là người dưng lại trở thành người trong một nhà. Còn một người vốn là máu mủ ruột rà, chỉ vì không biết giữ gìn lề thói, đuổi theo sự thay đổi của xã hội mới nên dường như vị trí cũng biến mất khỏi mái ấm gia đình. Ông Bằng thật sự đã từ bỏ đứa con ruột như cậu Cừ.
Cảnh đoàn viên của chị Hiền với mái ấm gia đình ông Bằng mang lại một cảm xúc gì đó rất thân mật và chân thực giữa người thân trong gia đình với người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình. Người đọc hoàn toàn có thể cảm nhận được nụ cười phủ rộng trong từng câu chữ. Từ cách những em ôm lấy chị, dẫn chị vào nhà. Đứa đi trước, đứa quàng tay, đứa thì bẽn lẽn đi cạnh bên. Người ta xa cách một năm đã thấy quá dài. Người trong nhà xa cách quá lâu còn tồn tại thể phai nhạt tình cảm. Ấy vậy mà với chị Hiền, người con dâu đã rời căn phòng ấy hơn mười năm vẫn được nghênh đón như thể chị ấy lâu nay vẫn sống cùng mọi người. Cũng hoàn toàn có thể vì chị Hiền là một người con dâu quá đỗi tuyệt vời nên khi về lại với mái ấm gia đình ông Bằng mới khiến người nhà yêu thương chị nhiều đến thế. Nhưng hoàn toàn có thể cũng vì chị đã xuất hiện đúng cái ngày người ta mong một sự vẹn tròn, đoàn viên nhất nên việc hội ngộ chị mới ấm áp tình người đến vậy.
Đoàn viên đâu chỉ có việc trao lẫn nhau những cái ôm siết, chị Hiền còn mưu trí chia quà quê cho từng người trong mái ấm gia đình. Một người đã xa cách mười năm nhưng vẫn nhớ như in những tính cách những thói quen từng người trong mái ấm gia đình. Chị vẫn biết cha chồng mình yêu thích ăn giò. Những thức quà quê giản dị đơn sơ như gạo nếp, hạt giống mướp hương,… Cách chị Hiền hỏi han từng người trong nhà không ngớt, cách chị chỉ trồng mướp thế nào, ở đâu, vào lúc nào thì tốt cứ như thể chị trước đó chưa từng ra đi khỏi căn phòng này.
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 5
Truyện “Mùa lá rụng trong vườn” là một trong những tác phẩm đặc sắc của Ma Văn Kháng đã để lại ấn tượng khá đẹp trong lòng độc giả thời đổi mới cuối thế kỉ XX.
Cuộc gặp gỡ giữa chị Hoài với cụ Bằng và những người dân em chồng trong chiều ba mươi Tết thật là cảm động. Phượng về làm dâu nhà cụ Bằng đã hơn chín năm. Ngày cưới của Luận – Phượng, chị Hoài có lên mừng hai em. Đã lâu, Phượng không được hội ngộ chị dâu cả trong mái ấm gia đình. Người phụ nữ mà Phượng và Lý cùng ao ước đã hiện ra như thực ngay trước cổng nhà, vào đúng lúc cả mái ấm gia đình cụ Bằng đang tíu tít buổi cúng tất niên chiều ba mươi Tết. Sự gặp gỡ ấy trong khoảnh khắc ấy càng trở nên cảm động thiêng liêng. Phượng như một “chiếc gương thần” mà tác giả dùng để phản chiếu, để soi tỏ bao cảnh tình đáng nhớ đó.
Trước mắt Phượng, bên phía ngoài cánh cổng sắt là một phụ nữ nông thôn xa lạ “trạc năm mươi, người thon gọn trong cái áo bông chần hạt lựu”. Chiếc khăn len nâu thắt ôm khuôn mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và chiếc miệng tươi. Chị ta lại đeo một chiếc tay nải nặng, dáng vóc không “ngác ngơ lạ lẫm, nhưng hơi mắt đậm nỗi bồi hồi”. Ma Văn Kháng thật tinh tế gợi tả hình ảnh chị Hoài đọng lại trong tâm hồn Phượng; chỉ là sơ cảm nhưng thật đậm, đúng là “cầu được, ước thấy”.
Chỉ nửa chừng thắc mắc xã giao, Phượng đã nhận ra người chị thân yêu của tớ: “Bác… bác hỏi ai ạ? A, có phải bác là… là chị Hoài không ạ?” Chị Hoài vẫn nhớ đứa em dâu, dù đã gần mười năm không gặp. Một thắc mắc, một câu nói xiết bao ân tình: “Cô Phượng đấy như?” Một tiếng “như” dân dã mà nghe thật ý vị, đậm đà.
Sau tiếng reo lên của Phượng: “Chị Hoài! Chị Hoài lên, anh Đông, chị Lý, anh Luận ơi!” thì em trai, em dâu chồng ùa ra đón chị Hoài. Đông, Lý, Luận đều ngơ ngơ ngác ngác, nửa tin nửa ngờ”. Thật ngoài sức tưởng tượng. Chị Hoài lên! Lên đúng chiều ba mươi Tết! Chị Hoài, vợ anh cả Tường liệt sĩ.
Sau thuở nào gian dài đau khổ để tang chồng, chị Hoài được phép bố mẹ chồng “đi bước nữa”. Nhưng tâm hồn chị vẫn gắn bó thuỷ chung với mái ấm gia đình cụ Bằng. Chuyện vui, buồn trong mái ấm gia đình cụ Bằng, chị Hoài đều san sẻ.
Chị Hoài trở về thăm “mái ấm gia đình cũ” đúng chiều ba mươi Tết đã làm dấy lên bao tình cảm bồi hồi của những đứa em trai, em dâu liệt sĩ Tường. Hình ảnh chị Hoài vẫn in đậm trong tâm ức họ: “Chị Hoài, dâu trưởng, nết na, thùy mị. Trong tiềm thức vẫn sống động một chị Hoài đẹp người mẫu nết”. Ngòi bút của Ma Văn Kháng không riêng gì có tinh tế khi phân tích tâm lý con người mà ngòi bút của ông còn thật đằm thắm, thật sâu nặng ân tình:
“Nhưng giờ đây chị Hoài đã có một mái ấm gia đình riêng với những quan hệ riêng, lo toan riêng, nên vẫn nhớ, vẫn quý, vẫn yêu chị đấy, và lại không đủ can đảm, không nỡ níu chị về mình. Quan hệ của chị ở mái ấm gia đình này đã thuộc về quá khứ. Kỉ niệm của chị ở đây đẹp nhưng buồn. Chị có quyền quên mà không còn ai được trách cứ”.
Dù đã có một mái ấm gia đình riêng ở nơi xa, nhưng chị Hoài không quên mái ấm gia đình cụ Bằng. Ngày mẹ chồng mất, chị vẫn về chịu tang. Ngày cưới của Luận và Phượng, chị cũng đến mừng và chia vui. Chị vẫn về thắp hương và dâng hoa lên bàn thờ cúng gia tiên. Chị vẫn thương nhớ anh Tường đi đánh giặc, đi mãi không về. Nhận được tin Cừ, đứa em trai chồng “di tản” ra nước ngoài, chị sợ cụ Bằng buồn, dù việc nhà, việc hợp tác xã bận rộn, lại năm hết Tết đến, nhưng chị Hoài vẫn lên, lên đúng chiều ba mươi Tết.
Chị Hoài và những đứa em chồng vẫn gắn bó thuỷ chung, vẫn son sắt nghĩa tình. Đúng như ông bà, cha mẹ ta vẫn nhớ, vẫn nhắc:
Cho dù xuôi ngược về đâu,
Tình xưa nghĩa cũ vẫn sâu vẫn bền.
Cho dù vật đổi sao dời,
Tình sâu nghĩa cả lòng người khắc ghi.
(Ca dao)
Thật cảm động, khi Phượng sôi nổi,nồng hậu nói: “Em mừng quá, chị Hoài ơi. Để em xách tay nải cho”. Thật mừng mừng tủi tủi, Thi, Lý nức nở, ôm chầm lấy chị dâu trưởng rất lâu rồi: “Đúng là có linh tính nhé. Chị xem lời em nói có thiêng không? Em vừa nói: ước gì chị Hoài hiện ra giờ đây nhỉ”. Thật là mong mỏi đợi chờ, khi Luận nói với chị dâu: “Hơn chục năm nay chị Hoài chưa lên Tp Hà Nội Thủ Đô rồi đấy”. Câu hỏi của chị Hoài cất lên: “Ông có khỏe không, hai cô?” tiềm ẩn biết bao ân tình ân nghĩa. Chị có bao giờ quên được bố mẹ chồng, từng coi chị như đứa con ruột rà thương yêu của tớ.
Cuộc gặp gỡ thời điểm ở thời điểm cuối năm giữa chị dâu và mấy đứa em chồng thật vui mừng, vồn vã, cảm động. Phượng nhắc lại kỉ niệm gần mười năm về trước mà vẫn còn roi rói trong lòng: “Hôm cưới em, chị mặc áo vét như cán bộ kia”. Luận đi cạnh chị Hoài, nghiêng nghiêng đầu, hỏi đủ chuyện dưới quê. Vợ chồng Lý – Đông “vui vẻ quá mức”, lúc cùng Đông đưa chị vào phòng khách. Chị Hoài kể lại đủ chuyện, chuyện công tác thao tác, chuyện làm ăn, chuyện cô Phượng được chuyển công tác thao tác, chuyện cậu Cừ… Nhận được thư ông, biết bao chuyện vui buồn trong mái ấm gia đình, nên chị Hoài “suốt ruột phải lên ngay”. Chị “sợ ông buồn”.
Phượng xúc động vì cô cảm thấy “Người phụ nữ đã cắt hết mối dây liên hệ với mái ấm gia đình này, vẫn giao cảm, vẫn chia sẻ buồn vui và cùng tham dự môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của mái ấm gia đình này”. Đúng Phượng là “chiếc gương thần” để soi sáng tình sâu nghĩa nặng trong lòng chị Hoài, trong tâm hồn những đứa em trai và em dâu của anh cả Tường liệt sĩ. Đọc chương II “Mùa lá rụng trong vườn”, ta thấy ngòi bút đằm thắm của tác giả khi nói về bài ca tình nghĩa, về sự thuỷ chung son sắt ở đời. Chiếc tay nải mà chị Hoài mang theo cũng là một phần tuyệt đẹp của bài ca tình nghĩa. Chiếc tay nải đựng đầy những món quà quê. Chị Hoài vừa lấy ra vừa nói. Chị chất phác và đôn hậu quá, chồng con chị chu đáo và tình nghĩa quá. Giá trị vật chất thời bao cấp thật đáng quý, giá trị tinh thần thì không thể kể hết được. Chị Hoài xởi lởi nhắc lại lời hai đứa con cứ nhét quà vào tay nải và giục: “Mẹ đi đi, không ông buồn, những chú, những cô mong!”.
Cây nhà lá vườn thôi, nhưng thật vô giá: “Đây là gạo nếp tăng sản của nhà. Cái giò thủ anh ấy gọi đấy, ông thích ăn giò thủ lắm đấy, cô Lý ạ. Còn bọc này là sắn dây. Trẻ em nó giã, nó rây đấy”. Chị Hoài thật chu đáo mang lên cả một gói hạt giống mướp hương “thơm ngon mà quả to lắm”; chị nhắc cô Lý đem gieo ở bờ ao, gieo vào đêm nay…
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 6
“Mùa lá rụng trong vườn” của nhà văn Ma Văn Kháng mang lại cho độc giả những cảm nhận nhẹ nhàng, rất truyền thống và lắng đọng.
Chuyện xoay quanh đời sống mái ấm gia đình ông Bằng- một mái ấm gia đình có truyền thống, nề nếp ở Tp Hà Nội Thủ Đô, gồm ba thế hệ chung sống với nhau thời hậu chiến, cơ chế chính trị tập trung bao cấp. Ông Bằng có năm người con, đứa con thứ nhất là Tường đã quyết tử trong trận chiến tranh. Hoài là vợ của Tường, một người dâu trưởng nết na, thùy mị. Sau thuở nào gian dài đau khổ để tang chồng, chị Hoài được phép bố mẹ chồng “đi bước nữa”. Nhưng tâm hồn chị vẫn gắn bó thuỷ chung với mái ấm gia đình ông Bằng.
Chị Hoài – người vợ của một liệt sĩ. Chấp nhận sự vô thường, chị tái giá, nhưng vẫn giữ sự hằng thường: sự trong sáng thuỷ chung với mái ấm gia đình nhà chồng (mái ấm gia đình ông Bằng). Hết mùa lá rụng năm ấy, chị như chiếc lá tìm về cội nguồn, trở về thăm lại mái ấm gia đình cũ đúng thời khắc buổi chiều tất niên. Chị Hoài (mà tên gọi như ngầm gợi lên một chiếc gì ổn định, hằng thường, thuỷ chung) hiện lên trong tác phẩm và đoạn trích trong một lát cắt bất thần của đời sống, cũng là trong chặng cuối cuộc hành trình dài của một năm tàn tháng tận.
Chị đem đến cho khu vườn của nhà chồng một tiết tấu bình yên – như bù lại cho những gì mà thế giới yên tĩnh ấy đã, đang và sẽ vừa bị tước đoạt vừa được bồi đắp mới để thích nghi trước một nhịp điệu gấp gáp của đời sống thị trường. Lời nhắn gọn gắn mà mênh mang biết bao, ít chữ mà nhiều nghĩa biết bao ở chương XX – chương ở đầu cuối của truyện – của chị Hoài sau một mùa lá rụng nữa như hoàn hảo nhất thêm diện mạo tâm hồn của một người vợ liệt sĩ đã thanh thản chọn cho mình cách sống vì mọi người (trước hết là mọi người trong mái ấm gia đình dù đó chỉ là một mái ấm gia đình đã xưa cũ với chị mà chị hoàn toàn có quyền không phải chia sẻ trách nhiệm nữa): “Bao giờ cậu Cần cưới vợ, cô Phượng ở cữ, cô Lí về, nhớ điện cho tôi lên”.
Đúng như suy nghĩ của ba nhân vật Đông, Lí và Luận: “Quan hệ của chị ở mái ấm gia đình này đã thuộc về quá khứ. Kỉ niệm của chị ở đây đẹp nhưng buồn. Chị có quyền quên mà không còn ai được trách cứ.” Nhưng đoạn trích đã cho những người dân đọc đến với một nhân vật chị Hoài của hiện tại chứ không phải là của quá khứ. Vẫn còn đó trong mùa tết năm này của tác phẩm sự chu đáo, lo toan, nghĩa tình vẹn toàn của một người dâu trưởng.
Điều đó làm tất cả mọi người trong mái ấm gia đình ông Bằng đều cảm động. Qua cách miêu tả ấy của Ma Văn Kháng, người đọc cũng bất giác bồi hồi theo tâm hồn nhân hậu, cách sống vị tha, trong sáng nghĩa tình, thuỷ chung của người đàn bà đã thuở nào là dâu trưởng.
Ma Văn Kháng đã ưu ái dành riêng cho nhân vật đặc biệt này cả hai cách ra mắt, miêu tả vừa trực tiếp (qua ngoại hình và diện mạo bình dị mà khởi sắc tươi tắn: “một phụ nữ nông thôn trạc năm mươi, người thon gọn trong cái áo bông chần hạt lựu. Chiếc khăn len thắt nâu ôm một khuôn mặt rộng có cặp mắt hai mí đằm thắm và chiếc miệng tươi.”; qua hai con mắt “đậm nỗi bồi hồi” cảnh cũ người xưa; qua ngôn từ thô mộc dân dã mà không phải là không tinh tế: “Cô Phượng đấy như?”) vừa gián tiếp (qua hồi ức của mọi người: “Chị Hoài, vợ anh cả Tường liệt sĩ.
Chị Hoài, dâu trưởng, nết na, thuỳ mị.”; qua cảm nhận của Phượng trong hiện tại: “Người phụ nữ tưởng đã cắt hết mối dây liên hệ với mái ấm gia đình này, vẫn giao cảm, vẫn chia sẻ buồn vui và cùng tham dự môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường cuả mái ấm gia đình này”). Chín năm chưa hội ngộ người cha chồng kính yêu. Phút hội ngộ, chị Hoài “gần như thể không dữ thế chủ động được mình, chị lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép…”.
Ma Văn Kháng tinh tế và sắc sảo để chị “kịp hãm lại lúc còn cách ông già hai hàng gạch hoa” – hai hàng gạch hoa của lễ giáo và sự xa cách của một lần tái giá. Chị thốt lên tiếng “Ông” nghe như một tiếng nấc. Nhưng đến lễ cúng gia tiên, chị Hoài đã thật sự trở về với niềm tin trong trẻo cũ. Người đàn bà đó đã giản dị một cách hồn nhiên để tin rằng chị vẫn là một phần không thể tách rời của cái mái ấm gia đình xưa cũ. Vì vậy, ngay lúc ông Bằng vừa khấn vái và buông tay chắp xong, chị liền “thế chân ông cụ, hai tay thổi lên trước ngực.” để cất lên lời khấn vái tổ tiên.
Có phải chính từ hình tượng này mà Ma Văn Kháng đã muốn nói lên một điều không được nói ra nói tác phẩm: thì ra, con người ta có quyền vừa hội nhập với cái mới mà vẫn vừa giữ gìn được những nét tinh tuý hằng thường của cái xưa cũ.
Phân tích tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn – mẫu 7
Mùa lá rụng trong vườn là một trong những tác phẩm đặc sắc của Ma Văn Kháng đã để lại ấn tượng khá đẹp trong lòng độc giả thời đổi mới cuối thế kỉ XX. được trích từ chương II của tiểu thuyết cùng tên. Tác phẩm thể hiện nỗi niềm thương tiếc cho những giá trị cũ của dân tộc bản địa đang bị mai một và nhạt nhòa trước những đổi thay của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đổi mới.
Bằng một giọng kể ấm áp và cảm động, tác giả đã đưa người đọc trở về với một buổi chiều thời điểm ở thời điểm cuối năm đầy bình yên. Trong buổi chiều thời điểm ở thời điểm cuối năm đầy thiêng liêng mang tính chất chất truyền thống đó, người đọc nhận ra những nét trẻ đẹp rất phương đông, rất Việt Nam của ngày Tết truyền thống: sự đoàn tụ, lễ cúng gia tiên và bữa cơm tất niên, những lời ước nguyện.
Chị Hoài – người vợ của một liệt sĩ. Chấp nhận sự vô thường, chị tái giá, nhưng vẫn giữ sự hằng thường: sự trong sáng thuỷ chung với mái ấm gia đình nhà chồng (mái ấm gia đình ông Bằng). Hết mùa lá rụng năm ấy, chị như chiếc lá tìm về cội nguồn, trở về thăm lại mái ấm gia đình cũ đúng thời khắc buổi chiều tất niên.
Tác giả đã miêu tả chị rất tỉ mỉ, rõ ràng. Hoài là một người phụ nữ nông thôn, trạc 50 tuổi. Người chị thon gọn trong chiếc áo bông trần hạt lựu. Chị có một khuôn mặt rộng với cặp mắt đằm thắm và chiếc miệng tươi. Chỉ với việc khắc họa đôi nét về nhân vật, ta hoàn toàn có thể thấy chị Hoài hiện lên một cách giản dị với vẻ đẹp tươi tắn, sáng sủa.
Chị Hoài từng là dâu trưởng trong mái ấm gia đình ông Bằng, giờ đây chị đã có một mái ấm gia đình riêng với những quan hệ, bộn bề lo toan riêng nhưng chị vẫn luôn dành một chút ít góc nhỏ trong trái tim cho mái ấm gia đình ông Bằng. Trong tiềm thức từng người trong mái ấm gia đình đầm ấm ấy luôn “vẫn sống động một chị Hoài đẹp người mẫu nết”.
Nhìn thấy chị Hoài đến, ai ai trong mái ấm gia đình ông Bằng cũng vui mừng. Phượng sôi nổi, nồng hậu nói: “Em mừng quá, chị Hoài ơi. Để em xách tay nải cho”. Lý nức nở, ôm chầm lấy chị dâu trưởng rất lâu rồi: “Đúng là có linh tính nhé. Chị xem lời em nói có thiêng không? Em vừa nói: ước gì chị Hoài hiện ra giờ đây nhỉ”…
Cuộc gặp gỡ thời điểm ở thời điểm cuối năm giữa chị dâu và mấy đứa em chồng thật vui mừng, cảm động. Phượng nhắc lại kỉ niệm gần mười năm về trước mà vẫn còn roi rói trong lòng: “Hôm cưới em, chị mặc áo vét như cán bộ kia”. Luận đi cạnh chị Hoài, nghiêng nghiêng đầu, hỏi đủ chuyện dưới quê. Vợ chồng Lý – Đông “vui vẻ quá mức”, Lý cùng Đông đưa chị vào phòng khách. Chị Hoài kể lại đủ chuyện, chuyện công tác thao tác, chuyện làm ăn, chuyện cô Phượng được chuyển công tác thao tác, chuyện cậu Cừ… Nhận được thư ông, biết bao chuyện vui buồn trong mái ấm gia đình, nên chị Hoài “suốt ruột phải lên ngay”. Chị “sợ ông buồn”.
Về thăm mái ấm gia đình ông Bằng, chị mang quà quê với gạo nếp và giỏ thủ do chồng hiện tại chị làm. Chị Hoài và những em trai em dâu nói chuyện, hỏi thăm nhau rôm rả, vui mừng vì lâu ngày mới được gặp nhau. Rồi sau đó, ông Bằng đi xuống, ông nhìn chị như chực trào nước mắt. Chị Hoài nhìn ông, và khóc, chị cất tiếng chào: “Ông” trong nghẹn ngào. Ông Bằng run run, giọng khàn đặc đáp lại “Hoài đấy ư, con?”.
Nhìn cảnh đó, khiến Phượng không kìm được nước mắt. Ông Bằng lấy khăn giấy lau đi đôi mắt ướt của tớ và hỏi thăm về mái ấm gia đình chị. Chị Hoài lễ phép kể lại chuyện chồng con mình với tất cả sự cởi mở của một tấm lòng tình sâu nghĩa nặng…. “Lẽ ra, anh ấy thu xếp việc làm được cũng lên kính thăm ông dịp này. Cả những cháu nữa, bốn đứa, đứa nào thì cũng đòi đi. Nhất là thằng lớn, nó cứ bảo mấy lần nó qua Tp Hà Nội Thủ Đô mà không được vào nhà thăm ông, lần này rỗi rãi nó phải đi…”.
Trò chuyện một lát, đến giờ cúng gia tiên, mọi người cùng nhau đứng trước bàn thờ cúng chắp tay khấn trước ngực. Ông Bằng đứng trước bàn thờ cúng tổ tiên như quên hết mọi thứ xung quanh, trôi ngược về quá khứ để tri ân cha mẹ, tổ tiên, ông tâm tình với vợ và con trai cả đã hi sinh của tớ. Mâm cỗ tất niên thịnh soạn được cả nhà – nhất là Lí, tươm tất sẵn sàng sẵn sàng. Nỗi buồn năm cũ như qua đi, chỉ từ đó đêm trừ tịch đầy sự vui vẻ, hân hoan, ấm cúng của một mái ấm gia đình tưởng chừng không bao giờ hoàn toàn có thể chia cắt.
Qua cuộc gặp gỡ của chị Hoài với mọi người trong mái ấm gia đình ông Bằng, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được nét trẻ đẹp truyền thống mái ấm gia đình của người Việt Nam để không đánh mất mình trước tác động của nền kinh tế tài chính thị trường. Truyện như một thước phim ngắn về một mái ấm gia đình có truyền thống trọng đạo ân tình, tình nghĩa thủy chung son sắt.
✅ Văn mẫu lớp 12 ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=cch-c_D2qYU[/embed]