Kinh Nghiệm về Đánh giá trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc để Việt Nam rơi vào tay thực dân Pháp thời điểm cuối thế kỷ XIX Chi Tiết
Bùi Nhật Dương đang tìm kiếm từ khóa Đánh giá trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc để Việt Nam rơi vào tay thực dân Pháp thời điểm cuối thế kỷ XIX được Update vào lúc : 2022-04-06 12:13:08 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tham khảo Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Vương triều Nguyễn tồn tại từ thế kỷ XVI - thế kỷ XIX ,đây là thời kỳ lịch sử đã xảy ra rất nhiều biến cố quyết định đến vận mệnh dân tộc bản địa, chính vì vậy mà vương triều nhà Nguyễn không thể tránh khỏi những quan điểm nhận đánh giá rất khác nhau. Mặc dù dưới triều đại Nhà Nguyễn, đã có rất nhiều những bộ chính sử đồ sộ, tiêu biểu như bộ "Đại Nam thực lục" và "Đại Nam liệt truyện". Tuy nhiên, những bộ chính sử này bao giờ cũng khá được chép theo quan điểm chính thống của vương triều đang trị vì để nhằm mục đích tôn vinh công lao, sự nghiệp của vương triều. Nếu đứng trên những quan điểm lịch sử đó tất cả chúng ta sẽ có một chiếc nhìn lệch lạc về sự thật lịch sử như việc: phê phán thế lực đối lập chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, coi lực lượng chống đối Tây Sơn là "Ngụy Triều"… Chính vì vậy, để đã có được những quan điểm đánh giá một cách chân thực nhất về vương triều này, tất cả chúng ta nên phải tìm hiểu ở tất cả những nguồn sử liệu rất khác nhau, và phải đứng từ nhiều góc nhìn rất khác nhau để nhận thức lịch sử.
Cũng đã có rất nhiều những khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích của tất cả sử gia người Việt và một số trong những sử gia nước ngoài. Và tất nhiên, phần lớn những quan điểm này đều đa phần theo xu hướng vận dụng phương pháp luận tân tiến. Nhưng dù nghiên cứu và phân tích một cách chung nhất về triều Nguyễn - với vai trò là một triều đại ở đầu cuối trong lịch sử dân tộc bản địa, hay nghiên cứu và phân tích rõ ràng về từng phương diện của vương triều này thì tất cả chúng ta vẫn nên phải có cách nhận xét đánh giá khách quan nhất - tạo cơ sở khoa học cho những khái quát về lịch sử thời kỳ này.
Bước sang thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản phương tây đã phát triển mạnh trên phạm vi thế giới và vùng viễn đông nhằm mục đích mở rộng thị trường và tìm nguồn nguyên vật liệu, từng bước xâm lược những nước phương Đông. Việt Nam đã có nhiều nước đặt quan hệ ngoại giao marketing thương mại, thăm dò, sẵn sàng sẵn sàng kế hoạch. Tư bản Pháp đã tổ chức những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt thăm dò thông qua hoạt động và sinh hoạt giải trí của công ty Đông - Ấn và hội truyền giáo nước ngoài tại Việt Nam.
Âm mưu xâm lược của tư bản Pháp đối với Việt Nam lâu dài và liên tục, bắt nguồn từ thế kỷ XVII và xúc tiến mạnh mẽ và tự tin vào thời điểm giữa thế kỷ XIX.
Có những chủ trương nông nghiệp rất tích cực, đặc biệt là hoạt động và sinh hoạt giải trí khai hoang, đạt nhiều kết quả. Công tác thủy lợi được quan tâm. Lễ tịch điền được tổ chức thường xuyên hằng năm. Bên cạnh đó còn tồn tại những hạn chế như: có những chủ trương chưa phù hợp như “quân điền” chia lại ruộng đất ở Bình Định. Kết quả là nông nghiệp khá phát triển ở gia đoạn đầu (Gia Long, Minh Mạng), có những bước phát triển nhất định, diện tích s quy hoạnh đất mở rộng, năng suất tăng. Đến quá trình sau (Tự Đức) nông nghiệp sa sút dần, xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, trách nhiệm ở đây là vì đề ra những chủ trương không đúng.
- Đối với công thương nghiệp.
Ngay từ với một số trong những giải pháp tích cực của nền công thương nghiệp, nước ta đã phát triển nhất định và đạt được những thành tựu đáng kể, làm xuất hiện những khu trung tâm marketing thương mại sầm uất. Nhưng từ thời điểm giữa thế kỷ XIX, chính triều Nguyễn chủ trương “ ức thương” từ từ “ bế quan tỏa cảng”. Triều Nguyễn thực hiện chủ trương thần phục phong kiến Trung Quốc và . Gia Long và Minh Mạng đã khước từ tổng cộng 30 đoàn ngoại giao và ngoại thương phương tây đã đặt quan hệ ngoại giao với Việt Nam Triều đình nắm độc quyền ngoại thương, quản lí những hầm mỏ và công xưởng lớn.Trong những thập niên đầu thế kỷ XIX, triều Nguyễn còn cử nhiều quan lại đứng đầu phái đoàn đi những nước lân bang để mua sản phẩm & hàng hóa và giám sát tình hình hoạt động và sinh hoạt giải trí của tư bản nước ngoài. Nhưng sự ràng buộc của chính sách phong kiến chuyên chế lại thêm sự uy hiếp ngày càng tăng của chủ nghĩa tư bản thực dân phương Tây khiến triều Nguyễn không đủ can đảm vượt lên bằng những cuộc cải cách và giao thương mua và bán cởi mở đường cho công thương nghiệp phát triển mạnh. Và cũng chính chủ trương “ bế quan tỏa cảng” đã làm cho nước ta bị cô lập với thế giới bên phía ngoài và làm cho công thương nghiệp trong quá trình này bị đình đốn nghiêm trọng.
Ngay sau khi lên ngôi (1802), Nguyễn Ánh lấy niên hiệu là Gia Long đã tiến hành Phục hồi nền thống trị của tớ Nguyễn trên toàn quốc gia thống nhất từ mũi Cà Mau đến Ải Nam Quan. Vận mệnh quốc gia dân tộc bản địa nằm trong tay triều Nguyễn, dưới triều Nguyễn, vua là “ con trời” có uy quyền tuyệt đối. Giai cấp địa chủ và khối mạng lưới hệ thống quan lại cường hào là rường cột của chính sách. Đối nội để tập trung quyền lực.
Một chủ trương nội trị bảo thủ và lỗi thời không làm cho năng lực nội sinh của đất nước được mạnh thêm thì với chủ trương ngoại giao “ đóng cửa” làm thế nào vương triều và quốc gia có đủ sức đương đầu với những thử thách mới của chủ nghĩa tư bản thực dân đang ập tới, mà đặc biệt là chủ nghĩa tư bản Pháp đã dòm ngó Việt Nam từ rất lâu rồi. Hệ thống quản lí nhà nước rất quy cũ nhưng cũng rất quan liêu độc đoán, nạn quan tham lam lại ngày càng công nhiên hoành hành.
Đầu thế kỷ XIX triều Nguyễn đã nhanh chống Phục hồi lại chính sách phong kiến, và ổn định tình hình đất nước nhưng đến nữa thế kỷ XIX tình hình kinh tế tài chính-xã hội trở nên lỗi thời. Khi thời đại tư bản chủ nghĩa đã xác lập trên phạm vi toàn cầu, khi rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn bị xâm lược bởi chủ nghĩa thực dân ngày càng đến gần, triều Nguyễn – Vua Tự Đức đã làm mất đi kĩ năng ứng phó của dân tộc bản địa.
Trong quá trình trị vì những vua triều Nguyễn đã dùng pháp luật, quân đội và Nho giáo kìm kẹp nhân dân về mọi mặt trong trật tự của nền chuyên chế cực đoan đã gây ra xích míc xã hội. Và cũng chính những nguyên nhân đó đã khiến nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân chóng triều đình liên tục nổ ra như: Phan Bá Vành (1821-1827), Nông Văn Vân (1833-1835),…
Từ Đầu khi quân Pháp tấn công vào cửa biển Đà Nẵng đã gặp phải sức kháng cự quyết liệt của triều đình và nhân dân ta, làm cho quân Pháp gặp nhiều trở ngại vất vả, buộc Pháp phải “án binh bất động” trong thời gian dài. Sáng 01/09/1858, Pháp gửi tối hậu thư song không đợi trả lời đã nổ súng tấn công và đổ bộ lên bán đảo Sơn Trà.Quân dân ta can đảm và mạnh mẽ và tự tin chống xâm lược, thực hiện kế sách “vườn không nhà trống” gây cho địch nhiều trở ngại vất vả. Pháp bị cầm chân 5 tháng trên bán đảo Sơn Trà. Kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp thất bại. Lực lượng quân nhà Nguyễn ở Đà Nẵng có tầm khoảng chừng 2.070 lính chính quy (theo Đại Nam thực lục) dưới quyền chỉ huy của Tổng đốc Nam Ngãi Trần Hoằng, khi trận chiến nổ ra được chi viện thêm 2.000 người nữa, do Hữu quân đô thống Lê Đình Lý chỉ huy từ Huế vào. Ở những pháo đài, có nhiều đại bác và vũ khí nhiều chủng loại...
Nhận được tin liên quân đánh Đà Nẵng, vua Tự Đức liền sai Chưởng vệ Đào Trí vào để hiệp cùng Tổng đốc Nam Ngãi Trần Hoằng chống ngăn, nhưng khi ông Trí đến nơi thì hai đồn trên đã mất. Nhà vua lại sai Hữu quân đô thống Lê Đình Lý và Tham tri bộ Hộ Phạm Khắc Thận đem 2.000 quân vào ứng cứu, cử Tham tri nội những Nguyễn Duy giữ chức chỉ huy quân thứ ở Quảng Nam, và ra lệnh không bổ nhiệm Trần Hoằng vì lỗi đã án binh bất động, đưa Đào Trí lên thay...Trong buổi đầu pháp xâm lược nước ta triều đình cũng luôn có thể có quyết tâm trong việc chống giặc, cử Nguyễn Tri Phương ra đốc quân chống giặc, cử Hoàng Diệu làm tổng đốc Hà nội để giữ lấy Bắc Kì. Như tướng Giơnuiy nhận đinh rằng: “Nếu họ đánh mạnh thì họ đã đánh bại chúng tôi lâu rồi”.
Chỉ từ sau khi thua ở mặt trận Gia Định, triều Nguyễn mới do dự, đầu hàng giặc. Sau khi mất Nam Kì lục tỉnh, Triều đình không nhất quyết chống giặc, cầm chừng, đa phần thiên về thương thuyết, nghị hòa.Triều đình bỏ dân, quan lại hèn nhát ® kháng chiến của nhân dân mang tính chất chất tự phát. Triều đình nhu nhược, đường lối kháng chiến lệch lạc, không đoàn kết với nhân dân.
Đến trong năm 40-50 của thế kỷ XIX, mà đặc biệt là trong năm trước khi Pháp đánh chiếm Tp Hà Nội Thủ Đô lần thứ nhất trong triều đình đã rộ lên những phong trào cải cách đất nước, đặc biệt là những sĩ phu công giáo có thời cơ đi ra nước ngoài như: Phạm Phú Thứ, Nguyễn Hiệp, Đặng Công Trứ,…nhất là Nguyễn Trường Tộ. Công bằng mà nói, không phải Tự Đức quay sống lưng hoàn toàn với cải cách, thái độ không phải lúc nào thì cũng thờ ơ với những điều tâm huyết trong cải cách. Trong thực tế, nhà vua đã và đang thi hành một số trong những cải cách trong những nghành kinh tế tài chính ( như mở những mỏ than, sắt; định ngạch thuế trong thương mại, lập Ty bình chuẩn trông coi việc làm marketing thương mại, shopping vũ khí...) Tuy nhiên, ông cũng là một ông vua thiếu quyết đoán, đa phần nhờ vào ý kiến của những triều thần. Giả thuyết nhận định rằng thời gian những bản điều trần được đưa ra quá muộn khi mưu đồ xâm lược của Pháp đã thể hiện bằng hành vi trong thực tế và mặc dầu nhà vua và triều đình có mong ước canh tân đi nữa thì đã và đang để lỡ chuyến tàu lịch sử. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là, ngoài quyết định ở đầu cuối của nhà vua thì giới sĩ phu và dân trí nói chung lúc bấy giờ có đủ trình độ và phẩm chất trí tuệ để nhận thức đúng về tình hình, thời thế, về những chỗ yếu, chỗ mạnh mẽ và tự tin của xã hội Việt Nam và của chính giai cấp mình hay là không. Về tầng lớp sĩ phu, hoàn toàn có thể nói rằng rằng đại đa số khi đi vào con phố học tập chỉ cốt để làm quan và đã có được địa vị tôn quí trong xã hội chứ ngoài ra không còn mục tiêu nào khác. Cái biết của tớ cũng chỉ quanh quẩn trong Tứ Thư Ngũ Kinh cùng những lời chú thích của những bậc tiên Nho, hoàn toàn có tính chất hư văn, không xử lý và xử lý được những vấn đề do thời đại đem lại. Giới có học mà còn mục nát, hủ bại như vậy thì giới dân dã ít học nếu hoàn toàn không còn một chút ít hiểu biết gì về tình hình, thời thế, về vận mệnh của đất nước trước ngã rẽ của lịch sử cũng không phải là một điều lạ. Lời kêu cứu của Nguyễn Trường Tộ chỉ là những tiếng kêu vô vọng trong sa mạc. Dù sao, Nguyễn Trường Tộ và những người dân cùng chí hướng với ông cũng chứng tỏ được một điều: không phải tất cả giới sĩ phu trong nước đều là những người dân ngu xuẩn, mê muội và không phải người dân có học nào thì cũng ôm ấp cái mộng được làm quan để vinh thân phì gia! Công và tội của triều đình nhà Nguyễn đối với đất nước hiện vẫn còn là một một vấn đề lịch sử lớn mà giới sử gia trong và ngoài nước vẫn tiếp tục nghiên cứu và phân tích. Nhưng dù triều đình nhà Nguyễn đã có được đánh giá lại ra làm sao đi nữa thì vẫn không thể phủ nhận được trách nhiệm đa phần của triều đình Nguyễn trước việc đất nước bị mất vào tay bọn thực dân Pháp, trước hết là trách nhiệm của vua Tự Đức và đám quần thần. Vua Tự Đức: Mặc dù nhà vua là người dân có đạo đức và giỏi thơ văn, chữ nghĩa, nhưng tài và đức ấy không đủ để lãnh đạo đất nước trong một quá trình đặc biệt của lịch sử dân tộc bản địa, khi mà hai nền văn minh Âu Á khởi đầu đối chọi nhau trên vũ đài lịch sử. Nhà vua lại thiếu hẳn tầm nhìn rộng, thiếu cương nghị và quyết đoán về những vấn đề trọng đại của quốc gia. Khi nhận được những bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ, nhà vua cũng luôn có thể có xem qua và trong ý nghĩ không phải là không còn một ít nhận xét đúng đắn về nội dung của những bản điều trần, nhưng lại không còn đủ tri thức và năng lực thiết yếu để thực hiện những đề nghị cải cách của Nguyễn Trường Tộ và tỏ ra nhu nhược khi chuyển những bản điều trần đó qua tay những quan để xem xét, thẩm định, trong khi bọn quan lại này, tuy nhiên có nhiều cái đầu nhưng vẫn không sao đã có được những tư tưởng “đồng thanh tương ứng” với Nguyễn Trường Tộ. – Đám quần thần: quần thần đó đó là những người dân được tuyển chọn từ giới sĩ phu qua con phố khoa cử, nhưng lại ít có điều kiện tiếp xúc với những nền văn hoá khác truyền thống phương Đông nên không đã có được những tư tưởng tiến bộ, đã vậy lại còn mắc bệnh chung là hay đố kỵ, bè phái, tìm cách hại nhau để đạt tiềm năng ích kỷ của tớ.
Vì thế, những đề án cải cách thường bị cho vào ngăn tủ rồi bị quên béng hoặc nó được thực thi ở những điểm nào đó, nhưng cũng chỉ là nửa vời, vớt vát, không mang lại kết quả.
Trước đây, do nhận thức vấn đề gần đầy đủ, đã từng có những đánh giá khá nặng nề về triều Nguyễn, như cho là “ phản động toàn diện”, là “ cõng rắn cắn gà nhà” , để rồi cam tâm bán nước cho giặc. Giờ đây, với cái nhìn mới, cùng với sự phân tích những sự kiện lịch sử một cách khoa học khách quan, đã có một số trong những ý kiến tương đối nhất trí về cách đánh giá nhà Nguyễn trong lịch sử. Trước hết nên phải đặt triều Nguyễn cũng như sự xâm lược của tư bản phương Tây nói chung trong đó có tư bản Pháp vốn có nhiều quan hệ với Việt Nam từ sớm thông qua những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt liên tục và ngấm ngầm trong nhân dân của đội giáo sĩ và thương nhân kiêm gián điệp – trong toàn cảnh chung của lịch sử thế giới là cuộc chạy đua ráo riết Một trong những nước tư bản chủ nghĩa săn tìm những thuộc địa. Khu vực Đông Nam Á trong đó có Việt Nam, với những điều kiện đất rộng, người đông, tài nguyên phong phú luôn luôn là đối tượng dòm ngó, săn lùng, là miếng mồi ngon cho bọn tư bản háu lợi. Việt Nam cùng những nước trong khu vực phải đối đầu với rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn xâm lược và ở đầu cuối trước sức tấn công quyết liệt của bè lũ tư bản phương Tây có ưu thế tuyệt đối về vũ khí đều lần lượt bị chúng thôn tính, chỉ trừ Thái Lan. Đối với Việt Nam, ngoài nguyên nhân khách quan được nêu trên, còn tồn tại một nguyên nhân chủ quan mà những nước trong khu vực đều không còn. Đó là việc Nguyễn Ánh trên con phố lưu vong trước sức tấn công của nghĩa quân Tây Sơn, đã phải bám víu vào tư bản Pháp háu lợi đang cùng tư bản những nước khác chạy đua tìm kiếm thuộc địa trong khu vực Viễn Đông. Bên cạnh đó việc Gia Long tranh thủsự viện trợ của Pháp cũng là thuở nào cơ tốt cho Pháp để ngày càng tăng cường để ý quan tâm đến Việt Nam, tìm cách xâm nhập ngày càng sâu sắc bằng hai con phố truyền giáo và marketing thương mại để đến khi có thời cơ thì hành vi. Một nguyên nhân tuy rằng chủ quan, nhưng hoàn toàn ngoài ý muốn của Nguyễn Ánh khi tranh thủ sự giúp sức quân sự của giặc Pháp. Nguyên nhân chủ quan và khách quan là như vậy, nhưng những nguyên nhân đó hoàn toàn không quyết định việc nước ta bị tư bản Pháp thôn tính. Mà việc mất nước Việt Nam vào tay Pháp vào thời điểm giữa thế kỷ XIX lại do trách nhiệm chủ quan của triều đình nhà Nguyễn – nói triều đình nhà Nguyễn thời điểm hiện nay không phải chỉ có những ông vua mà là cả cái cỗ máy quần thần quan liêu, bảo thủ nặng nề. Có ý kiến nhận định rằng việc để nước ta rơi vào tay thực dân Pháp là vì trình độ dân trí của ta thấp kém so với thực dân Pháp, văn minh nông nghiệp Á Đông lỗi thời so với văn minh công nghiệp phương Tây. Khẳng định như vậy, không phản ánh đúng trách nhiệm chủ quan của nhà Nguyễn trong việc bảo vệ đất nước, điều đó chẳng khác nào là định mệnh, bất khả kháng. Đánh giá như vậy, chẳng khác nào việc mất nước là tất yếu, yếu thua mạnh, người văn minh thắng lợi người lỗi thời. Để làm rõ trách nhiệm chủ quan của nhà Nguyễn trong việc để mắt nước vào cuối thế kỉ XIX, phải thấy được việc mất nước là một quá trình từ không tất yếu ở đầu cuối chuyển sang tất yếu. Điều này nghĩa là, ngay từ khi khởi đầu xâm lược Việt Nam (1858), kĩ năng đánh bại Pháp dưới sự lãnh đạo của triều đình không phải là không còn, mà do chủ trương sai lầm của triều đình đã làm cho những kĩ năng đề kháng và thắng lợi của quân ta ngày càng hao mòn, khiến địch ngày càng lấn lướt, từng bước thôn tính nước ta. Dẫn chứng cho điều này là trong thời kì đầu khi Pháp xâm lược đã và đang vấp ngã trước sự kháng cự quyết liệt của quân dân ta dưới ngọn cờ của triều đình, có những lúc chúng tính chuyện rút quân về nước trong lúc gặp nguy nan. Thế nhưng càng về sau, quá trình chiến đấu bị giảm sút, suy yếu dần đã thể hiện sự bất lực và yếu hèn của triều đình. Triều đình Nguyễn chỉ với sau thuở nào kỳ ngắn lãnh đạo nhân dân để chiến đấu rõ ràng không ngoài mục tiêu giữ ngai vàng của dòng họđã nhanh gọn trượt dài trên con phố nội bộ, cầu hòa để hoàn toàn có thể đối phó với phong trào đấu tranh của nhân dân toàn nước ngày càng phát triển do hàng loạt chủ trương sai lầm của nhà cầm quyền, triệt để bóc lột nhân dân đến xương tủy để phục vụ cho môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường xa hoa phung phí của bè lũ, kết phù phù hợp với thẳng tay đàn áp nhân dân những địa phương. Bên ngoài thì quân địch đang ra sức đẩy mạnh âm mưu thôn tính, mà bên trong thì giữa người cầm quyền với nhân lại không cố kết một lòng, thậm chí có những lúc kẻ cầm quyền đã sẵng sàng chìa tay ra hợp tác với quân địch dân tộc bản địa để có thêm điều kiện đàn áp phong trào quần chúng. Họ đi từ sai lầm này đến sai lầm khác, quá cảnh giác với bọn thực dân nên đã tiến hành chủ trương cấm đạo, bế quan tỏa cảng, không tổ chức toàn dân chống giặc, mà còn quá nhu nhược, thẳng tay đàn áp phong trào quần chúng, bóc lột nhân dân… Những chủ trương bảo thủ, lỗi thời của triều Nguyễn là nguyên nhân ngưng trệ sự phát triển của đất nước và sức sáng tạo của nhân dân. Đến khi thất bại trước cuộc vũ trang xâm lược của thực dân Pháp thì triều Nguyễn lại đổ lỗi cho khách quan và lấy việc ký hiệp ước làm lối thoát duy nhất. Thực ra trách nhiệm của triều Nguyễn trong việc làm mất đi nước ta vào tay thực dân Pháp là vấn đề không thể chối cải được. Ngoài ra lại nhờ vào nhà Thanh để chống Pháp. Song nhà Nguyễn đã thỏa hiệp với thực dân Pháp trên số phận của Đại Nam, đi từ nhượng bộ này đến nhượng bộ khác (Hòa ước năm Nhâm Tuất 1862, Hòa ước Giáp Tuất năm 1874 và ở đầu cuối là Hòa ước Patơnốt năm 1884). Với Hòa ước 1884, Đại Nam hoàn toàn mất độc lập, bị xóa tên trên map thế giới, trở thành thuộc địa của Pháp, bị Pháp đô hộ. Nhận định tình hình nước ta khi Pháp phát động trận chiến tranh xâm lược, hoàn toàn có thể xác định chính sách phong kiến Việt nam đang ngày càng suy yếu, lực lượng vật chất và tinh thần của nhân dân đang bị triều Nguyễn hủy hoại, chỉ hoàn toàn có thể cứu vãn rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn mất nươc nếu nhà cầm quyền sớm biết mở đường cho xã hội tiến lên theo hướng mới, tăng cường năng lực vật chất và tinh thần trong nhân dân để có đủ kĩ năng bảo vệ đất nước. Muốn vậy, chỉ hoàn toàn có thể thực hiện được bằng phương pháp điều chỉnh những mối sung đột giữa địa chủ với nông dân, giữa giai cấp phong kiến ngoan cố với thành phần tư sản chớm nở, trấn áp và chấn chỉnh quân đội, thu phục và cố kết nhân tâm, một yêu cầu mà nhà Nguyễn với tất cả những tồn tại và hạn chế của nó hoàn toàn không hoàn toàn có thể đáp ứng. Kết quả, thực dân Pháp đã vượt qua những trở ngại vất vả của chúng để ở đầu cuối thôn tính hoàn toàn Việt Nam. Trách nhiệm của triều Nguyễn trong việc để mất nước ta vào tay thực dân Pháp vào cuối thế kỉ XIX là hiển nhiên, không thể chối cải. Nước ta hoàn toàn có thể tránh được cuộc xâm lăng của thực dân Pháp không? Có hai quan điểm trái ngược nhau về vấn đề này: Quan điểm thứ nhất là tất cả chúng ta không thể tránh khỏi việc rơi vào vòng đô hộ của chủ nghĩa thực dân vì thực dân hóa là xu thế lúc bấy giờ, nhiều dân tộc bản địa ở Á, Phi đều không tránh nổi. Quan điểm thứ hai là Việt Nam hoàn toàn có thể tránh được việc bị Pháp xâm lược, hoàn toàn có thể chống xâm lược thắng lợi bởi dân ta có truyền thống đoàn kết, yêu nước chống ngoại xâm. Hơn nữa, Đại Nam là nước có tầm cỡ trung bình bình, tương đối phát triển trong khu vực còn nước Pháp ở xa và có quá nhiều trở ngại vất vả… Thực tế việc để nước ta rơi vào tay thực dân Pháp vào cuối thế kỉ XIX, chính một sử gia Pháp (Charles Gosselin) nhận định rằng: “Những vị Hoàng đế An Nam phải phụ trách về sự đỗ vỡ và xuống dốc của đất nước họ. Dân xứ này, quan lại, binh lính xứng đáng có quyền được những người dân đứng đầu có mức giá trị hơn thế. Chính quyền họ đã mù quáng vì không còn dự liệu, không sẵn sàng sẵn sàng gì hết”. Cố Thủ Tướng Phạm Văn Đồng nhận định: “Hồi tưởng trận chiến đấu can đảm và mạnh mẽ và tự tin vô song của dân tộc bản địa ta ở Nam Bộ lúc bấy giờ…giá như triều đình lúc bấy giờ không ở trong tay bọn vua chúa nhà Nguyễn phản bội và đầu hàng, mà ở trong tay những người dân kế tục sự nghiệp của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn…thì phong trào kháng Pháp lúc bấy giờ ở Nam Bộ chắc còn mạnh mẽ và tự tin hơn nhiều, nhất là đã được lãnh đạo thống nhất và kiên trì đấu tranh cho tới thắng lợi, đồng thời phong trào ấy chắc được sự ủng hộ nhất quyết của toàn nước, như vậy đất Đồng Nai can đảm và mạnh mẽ và tự tin từ đó đã trở nên bức thành đồng ngăn ngừa bọn cướp nước phương Tây xâm phạm đất nước ta ở Nam Bộ, và do đó đã bảo vệ vẹn toàn độc lập và thống nhất của Tổ quốc” Cũng nói về sai lầm của triều Nguyễn, có ý kiến nhận định rằng “ sai lầm của Tự Đức và một số trong những đình thần là không thể tha thứ”, “Lịch sử hoàn toàn có thể “thông cảm” với An Dương Vương vì “nỏ thần vô ý trao tay giặc” khiến đất nước rơi vào ách thống trị của phong kiến phương Bắc hơn 1000 năm, Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần làm cho “chính vì sự phiền hà” dẫn đến đại họa nước ta rơi vào ách thống trị của nhà Minh suốt 20 năm. An Dương Vương và cha con Hồ Quý Ly đã chiến đấu tới phút ở đầu cuối vì nền độc lập dân tộc bản địa. Kết cục người thì nhanh gọn nhận ra sai lầm của chính mình không thể sống nhìn đất nước bị quân địch giày xéo, người thì trở thành chiến tù lưu đầy nơi viễn xứ. Riêng đối với nhà Nguyễn thì không phải trong trường hợp này, nó đã từng bước đầu hàng rồi làm tay sai cho quân địch thống trị nhân dân ta. Đánh giá về triều Nguyễn, trong “Lịch sử nước ta” (năm 1941), lãnh tụ Hồ Chí Minh đã viết: “Bị Tây Sơn đuổi chạy ra nước ngoài. Nhờ Tây qua cứu, tính bài giải vây. Nay ta mất nước thế này, cũng là vua Nguyễn rước Tây vào nhà. Khác gì cõng rắn cắn gà, rước voi giày mả, thật là ngu si.
"Ngàn năm gấm vóc giang san,
bị vua họ Nguyễn đem hàng cho Tây!
Tội kia càng đắp càng đầy,
sự tình càng nghĩ càng cay đắng lòng”.
Giai đoạn triều Nguyễn với nhiều vấn đề đan xen Một trong những tiến bộ và hạn chế, thậm chí những mảng đen trắng không rõ ràng, là quá trình phức tạp trong lịch sử dân tộc bản địa. Chúng ta nên phải có quan điểm khách quan, “công minh lịch sử” trong việc đánh giá mặt tích cực, cũng như mặt tiêu cực về triều Nguyễn. Trong đánh giá phải có quan điểm lịch sử và quan điểm giai cấp.Tuy nhiên, hoàn toàn có thể xác định rằng, Việt Nam từ trong năm đầu thế kỉ XIX đã bị đặt vào tình trạng khủng hoảng rủi ro cục bộ vai trò lãnh đạo, triều Nguyễn bằng những chủ trương phản động đã tự thủ tiêu vai trò lãnh đạo của tớ, đối lập sâu sắc với nhân dân toàn nước, ngày càng lún sâu vào con phố nhượng bộ, cầu hòa và ở đầu cuối cấu kết với quân địch dân tộc bản địa trong việc đàn áp, bóc lột nhân dân toàn nước. Đó là trách nhiệm, cũng là tội lớn của nhà Nguyễn trước dân tộc bản địa, trước lịch sử.
Qua sự phân tích trên tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy được triều Nguyễn là triều đại phong kiến ở đầu cuối trong lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam, cũng là triều đại có công lẫn có “tội”. Cái “công” ở đây được thể hiện ở việc trong suốt 143 năm tồn tại triều Nguyễn cũng luôn có thể có những đóng góp nhất định cho dân tộc bản địa đó là dưới triều Nguyễn đất nước được thống nhất từ ải Nam Quan đến mũi Cà Mau, chính triều Nguyễn đã biên soạn những bộ sử học đồ sộ và xây hình thành những khu công trình xây dựng kiến trúc mà lúc bấy giờ được công nhận là di sản văn hóa thế giới. Đó là mặt tích cực còn mặt tiêu cực của triều đại phong kiến ở đầu cuối này được thể hiện ở cái “tội” trước lịch sử dân tộc bản địa như chính triều Nguyễn đã làm cho tiềm lực của đất nước ngày càng kiệt dần trước âm mưu xâm lược xâm thực dân Pháp. Dù một điều không thể phủ nhận là những vua Nguyễn đã và đang có nhiều nỗ lực trong việc tìm kiếm và thực hiện những giải pháp nhằm mục đích củng cố triều đại và bảo vệ quốc gia. Nhưng những vua nhà Nguyễn lại lựa chọn đường lối không phù phù phù hợp với xu thế và yêu cầu của xã hội Việt Nam đặt ra, để rồi không phát huy được khối đại đoàn kết dân tộc bản địa. Nhưng cũng phải nhìn nhận một cách khách quan rằng chính sách phong kiến Việt Nam lúc đó đã khủng hoảng rủi ro cục bộ sâu sắc, khủng hoảng rủi ro cục bộ về mọi mặt khó hoàn toàn có thể chống đỡ nổi trước âm mưu và hành vi xâm lược của một đế quốc hùng mạnh – Pháp. Nhưng chính giai cấp phong kiến phải chịu về sự suy yếu này, trong triều kẻ bàn hòa, người bàn đánh, khi giặc đánh tới kinh thành mà còn mơ hồ không còn cách đối phó, để rồi từ từ nước ta bị rơi hoàn toàn vào tay Pháp. Còn người đứng đầu – vua Tự Đức tuy có ý cải cách đưa đất nước thoát khỏi tình trạng lỗi thời, nhưng lại thiếu quyết đoán luôn luôn trong chờ vào ý kiến của quan lại trong triều, để rồi những cải cách của những nhà yêu nước như Nguyễn Trường Tộ với 58 bản điều trần nhưng cũng trở nên quên béng trong ngăn tủ.
Yêu nước nhưng không còn giải pháp đúng đắn, sáng tạo để giữ nước, ở đầu cuối chính triều Nguyễn đặc biệt là vua Tự Đức đã làm cho việc mất nước từ không tất yếu trở thành tất yếu. Đây là trách nhiệm mà cũng là “tội”, mà triều đại phong kiến ở đầu cuối này phải chịu trước dân tộc bản địa trước dân tộc bản địa.
Có thể nói, vương triều Nguyễn và những chủ trương, hành vi của tớ đã chịu rất nhiều phán xét. Bởi lẽ, ra đời, tồn tại và diệt vong trong khoảng chừng thời gian có nhiều bước ngoặt trong lịch sử ViệtNam. Bước ngoặt của sự việc kết thúc vương triều Tây Sơn nhiều tiến bộ, triều đại có khuynh hướng mở ra nhiều vận hội cho việc phát triển dân tộc bản địa. Bước ngoặt của một dân tộc bản địa tự chủ, được sống trên một đất nước độc lập sang thuở nào kỳ bi thảm của lịch sử mất nước, của thân phận nô lệ. Bước ngoặt của một kỷ nguyên mới, đất nước độc lập, tự do năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hơn nữa, thời kì đất nước độc lập dưới sự thống trị của triều Nguyễn cũng đan xen những cái tiến bộ và hạn chế, những mảng đen trắng không rõ ràng.
Tuy không đánh giá vương triều Nguyễn quá cứng nhắc, thiếu công tâm theo phương diện đấu tranh đấu tranh giai cấp mà phủ nhận sạch trơn những điểm tốt, song cũng tránh việc đánh giá thiên lệch, đề cao vượt tầm, sai với hiện thực. Vì vậy đánh giá vấn đề lịch sử trách nhiệm của nhà Nguyễn trong việc để Việt Nam mất nước giúp hình thành nên một thế giới quan khoa học đúng đắn. Cụ thể là: phải xác định công lao của vương triều Nguyễn trong việc mở mang bờ cõi, thống nhất đất nước, phát triển giáo dục, văn hóa. Nhưng triều Nguyễn phải phụ trách hoàn toàn để cho tên tuổi đất nước một lần nữa, sau Hàng trăm năm độc lập, bị quân cướp nước xóa khỏi map thế giới… Chúng ta có quyền nhìn nhận việc mất nước từ nhiều góc nhìn rất khác nhau, nhưng nhìn từ góc nhìn nào thì nhà Nguyễn cũng phải phụ trách về thảm họa mất nước.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=vvrIInb8FOM[/embed]
