Mẹo Hướng dẫn Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tây tiến, việt bắc, đất nước Mới Nhất
Bùi Thành Tài đang tìm kiếm từ khóa Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong tây tiến, việt bắc, đất nước được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-28 15:41:50 . Với phương châm chia sẻ Mẹo Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=tps://www.youtube.com/hashtag/comaiphuong[/embed]
Nội dung chính- Phân tích, chứng minhĐánh giá chungCảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến hay nhấtDàn ý số 2Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 1Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 2Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 3Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 4Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 5Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 6Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 7Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 8Video liên quan
– Khuynh hướng sử thi: Văn học đề cập đến những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và có tính chất toàn dân tộc bản địa. Nhân vật chính thường là những con người đại diện cho tinh hoa và khí phách, phẩm chất và ý chí của dân tộc bản địa, tiêu biểu cho lí tưởng của hiệp hội hơn là quyền lợi và khát vọng của thành viên. Con người đa phần được mày mò ở bổn phận, trách nhiệm, trách nhiệm và trách nhiệm công dân, ở lẽ sống lớn và tình cảm lớn. Lời văn sử thi cũng thường mang giọng điệu ngợi ca, trang trọng và đẹp một cách tráng lệ, hào hùng.
Bạn đang xem: Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong việt bắc
Bạn đang xem: khuynh hướng sử thi
– Cảm hứng lãng mạn là cảm hứng xác định cái tôi đầy tình cảm, cảm xúc và hướng tới lí tưởng. Cảm hứng lãng mạn trong văn học từ năm 1945 đến năm 1975 đa phần được thể hiện trong việc xác định phương diện lí tưởng của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường mới và vẻ đẹp của con người mới, ca tụng chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc bản địa.
→ Ý kiến đã xác định: Khuynh hướng sử thi kết phù phù hợp với cảm hứng lãng mạn làm cho văn học quá trình này thấm nhuần tinh thần sáng sủa, đồng thời đáp ứng được yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và phát triển cách mạng. Tất cả yếu tố trên hòa phù phù hợp với nhau, tạo nên đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1975 và giúp văn học thời kì này thực hiện tốt yêu cầu, trách nhiệm mà lịch sử, thời đại đặt ra.
Phân tích, chứng tỏ
* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm:
– Quang Dũng, Tố Hữu, Nguyễn Khoa Điềm là những tác giả tiêu biểu của văn học quá trình 1945 – 1975.
– “Tây Tiến”, “Việt Bắc”, “Đất nước” (trích “Mặt đường khát vọng”) là ba tác phẩm mang đậm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
* Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn làm cho văn học 1945 – 1975 thấm nhuần tinh thần sáng sủa:
– Hiện thực kháng chiến chồng chất trở ngại vất vả, gian truân: thiếu thốn về vật chất; chịu nhiều mất mát, quyết tử…
– Con người vẫn tràn đầy mơ ước, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc bản địa: sáng sủa, lãng mạn, dí dỏm, yêu đời; xác định lí tưởng sống cao đẹp; tin tưởng vào sức mạnh, thắng lợi của dân tộc bản địa và khát vọng xây dựng đất nước hòa bình, tươi đẹp…
* Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn làm cho văn học 1945 – 1975 đáp ứng yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và phát triển của cách mạng:
– Phán ánh được những vấn đề sống còn của dân tộc bản địa, những bức tranh hiện thực rộng lớn: cả ba bài thơ đều tập trung thể hiện hình tượng Tổ quốc; phản ánh quá trình vận động cách mạng đi từ cuộc kháng chiến chống Pháp đến cuộc kháng chiến chống Mĩ – cả dân tộc bản địa không chịu áp bức, nô lệ,
chiến đấu quyết tử giành độc lập tự do cho đất nước.
– Thể hiện lẽ sống lớn, tình cảm lớn: lòng yêu nước, tình cảm cách mạng, tình quân dân, tình đồng chí đồng đội…
Bài viết mới: Top 5 quán cơm lam gà nướng Đà Lạt ngon và nổi tiếng nhất
– Viết về những con người đại diện cho tinh hoa và khí phách, phẩm chất và ý chí của tất cả dân tộc bản địa; tiêu biểu cho lí tưởng của tất cả hiệp hội: người lính, người cán bộ cách mạng, quần chúng cách mạng, trong đó đặc biệt đề cao thế hệ trẻ với trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc…
Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến* Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn tạo nên giọng điệu ngợi ca, trang trọng, tráng lệ, hào hùng: thể hiện qua cách sử dụng hình ảnh, ngôn từ, những thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ (đối lập, cường điệu…)…
* Lưu ý: Học sinh lựa chọn dẫn chứng phù hợp trong ba tác phẩm: “Tây Tiến”, “Việt Bắc”, “Đất nước” – trích trường ca “Mặt đường khát vọng”, phân tích để làm sáng tỏ những vấn đề trên.
Đánh giá chung
– Lí giải nguyên nhân khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn trở thành đặc điểm cơ bản của văn học quá trình 1945 – 1975: Văn học quá trình này tồn tại và phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong một thực trạng lịch sử đặc biệt – cuộc trận chiến tranh giải phóng dân tộc bản địa vô cùng ác liệt kéo dãn suốt 30 năm. Không khí cách mạng và kháng chiến đã khơi dậy mạnh mẽ và tự tin tinh thần công dân, tinh thần chiến sỹ của người cầm bút.
– Khuynh hướng sử thi đòi hỏi người cầm bút cần nhìn con người và cuộc sống không riêng gì có bằng con mắt của thành viên mình mà đa phần là bằng con mắt có tầm bao quát của lịch sử, dân tộc bản địa và thời đại.
Xem thêm: Trò Chơi Ma Tốc Độ Ghost Rider Miễn Phí Cho Điện Thoại, Cách Chơi Game Ma Tốc Độ
– Người đọc cần đặt quá trình văn học này vào thực trạng ra đời để đánh giá đúng vai trò, giá trị của nó trong lịch sử văn học dân tộc bản địa.
– Tuy nhiên khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn cũng dẫn đến những hạn chế nhất định của văn học quá trình này như cái nhìn một chiều và một số trong những tác phẩm thiếu tính nghệ thuật và thẩm mỹ, thiên về sự minh họa giản đơn…
2 Dàn ý & 9 bài văn mẫu lớp 12 hay nhất
Phân tích cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong Tây Tiến của Quang Dũng gồm 2 dàn ý rõ ràng kèm theo 9 bài văn mẫu hay nhất. Qua đó giúp những bạn lớp 12 có thêm nhiều gợi ý để viết văn ngày một hay hơn.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng là hai cảm ứng độc đáo trong bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng. Chính nhờ hai nguồn cảm hứng như vậy mà Quang Dũng đã tạo nên một siêu phẩm làm cho những người dân đọc hoàn toàn có thể tưởng tượng được về bức tượng phật đài mang tên người lính trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Vậy sau đây là 9 bài văn mẫu, mời những bạn cùng theo dõi tại đây.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến hay nhất
I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến.
- Nêu vấn đề cần phân tích: Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong bài thơ Tây Tiến.
II. Thân bài
1. Khái niệm
- Cảm hứng lãng mạn: Cảm hứng sáng tác nhờ vào cái tôi chủ quan của tác giả, vượt lên trên thực tế, thoát li hiện thực và đề cao cái tôi.
- Cảm hứng lãng mạn trong văn học quá trình 1945 - 1975:
- Ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng.Tin tưởng vào tương lai tươi sáng, thắng lợi vẻ vang của dân tộc bản địa.
- Tinh thần bi tráng: Không tránh mặt thực tại, tuy buồn thương, gian truân nhưng không bi lụy, ngược lại vô cùng hào hùng, mạnh mẽ và tự tin.
2. Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong bài thơ Tây Tiến
* Cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến
- Nỗi nhớ da diết của Quang Dũng đối với đoàn quân Tây Tiến.
- Khung cảnh thiên nhiên Tây Bắc đầy tươi đẹp, hùng vĩ, nét trẻ đẹp trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường sinh hoạt của người dân miền núi được nhìn qua con mắt lãng mạn của người nghệ sĩ, người lính Tây Tiến.
- Cảnh núi non hùng vĩ, nên thơ nhưng cũng không kém phần hiểm nguy, kinh hoàng: “Sông Mã xa rồi... chơi vơi”, “Dốc lên... ngàn thước xuống”; “Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”...Cảnh sinh hoạt của nhân dân miền núi: “nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”, “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”, “Nhớ ôi... thơm nếp xôi”, “Doanh trại bừng lên... xây hồn thơ”, “Người đi Châu Mộc... hoa đong đưa”...
=> Trong cái trở ngại vất vả, gian truân, khắc nghiệt, những người dân lính Tây Tiến vẫn hướng tới những điều tốt đẹp.
* Tinh thần bi tráng trong Tây Tiến
- Viết về trận chiến tranh, Quang Dũng không hề nhắc tới súng đạn, khung cảnh mặt trận nhưng ta cũng hoàn toàn có thể cảm nhận được sự quyết liệt của trận chiến tranh: “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc…”, “Rải rác biên cương mồ viễn xứ”... nhưng vượt lên trên tất cả, họ vẫn “Quân xanh màu lá dữ oai hùm”, “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”.
=> Hình tượng người chiến sỹ quật cường, oai phong, lẫm liệt.
- Nhà thơ diễn tả sự hi sinh của những người dân đồng đội nhưng chúng không hề bi lụy và lại mang tinh thần bi tráng: “Áo bào thay chiếu... khúc độc hành”.
3. Giá trị của cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng
- Hai cảm hứng này hòa quyện, link với nhau làm ra linh hồn của nhà thơ, tạo nên vẻ đẹp độc đáo của người lính Tây Tiến.
- Chúng góp thêm phần đắc lực vào việc chuyển tải nội dung, tư tưởng của Quang Dũng...
III. Kết bài
Khẳng định lại giá trị của cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng trong bài thơ Tây Tiến.
Dàn ý số 2
1. Mở bài:
- Giới thiệu về Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến.
- Giới thiệu về cảm hứng lãng mạn như một nét cảm hứng chủ yếu của bài thơ.
2. Thân bài:
- Giải thích cảm hứng lãng mạn là gì và sự thể hiện cảm hứng lãng mạn trong tác phẩm văn chương:
+ Cảm hứng lãng mạn trong văn học được hiểu là xu thế vươn lên, vượt lên trên thực tại khách quan bằng cảm xúc chủ quan của người nghệ sĩ, thể hiện những khát vọng mạnh mẽ và tự tin khuynh hướng về những vẻ đẹp khác lạ trong thế giới của mơ ước, tưởng tượng, ở tương lai hay quá khứ.
+ Cảm hứng lãng mạn vì thế thường khai thác những đề tài như thiên nhiên, tình yêu, tôn giáo, hồi tưởng, kỉ niệm,... đồng thời đi tìm nét trẻ đẹp trong những cái khác lạ, phi thường, độc đáo, vượt lên những cái tầm thường, quen thuộc của đời sống hằng ngày. Nó đề cao nguyên tắc chủ quan, phát huy cao độ sức mạnh mẽ và tự tin của tưởng tượng, liên tưởng, cảm hứng lãng mạn cũng thường tìm đến cách diễn đạt khoa trương, phóng đại, thủ pháp tương phản, ngôn từ giàu tính biểu cảm và tạo được ấn tượng mạnh mẽ và tự tin.
- Sự thể hiện cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng: Cần phân tích cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến trên hai phương diện: nội dung cảm hứng (nỗi nhớ về thuở nào chiến chinh gian truân, nhiều mất mát quyết tử nhưng cũng thật hào hùng; hình tượng thiên nhiên; hình tượng người lính Tây Tiến); nghệ thuật và thẩm mỹ thể hiện (bút pháp tương phản trong việc thể hiện hiện thực khắc nghiệt của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường và chất thơ từ chính môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đó, tính chất bi tráng của hình tượng người lính, giọng điệu trữ tình và bi tráng của tác phẩm,...).
+ Vẻ đẹp của thiên nhiên và môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường con người: địa hình không nhẵn, hiểm trở với núi cao, vực thẳm, sông sâu; thiên nhiên hoang sơ, bí hiểm nhưng cũng toát lên vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng, trữ tình với tất cả vẻ quyến rũ, làm say lòng người.
+ Vẻ đẹp của hình tượng người lính Tây Tiến: những trở ngại vất vả, thử thách không ngăn được bước chân người lính vốn là những chàng trai Hà Thành hào hoa, tinh tế; những nét bi thương "không mọc tóc,", "mồ viễn xứ",... là những âm trầm trong bản hùng ca về những con người "Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh".
- Nhận xét, bàn luận về ý nghĩa, giá trị của sự việc thể hiện cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến:
+ Cảm hứng lãng mạn và giá trị của bài thơ Tây Tiến: Cảm hứng lãng mạn giúp tác giả khắc hoạ vẻ đẹp hào hùng, hào hoa, sự hi sinh bi tráng của người lính Tây Tiến cùng vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng của thiên nhiên miền Tây, tạo nên một tác phẩm độc đáo trong thơ ca thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp.
+ Cảm hứng lãng mạn và sự thể hiện phong cách của tác giả: nét hồn nhiên, tinh tế, vẻ đẹp hào hoa, phóng khoáng, đậm chất lãng mạn của hồn thơ Quang Dũng.
3. Kết bài:
Cảm nhận, ấn tượng riêng của thành viên về vẻ đẹp của cảm hứng lãng mạn trong bài thơ (hoàn toàn có thể so sánh với một số trong những bài thơ ra đời trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp).
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 1
Quang Dũng là nhà một trong số những nhà thơ có nhiều sáng tác xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp với hồn thơ đặc biệt lãng mạn, phóng khoáng và hào hoa. Ông đã để lại rất nhiều tác phẩm tiêu biểu, nổi bật trong đó có bài thơ Tây Tiến. Một trong số những yếu tố làm ra nét nổi bật trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng đó đó là cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng . Nhờ hai nguồn cảm hứng như vậy mà Quang Dũng thành công trong việc xây dựng hình ảnh người lính lãng mạn mạn mà vẫn đậm chất bi tráng.
Đoàn quân Tây Tiến thành lập năm 1947 với trách nhiệm là phối phù phù hợp với bộ đội Lào để bảo vệ biên giới Việt-Lào gồm có phần lớn là thanh niên Tp Hà Nội Thủ Đô. Làm đại đội trưởng ở đó đến thời điểm ở thời điểm cuối năm 1948 thì Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác. Nhà thơ nhớ về đơn vị cũ nên viết bài thơ này ở Phù Lưu chanh. Có lẽ chính vì vậy mà nỗi nhớ về đoàn quân Tây Tiến, về những tháng ngày thao tác cùng với biết bao anh em làm cho nhà thơ nuôi dưỡng cho mình trạng thái cảm xúc mãnh liệt trong những vần thơ và hình ảnh thơ trong bài.
Cảm hứng là sợi chỉ đỏ xuyên suốt một tác phẩm thể hiện đồng thời suy nghĩ, tình cảm mãnh liệt của người viết từ đó nó trở thành một vũ khí vô hình tác động không nhẹ đến người đọc. Cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến được thể hiện trong việc hướng tới những nét trẻ đẹp, những cái lạ, những cái khác thường trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường hằng ngày hay tô đậm cái phi thường và ấn tượng mạnh mẽ và tự tin về những cái phi thường. Còn cảm hứng bi tráng giúp người viết tái hiện những hình ảnh trong thực tế với những trở ngại vất vả và thách thức nhưng mọi thứ hiện lên vẫn không hề tầm thường, nhỏ bé. Cảm hứng lãng mạn và bi tráng luôn luôn song hành với nhau trong suốt bài thơ đan xen hòa quyện với nhau trong từng phần phần làm ra những nét đặc sắc rất riêng của Tây Tiến.
Cảm hứng lãng mạn trước hết được thể hiện qua những câu thơ miêu tả về thiên nhiên vùng núi Tây Bắc. Cảnh vật thiên nhiên trong nỗi nhớ của Quang Dũng là hiện thực môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đó là sự việc khắc nghiệt hoang sơ, kinh hoàng. Nhưng qua cách viết của tác giả thì trước thực tế như vậy, người lính vẫn luôn cảm nhận được sự thơ mộng của cảnh vật trong trạng thái sáng sủa, yêu đời. Từ nỗi nhớ mở đầu về dòng sông Mã, nhà thơ nhớ về đoạn đường hành quân. Trước tiên đó là hình ảnh màn sương dày đặc lạnh buốt che lấp từng bước đi của đoàn quân làm cho họ trở nên mệt mỏi “Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi”. Hay đó là hình ảnh dốc núi quanh co, hiểm trở:
“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên rất cao, ngàn thước xuống”
Bên cạnh việc sự thực khắc nghiệt của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường được tô đậm thì nhà thơ Quang Dũng cũng tái hiện lại những rõ ràng hình ảnh mượt mà nhẹ nhàng và đầy sắc tố của trí tưởng tượng bay bổng. Đó là hình ảnh “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”. Đi qua địa danh Mường Lát vào ban đêm họ như thấy mùi hương hoa theo về, đi trong màn sương dày đặc lạnh buốt mà tưởng như trong một đêm hơi bồng bềnh, huyền ảo. Có lẽ chính vì sự tưởng tượng và cảm hứng lãng mạn đã tạo nên một rõ ràng vô cùng thi vị và nên thơ dành riêng cho những người dân lính Tây Tiến. Không chỉ vậy nét thơ mộng của cảnh vật tiếp tục được tái hiện ở câu thơ “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” câu thơ chỉ toàn thanh bằng làm cho tất cả chúng ta cảm nhận được một cảm hứng bình yên nhẹ nhàng và thoải mái. Chúng ta hoàn toàn có thể tưởng tượng ra một khung cảnh thơ mộng khi người lính sau một đoạn đường vất vả vượt dốc cao hoàn toàn có thể nghỉ chân phía trên dốc núi phóng tầm mắt nhìn ra xa để để ngắm nhìn và thưởng thức một không khí mịt mù sương núi. Không tạm dừng ở đó, vẫn dưới cái nhìn của một tâm hồn nhạy cảm, thiên nhiên Tây Bắc tiếp tục được tái hiện trong những vần thơ miêu tả cảnh sông nước:
“Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”
Đây là cảnh thiên nhiên vào một buổi chiều ở Châu Mộc có sương giăng mắc bảng lảng, mơ hồ với dòng sông thi vị nên thơ và bến bờ hoang dại với cả những hồn lau. Trên nền thiên thiên này nổi bật lên hình ảnh con người, dáng đứng trên độc mộc. Đó là dáng đứng đẹp, khỏe mạnh, hùng dũng và hiên ngang của con người Tây Bắc. Những câu thơ trên đã và đang cho tất cả chúng ta biết sự đối lập giữa cái kinh hoàng của thiên nhiên (làn nước lũ) với sự mềm mại và mượt mà tươi mát của hoa đong đưa. Những cánh hoa như có cảm xúc biết làm duyên làm dáng bên làn nước… Chỉ bằng vài nét gợi tả Quang Dũng đã khắc họa được một bức tranh phong cảnh với vẻ đẹp huyền ảo, xa xăm và thơ mộng cho thiên nhiên Tây Bắc.
Không chỉ thiên nhiên, cảm hứng lãng mạn còn được thể hiện ở hình ảnh người lính Tây Tiến – những thanh niên của tuổi trẻ Hà thành đầy phong lưu, nhiệt huyết. Điều này thể hiện ở quan điểm của người lính đối với thiên nhiên. Họ nhìn màn sương với cảm hứng bồng bềnh: “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”. Họ tếu táo vui, đùa trước độ cao của dốc núi qua hình ảnh “súng ngùi trời”. Họ phóng tầm mắt mình ra xa để cảm nhận hơi ấm từ những ngôi nhà mịt mù trong sương: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”. Đặc biệt họ hòa tâm hồn vào đêm liên hoan sinh động, sống động với: “Khèn lên man điệu nàng e ấp /Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”. Có lẽ cảm hứng lãng mạn được thể hiện đậm nét nhất lúc Quang Dũng tái hiện chân dung người lính Tây Tiến bằng những nét vẽ gân guốc, lạ hóa, phi thường “không mọc tóc”, “xanh màu lá”, “dữ oai hùm”, “mắt trừng gửi mộng”. Qua những rõ ràng miêu tả ngoại hình kỳ lạ tất cả chúng ta thấy được vẻ kiêu hùng oai phong, lẫm liệt của những chiến sỹ can trường. Chính vẻ đẹp lãng mạn như vậy đã nâng đỡ người chiến sỹ vượt qua những trở ngại vất vả của thực tế nghiệt ngã. Qua đó tất cả chúng ta cũng cảm nhận được về tinh thần sáng sủa của thế hệ thanh niên trong cuộc kháng chiến đến mà sự trở về là là một điều mong manh.
Song song với cảm hứng lãng mạn, cảm hứng bi tráng cũng làm ra vẻ đẹp của người lính Tây Tiến và sự thành công của bài thơ. Người lính Tây Tiến phải đối diện với rất nhiều trở ngại vất vả trong thực tế. Đó hoàn toàn có thể là hình ảnh sương dày đặc trên đường hành quân, cũng hoàn toàn có thể là những lần vượt dốc lội suối với những hiểm nguy và tất nhiên cái chết cũng luôn cận kề. Những cơn sốt rét rừng hành hạ rồi nơi rừng thiêng nước độc không còn thuốc đầy đủ làm cho những người dân lính “không mọc tóc”, “xanh màu lá”. Chính vì như vậy những nấm mồ vô danh nằm rải rác khắp mọi nơi lạnh lẽo:
“Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”.
Sự hi sinh của những người dân lính Tây Tiến đó đó là nỗi đau, sự mất mát lớn đối với không riêng gì có tác giả mà với toàn dân tộc bản địa Việt Nam mọi thế hệ. Thế nhưng, qua ngòi bút của Quang Dũng, sự hi sinh ấy, cái bi ấy đã vơi bớt đau thương, không hề là một bi lụy nữa mà trở thành hình tượng bi tráng – hình tượng những người dân con đất Việt dũng cảm, anh hùng. Sáng lên ở đoàn quân Tây Tiến là tinh thần quyết tâm vượt qua trở ngại vất vả, gian truân, ở tinh thần quyết tử cho tổ quốc quyết sinh ” Chiến trường đi chẳng tiếc tuổi xanh”. Quang dũng đã thật tài tình khi miêu tả cái chết của người lính trong chiếc áo bào “Áo bào thay chiếu anh về đất” để thể hiện cái tráng. Thật là một hình ảnh xúc động! Tấm áo người lính được gọi một cách trang trọng là “áo bào” – tấm chiến bào rực rỡ của những danh tướng rất lâu rồi ra trận. Cách nói trang trọng ấy đã giảm phần thê lương của cái chết. “Anh về đất” – Họ không chết mà chỉ đi tiếp con phố của tổ tiên để giữ vững non sông đất nước. Anh đang trở về với đất mẹ, với Tổ tiên khi đã hoàn thành xong trách nhiệm với Tổ quốc. Âm thanh miêu tả âm thanh của dòng sông Mã cũng là một phương pháp để thể hiện cái trắng ở đây : “Sông Mã gầm lên khúc độc hành”. Không giọt lệ rơi, không lời ai điếu, không loạt đạn tiễn đưa mà chỉ một tiếng gầm đã diễn tả đầy đủ nỗi đau dữ dằn thấm thía. Cái chết của người lính hoàn toàn không hề thê thảm, đau thương mà ngược lại, nó tráng lệ và cao đẹp vô cùng!
Có thể thấy, cảm hứng lãng mạn và bi tráng luôn đi liền với nhau trong suốt tác phẩm. Nhờ có hai nguồn cảm hứng như vậy mà Quang Dũng đã hoàn toàn có thể tạc nên bức tượng phật đài bất tử về người lính trên nền thiên nhiên với nhiều sắc tố đẹp đẽ. Cả nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ một lần nữa lại được in đậm.
Tóm lại, cảm hứng lãng mạn và bi tráng là hai cảm ứng độc đáo trong bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng. Chính nhờ hai nguồn cảm hứng như vậy mà Quang Dũng đã tạo nên một siêu phẩm làm cho những người dân đọc hoàn toàn có thể tưởng tượng được về bức tượng phật đài mang tên người lính trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp yêu đời sáng sủa nhưng cũng đầy kiên cường trước những trở ngại vất vả thử thách của thực tế.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 2
“Tây Tiến” là một trong những bài thơ hay nhất viết về người chiến sỹ cầm sún, bảo vệ Tổ quốc, tiêu biểu cho thơ ca Việt Nam thời kì kháng chiến chống Pháp. Với bút pháp lãng mạn, với cốt cách tài hoa và phong độ hào hùng của một nhà thơ chiến sỹ, Quang Dũng đã chạm khắc vào thời gian, vào thơ ca, và lòng người hình ảnh chiến sỹ vô danh của Thăng Long - Tp Hà Nội Thủ Đô, của dân tộc bản địa Việt Nam anh hùng. Là một thi phẩm xuất sắc đạt gần đến độ toàn bích, bài thơ Tây Tiến ở đoạn nào thì cũng luôn có thể có những câu đặc sắc, những hình ảnh thơ độc đáo. Nhưng sức mê hoặc của bài thơ đó đó là vẻ đẹp của chủ nghĩa lãng mạn và tinh thần bi tráng khi khắc họa hình ảnh người lính Tây Tiến - người lính cách mạng xuất thân từ thành thị tham gia vào cuộc kháng chiến gian truân mà hào hùng của dân tộc bản địa.
Cảm hứng lãng mạn trong văn học là cảm hứng xác định cái tôi tràn đầy cảm xúc, khuynh hướng về lí tưởng. Nó đi tìm nét trẻ đẹp trong những cái khác lạ, phi thường độc đáo, vượt lên những cái tầm thường, quen thuộc của đời sống hằng ngày, nó đề cao nguyên tắc chủ quan, phát huy cao độ sức mạnh mẽ và tự tin của trí tưởng tượng liên tưởng. Cảm hứng lãng mạn cũng thường tìm đến cách diễn đạt khoa trương, phóng đại, đối lập, ngôn từ giàu tính biểu cảm và tạo được ấn tượng mạnh mẽ và tự tin. Cảm hứng lãng mạn trong văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975 đa phần được thể hiện trong việc xác định phương diện lý tưởng của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường mới, vẻ đẹp con người mới, ca tụng chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc bản địa. Cảm hứng lãng mạn đã trở thành cảm hứng chủ yếu trong sáng tác, nó nâng đỡ con người hoàn toàn có thể vượt lên mọi thử thách trong máu lửa của trận chiến tranh gian truân để hướng tới ngày thắng lợi.
Cảm hứng lãng mạn thể hiện đậm nét trước hết ở cái tôi của Quang Dũng. Nó trào ra từ đầu bài thơ đầy ắp và mãnh liệt một nỗi nhớ - nhớ chơi vơi, một nỗi nhớ rất lạ, hình như nhẹ tênh mà nặng trĩu vô cùng, để rồi sau đó tuôn chảy ào ạt như một dòng suối trong suốt bài thơ:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Nỗi nhớ trải dài theo dòng sông Mã trùng điệp theo hình non thế núi. Nhớ đến hụt hẫng, trống vắng trong lòng người. Tây Tiến là một đoàn quân, nhưng tiếng gọi “ơi” lại trìu mến như tiếng gọi với một người thân trong gia đình. Ba vần “ơi” như da diết vang vọng vào vách núi. Đó là nỗi nhớ của tác giả với Tây Bắc và đoàn quân Tây Tiến. Nỗi nhớ da diết, phủ rộng thấm đượm trong từng câu thơ, hình ảnh thơ. Cái tôi Quang Dũng xuất hiện khắp nơi, lắng đọng từng chỗ, từ cảnh mặt trận hiểm trở, hoang sơ đến cảnh sông nước thanh bình thơ mộng đến đêm hội đuốc hoa đầy sắc tố xứ lạ phương xa, từ nỗi nhớ bản làng “Mai Châu mùa em thơm nếp xôi” đến “Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm” thật hào hoa, lãng mạn.
Cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến còn thể hiện đậm nét trong bút pháp lãng mạn. Những thủ pháp cường điệu, đối lập được sử dụng rộng rãi, sáng tạo đã tô đậm cái phi thường, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ và tự tin về cái hào hùng, hùng vĩ và cái tuyệt mĩ của con người và thiên nhiên. Thiên nhiên miền Tây Bắc qua ngòi bút lãng mạn của Quang Dũng được cảm nhận với vẻ đẹp đa dạng, vừa độc đáo, vừa hùng vĩ kinh hoàng, vừa thơ mộng trữ tình, vừa hoang sơ mà ấm áp, làm say đắm lòng người. Trí tưởng tượng bay bổng khiến thi nhân tưởng tượng ra một “đêm hơi’, không riêng gì có có sương rừng ướt lạnh mà còn tồn tại cái lãng đãng, huyền ảo, cảm được cái oai linh của thần núi, thấy được cái “hồn lau nẻo bến bờ” và nghe thấu được cả tiếng “Sông Mã gầm lên khúc độc hành”.
Nhà thơ nhớ những cuộc hành quân gian truân qua những đoạn đường núi non hiểm trở, thử thách ghê gớm với những chiến sỹ Tây Tiến vốn là những thanh niên đất Hà thành lần đầu tiên đến Miền Tây. Các tên bản, tên mường như Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch... được nhắc tới không riêng gì có gợi bao nỗi nhớ vơi đầy mà còn để lại nhiều ấn tượng về sự xa xôi, heo hút, hoang sơ. Nó vừa gợi ra sự gian truân, bí hiểm, thách thức, vừa gợi sự tò mò, háo hức của những chàng trai thành thị. Tất cả khung cảnh thiên nhiên đều được khắc họa với ấn tượng mạnh nhất. Đoàn binh hành quân trong sương mù ẩm ướt dày đặc đến mức che lấp cả đoàn quân. Nhưng ngay trong cảnh khắc nghiệt, người chiến sỹ Tây Tiến vẫn phát hiện ra vẻ đẹp của “hoa về trong đêm hơi”. Những bông hoa núi với mừi hương ngan ngát hiện ra từ từ mờ ảo qua đêm sương, qua cái nhìn say mê lãng mạn, khiến cái mệt mỏi của đoàn quân dường như tan biến. Bao đèo cao, dốc thẳm dựng thành phía trước mà người chiến sỹ Tây Tiến phải vượt qua:
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên rất cao, ngàn thước xuống
Dốc lên thì khúc khuỷu, không nhẵn, ngoằn ngoèo; dốc xuống thì thăm thẳm, dựng đứng. Câu thơ giàu chất tạo hình như họa lại một đoạn đường hành quân hiểm trở. Dốc núi ngoằn ngoèo, dốc vút lên ngàn thước, rồi lại đổ xuống thẳng đứng ngàn thước. Câu thơ cũng không nhẵn với nhiều thanh trắc và cách ngắt nhịp 4/3 bẻ gập câu thơ tạo thế núi hoang dại, kinh khủng. Độ cao của dốc như được đo bằng hơi thở dồn dập của người lính vượt đèo, nên càng ấn tượng. Những đỉnh núi cao mù sương, cao vút như chạm mây, mây nổi thành cồn heo hút ở sống lưng trời. Mũi súng trên vai của của người chiến binh được nhân hóa tạo thành hình ảnh “súng ngửi trời” vừa diễn tả được độ cao nhất, hoang sơ, lạ lẫm vừa hàm chứa vẻ đẹp tâm hồn người lính. Đó là chất tinh nghịch, hồn nhiên rất lính của người chiến binh Tây Tiến. Thiên nhiên hoành tráng, hùng vĩ nhưng người lính không hề bị chìm đi mà vẫn nổi lên đầy thách thức. Nó xác định ý chí và quyết tâm của người chiến sỹ sở hữu mọi tầm cao để đi tới. Thiên nhiên núi đèo xuất hiện như để thử thách lòng người, người lính trèo lên đỉnh núi như đi trong mây quả cảm và lãng mạn vô cùng.
Cảnh đoàn quân đi trong mưa: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” thật kinh hoàng mà nên thơ. Mưa mịt mù khiến những ngôi nhà sàn Pha Luông ở sống lưng chừng núi thấp thoáng trong mưa như bồng bềnh trên biển khơi. Câu thơ toàn thanh bằng gợi không khí mênh mông, ngập chìm trong mưa qua cái nhìn từ trên cao trải xuống. Trong màn mưa rừng, tầm nhìn của người lính Tây Tiến vẫn khuynh hướng về những bản mường, những mái nhà dân hiền lành, yêu thương, nơi những anh đã và đang đem máu xương và lòng dũng cảm để bảo vệ. Gian khổ với những chiến sỹ còn là một “thác gầm thét” kinh hoàng hòa với tiếng hú man dại, ghê gớm của thú rừng. “Cọp trêu người” như mang theo cái oai linh, bí hiểm của rừng đại ngàn. Vẻ hoang dại ấy không riêng gì có mở ra ở không khí rõ ràng mà còn được mày mò ở thời gian “đêm đêm”, “chiều chiều”. Tác giả miêu tả thời gian, nhưng lại gợi được không khí núi rừng, lúc nào thì cũng âm u, hoang vu như trong bóng tối. Nó luôn là mối đe dọa sẵn sàng nuốt chửng con người. Đặc biệt họ toàn là những người dân lính trẻ thủ đô mới lần đầu rời thành phố đến rừng đại ngàn. Vì thế ấn tượng về Tây Bắc với những địa danh xa ngái, càng xa lạ, kinh hoàng, ác liệt, không kém cuộc đọ sức với quân thù. Nhưng cảnh ấy cũng càng kích thích chiến sỹ không ngại ngần xông pha với tinh thần hào hứng hăng say.
Đối lập với sự khắc nghiệt là vẻ đẹp tuyệt mỹ của thiên nhiên Tây Bắc. Vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc như được kết bằng hoa rừng: “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”; “Trôi làn nước lũ hoa đong đưa”. Đặc biệt đoạn thơ:
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi làn nước lũ hoa đong đưa
Tất cả gợi nhớ cảnh Châu Mộc trong một buổi chiều sương phủ trên làn nước mênh mông, hoang dại thật huyền ảo. Cảnh vật như nhòe đi, như mềm mại và mượt mà và có hồn hơn. Chữ “ấy” ở câu trên và chữ “thấy” ở câu dưới bắt thành một vần sống lưng giàu âm điệu. Hoa lau nở trắng sáng, lá lau lay động xào xạc trong gió vốn là những thi liệu cổ xưa quen thuộc nhưng khi đi vào thơ của Quang Dũng như mang hồn lưu luyến của cảnh chia tay. Nổi bật trên làn nước là dáng uyển chuyển thanh tú trên thuyền độc mộc của những cô nàng Tây Bắc. Hình ảnh “hoa đong đưa” vừa là hình ảnh tả thực: những bông hoa khẽ lay động đong đưa làng duyên trên làn nước lũ vừa như ẩn dụ, gợi tả vẻ đẹp của những cô nàng Tây Bắc như những bông hoa rừng đong đưa trên sông nước. Đó là những vần thơ thi trung hữu họa, khiến người đọc như lạc vào nét trẻ đẹp của cõi mơ. Mơ nhưng rất thực, làm say lòng người, nhất là những chiến sỹ Tây Tiến lãng mạn, trẻ trung, nó ẩn chứa tình yêu sâu nặng với thiên nhiên đất nước của Quang Dũng và của những chiến sỹ Tây Tiến. Hình ảnh những cô nàng Tây Bắc, những con người Tây Bắc được gợi nhớ trong bài thơ càng tô đậm thêm chất huyền bí, thơ mộng của núi rừng. Sau bao ngày đêm hành quân gian truân, băng rừng vượt núi, trèo đèo lội suối, những người dân lính tạm nghỉ chân bên bản làng quây quần bên những nồi xôi bốc khói. Mùi thơm hương nếp mới và ấm tình quân dân đã xua tan bao nhọc nhằn gian truân:
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
Gói xôi ấm tình cô nàng Mai Châu, những cô nàng miền sơn cước xinh đẹp làm trách nhiệm nuôi quân không quản ngại vất vả, hiểm nguy đã để lại trong lòng người lính trẻ một nỗi nhớ không nguôi. Nỗi nhớ cất lên thành lời tha thiết “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói”. Hai chữ “mùa em” kết tinh cả hương nếp ngày mùa lẫn tình em ấm áp. Làng bản Mai Châu, bóng hình sơn nữ, hương nếp xôi quyện lại trong hình ảnh thơ thành nỗi nhớ ngọt ngào, bâng khuâng, lãng mạn trong tâm hồn của người lính trẻ.
Những đêm liên hoan văn nghệ ở doanh trại bừng lên sôi nổi, vui tươi trong ánh lửa đuốc lung linh, trong âm thanh của tiếng kèn réo rắt, trong tâm hồn say sưa đắm đuối của người lính trẻ:
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Ngọn đuốc rừng thắp sáng đêm liên hoan văn nghệ truyền thống đã thành “hội đuốc hoa” khiến khung cảnh tuy thiếu thốn mà rực rỡ lung linh bao ước mơ, niềm sung sướng. Hai chữ “kìa em” diễn tả cái nhìn ngỡ ngàng đến say mê, rạo rực của người lính trẻ. Hình ảnh những cô nàng Tây Bắc bất thần hiện ra lộng lẫy trong bộ áo xiêm rực rỡ dưới ánh đuốc lung linh nhưng vẫn không thay đổi vẻ e ấp, tình tứ trong điệu múa lạ như múa sạp, múa xòe... trong tiếng khèn mang linh hồn của núi rừng càng trở nên lôi cuốn. Tâm hồn những chiến sỹ mộng mơ, lãng mạn. Nét đẹp những đêm liên hoan văn nghệ trên biên cương xa xôi như đã “xây hồn thơ” đã cho tất cả chúng ta biết tâm hồn trong sáng, giàu mộng mơ, giàu lí tưởng trong kí ức của chiến sỹ trẻ. Giọng thơ hân hoan, say mê hoài niệm nhung nhớ thuở nào gian truân mà hào hùng, lãng mạn đầy ắp nghĩa tình. Qua đó càng đã cho tất cả chúng ta biết đời sống tinh thần vô cùng trong sáng, phong phú, lãng mạn của đoàn quân Tây Tiến ở nơi mặt trận gian truân ác liệt xưa.
Đặc biệt bức chân dung người lính Tây Tiến được vẽ những nét vẽ phi thường, khác lạ:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá giữ oai hùm
Cả đoàn binh không mọc tóc vì sốt rét rừng khắc nghiệt, hoặc vì chủ trương cạo trọc tóc để tiện cho việc đánh giáp lá cà với địch. Quang Dũng không tránh mặt hiện thực của cuộc kháng chiến gian truân này. Thơ ca kháng chiến chống Pháp cũng thường nói về căn bệnh sốt rét rừng: “Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh. Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi” trong Đồng chí của Chính Hữu.
Nhưng Quang Dũng cảm nhận sự thật này trong cảm hứng lãng mạn, anh hùng nên khắc họa được vẻ đẹp kiêu dũng của người lính vượt lên xem thường mọi gian truân thiếu thốn. Từ ngữ mạnh bạo mang âm hưởng mạnh mẽ và tự tin. Chữ “đoàn binh” có âm vang và mạnh hơn chữ “đoàn quân”; còn “không mọc tóc” thì gợi nét ngang tàng, dữ thế chủ động, hiên ngang lẫm liệt của đoàn quân Tây Tiến trước thực trạng. “Quân xanh màu lá dữ oai hùm” là màu da xanh xao do sốt rét rừng, nhưng qua nét bút lãng mạn và cảm hứng anh hùng của Quang Dũng thì màu xanh ấy lại mang vẻ tươi xanh đầy sức sống của núi rừng. Hình ảnh “mắt trừng gửi mộng qua biên giới” gợi ánh mắt quyết liệt, hướng tới quân thù, khao khát giết giặc lập công cho tổ quốc. Nhưng bên phía ngoài dáng vóc oai phong đó là tâm hồn trẻ trung, trong sáng, giàu mộng mơ. “Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm” – lối diễn đạt này còn có vẻ như cầu kỳ nhưng phù phù phù hợp với tâm hồn những người dân lính trẻ thu đô xa tình nhân đi kháng chiến. Nhớ về những cô nàng hà thành, bóng hình những thiếu nữ Tp Hà Nội Thủ Đô yêu kiều thơ mộng không hề phai nhạt trong tâm hồn những người dân lính trong cả trong khói lửa trận chiến tranh. Lãng mạn đó là vẻ đẹp sáng sủa, yêu đời của những người dân lính xuất thân từ thành thị đi kháng chiến.
Còn bi tráng trong tác phẩm văn học được thể hiện ở việc miêu tả hiện thực, không tránh mặt cái bi, tức cái gian truân, đau thương. Cái bi nhưng không phải là bi lụy mà là bi tráng, hào hùng. Là cái chết nhưng không bi lụy mà là cái chết hào hùng lẫm liệt, cái chết đi vào cõi bất tử. Cái bi thường được biểu lộ ở giọng điệu, âm hưởng, sắc tố tráng lệ hào hùng.
Tinh thần bi tráng trong bài thơ Tây Tiến thể hiện ở chỗ lời thơ không tránh mặt cái bi, thường đề cập đến cái chết, nhưng đó không phải là cái chết bi lụy mà là cái chết hào hùng, mãnh liệt, cái chết của người chiến sỹ đi vào cõi bất tử.
Trên nền thiên nhiên Tây Bắc kinh hoàng và huyền ảo, nhà thơ tô đậm hình ảnh đoàn quân Tây Tiến hào hùng và hào hoa bằng bút pháp lãng mạn, nhưng không thoát li hiện thực và cảm hứng bi tráng. Bài thơ viết về trận chiến tranh, nhưng Quang Dũng không hề nói đến trận đánh, tiếng súng. Nhưng người đọc vẫn tưởng tượng được sự quyết liệt của trận chiến tranh. Bởi bài thơ viết nhiều về sự hi sinh của người lính. Nhưng bằng ngòi bút tài hoa lãng mạn và cảm hứng bi tráng, Quang Dũng đã miêu tả điều đó một cách thấm thía, xúc động, hào hùng. Cái chết, sự hi sinh bao giờ cũng quyến rũ xúc đau thương. Hình ảnh những nấm mồ “rải rác biên cương mồ viễn xứ” càng nhân lên cảm xúc bi thương đó, nhưng cách Quang Dũng dùng từ Hán Việt trang trọng đã khiến cái bi thương lạnh lẽo mờ đi. Hơn nữa câu thơ tiếp theo:
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Đã xác định mạnh mẽ và tự tin khí phách của tuổi trẻ thuở nào không riêng gì có tự nguyện đồng ý mà còn vượt lên cái chết, sẵn sàng dâng hiến cả sự sống, cả tuổi trẻ cho nghĩa lớn của dân tộc bản địa. Họ đã ra đi với tất cả lòng say mê của người thanh niên yêu nước, yêu lý tưởng, dâng hiến cả đời xanh, đời trai trẻ đầy kỳ vọng của tớ cho tổ quốc. Đây không phải chỉ là cách nói của thơ ca mà thực sự đây là dũng khí tinh thần và hành vi của nhiều thế hệ trong trong năm kháng chiến. Với lí tưởng đánh giặc thanh thản đến lạ lùng như vậy thì cái chết có nghĩa lý gì với họ.
Các tráng sĩ xưa ở chốn sa trường từng lấy da ngựa bọc thây làm niềm tự tôn thì ở đây những chiến sỹ Tây Tiến với chiếc chiếu đơn sơ của đồng bào tặng hay chỉ bằng tấm áo đẫm máu và mồ hôi của những anh cũng tạc nên sự hi sinh bất tử. Sự phối hợp một từ Hán Việt và một từ thuần Việt: “áo bào” khiến tấm áo liệm thân của liệt sĩ trở nên trang trọng. Sự hi sinh của những anh là “về đất”, về lòng đất mẹ thân yêu. Một sự quyết tử thầm lặng, thanh thản như một chiến sỹ đã hoàn thành xong trách nhiệm. Giây phút vĩnh biệt đồng đội vang lên không phải bằng lời ngợi ca hay những giọt nước mắt, mà trong tiếng gầm của dòng Sông Mã như một “khúc độc hành” bi tráng. Dòng sông được nhân hóa như có linh hồn, có tâm trạng, cất lên tiếng khóc xót xa, thương tiếc, uất hận căm thù trong âm hưởng kinh hoàng, hào hùng của Sông Mã. Sự hi sinh của người lính Tây Tiến thấm đẫm tinh thần bi tráng và đậm đà chất sử thi. Và từ đây những anh đã hòa quyện vào cỏ cây, sông núi, trở thành hồn thiêng của đất nước. Bài thơ 3 lần nói đến cái chết, cái chết nào thì cũng đẹp, nhưng đẹp nhất là cái chết trang trọng này:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Sang trọng vì được bao bọc trong tấm chiến bào, được về tụ nghĩa với đất mẹ quê hương và nhất là được thiên nhiên tấu lên khúc nhạc kinh hoàng và oai hùng để tiễn đưa hương hồn những chiến sỹ. Ở đây thủ pháp nhân hóa và cường điệu đã đẩy chất bi tráng lên đến mức đỉnh cao, kì diệu của nó.
Chất bi tráng làm ra sắc diện bài thơ xuất hiện trong cả tác phẩm, nhưng nổi rõ và in dấu đậm nét nhất đó đó là đoạn Quang Dũng miêu tả chân dung người lính Tây Tiến. Những cặp hình ảnh đối lập giữa ngoại hình tiều tụy với phong thái “dữ oai hùm”; giữa “mắt trừng” và “đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm”; và nhất là sự việc đối lập giữa gian truân, quyết tử với lý tưởng vì nước quên thân khiến sự hi sinh của người lính Tây Tiến trở nên cao đẹp bi hùng. Chiến trường Tây Tiến ác liệt hoang vu, nhiều thú dữ, bệnh sốt rét rừng gây nhiều tử vong... Nhiều chiến sỹ ngã xuống trên con phố hành quân là cái bi, là hiện thực quyết liệt của mặt trận, Quang Dũng đã không tránh mặt cái bi nhưng cái bi mang sắc tố, âm hưởng tráng lệ, hào hùng. Cái tráng này là của Quang Dũng và của tất cả một lớp trai trẻ sống với bầu máu nóng: “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Cái tráng ấy lại gặp luồng gió yêu nước của thời đại anh hùng rực lửa nên càng hào hùng, rực rỡ. Đúng là bài thơ đã lột tả được cái khí phách của thuở nào đại và chắp cánh cho cái bi tráng bay lên như một nét trẻ đẹp hiếm có của thuở nào đại thơ.
Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng bao trùm bài thơ làm ra vẻ đẹp riêng của Tây Tiến, nhưng điều đó do đâu mà có? Ở đây có sự gặp gỡ giữa hồn thơ lãng mạn, hào hùng của thi nhân cùng nhân vật trữ tình là những người dân lính Tây Tiến cũng hào hoa, lãng mạn, với cái thời anh hùng rực lửa của buổi đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, và mặt trận Tây Tiến ác liệt, kinh hoàng nhưng lại rất thơ mộng, trữ tình. Bốn yếu tố khách quan và chủ quan này như đã quy tụ mãnh liệt và da diết trong nỗi nhớ của Quang Dũng để trào ra cảm hứng lãng mạn và bật thành tinh thần bi tráng trong phút xuất thần của hồn thơ để sinh ra đứa con đầu lòng hào hoa tráng kiện - Tây Tiến. Như vậy, cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng luôn gắn bó với nhau, nâng đỡ nhau, cộng hưởng với nhau làm ra linh hồn bất diệt của bài thơ và tạo nên vẻ đẹp độc đáo của chân dung người lính Tây Tiến và vẻ đẹp đặc sắc của thi phẩm. Có những bài thơ đã sống cuộc sống thăng trầm và cũng quá nhiều truân chuyên, nhưng ở đầu cuối cũng định hình trong lòng độc giả và xác định giá trị đích thực của tớ trong thi ca. Tây Tiến của Quang Dũng là một tác phẩm như vậy. Bài thơ nhớ lại như một kỉ niệm đẹp của thời kháng chiến, bởi đó là tiếng thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng của thuở nào đại anh hùng rực lửa, không thể nào quên.
Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng đã làm ra vẻ đẹp riêng và giá trị bền vững của bài thơ Tây Tiến. Đó là vẻ đẹp của thuở nào hoa lửa hào hùng một đi không trở lại. Những tiếng thơ bi tráng và hồn thơ lãng mạn hào hoa của Quang Dũng đã kịp ghi lại và giữ cho đời một khung cảnh mặt trận đã đi vào lịch sử - một tượng đài bất tử bằng thơ về người lính vô danh ưu tú của dân tộc bản địa mà người đọc muôn đời yêu quý, tự hào.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 3
Nhắc đến nhà thơ Quang Dũng không còn ai không thể ko nhớ đến Tây Tiến. Bởi lẽ nó đã gắn bó thuở nào sâu sắc với nhà thơ, một siêu phẩm văn học. Quang Dũng là nhà thơ tiêu biểu của chùm thơ chiến sỹ. Với lời thơ hào hùng, lãng mạn những sáng tác của ông đều để lại âm vang trong lòng người đọc cho tới tận ngày này. Và "Tây Tiến" là một trong những tác phẩm như vậy.
Khoảng cuối ngày xuân năm 1947, Quang Dũng gia nhập đoàn quân Tây Tiến. Đó là một đơn vị thành lập vào đầu năm 1947, có trách nhiệm phối phù phù hợp với bộ đội Lào để bảo vệ biên giới Việt - Lào, đánh tiêu hao địch ở Thượng lào để tương hỗ cho cuộc kháng chiến ở những vùng khác trên đất Lào. Địa bàn hoạt động và sinh hoạt giải trí của đoàn quân Tây Tiến khá rộng, gồm có vùng rừng núi Tây Bắc Việt Nam và Thượng Lào: từ Châu Mai, Châu Mộc sang tận Sầm Nứa rồi vòng về qua miền tây Thanh Hoá. những nơi này lúc đó còn rất hoang vu và hiểm trở, núi cao, sông sâu, rừng dày, nhiều thú dữ.
Những người lính Tây Tiến phần đông là thanh niên Tp Hà Nội Thủ Đô, thuộc nhiều tầng lớp rất khác nhau, trong đó có cả những học viên, sinh viên (Quang Dũng thuộc số này). Sinh hoạt của những người dân lính Tây Tiến rất là gian truân, ốm đau không còn thuốc men, tử vong vì sốt rét nhiều hơn nữa là vì đánh trận. Tuy vậy, họ vẫn sống rất sáng sủa và chiến đấu dũng cảm. Vượt lên trên mọi thử thách khắc nghiệt của trận chiến tranh và thực trạng sống cực kỳ gian truân, họ vẫn giữ được cái cốt cách hào hoa, thanh lịch, rất yêu đời và cũng rất lãng mạn.
Bài thơ “Tây Tiến” có hai đặc điểm nổi bật: cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng.
Cảm hứng lãng mạn thể hiện ở "cái tôi" đầy tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. Nó phát huy cao độ trí tưởng tượng, sử dụng rộng rãi những yếu tố cường điệu và phóng đại, những thủ pháp đối lập để tô đậm cái phi thường, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ và tự tin về cái hùng vĩ và cái tuyệt mĩ.
Thiên nhiên Tây Bắc qua ngòi bút lãng mạn của Quang Dũng, được cảm nhận với vẻ đẹp vừa đa dạng vừa độc đáo, vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, hoang sơ mà ấm áp. Hình ảnh những cô nàng, những con người Tây Bắc càng tô đậm thêm chất huyền bí, thơ mộng của núi rừng. Chất lãng mạn được thể hiện đa phần ở cảm hứng hướng tới cái cao cả, sẵn sàng xả thân, quyết tử tất cả cho lí tưởng chung của hiệp hội, của toàn dân tộc bản địa.
“Tây Tiến” không hề che giấu cái bi. Nhưng bi mà không bi lụy. Cái bi được thể hiện bằng một giọng điệu, âm hưởng, sắc tố tráng lệ, hào hùng. Chất lãng mạn hoà phù phù hợp với chất bi tráng, tạo nên vẻ đẹp độc đáo của bài thơ. Cảm xúc chủ yếu xuyên suốt bài thơ là một nỗi nhớ da diết, bao trùm lên cả không khí và thời gian:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Nỗi nhớ đơn vị cũ trào dâng, không kìm nén nổi, nhà thơ đã thốt lên thành tiếng gọi. Hai chữ “chơi vơi” như vẽ ra trạng thái rõ ràng của nỗi nhớ, hình tượng hoá nỗi nhớ, khơi nguồn cho cảnh núi cao, sông sâu, vực thẳm, rừng dày… liên tục xuất hiện ở những câu thơ sau:
Dốc lên khúc khủyu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên rất cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Khổ thơ này là một dẫn chứng “thi trung hữu họa” (trong thơ có họa). Chỉ bằng bốn câu thơ, Quang Dũng đã vẽ ra một bức tranh hoành tráng diễn tả rất đạt sự hiểm trở và kinh hoàng, hoang vu và heo hút của núi rừng Tây Bắc, địa bàn hoạt động và sinh hoạt giải trí của đoàn quân Tây Tiến. Hai câu thơ đầu, những từ đầy giá trị tạo hình “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “cồn mây”, “súng ngửi trời” đã diễn tả thật đắc địa sự hiểm trở, trùng điệp và độ cao ngất trời cuả núi đèo Tây Bắc. Hai chữ “ngửi trời” được dùng rất hồn nhiên và cũng rất táo bạo, vừa ngộ nghĩnh, vừa có chất tinh nghịch của người lính. Núi cao tưởng chừng chạm mây, mây nổi thành cồn “heo hút”. Người lính trèo lên những ngọn núi cao dường như đang đi trên mây, mũi súng chạm tới đỉnh trời. Câu thứ ba như bẻ đôi, diễn tả dốc núi vút lên, đổ xuống gần như thể thẳng đứng, nhìn lên rất cao chót vót, nhìn xuống sâu thăm thẳm.
Nếu như câu thứ ba nhìn lên và nhìn xuống thì câu thứ tư là nhìn ngang. Có thể tưởng tượng cảnh những người dân lính tạm nghỉ chân bên một dốc núi, phóng tầm mắt ngang ra xa qua một không khí mịt mùng sương rừng mưa núi thấp thoáng những ngôi nhà như đang bồng bềnh trôi giữa biển khơi. Bốn câu thơ này phối phù phù hợp với nhau, tạo nên một âm hưởng đặc biệt. Sau ba câu thơ được vẽ bằng những nét gân guốc, câu thứ tư được vẽ bằng một nét vẽ rất mềm mại và mượt mà (câu thứ tư toàn thanh bằng). Quy luật này cũng như cách sử dụng những gam màu trong hội hoạ: Một trong những gam màu nóng, tác giả sử dụng một gam màu lạnh làm dịu lại, như xoa mát cả khổ thơ.
Cái vẻ hoang dại kinh hoàng, chứa đầy bí mật ghê gớm của núi rừng Tây Bắc được nhà thơ tiếp tục khai thác. Nó không riêng gì có được mở ra theo chiều không khí mà còn được mày mò ở cả chiều thời gian, luôn luôn là mối đe dọa kinh khủng đối với con người:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Vậy là cảnh núi rừng Tây Bắc hoang sơ và hiểm trở, qua ngòi bút Quang Dũng, hiện lên với đủ cả núi cao, vực sâu, dốc thẳm, mưa rừng, sương núi, thác gầm, cọp dữ… những tên đất lạ Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch, những hình ảnh đầy giá trị tạo hình, những câu thơ nhiều vần trắc đọc lên nghe vất vả và nhọc nhằn được xoa dịu bằng những câu thơ có nhiều vần bằng ở cuối mỗi khổ thơ, đã phối phù phù hợp với nhau thật ăn ý, làm hiện hình lên thế giới khác thường vừa đa dạng, vưà độc đáo của núi rừng Tây Bắc. Đoạn thơ kết thúc đột ngột bằng hai câu thơ:
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
Cảnh tượng thật đầm ấm. Sau bao nhiêu gian truân băng rừng, vượt suối, lội đèo, những người dân lính tạm nghỉ chân, được nghỉ ngơi ở một bản làng nào đó, quây quần bên những nồi cơm đang bốc khói. Khói cơm nghi ngút và mừi hương lúa nếp ngày mùa xua tan vẻ mệt mỏi trên khuôn mặt những người dân lính, khiến họ tươi tỉnh hẳn lên. Hai câu thơ này tạo nên một cảm hứng êm dịu, ấm áo, sẵn sàng sẵn sàng tâm thế cho những người dân đọc bước sang đoạn thơ thứ hai.
Đoạn thơ thứ hai mở ra một thế giới khác của Tây Bắc. Cảnh núi rừng hoang vu, hiểm trở, kinh hoàng lùi dần rồi khuất hẳn để bất thần hiện ra vẻ mỹ lệ, thơ mộng, duyên dáng của miền đất này. Những nét vẽ táo bạo, khoẻ, gân guốc ở đoạn thơ đầu, đến đoạn thơ này được thay bằng những nét mềm mại và mượt mà, uyển chuyển, tinh tế. Và ngòi bút tài hoa của Quang Dũng cũng khá được thể hiện rõ nhất trong đoạn thơ này. Hồn thơ lãng mạn của Quang Dũng bị mê hoặc trước những vẻ đẹp mang sắc tố bí hiểm của con người và cảnh vật nơi xứ lạ, phương xa.
Cảnh ấy, người ấy được thể hiện lên trong thuở nào gian làm nổi rõ nhất vẻ lung linh, huyền ảo của nó: cảnh một đêm liên hoan lửa đuốc bập bùng và cảnh một buổi chiều sương phủ trên sông nước mênh mang. Cảnh một đêm liên hoan văn nghệ của những người dân lính Tây Tiến có đồng bào địa phương đến góp vui được miêu tả bằng những rõ ràng rất thực mà cũng rất mộng, rất ảo:
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu buồn e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Cả doanh trại “bừng sáng” gợi sự tưng bừng, sôi nổi hẳn lên khi đêm văn nghệ khởi đầu. Trong ánh sáng lung linh của ngọn lửa đuốc trong âm thanh réo rắt của tiếng khèn, cả cảnh vật, cả con người đều như ngả nghiêng, bốc men say, ngất ngây, rạo rực. Hai chữ “kìa em” thể hiện một chiếc nhìn vừa ngỡ ngàng, ngạc nhiên, vừa mê say, vui sướng. Nhân vật trung tâm, linh hồn của đêm văn nghệ là những cô nàng nơi núi rừng tây bắc bất thần hiện ra trong những bộ xiêm áo lộng lẫy vừa e thẹn, vừa tình tứ trong một vũ điệu đậm sắc tố xứ lạ đã thu hút cả hồn viá những chàng trai Tây Tiến. Nếu cảnh một đêm liên hoan đem đến cho những người dân đọc không khí mê say, ngây ngất thì cảnh sông nước Tây Bắc lại gợi lên được cái cảm hứng mênh mang, mờ ảo:
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi làn nước lũ hoa đong đưa
Không gian dòng sông trong một buổi chiều giăng mắc một màu sương. Sông nước, bến bờ lặng tờ, hoang dại như thời tiền sử. Trên dòng sông đậm sắc tố cổ tích, lịch sử thuở nào ấy, nổi bật lên dáng hình mềm mại và mượt mà, uyển chuyển của một cô nàng Thái trên chiếc thuyền độc mộc. Và như hoà phù phù hợp với con người, những bông hoa rừng cũng "đong đưa" làm duyên trên làn nước lũ. Ngòi bút tài hoa của Quang Dũng không tả mà chỉ gợi, vậy mà cảnh vật thiên nhiên xứ sở qua ngòi bút của ông như có hồn phảng phất trong gió, trong cây. Ông không riêng gì có làm hiện lên trước mắt người đọc vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn gợi lên cái phần thiêng liêng của cảnh vật. Đọc đến đoạn thơ này ta như lạc vào thế giới của nét trẻ đẹp, thế giới của cõi mơ, của âm nhạc. Bốn câu thơ đầu ngân nga như tiếng hát, như nhạc điệu cất lên tự tâm hồn ngây ngất, say mê của những người dân lính Tây Tiến. Hơn ở đâu hết, trong đoạn thơ này, chất thơ và chất nhạc hoà quyện với nhau đến mức khó mà tách biệt. Trên cái nền hùng vĩ, hiểm trở của núi rừng và duyên dáng, thơ mộng, mĩ lệ của Tây Bắc, đến đoạn thơ thứ ba, hình tượng tập thể những người dân lính Tây Tiến xuất hiện với một vẻ đẹp đầy tính chất bi tráng:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm
Quang Dũng đã tinh lọc, đã tinh lọc những nét tiêu biểu nhất của những người dân lính Tây Tiến để tạc nên bức tượng phật đài tập thể đặng khái quát được cái khuôn mặt chung của tất cả đoàn quân. Cái bi và cái hùng là hai vật liệu đa phần của bức tượng phật đài, chúng hoà quyện, xâm nhập vào nhau, nương tựa, nâng đỡ nhau, tạo nên vẻ đẹp bi tráng - cái thần thái chung của tất cả bức tượng phật đài. Thơ ca thời kháng chiến chỉ viết về người lính thường nói đến căn bệnh sốt rét hiểm nghèo. Chính Hữu trong bài “Đồng chí” đã trực tiếp miêu tả căn bệnh ấy:
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Còn Tố Hữu, khi vẽ chân dung anh vệ quốc quân trong bài “Cá nước” với những hình ảnh thật rõ ràng:
Giọt giọt mồ hôi rơi
Trên má anh vàng nghệ
Cũng không quên ảnh hưởng của thứ bệnh quái ác đó. Quang Dũng trong Tây Tiến không hề che giấu gian truân, trở ngại vất vả, những căn bệnh hiểm nghèo và sự quyết tử lớn lao của người lính. Chỉ có điều, tất cả những cái đó, qua ngòi bút của ông, không được miêu tả một cách trần trụi mà qua một chiếc nhìn đậm sắc tố lãng mạn. Những cái đầu không mọc tóc của người lính Tây Tiến đâu phải là hình ảnh ly kỳ, giật gân, sản phẩm của trí tưởng tượng bịa đặt của nhà thơ mà tiềm ẩn một sự thật nghiệt ngã. Những người lính Tây Tiến người thì cạo trọc đầu để thuận tiện khi đánh nhau giáp lá cà với địch, người thì bị sốt rét đến rụng tóc trọc đầu.
Cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của những người dân lính, qua cái nhìn của Quang Dũng vẫn toát lên cái oai phong dữ dằn của những con hổ nơi rừng thiêng. Cái vẻ oai phong, lẫm liệt ấy còn được thể hiện qua ánh mắt rất khó chịu “mắt trừng gửi mộng” của tớ. Những người lính Tây Tiến, qua ngòi bút của Quang Dũng, không phải là những người dân khổng lồ không tim. Cái nhìn nhiều chiều của Quang Dũng đã giúp ông nhìn thấy xuyên qua cái vẻ oai hùng dữ dằn hình thức bề ngoài của tớ, là những tâm hồn, những trái tim rạo rực, khao khát yêu đương (Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm).
Như vậy, trong khổ thơ này, Quang Dũng đã tạc nên bức tượng phật đài tập thể những người dân lính Tây Tiến không riêng gì có bằng những đường nét khắc họa dáng vóc bên phía ngoài mà còn thể hiện được cả thế giới tâm hồn bên trong đầy mộng mơ của tớ. Ngòi bút của Quang Dũng khi dựng lên hình tượng tập thể những người dân lính Tây Tiến không hề nhấn chìm người đọc vào cái bi thương, bi lụy. Cảm hứng của ông mọi khi chìm vào cái bi thương lại được nâng đỡ bằng đôi cánh của lí tưởng, của tinh thần lãng mạn. Chính vì vậy mà cái bi thương được gọi lên qua hình ảnh của những nấm mồ chiến sỹ rải rác nơi rừng hoang biên giới lạnh lẽo, xa xôi, một mặt đã được giảm nhẹ đi nhiều nhờ những từ Hán Việt cổ kính, trang trọng: “Rải rác biên cương mồ viễn xứ” mặt khác, chính cái bi thương ấy cũng lại bị mờ đi trước lí tưởng quên mình, xả thân vì tổ quốc của những người dân lính Tây Tiến (Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh).
Những người lính tây Tiến tiều tụy, tàn tạ trong hình hài nhưng vẫn chói ngời vẻ đẹp lí tưởng, mang dáng dấp của những người dân tráng sĩ thuở xưa, coi nhẹ cái chết tựa lông hồng. Cái sự thật bi thương: những người dân lính Tây Tiến gục ngã bên đường không còn cả đến manh chiếu để che thân, qua cái nhìn của Quang Dũng, lại được bọc trong những tấm áo bào sang trọng. Cái bi thương ấy vợi đi nhờ cách nói giảm “anh về đất” và rồi bị át hẳn đi trong tiếng gầm thét kinh hoàng của dòng sông Mã:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Trong cái âm hưởng vừa kinh hoàng, vừa hào hùng của thiên nhiên ấy, cái chết, sự quyết tử của những người dân lính Tây Tiến không bi lụy mà thấm đẫm tinh thần bi tráng. Giọng điệu chủ yếu của đoạn thơ thứ ba này sang trọng, thể hiện tình cảm đau thương vô hạn và sự trân trọng, kính cẩn của nhà thơ trước sự hi sinh của đồng đội. Bài thơ khép lại bằng bốn câu thơ, một lần nữa, tô đậm thêm không khí chung của cái thời Tây Tiến, tinh thần chung của những người dân lính Tây Tiến. Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn, nhưng cái linh hồn của đoạn thơ thì vẫn toát lên vẻ hào hùng:
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến ngày xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
Cái tinh thần “nhất khứ bất phục hoàn” thấm nhuần trong tư tưởng và tình cảm của tất cả đoàn quân Tây Tiến. Tâm hồn, tình cảm của những người dân lính Tây Tiến vẫn gắn bó máu thịt với những ngày Tây Tiến, những nơi mà Tây Tiến đã qua. “Tây Tiến ngày xuân ấy” đã thành thuở nào điểm một đi không trở lại. Lịch sử dân tộc bản địa không bao giờ lặp lại cái thời thơ mộng, lãng mạn, hào hùng đến nhường ấy trong một thực trạng trở ngại vất vả, gian truân, quyết liệt đến như vậy.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 4
Quang Dũng là nhà thơ tài hoa với cái tôi lãng mạn, trữ tình, bay bổng. Thơ ông luôn đậm chất trữ tình, đậm tình người, gieo vào lòng người nhiều dư vị riêng. Bài thơ “Tây Tiến” rút trong tập “Mây đầu ô” là bản anh hùng ca bi tráng và lãng mạn của quân và dân ta trong trận chiến chống quân xâm lược.
Cảm hứng lãng mạn thể hiện ở “cái tôi” đầy tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. Nó phát huy cao độ trí tưởng tượng, những thủ pháp đối lập để tô đậm cái phi thường, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ và tự tin về cái hùng vĩ và cái tuyệt mĩ. Đó là cái tài hoa của Quang Dũng. Có thể nói đây là loại cảm hứng xuyên suốt bài thơ, đọng lại trong lòng người nghe những thanh vang về nét trẻ đẹp con người, thiên nhiên Tây Bắc. Thiên nhiên nơi đây hiện lên thật nên thơ, trữ tình:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Là tiếng nói, là tiếng lòng, là nỗi nhớ “chơi vơi” của tác giả khi trong lòng cứ canh cánh tình yêu đối với mảnh đất nền này. Một chữ “ơi” nặng tựa nghìn non, một chữ “ơi” làm cho câu thơ chùng xuống. Hình ảnh vừa hùng vĩ, vừa nên thơ của núi rừng Tây Bắc lần lượt hiện về qua từng câu chữ. Dường như thiên nhiên đất trời đã hòa quyện trong nỗi nhớ da diết của tác giả. Một nỗi nhớ chẳng thể gọi thành tên
Từ cảm hứng lãng mạn chủ yếu đó Quang Dũng đã vẽ nên một bức tranh hùng tráng của mảnh đất nền này:
Dốc lên khúc khủyu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên rất cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Chỉ bằng vài nét bút nhưng Quang Dũng đã đủ sức vẽ lên một bức tranh hùng trang, đầy hiểm trở, khúc khuỷu của núi rừng Tây Bắc. Tác giả đã đặt hai từ láy “khúc khuỷu” và “thăm thẳm” ở cạnh nhau như một dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ nhằm mục đích tôn lên vẻ đẹp hùng tráng không nơi nào đã có được của Tây Bắc. Đặc biệt hình ảnh “súng ngửi trời” rất có sức nặng trong đoạn thơ. Nó khiến người đọc liên tưởng đến bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu với hình ảnh “Đầu súng trăng treo”.
Thực ra hình ảnh “súng ngửi trời” vừa mang ý nghĩa lãng mạng vừa gợi lên độ cao, sự hùng vĩ của thiên nhiên. Một sự phối hợp rất hoàn hảo nhất. Trong không khí trận chiến tranh đang ra mắt ác liệt như vậy nhưng dường như tinh thần lãng mạn đối với những người dân lính vẫn luôn tràn đầy.
Hình ảnh trùng điệp, tuyệt đẹp của dòng thác chảy mạnh nơi sườn núi khiến người đọc như lạc vào một thế giới khác. Câu thơ như bị bẻ đôi thành hai mảnh. Câu thơ cuối đoạn lắng lại trong lòng người đọc một chút ít bình yên, lãng mạn, dịu êm nhất. Sự mệt mỏi của người lính tiêu tan đi khi nhìn thấy màn mưa trắng xóa ở nơi xa.
Sự hùng hồn, bi tráng trong thơ Quang Dũng còn được thể hiện ở nhiều tầng lớp khác nữa:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
Hai từ láy chỉ thời gian “chiều chiều” và “đêm đêm’ đã gợi mở ra một không khí vừa có chiều dài vừa có chiều sâu với thanh âm dữ tợn nơi núi rừng.
Và tự nhiên ở hai câu thơ tiếp, giọng thơ tự nhiên đột ngột quy đổi với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường bình dị, ấm êm nơi xứ người:
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
Thật trữ tình và nên thơ, một bức tranh về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường sinh hoạt của người dân vùng cao tuyệt đẹp.
Đến đoạn thơ thứ hai, dường như khung cảnh hùng trang đã dần nhường chỗ cho không khí tráng lệ, tuyệt đẹp nơi đây:
Đêm trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Không gian nơi đây tự nhiên sáng hẳn lên với từ “bừng” như phủ rộng sự dịu mát và ngọt lành. Cuộc sống bộn bề nhưng cái tâm, cái tình của người dân nơi đây dành riêng cho những người dân lính thật chân thực, mộc mạc.
Ngòi bút tài hoa của Quang Dũng đã phác họa thành công bức tranh hùng tráng, lãng mạn, trữ tình của mảnh đất nền Tây Tiến. Chặng đường chiến đấu của người lính còn rất gian truân, nhưng trong trái tim họ vẫn luôn giữ được sự sáng sủa, tin tưởng và yêu đời:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá giữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ hà nội dáng kiều thơm
Chỉ bốn câu thơ thôi nhưng đã lột tả được rất nhiều điều về tinh thần, lòng dũng cảm, niềm tin yêu và hơn hết là tinh thần quyết tâm góp sức cho đất nước. Dù gian truân nhưng bên trong những chàng trai hà thành này vẫn luôn tràn đầy mộng mơ, trữ tình. Chiến tranh luôn gắn sát với chết chóc nhưng trong thơ của Quang Dũng không hề bi lụy, không hề có nước mắt. Đó đó đó là tinh thần đáng quý của anh bộ đội cụ hồ.
Thật vậy, dọc theo bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng người đọc nhận ra cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng dường như thể vấn đề sáng cho tất cả bài thơ. Một bài thơ đẹp, một bài thơ hay đủ sức nặng neo giữ vào lòng người.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 5
Quang Dũng là một trong những nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Xuất thân từ một người trí thức trẻ sống trong thời chiến, Quang Dũng cũng là một người chiến sĩ cách mạng. Tây Tiến là một bài thơ đặc sắc của Quang Dũng viết về nỗi nhớ của ông với đoàn quân Tây Tiến ông đã gắn bó một thời gian dài cùng hình ảnh người lính trải qua bao khó khăn trên con đường hành quân gian khổ vẫn yêu đời, lãng mạn và quả cảm. Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng tạo nên đặc sắc và thành công cho bài thơ.
Bao trùm bài thơ Tây Tiến trước tiên là cảm hứng lãng mạn đã đi vào trái tim người đọc. Cảm hứng lãng mạn này đến từ cái tôi trữ tình của nhà thơ Quang Dũng. Nếu tìm hiểu về nhà thơ Quang Dũng, chúng ta sẽ hiểu thêm về tâm hồn và con người ông ảnh hưởng đến thơ ca như thế nào. Quang Dũng vốn rất đa tài, ông không chỉ làm thơ mà còn vẽ tranh, soạn nhạc. Ông cũng như những người lính Tây Tiến cùng xuất thân từ những người trí thức trẻ, họ là học sinh, sinh viên Hà Nội gác bút nghiên lên đường chiến đấu. Bởi thế họ vốn có tâm hồn trẻ trung, hào hoa và lãng mạn.
Ngay từ những câu đầu của bài thơ, cảm hứng lãng mạn đã bao trùm bởi nỗi nhớ da diết về đoàn binh Tây Tiến cùng hình ảnh nước non hùng vĩ, nên thơ của trên con đường hành quân:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
Nỗi nhớ của nhà thơ hiện lên trong bài thơ dạt dào, chơi vơi. Nhà thơ gọi “Tây Tiến ơi” như tiếng gọi thân thương tới những người đồng chí, đồng đội. Đó cũng là tiếng gọi về những miền ký ức xa xôi, thẳm sâu trong trái tim người lính Quang Dũng. Hai từ “chơi vơi” khiến cho tiếng gọi như kéo dài hơn, thổn thức hơn. Cùng với nỗi nhớ đầy ắp, mãnh liệt, hình ảnh của nước non hùng vĩ, nên thơ dần hiện lên qua cái nhìn bay bổng, lãng mạn của tâm hồn Quang Dũng. Những lượng mưa “nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” vẽ lên bức tranh núi cao bên dưới là những ngôi nhà thấp thoáng trong mưa bước vào trang thơ Quang Dũng thật đẹp. Miên man trong nỗi nhớ, với tâm hồn trẻ trung, lãng mạn, nhà thơ phải thốt lên “Ôi Tây Tiến” với những kỷ niệm về “cơm lên khói” cùng mùa em với hương “thơm nếp xôi”. Dù cuộc hành quân có khó khăn gian khổ đến đâu, thì nhà thơ cũng như những người lính Tây Tiến vẫn cảm nhận được vẻ đẹp rất đỗi bình dị, thân thương trên con đường anh bước. Vẻ đẹp bình dị áy đến từ những cái rất đỗi nhỏ bé như những “chiều sương” bảng lảng, vấn vương lên áo, lên tóc các anh, những “hồn lau” phất phơ bến bờ hay như thể̃ng bông hoa ban, hoa rừng “hoa đong đưa” bên “dòng nước lũ”. Phải là một người có tâm hồn lãng mạn, hào hoa lắm mới có thể nhận ra những vẻ đẹp tuyệt vời ấy. Đó đều là những hình ảnh thơ giàu sức gợi và gây ấn tượng đối với người đọc.
Cảm hứng lãng mạn xuyên suốt còn thể hiện ở sự trẻ trung, tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, lãng mạn của người lính xuất thân từ mái trường Hà Nội. Chính sự trẻ trung, yêu đời của người lính đã mang đến những liên tưởng, ví von hết sức độc đáo như hình ảnh “ngàn thước lên rất cao, ngàn thước xuống” hay cách nói “súng ngửi trời” rất đáng yêu. Sự lãng mạn, trẻ trung còn thể hiện ở sự vui vẻ, cùng hòa mình vào không khí đêm liên hoan văn nghệ ấm tình quân dân, những ngọn lửa cháy bập bùng trên cây đuốc kia chẳng khác nào những bông hoa lửa đang đua nhau phát sáng. Phải là một người có tâm hồn lãng mạn mới có những cách ví von và liên tưởng thú vị đến thế. Trong cái ánh sáng bừng lên cùng không khí ấm áp đêm lửa trại, hình ảnh những cô gái miền sơn cước hiện lên thật lộng lẫy với “xiêm áo” nhiều màu sắc sặc sỡ. Vẻ đẹp ấy hiện lên trước sự ngỡ ngàng của những chàng trai Hà Thành với tâm hồn tinh tế. Bức tranh đêm lửa trại thật ấm áp, vui vẻ với đủ màu sắc, ánh sáng và âm thanh. Với tâm hồn tinh tế, những khúc nhạc rộn ràng giúp người lính “xây hồn thơ”. Không chỉ có thế, các anh còn mơ về Hà Nội với những “dáng kiều thơm”. Hình ảnh giấc mơ của người lính hiện lên thật lãng mạn, đậm chất của những người thanh niên học sinh, sinh viên trẻ bước đi theo tiếng gọi của tổ quốc thiêng liêng.
Bên cạnh cảm hứng lãng mạn, thì tinh thần bi tráng cũng là nét đặc sắc tạo nên thành công cho bài thơ Tây Tiến. Bi tráng là trong cái buồn đau nhưng vẫn rất hào hùng, mạnh mẽ chứ không hề đau thương, bi lụy. Bài thơ đã nói lên những khó khăn, gian khổ mà những người chiến sĩ phải vuọt qua. Đó là những dốc núi thăm thẳm, cao chót vót “”dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm”, sự heo hút và đe dọa bởi thú dữ trong rừng sâu “cọp trêu người” và cả những dịch bệnh sốt rét nơi rừng hoang sương muối khiến tóc không mọc, da xanh xao như lá. Thậm chí, các anh còn phải đối mặt với cái chết.
Nhà thơ không hề né tránh cái chết mà từ đó khẳng định sự quả cảm hi sinh của những người lính Tây Tiến. Những người lính vẫn oai phong “giữ oai hùm”. Đứng trước cái chết, những người lính Tây Tiến vẫn “chẳng tiếc đời xanh”.Đó là tinh thần “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh” một thời bom đạn. Đặc biệt màu sắc tráng lệ, hào hùng được thể hiện ở cái chết hào hùng, bất tử của đoàn quân Tây Tiến. Những nấm mồ nơi biên cương qua cách miêu tả của nhà thơ không hề bi lụy mà rất oai hùng. Nơi biên cương xa xôi, các anh hi sinh được khoác trên mình chiếc áo bào oanh liệt như một vị tướng thời xưa và được trở về với đất mẹ thiêng liêng. Bằng cách sử dụng từ ngữ hán việt, hình ảnh sự hi sinh của người lính mang hơi hướng cổ kính, tạo nên một âm hưởng bi tráng, hào hùng rực rỡ. Chất bi tráng, chất sử thi đặc sắc lên đỉnh cao khi đất nước tiễn đưa các anh bằng khúc tráng ca oai phong, lẫm liệt trong hình ảnh “sông Mã gầm lên khúc độc hành”. Tinh thần bi tráng đã làm nổi bật lên vẻ đẹp một thời rực lửa của những con người trẻ tuổi mang đầy nhiệt huyết, quả cảm, vì tổ quốc không tiếc thân mình.
“Tây Tiến” là một bài thơ đặc sắc thể hiện chân dung người lính Tây Tiến lãng mạn, hào hoa mà vẫn hiên ngang, quả cảm quyết hi sinh thân mình cho tổ quốc tự do. Cảm hững lãng mạn và tinh thần bi tráng bao trùm bài thơ đã làm nên thành công của tác phẩm, khẳng định giá trị trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam và để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong trái tim người đọc về một thời khói lửa, can qua.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 6
Quang Dũng là nhà thơ quân đội và tài hoa về nhiều nghành, nhưng nổi bật hơn hết là kĩ năng thơ ca. Thơ ông luôn thể hiện một chiếc tôi hào hoa thanh lịch, giàu chất lãng mạn, hoàn toàn có thể diễn tả và cảm nhận tinh tế vẻ đẹp của thiên nhiên và tình người, đồng thời lại rất mực hồn nhiên, chân thực.
Bài “Tây Tiến” tiêu biểu cho hồn thơ ấy của Quang Dũng. Bài thơ được rút trong tập thơ Mây đầu ô, được ông viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh, sau khi ông đã chuyển sang đơn vị khác và nhớ về đoàn quân Tây Tiến ngày nào.
Bài thơ thành công về nhiều phương diện, nhưng đặc sắc tổng thể của nó là cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng:
Bức chân dung kiêu hùng của người lính Tây Tiến được viết nên là cảm hứng lãng mạn qua cái nền hùng vĩ và thơ mộng của núi rừng hoang vu, bạt ngàn ở phía Tây của Tổ quốc. Người lính vượt qua đèo núi cao, suối sâu với tư thế đẹp, hùng dũng với nỗi nhớ "chơi vơi","heo hút cồn mây súng ngửi trời", với "Mường Lát hoa về trong đêm hơi", "mưa xa khơi".
Bút pháp lãng mạn còn thể hiện qua âm thanh ghê rợn của "thác gầm thét", "cọp trêu người" nhằm mục đích tô đậm vẻ hoang dại, bí hiểm của rừng thiêng nước độc, rồi đột ngột mở ra một nỗi nhớ ấm áp.
Thực ảo đan xen trong đêm liên hoan "bừng lên hội đuốc hoa" với cái nhìn ngơ ngác "kìa em xiêm áo tự bao giờ". Từ cảnh liên hoan chuyển sang cảnh sông nước đầy chất thơ bằng bút pháp chấm phá tinh tế, cảnh như được phủ lên màn sương lịch sử thuở nào, da diết hồn của ngàn lau... in như một bức cổ họa.
Hùng vĩ gắn với thơ mộng là cái nhìn riêng của chất lãng mạn Quang Dũng. Qua cảnh để nói về hoài niệm, tạo nên một tình yêu bâng khuâng của tác giả đối với vùng đất thuở nào gắn bó sâu sắc.
Trên cái nền thiên nhiên hùng vĩ và diễm lệ, người lính xuất hiện với cái tầm vóc bi tráng khác thường "không mọc tóc", "xanh màu lá dữ oai hùm", "mắt trừng gửi mộng qua biên giới".
Bốn câu thơ tiếp theo nói về cái chết cũng khác thường "rải rác biên cương mồ viễn xứ/ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh/ Áo bào thay chiếu anh về đất...". Hai khổ thơ tạo hình kinh hoàng nói lên cái tột cùng cơ cực, lẫn cái lẫm liệt kiêu hùng. Đến cái chết cũng khá được tác giả bao bọc trong không khí hoành tráng, hiệp sĩ. Từ Hán Việt được sử dụng tạo âm hưởng bi hùng. Chính nhờ cảm hứng lãng mạn đã tạo nên ở Quang Dũng cái nhìn có tính anh hùng cổ xưa trước cái chết của người lính. Tác giả nhìn thẳng vào sự thật.
Cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi tráng tạo nên tính sử thi đặc biệt của bài thơ. Bức chân dung người lính hào hoa, dũng cảm trên cái nền hùng vĩ, mĩ lệ được tác giả hướng hồn thơ ngưng đọng cả một thế hệ anh hùng - những người dân lính "quyết tử cho tổ quốc quyết sinh".
Tây Tiến là bài thơ hay viết về người lính gốc Tp Hà Nội Thủ Đô thời kháng chiến chống thực dân Pháp. Bài thơ góp tiếng nói độc đáo cũng như kháng chiến viết về người lính của Hồng Nguyên, Chính Hữu, Nguyễn Đình Thi làm thành mảng riêng đặc sắc trong nền thơ chung.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 7
Ở trong thơ Quang Dũng đã và đang dựng lên một bức tượng phật đài bất tử như vậy về người lính cách mạng trong cuộc kháng mặt trận kỳ chống thực dân Pháp xâm lược nước ta. Đó là bức tượng phật đài đã làm cho những người dân chiến sỹ yêu nước từng ngã xuống trong những tháng năm gian truân ấy bất tử cùng thời gian
"Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc - Quân xanh màu lá dữ oai hùm - Mắt trừng gửi mộng qua biên giới - Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm - Rải rác biên cương mồ viễn xứ - Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh - áo bào thay chiếu anh về đất - Sông Mã gầm lên khúc độc hành"
"Tây Tiến" của Quang Dũng là loại hồi ức vô cùng thương nhớ về những đồng đội của nhà thơ, những người dân đã từng sống, từng chiến đấu nhưng cũng luôn có thể có người đã quyết tử, những người dân đã trở về với đất mẹ yêu thương, nhưng dẫu sao đó cũng là những người dân mãi mãi nằm lại nơi biên cương hay miền viễn xứ. Chính vì thế Quang Dũng không riêng gì có dựng lại cả một hình ảnh của đoàn binh Tây Tiến trên những đoạn đường hành quân gian truân quyết tử mà "đời vẫn cứ tươi" như ở 14 dòng thơ đầu tiên. Và Quang Dũng cũng không riêng gì có khắc tạc hình ảnh của những người dân lính với một đời sống tình cảm rất là phong phú, những tình cảm lớn lao là tình quân dân. Quang Dũng đã đặc biệt quan tâm tới ý tưởng dựng tượng đài người lính Tây Tiến trong tác phẩm của tớ. Nhà thơ đã sử dụng khối mạng lưới hệ thống ngôn từ giàu hình ảnh, hàng loạt những thủ pháp như tương phản, nhân hoá, tăng cấp ý nghĩa để tạo ấn tượng mạnh để khắc tạc một cách sâu sắc vào tâm trí người đọc hình ảnh những người dân con anh hùng của đất nước, của dân tộc bản địa. Đó là bức tượng phật đài sừng sững giữa núi cao sông sâu, giữa một không khí hùng vĩ như tất cả chúng ta đã thấy trong những câu thơ:
Tây Tiến đoàn quân… khúc độc hành
Bức tượng đài người lính Tây Tiến trước hết được khắc hoạ lên từ những đường nét nhằm mục đích tô đậm môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường gian truân của tớ. Nếu như ở những đoạn thơ trước đó người lính mới chỉ hiện ra trong đoàn quân mỏi trong câu:
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Hay trong khung cảnh rất là lãng mạn trong đêm liên hoan, đêm lửa trại thắm tình cá nước thì ở đây là hình ảnh đoàn binh không mọc tóc da xanh như lá rừng. Cảm hứng chân thực của Quang Dũng đã không tránh mặt việc mô tả môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường gian truân mà người lính phải chịu đựng. Những cơn sốt rét rừng làm tóc họ không thể mọc được (chứ không phải họ cố ý cạo trọc để đánh giáp lá cà cho dễ như nhiều người từng nói). Cũng vì sốt rét rừng mà da họ xanh như lá cây (chứ không phải họ xanh màu lá ngụy trang), vẻ ngoài dường như rất tiều tụy. Nhưng thế giới tinh thần của người lính lại đã cho tất cả chúng ta biết họ đó đó là những người dân chiến binh anh hùng, họ còn tiềm ẩn cả một sức mạnh áp đảo quân thù, họ dũng mãnh như hổ báo, hùm beo. Cái giỏi của Quang Dũng là mô tả người lính với những nét khắc khổ tiều tụy nhưng vẫn gợi ra âm hưởng rất hào hùng của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Bởi vì câu thơ "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc" với những thanh trắc rơi vào trọng âm đầu của câu thơ như "tiến", "mọc tóc". Nhờ những thanh trắc ấy mà âm hưởng của câu thơ vút lên. Chẳng những thế, họ còn là một cả một đoàn binh. Hai chữ "đoàn binh" âm Hán Việt đã gợi ra một khí thế rất là nghiêm trang, hùng dũng. Và đặc biệt hai chữ "Tây Tiến" mở đầu câu thơ không riêng gì có từ là tên gọi gọi của đoàn binh nữa, nó gợi ra hình ảnh một đoàn binh dù đầu không mọc tóc vẫn đang quả cảm tiến bước về phía Tây. Thủ pháp tương phản mà Quang Dũng sử dụng ở câu thơ "Quân xanh màu lá dữ oai hùm" không riêng gì có làm nổi bật lên sức mạnh tinh thần của người lính mà còn thấm sâu sắc tố văn hoá của dân tộc bản địa. ở đây, nhà thơ không riêng gì có muốn nói rằng những người dân lính Tây Tiến như chúa sơn lâm, không phải muốn "động vật hoá" người lính Tây Tiến mà muốn nói tới sức mạnh bách chiến bách thắng bằng một hình ảnh quen thuộc trong thơ văn xưa. Phạm Ngũ Lão cũng ca tụng người anh hùng vệ quốc trong câu thơ:
Hoành sóc giang san cáp kỷ thu
Tam quan kỳ hổ khí thôn ngưu
Và trong cả Hồ Chí Minh trong "Đăng sơn" cũng viết:
Nghĩa binh tráng khí thôn ngưu đẩu
Thể diện sài long xâm lược quân
Có thể nói Quang Dũng đã sử dụng một mô típ mang đậm sắc tố phương Đông để câu thơ mang âm vang của lịch sử, hình tượng người lính cách mạng gắn sát với sức mạnh truyền thống của dân tộc bản địa. Đọc câu thơ: "Quân xanh màu lá dữ oai hùm" ta như nghe thấy âm hưởng của một hào khí ngút trời Đông á.
Hình tượng người lính Tây Tiến tự nhiên trở nên rất đẹp khi Quang Dũng tương hỗ update vào bức tượng phật đài này chất hào hoa, lãng mạn trong tâm hồn họ:
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm
Trước hết đó là một vẻ đẹp tấm lòng luôn khuynh hướng về Tổ quốc, khuynh hướng về Thủ đô. Người lính dẫu ở nơi biên cương hay viễn xứ xa xôi mà lòng lúc nào thì cũng khuynh hướng về Tp Hà Nội Thủ Đô. Ta bỗng nhớ đến câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ:
Từ thuở mang gươm đi mở nước
Nghìn năm thương nhớ đất Thăng Long
Người lính Tây Tiến dẫu "mắt trừng gửi mộng qua biên giới" mà niềm thương nỗi nhớ vẫn khuynh hướng về một "dáng kiều thơm". Đã thuở nào, với cái nhìn ấu trĩ, người ta phê phán thói tiểu tư sản, thực ra nhờ vẻ đẹp ấy của tâm hồn mà người lính có sức mạnh vượt qua mọi gian truân, người lính trở thành một hình tượng cho vẻ đẹp của con người Việt Nam. Quang Dũng đã tạo nên một tương phản rất là đặc sắc - những con người chiến đấu kiên cường với ý chí sắt thép cũng đó đó là con người dân có một đời sống tâm hồn phong phú. Người lính Tây Tiến không riêng gì có biết cầm súng cầm gươm theo tiếng gọi của non sông mà còn rất hào hoa, giữa bao nhiêu gian truân, thiếu thốn trái tim họ vẫn rung động trong một nỗi nhớ về một dáng kiều thơm, nhớ về vẻ đẹp của Tp Hà Nội Thủ Đô - Thăng Long xưa.
Bức tượng đài người lính Tây Tiến đã được khắc tạc bằng những nguồn ánh sáng tương phản lẫn nhau, vừa hiện thực vừa lãng mạn. Từng đường nét đều như nổi bật và tạo được những ấn tượng mạnh mẽ và tự tin. Đây cũng là đặc trưng của thơ Quang Dũng.
Nếu như ở bốn câu thơ trên, người lính Tây Tiến hiện ra trong hình ảnh một đoàn binh với những bước chân Tây tiến vang dội khí thế hào hùng và một thế giới tâm hồn rất là lãng mạn thì ở đây bức tượng phật đài người lính Tây Tiến được khắc tạc bằng những đường nét nổi bật về sự quyết tử của tớ. Nếu chỉ đọc từng câu thơ, chỉ phân tích từng hình ảnh riêng rẽ độc lập, người ta dễ cảm nhận một cách bi luỵ về cái chết của người lính mà thơ ca kháng chiến thuở ấy rất ít khi nói đến. Bởi thơ ca kháng chiến phần lớn chỉ quan tâm đến cái hùng mà không quan tâm đến cái bi. Nhưng nếu đặt những hình ảnh, những câu thơ vào trong chỉnh thể của nó, ta sẽ hiểu Quang Dũng đã mô tả một cách chân thực sự quyết tử của người lính bằng cảm hứng lãng mạn, hình tượng vì thế chẳng những không rơi vào bi lụy mà còn tồn tại sức bay bổng.
Có thể thấy câu thơ: "Rải rác biên cương mồ viễn xứ" nếu tách riêng ra rất dễ gây ra cảm hứng nặng nề bởi đó là câu thơ nói về cái chết, về nấm mồ của người lính Tây Tiến ở nơi "viễn xứ". Từng chữ từng chữ dường như mỗi lúc một nhấn thêm nốt nhạc buồn của khúc hát hồn tử sĩ. Chẳng phải thế sao? Nói về những nấm mồ, lại là những nấm mồ "rải rác" dễ gợi sự hoang lạnh, lại là "rải rác" nơi "viễn xứ", những nấm mồ ấy càng gợi sự đơn độc côi cút. Quang Dũng muốn nói tới nơi yên nghỉ của những người dân đồng đội:
Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời
Trong Chinh phụ ngâm:
Hồn tử sĩ gió về ù ù thổi
Mặt chinh phu trăng rõi rõi soi
Chinh phu tử sĩ mấy người
Nào ai mạc mặt nào ai gọi hồn
Tuy nhiên với câu thơ thứ hai, ta lại thấy hình ảnh những nấm mồ rải rác nơi biên cương đã trở về với sự ấm cúng của niềm biết ơn của nhân dân, của đất nước. Bởi đó đó đó là nấm mồ của những người dân con can đảm và mạnh mẽ và tự tin:
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Đồng thời cũng chính câu thơ thứ hai đã làm cho những nấm mồ rải rác kia được thổi lên những tầng cao của đài tưởng niệm, của Tổ quốc đối với người lính đã vì tiếng gọi của mặt trận mà hiến dâng tuổi xanh của tớ. Trong thơ Quang Dũng vẫn là một sự nâng đỡ nhau của nhiều hình ảnh như vậy.
Sự quyết tử của người lính còn được tráng lệ hoá trong câu thơ:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Bao nhiêu thương yêu của Quang Dũng trong một câu thơ như vậy về một đồng đội của tớ. Ai bảo Quang Dũng không xót thương những người dân đồng đội của tớ ra đi trong cách tiễn đưa ấy, cảnh tiễn đưa với bao thiếu thốn, trở ngại vất vả, cái thuở những người dân lính Tây Tiến chết vì sốt rét nhiều hơn nữa chết vì chiến trận. Lại trong cảnh kháng chiến còn rất trở ngại vất vả nên tiễn đưa người chết không còn cả một chiếc quan tài. Hoàng Lộc trong "Viếng bạn" đã và đang viết về cảnh tiễn đưa như vậy:
Ở đây không manh ván
Chôn anh bằng tấm chăn
Của đồng bào Cứa Ngàn
Tặng tôi ngày sơ tán
Chỉ có điều câu thơ của Quang Dũng không tạm dừng ở mức tả thực mà đẩy lên thành cảm hứng tráng lệ, coi chiếu là áo bào để cuộc tiễn đưa trở nên trang nghiêm, cổ kính. Cũng có người hiểu đến chiếc chiếu cũng không còn, chỉ có chính tấm áo của người lính. Dù hiểu theo cách nào thì cũng phải thấy Quang Dũng đã tráng lệ hoá cuộc tiễn đưa bi thương bằng hình ảnh chiếc áo bào và sự quyết tử của người lính đã được xem là sự việc trở về với đất nước, với núi sông. Cụm từ "anh về đất" nói về cái chết nhưng lại bất tử hoá người lính, nói về cái bi thương nhưng lại bằng hình ảnh tráng lệ. Mạch cảm xúc ấy đã dẫn tới câu thơ đầy tính chất tráng ca:
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
Từ sự phối hợp một cách hòa giải và hợp lý giữa cái nhìn hiện thực với cảm hứng lãng mạn, Quang Dũng đã dựng lên bức chân dung , một bức tượng phật đài người lính cách mạng vừa chân thực vừa có sức khái quát, tiêu biểu cho vẻ đẹp sức mạnh dân tộc bản địa ta trong thời đại mới, thời đại của dân tộc bản địa đứng lên làm cuộc kháng chiến vệ quốc thần kỳ chống thực dân Pháp. Đó là bức tượng phật đài được kết tinh từ âm hưởng bi tráng của cuộc kháng chiến ấy. Đó là bức tượng phật đài được khắc tạc bằng cả tình yêu của Quang Dũng đối với những người dân đồng đội, đối với đất nước của tớ. Vì thế từ bức tượng phật đài đã vút lên khúc hát ngợi ca của nhà thơ cũng như của tất cả đất nước về những người dân con anh hùng ấy.
Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến - Mẫu 8
“Tây Tiến” là một đơn vị quân đội được thành lập vào năm 1947 với trách nhiệm đó đó là phối phù phù hợp với bộ đội Lào chống lại thực dân Pháp. Đa phần những người dân lính trong lữ đoàn Tây Tiến đều là sinh viên, trong đó có nhà thơ Quang Dũng. Năm 1948, sau khi chuyển sang đơn vị khác, nhà thơ đã nhớ về lữ đoàn Tây Tiến và sáng tác ra “Tây Tiến”. Bài thơ là sự việc phối hợp bởi cảm hứng lãng mạn cũng như tinh thần bi tráng.
Trước hết, cảm hứng lãng mạn là một khái niệm được dùng trong văn học, hướng tới cái tôi tràn đầy cảm xúc và lý tưởng. Cảm hứng lãng mạn hướng ngòi bút của tác giả tìm đến những cái độc đáo, khác thường và vượt lên trên những cái quen thuộc trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường hằng ngày. Ngôn ngữ trong cảm hứng lãng mạn giàu tính biểu cảm, tạo được ấn tượng mạnh mẽ và tự tin cho những người dân đọc. Trong văn học Việt Nam quá trình 1945 - 1975, những tác giả đa phần hướng tới thể hiện trong việc xác định phương diện lý tưởng của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường mới, vẻ đẹp con người mới, ca tụng chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc bản địa. Đây là một trong những cảm hứng chủ yếu trong sáng tác văn học không riêng gì có ở Việt Nam, mà còn trên thế giới.
Trong bài thơ “Tây Tiến”, cảm hứng lãng mạn trước hết thể hiện qua cái tôi của Quang Dũng. Tây Tiến được sáng tác khi nhà thơ không hề hoạt động và sinh hoạt giải trí trong lữ đoàn Tây Tiến, nhớ về đơn cũ nên đã sáng tác ra bài thơ:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Nỗi nhớ của tác giả dường như đã trải dài khắp dòng sông Mã. Nỗi nhớ đến trống vắng, hụt hẫng. “Tây Tiến” là cụm từ để chỉ một đoàn quân nhưng tiếng gọi “ơi” lại vang lên thật trìu mến. Đó là tiếng gọi rất là thân thương của tác giả với quân đội cũ của tớ. Tuy đã xa cách nhưng kỉ niệm, tình cảm vẫn còn đó. Nỗi nhớ về những đêm hành quân đến hội đuốc hoa, từ đêm mơ về “Tp Hà Nội Thủ Đô dáng kiều thơm” đến bản làng vùng cao “Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”. Đâu đâu cũng tiềm ẩn một tình cảm sâu sắc, chân thành.
Cảm hứng lãng mạn còn được thể hiện qua bút pháp miêu tả thiên nhiên. Thiên nhiên qua ngòi bút lãng mạn của Quang Dũng được cảm nhận với vẻ đẹp vừa hùng vĩ kinh hoàng, vừa thơ mộng trữ tình. Nhà thơ nhớ đến những cuộc hành quân gian truân nhưng cũng thật hào hùng:
Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên rất cao, ngàn thước xuống
Những người lính Tây Tiến họ phải vượt qua những đoạn đường gian truân. Họ vốn là những thanh niên đất Hà thành lần đầu tiên đến Miền Tây. Các tên bản, tên mường như Sài Khao, Mường Lát, Pha Luông, Mường Hịch... được nhắc tới không riêng gì có gợi bao nỗi nhớ vơi đầy mà còn để lại nhiều ấn tượng về sự xa xôi và heo hút. Những con dốc cứ dựng đứng giữa trời đầy nguy hiểm để rồi họ vẫn phải nỗ lực vượt qua. Những đỉnh núi cao cao vút như chạm tới mây để rồi có một hình ảnh thật đặc sắc “súng ngửi trời”. Mũi súng trên vai của của người chiến binh được nhân hóa tạo thành hình ảnh “súng ngửi trời” vừa diễn tả được độ cao nhất, hoang sơ, lạ lẫm vừa hàm chứa vẻ đẹp tâm hồn người lính. Đó là chất tinh nghịch, hồn nhiên rất lính của người chiến binh Tây Tiến. Thiên nhiên hùng tráng là như vậy, nhưng người lính vẫn hiên ngang đứng vững.
Hình ảnh đoàn binh hành quân trong mưa: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” thật kinh hoàng mà nên thơ. Mưa rơi mịt mù khiến những ngôi nhà sàn Pha Luông ở sống lưng chừng núi thấp thoáng không rõ. Câu thơ toàn thanh bằng gợi không khí mênh mông. Trong màn mưa rừng, tầm nhìn của người lính Tây Tiến vẫn khuynh hướng về những bản mường - nơi có những mái nhà dân hiền hòa, yêu thương và ấm áp tình quân dân.
Không chỉ vậy, gian truân còn là một những “thác gầm thét” kinh hoàng hòa với tiếng hú man dại, ghê gớm của thú rừng. “Cọp trêu người” như mang theo cái oai linh, bí hiểm của rừng đại ngàn. Vẻ hoang vu của nơi rừng núi được mày mò ở thời gian “đêm đêm”, “chiều chiều”. Việc miêu tả ở cả không khí, thời gian. Nó luôn là mối đe dọa sẵn sàng nuốt chửng con người. Đặc biệt họ toàn là những người dân lính trẻ thủ đô mới lần đầu rời thành phố đến rừng đại ngàn. Vì thế ấn tượng về Tây Bắc với những địa danh xa ngái, càng xa lạ, kinh hoàng, ác liệt, không kém cuộc đọ sức với quân thù.
.........................
Tải File về để xem thêm bài văn mẫu Cảm hứng lãng mạn và bi tráng trong Tây Tiến