Thủ Thuật về Vai trò của chủ nghĩa duy vật biện chứng 2022
Bùi Văn Đạt đang tìm kiếm từ khóa Vai trò của chủ nghĩa duy vật biện chứng được Cập Nhật vào lúc : 2022-05-09 05:37:58 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Nhận thức là một quá trình phản ánh tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người trên cơ sở thực tiễn nhằm mục đích sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan.
Nội dung chính- Một số quan điểm khác về nhận thứcQuan điểm của chủ nghĩa duy vật siêu hình về bản chất của nhận thứcQuan điểm duy tâm về nhận thứcVí dụ về bản chất của nhận thứcVideo liên quan
..
Những nội dung liên quan:
..
Bằng sự thừa kế những yếu tố hợp lý của những học thuyết đã có, khái quát những thành tựu khoa học, C. Mác và Ph.Ăngghen đã xây hình thành học thuyết biện chứng duy vật về nhận thức. Học thuyết này ra đời đã tạo ra một cuộc cách mạng trong lý luận nhận thức vì đã xây dựng được những quan điểm khoa học đúng đắn về bản chất của nhận thức. Học thuyết này ra đời nhờ vào những nguyên tắc cơ bản sau:
Một là, thừa nhận thế giới vật chất tồn tại khách quan độc lập đối với ý thức của con người.
Hai là, thừa nhận kĩ năng nhận thức được thế giới của con người, coi nhận thức là sự việc phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con người, là hoạt động và sinh hoạt giải trí tìm hiểu khách thể của chủ thể. Không có cái gì là không thể nhận thức được mà chỉ có cái con người chưa nhận thức được mà thôi.
Ba là, xác định sự phản ánh đó là một quá trình biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo. Quá trình phản ánh ấy ra mắt theo trình tự từ chưa nghe biết biết, từ biết ít đến biết nhiều, từ hiện tượng kỳ lạ đến bản chất.
Bốn là, coi thực tiễn là cơ sở đa phần và trực tiếp nhất của nhận thức, là động lực, mục tiêu của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý.
Theo đó nhận thức được hiểu là một quá trình, đó là quá trình đi từ trình độ nhận thức kinh nghiệm tay nghề đến trình độ nhận thức lý luận; từ trình độ nhận thức thông đến trình độ nhận thức khoa học…
Dựa trên nguyên tắc đó, chủ nghĩa duy vật biện chứng xác định: nhận thức là quá trình phản ánh biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào trong đầu óc con người trên cơ sở thực tiễn.
Một số quan điểm khác về nhận thức
Quan điểm của chủ nghĩa duy vật siêu hình về bản chất của nhận thức
Thừa nhận con người hoàn toàn có thể nhận thức thế giới và coi nhận thức là sự việc phản ánh hiện thực khách quan vào bộ óc người. Tuy nhiên, do hạn chế bởi tính siêu hình, máy móc và trực quan nên chủ nghĩa duy vật trước C.Mác đã không xử lý và xử lý được một cách thực sự khoa học những vấn đề của lý luận nhận thức.
Nhìn chung chủ nghĩa duy vật trước C.Mác chưa thấy đầy đủ vai trò của thực tiễn đối với nhận thức.
Quan điểm duy tâm về nhận thức
Quan điểm duy tâm không thừa nhận thế giới vật chất tồn tại độc lập với ý thức, do đó không thừa nhận nhận thức là sự việc phản ánh hiện thực khách quan.
– Duy tâm chủ quan, tất cả mọi cái đang tồn tại đều là phức hợp những cảm hứng của con người. Do đó, nhận thức, theo họ, chẳng qua là sự việc nhận thức cảm hứng, hình tượng của con người.
– Duy tâm khách quan, tuy nhiên không phủ nhận kĩ năng nhận thức thế giới, song coi nhận thức cũng không phải là sự việc phản ánh hiện thực khách quan mà chỉ là sự việc tự nhận của ý niệm, tư tưởng tồn tại ở đâu đó ngoài con người.
– Thuyết không tin nghi ngờ tính xác nhận của tri thức, biến sự nghi ngờ thành một nguyên tắc nhận thức, thậm chí chuyển thành nghi ngờ sự tồn tại của tớ mình thế giới bên phía ngoài.
– Thuyết không thể biết lại phủ nhận kĩ năng nhận thức thế giới. Đối với họ, thế giới không thể biết được, lý trí của con người dân có tính chất hạn chế và ngoài số lượng giới hạn của cảm hứng ra, con người không thể biết được gì nữa. Quan điểm của thuyết không tin và thuyết không thể biết đã bị bác bỏ bởi thực tiễn và sự phát triển của nhận thức loài người.
Ví dụ về bản chất của nhận thức
Đang update…
Nhận thức là gì?
Nhận thức là một quá trình phản ánh tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người trên cơ sở thực tiễn nhằm mục đích sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan.
report this ad
(Last Updated On: 17/08/2022)
Chủ nghĩa duy vật biện chứng là gì? Các nội dung của chủ nghĩa duy vật biện chứng.
– Tìm hiểu bản chất của thế giới là một trong những vấn đề cơ bản của triết học. Quan điểm duy tâm nhận định rằng bản chất thế giới là ý thức, ý thức là cái có trước, vật chất là cái có sau, ý thức quyết định vật chất.
Chủ nghĩa duy vật đã qua hàng nghìn năm phát triển, từ duy vật chất phác thời cổ đại, duy vật siêu hình thời cận đại và chủ nghĩa duy vật biện chứng do C.Mác và Ph.Ăngghen sáng lập. Đây là trường phái triết học lớn được xây dựng trên cơ sở quan điểm coi nguồn gốc, bản chất của mọi sự tồn tại trong thế giới là vật chất. Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau, vật chất quyết định ý thức, còn ý thức chỉ là sự việc phản ánh một phần thế giới vật chất vào đầu óc con người.
Chủ nghĩa duy vật biện chứng quan niệm mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong thế giới biểu lộ rất đa dạng, phong phú rất khác nhau nhưng đều có chung bản chất vật chất. V.I. Lênin định nghĩa: “Vật chất là một phạm trù triết học, dùng để chỉ thực tại khách quan, được đem lại cho con người trong cảm hứng, được cảm hứng của tất cả chúng ta chép lại, chụp lại phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm hứng“[1].
Định nghĩa này hoàn toàn có thể hiểu theo nghĩa cơ bản sau:
Thứ nhất, với tư cách là phạm trù triết học (phân biệt với những khái niệm hay phạm trù của những khoa học rõ ràng khác) dùng để chỉ mọi thực tại khách quan. Thực tại đó biểu lộ sự tồn tại của nó dưới những hình thức rõ ràng là những sự vật, hiện tượng kỳ lạ tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người, không phụ thuộc vào ý thức của con người.
Hai là, thuộc tính cơ bản nhất, chung nhất của những dạng vật chất là tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào cảm hứng, ý thức của con người. Có thể hiểu mọi thứ tồn tại khách quan đều là vật chất.
Ba là, vật chất tồn tại khách quan thông qua những sự vật rõ ràng. Khi vật chất tác động vào giác quan, gây ra cảm hứng. Được cảm hứng của tất cả chúng ta ghi lại. Vì vậy con người hoàn toàn có thể nhận thức được thế giới. Với ý nghĩa đó, vật chất phải là cái có trước; còn cảm hứng, ý thức của con người là cái có sau, là cái phụ thuộc vào vật chất, chỉ là sự việc phản ánh đối với vật chất, có nguồn gốc từ vật chất.
Định nghĩa vật chất của Lênin đã xử lý và xử lý được vấn đề cơ bản của triết học theo lập trường duy vật biện chứng, mở đường cho những ngành khoa học rõ ràng đi sâu nghiên cứu và phân tích thế giới, tìm thêm những dạng mới của vật chất, đem lại niềm tin cho con người trong việc nhận thức thế giới và tái tạo thế giới.
– Các phương thức tồn tại của vật chất
+ Vận động của vật chất
Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, “vận động là một phương thức tồn tại của vật chất, gồm có tất cả mọi sự thay đổi và mọi quá trình ra mắt trong vũ trụ Tính từ lúc sự thay đổi vị trí đơn giản cho tới tư duy”[2]. Vận động là thuộc tính cố hữu của vật chất nên vận động và vật chất không tách rời nhau. Sự vận động của vật chất là vĩnh viễn. Nguồn gốc vận động của vật chất là sự việc vận động tự thân, do xích míc bên trong quyết định; do tác động qua lại Một trong những yếu tố trong cùng một sự vật hay Một trong những sự vật với nhau.
Ph. Ăngghen đã chia vận động thành 5 hình thức cơ bản là vận động cơ học, lý học, hóa học, sinh học và vận động xã hội. Các hình thức vận động đó rất khác nhau về chất. Không được quy gộp hay so sánh hình thức vận động này với hình thức vận động khác. Các hình thức vận động có mối liên hệ nhất định, hoàn toàn có thể chuyển hóa lẫn nhau và luôn luôn được bảo toàn. Hình thức vận động cao ra đời từ hình thức vận động thấp. Vận động xã hội là hình thức vận động cao nhất vì nó là sự việc vận động những chính sách xã hội thông qua con người. Vận động xã hội bao hàm mọi hình thức vận động khác.
Vận động là tuyệt đối, đứng im là tương đối là một trong những nguyên tắc cơ bản của phép biện chứng duy vật. Vận động là tuyệt đối vì vận động là phương thức tồn tại của vật chất, là thuộc tính cố hữu của vật chất. Không ở đâu, không lúc nào có vật chất và lại không còn sự vận động.
Đứng im là tương đối vì nó chỉ xảy ra với một hình thức vận động, có tính chất riêng biệt, chỉ xảy ra trong một quan hệ nhất định. Không có đứng im tương đối thì không thể có những sự vật rõ ràng, xác định và con người không thể nhận thức được bất kể cái gì. Trong đứng im vẫn có vận động, nên đứng im là tương đối.
Ý nghĩa của vấn đề: cho ta quan điểm sự vật một cách toàn diện, phát triển trong trạng thái động; không cứng nhắc, cố định và thắt chặt khi tình hình đã thay đổi.
+ Không gian và thời gian
Khái niệm không khí dùng để chỉ vị trí tồn tại của sự việc vật, hiện và kết thông số kỹ thuật dạng của chúng; còn khái niệm thời gian dùng để chỉ quá trình vận động, biến hóa của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ.
Không gian, thời gian là thuộc tính cố hữu của vật chất nên nó gắn sát với vật chất vận động. Vật chất vận động là vận động trong không khí và thời gian. “Các hình thức tồn tại cơ bản của vật chất là không khí và thời gian. Và vật chất tồn tại ngoài thời gian cũng hoàn toàn vô lý như tồn tại ngoài không khí”[3]. Không gian, thời gian tồn tại khách quan và vô cùng, vô tận. Tính vô tận của không khí được xác định từ sự hạn chế của những sự vật riêng lẻ. Tính vô hạn của thời gian được xác định từ sự hạn chế của những quá trình riêng lẻ. Không gian xã hội là hoạt động và sinh hoạt giải trí sống của con người trong những chính sách xã hội. Thời gian xã hội là thước đo về sự biến hóa của quá trình xã hội, có đặc điểm là trải qua không đều vì tuỳ thuộc vào tính chất tiến bộ hay lỗi thời của chính sách xã hội.
Ý nghĩa của vấn đề: là muốn nhận thức đúng sự vật, hiện tượng kỳ lạ, nhất thiết phải có quan điểm lịch sử rõ ràng, xem xét nó trong không khí, thời gian nhất định.
– Tính thống nhất của thế giới
Tính thống nhất của thế giới là ở tính vật chất của nó. Tính chất ấy tồn tại khách quan, độc lập với ý thức. Thế giới vật chất là vô tận, vận động, chuyển hóa lẫn nhau. Tất cả đều là nguyên nhân, đều là kết quả của nhau, đều là vật chất. Mỗi nghành của giới tự nhiên hay xã hội dù hình thức biểu lộ ở những dạng rõ ràng rất khác nhau chúng đều là vật chất, có nguồn gốc vật chất; liên hệ, kết cấu và đều chịu chi phối bởi những quy luật chung, khách quan của thế giới vật chất.
Các học thuyết về khoa học tự nhiên như thuyết tiến hóa của những loài, học thuyết về tế bào, học thuyết tiến hóa và bảo toàn năng lượng… đã chứng tỏ thế giới có những mối liên hệ với nhau và thống nhất với nhau ở tính vật chất. Sự ra đời chủ nghĩa duy vật biện chứng; phép biện chứng duy vật, đặc biệt là chủ nghĩa duy vật lịch sử chứng tỏ xã hội loài người ra đời từ tự nhiên, là sự việc phát triển liên tục của tự nhiên đã xác định tính thống nhất của thế giới ở tính vật chất của nó không riêng gì có trong tự nhiên, mà cả trong xã hội.
Ý nghĩa của vấn đề: là trong hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức và thực tiễn, từng người phải từ bản thân sự vật, hiện thực khách quan mà phân tích, xem xét nó trong quan hệ giữa cái cục bộ, cái riêng lẻ thống nhất trong cái toàn thể, cái chung, không được chủ quan kết luận.
– Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về ý thức
+ Nguồn gốc và bản chất của ý thức
Với nghĩa bao quát nhất, khái niệm ý thức dùng để chỉ toàn bộ đời sống tinh thần, là sự việc phản ánh năng động sáng tạo hiện thực khách quan của con người, trong đó gồm ba yếu tố cơ bản nhất là tri thức, tình cảm và ý chí của con người.
Bản chất của ý thức là sự việc phản ánh thế giới khách quan vào óc người và cải biến đi; là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Do tâm, sinh lý, mục tiêu, yêu cầu và điều kiện thực trạng chủ quan của con người rất khác nhau nên dù cùng hiện thực khách quan nhưng ý thức con người hoàn toàn có thể rất khác nhau.
Ý thức ra đời từ hai nguồn gốc: nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội
Nguồn gốc tự nhiên của ý thức từ hai yếu tố là bộ óc người và thế giới khách quan. Do quá trình phát triển lâu dài của giới tự nhiên xuất hiện con người với bộ não phát triển cao, từ đó ra đời ý thức. Ý thức là thuộc tính của vật chất, nhưng không phải là thuộc tính của mọi dạng vật chất, mà chỉ là thuộc tính của một dạng vật chất đặc biệt, được tổ chức cao là bộ óc người. Thế giới khách quan (tự nhiên, xã hội) tồn tại bên phía ngoài con người là đối tượng phản ánh, là nguồn gốc tự nhiên của ý thức.
Nguồn gốc xã hội của ý thức do hai yếu tố là lao động và ngôn từ. Bộ não người càng phát triển, kĩ năng sáng tạo và chinh phục tự nhiên ngày càng cao hơn. Nguồn gốc xã hội có ý nghĩa quyết định sự ra đời của ý thức. Nguồn gốc trực tiếp cho việc ra đời của ý thức là thực tiễn hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất, hoạt động và sinh hoạt giải trí xã hội và thực nghiệm khoa học.
Phản ánh là sự việc ghi dấu ấn của khối mạng lưới hệ thống vật chất này lên khối mạng lưới hệ thống vật chất khác khi giữa chúng có sự tương tác với nhau. Phản ánh là đặc tính của mọi dạng vật chất thông qua những liên hệ, quan hệ, tác động qua lại Một trong những sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Đặc trưng của phản ánh dạng vô cơ có tính chất cơ, lý, hóa là thụ động, giản đơn, không còn sự lựa chọn. Phản ánh dạng vật chất là động vật có hệ thần kinh thông qua khối mạng lưới hệ thống phản xạ.
Phản ánh dạng động vật cấp cao là dạng phản ánh tâm lý, có vui, buồn, lo sợ… Phản ánh vào bộ óc người là sự việc phản ánh đặc biệt của ý thức theo trình tự trao đổi thông tin giữa chủ thể và đối tượng. Phản ánh đó mang tính chất chất dữ thế chủ động, sáng tạo; không y nguyên như chụp, chép, mà có tinh lọc theo mục tiêu, quyền lợi của con người; có sự phối hợp cảm hứng lẫn tư duy, trực tiếp lẫn gián tiếp, hiện tại lẫn quá khứ và tương lai; phản ánh vừa có tính rõ ràng hóa, vừa có tính khái quát hóa.
+ Quan hệ giữa vật chất và ý thức:
Vật chất quyết định ý thức: Ý thức dù có năng động, có vai trò to lớn đến đâu, xét đến cùng bao giờ cũng do vật chất quyết định. Vật chất là tiền đề, là cơ sở và nguồn gốc cho việc ra đời, tồn tại và phát triển của ý thức. Điều kiện vật chất thế nào thì ý thức như thế đó. Khi cơ sở, điều kiện vật chất thay đổi thì ý thức cũng thay đổi theo. Vật chất quyết định ý thức là quyết định cả nội dung, bản chất và khuynh hướng vận động, phát triển của ý thức.
Ý thức tác động trở lại vật chất: Ý thức do vật chất sinh ra và quyết định nhưng ý thức có tác động to lớn đối với vật chất. Ý thức giúp con người hiểu được bản chất, quy luật vận động phát triển của sự việc vật, hiện tượng kỳ lạ để hình thành phương hướng, tiềm năng và những phương pháp, phương pháp thực hiện phương hướng, tiềm năng đó. Nhờ có ý thức, con người biết lựa chọn những kĩ năng phù hợp thúc đẩy sự vật phát triển. Vai trò của ý thức đối với vật chất, thực chất là vai trò hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn của con người.
Sự tác động trở lại của ý thức đối với vật chất được thể hiện qua sự định vị trí hướng của ý thức đối với hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn tái tạo tự nhiên và xã hội. Đồng thời, từ ý thức, con người xây hình thành những phương pháp cho hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn để tái tạo thực trạng khách quan. Có thể xác định ý thức, đặc biệt là yếu tố tri thức có vai trò quyết định sự thành công hay thất bại của một hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn.
Ý nghĩa của vấn đề: Để đảm bảo sự thành công của hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức hay thực tiễn, con người phải luôn xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng quy luật khách quan. Không nên lấy ý kiến chủ quan của tớ làm địa thế căn cứ cho lý luận, hành vi, dễ dẫn đến sai lầm và thất bại. Mặt khác, nên phải phát huy tính năng động chủ quan, tính sáng tạo của con người, phát huy tác động tích cực của ý thức, không trông chờ, ỷ lại trong nhận thức và hành vi tái tạo thế giới.
[1] V.I. Lênin: Toàn tập. Nxb Tiến bộ. M. 1980. T 18. tr . 151
[2] Ph. Ăng- ghen : Biện chứng của tự nhiên. Nxb Sự Thật, Hội nghị, 1997, tr.12
[3] C. Mác, Ph. Ăng-ghen: Chống Đuy-rinh, Nxb Sự Thật, HN, 1971, tr 88
