Thủ Thuật Hướng dẫn Chức năng, trách nhiệm của dược sĩ đại học tại nhà thuốc 2022
Hoàng Trung Dũng đang tìm kiếm từ khóa Chức năng, trách nhiệm của dược sĩ đại học tại nhà thuốc được Cập Nhật vào lúc : 2022-05-09 14:10:37 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Theo Luật Dược 105/2022/QH13: Dược lâm sàng (DLS) là hoạt động và sinh hoạt giải trí nghiên cứu và phân tích khoa học và thực hành dược về tư vấn sử dụng thuốc hợp lý, bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, hiệu suất cao nhằm mục đích tối ưu hóa việc sử dụng thuốc.
Nội dung chính- KỸ NĂNG THỰC HÀNH DƯỢC LÂM SÀNGTÀI LIỆU THAM KHẢOVideo liên quan
Là những dược sĩ thao tác trong nghành DLS tại những cơ sở khám chữa bệnh, tại nhà thuốc, chăm sóc tại nhà, phòng khám hay bất kể nơi nào có kê đơn và sử dụng thuốc; Thực hiện tư vấn về thuốc cho thầy thuốc trong chỉ định và điều trị, hướng dẫn sử dụng thuốc cho cán bộ y tế và người bệnh.
Thực hành dược lâm sàngThực hành dược lâm sàng là một cấu phần trong thực hành của đội ngũ chăm sóc sức khỏe với tiềm năng tối ưu hóa kết quả điều trị cho bệnh nhân bằng những can thiệp dược nhằm mục đích sử dụng thuốc bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, hợp lý và hiệu suất cao tại những cơ sở khám chữa bệnh.
Thực hành dược lâm sàng hướng tới người bệnh làm trung tâm, những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt của DSLS gắn sát với quá trình sử dụng thuốc, không riêng gì có đơn thuần là xem xét đơn thuốc mà cần quan tâm hơn đến sử dụng thuốc trên người bệnh.
Thực hành dược lâm sàng gồm có:
Tham gia cùng đội ngũ chăm sóc sức khỏe (bác sĩ, điều dưỡng...) chăm sóc/điều trị từng bệnh nhân;
Áp dụng dẫn chứng tốt nhất hiện có trong thực hành dược lâm sàng hằng ngày;
Đóng góp kiến thức và kỹ năng và kỹ năng lâm sàng cho đội ngũ chăm sóc sức khỏe;
Kiểm soát và giảm thiểu rủi ro liên quan đến sử dụng thuốc;
Tham gia giáo dục/tư vấn bệnh nhân, người chăm sóc và những nhân viên cấp dưới y tế khác.
Chăm sóc dượcChăm sóc dược là sự việc chăm sóc mà từng bệnh nhân yêu cầu và nhận được khi trị liệu bằng thuốc, giúp đảm bảo việc sử dụng thuốc bảo vệ an toàn và đáng tin cậy và hợp lý. Khác với thực hành dược lâm sàng, chăm sóc dược chỉ tập trung vào bệnh nhân rõ ràng, nói cách khác là tập trung vào thực hành dược lâm sàng trên từng người bệnh.
Hoạt động chăm sóc dược: là nghành thực hành lấy người bệnh làm trung tâm, trong đó Chuyên Viên y tế nhận trách nhiệm đáp ứng những nhu yếu liên quan đến thuốc của bệnh nhân và luôn luôn phải đảm bảo hoàn thành xong trách nhiệm đó.
Hoạt động chăm sóc dược gồm những nội dung sau:
Thu thập và tổ chức thông tin của người bệnh
Xác định những vấn đề liên quan đến điều trị bằng thuốc của người bệnh
Xác định những nhu yếu của người bệnh
Xác định tiềm năng điều trị bằng thuốc (rõ ràng)
Xây dựng kế hoạch điều trị bằng thuốc
Xây dựng kế hoạch theo dõi
Trao đổi kế hoạch điều trị, kế hoạch theo dõi với NVYT và người bệnh
Thực hiện và theo dõi đáp ứng điều trị
Thiết kế lại kế hoạch điều trị, kế hoạch theo dõi nhờ vào đáp ứng lâm sàng của người bệnh.
Vai trò, trách nhiệm dược sĩ lâm sàng Nhiệm vụ theo quy định hiện hànhTheo Hướng dẫn của Thông tư số 31/2012/TT-BYT, dược sĩ lâm sàng thực hiện 14 trách nhiệm chung như sau tại cơ sở khám chữa bệnh:
Tham gia phân tích, đánh giá tình hình sử dụng thuốc;
Tham gia tư vấn trong quá trình xây dựng khuôn khổ thuốc của đơn vị, đưa ra ý kiến hoặc đáp ứng thông tin nhờ vào dẫn chứng về việc thuốc nào nên đưa vào hoặc bỏ ra khỏi khuôn khổ thuốc để bảo vệ tiềm năng sử dụng thuốc bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, hợp lý và hiệu suất cao;
Tham gia xây dựng những quy trình trình độ liên quan đến sử dụng thuốc: quy trình pha chế thuốc (dùng cho chuyên khoa nhi, chuyên khoa ung bướu, dịch truyền nuôi dưỡng tự tạo ngoài đường tiêu hóa), hướng dẫn điều trị, quy trình kỹ thuật của bệnh viện;
Tham gia xây dựng quy trình giám sát sử dụng đối với những thuốc trong khuôn khổ (gồm có những thuốc có tầm khoảng chừng điều trị hẹp, nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, kháng sinh, thuốc cần pha truyền đặc biệt (chuyên khoa nhi, ung bướu), thuốc cần điều kiện dữ gìn và bảo vệ đặc biệt) do Giám đốc bệnh viện phát hành trên cơ sở được tư vấn của Hội đồng Thuốc và Điều trị;
Hướng dẫn và giám sát việc sử dụng thuốc trong bệnh viện;
tin tức thuốc cho những người dân bệnh và cán bộ y tế: DSLS update thông tin sử dụng thuốc, thông tin về thuốc mới, thông tin cảnh giác được gửi đến cán bộ y tế và đến người bệnh bằng nhiều hình thức rất khác nhau như: trực tiếp, văn bản, bảng tin bệnh viện, thư điện tử, tranh ảnh, tờ hướng dẫn, trang thông tin điện tử;
Tập huấn, đào tạo về DLS: DSLS lập kế hoạch, sẵn sàng sẵn sàng tài liệu, update kiến thức và kỹ năng sử dụng thuốc cho bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng viên, kỹ thuật viên, hộ sinh viên của đơn vị mình. Kế hoạch và nội dung phải được Giám đốc bệnh viện phê duyệt;
Báo cáo định kỳ hằng tháng, hằng quý, hằng năm và báo cáo đột xuất theo yêu cầu của Ban Giám đốc, Hội đồng Thuốc và Điều trị: DSLS báo cáo công tác thao tác sử dụng thuốc trong cuộc họp của Hội đồng Thuốc và Điều trị hoặc buổi giao ban của đơn vị, có ý kiến trong những trường hợp sử dụng thuốc chưa phù hợp;
Theo dõi, giám sát phản ứng có hại của thuốc (ADR) và là đầu mối báo cáo những phản ứng có hại của thuốc tại đơn vị theo quy định hiện hành;
Tham gia những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt, khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích khoa học, đặc biệt là những nghiên cứu và phân tích liên quan đến vấn đề sử dụng thuốc bảo vệ an toàn và đáng tin cậy - hợp lý, vấn đề tăng cấp cải tiến chất lượng và nâng cao hiệu suất cao công tác thao tác DLS, nghiên cứu và phân tích sử dụng thuốc trên lâm sàng;
Tham gia hội chẩn trình độ về thuốc, đặc biệt trong những trường hợp bệnh nặng, bệnh cần dùng thuốc đặc biệt, người bệnh bị nhiễm vi sinh vật kháng thuốc;
Tham gia bình ca lâm sàng định kỳ tại khoa lâm sàng, tại bệnh viện;
Giám sát ngặt nghèo việc tuân thủ quy trình sử dụng thuốc đã được Hội đồng Thuốc và Điều trị thông qua và Giám đốc bệnh viện phê duyệt;
Tham gia xây dựng và thực hiện quy trình giám sát điều trị thông qua theo dõi nồng độ thuốc trong máu (TDM) tại những bệnh viện có điều kiện triển khai TDM.
Nhiệm vụ của dược sĩ lâm sàng tại khoa lâm sàngDSLS tham gia đi buồng bệnh và phân tích sử dụng thuốc của người bệnh. Tùy theo đặc thù của từng bệnh viện, mỗi bệnh viện sẽ lựa chọn khoa lâm sàng và đối tượng người bệnh cần ưu tiên để triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt thực hành DLS. Đối với từng người bệnh, DSLS phải thực hiện năm nhóm trách nhiệm sau:
Khai thác thông tin của người bệnh (gồm có cả khai thác thông tin trên bệnh án và tiến hành phỏng vấn trực tiếp người bệnh) về:
Tiền sử sử dụng thuốc;
Tóm tắt những tài liệu lâm sàng và những kết quả cận lâm sàng đã có.
Xem xét những thuốc được kê đơn cho những người dân bệnh (trong quá trình đi buồng bệnh cùng với bác sĩ và xem xét y lệnh trong hồ sơ bệnh án, đơn thuốc) về: a) Chỉ định;
Chống chỉ định;
Lựa chọn thuốc;
Dùng thuốc cho những người dân bệnh: liều dùng, khoảng chừng cách dùng, thời điểm dùng, đường dùng, dùng thuốc trên những đối tượng đặc biệt, thời gian dùng thuốc;
Các tương tác thuốc cần để ý quan tâm;
Phản ứng có hại của thuốc.
Sau khi hoàn thành xong quá trình xem xét những thuốc được kê đơn cho những người dân bệnh, nếu phát hiện có vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc, DSLS trao đổi với bác sĩ điều trị để tối ưu hóa việc dùng thuốc.
Hướng dẫn sử dụng thuốc cho điều dưỡng.
Phối phù phù hợp với bác sĩ điều trị để đáp ứng thông tin tư vấn cho những người dân bệnh về những điều cần lưu ý trong quá trình sử dụng thuốc.
Giám sát và báo cáo sai sót thuốc.
Nhiệm vụ theo phân tuyến trình độỞ phạm vi hướng dẫn này, những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt DLS được ưu tiên tập trung đa phần vào hoạt động và sinh hoạt giải trí DLS trên từng người bệnh hay rõ ràng là thực hành chăm sóc dược trên từng người bệnh.
Tùy theo quy mô và nguồn lực của từng bệnh viện, hoạt động và sinh hoạt giải trí thực hành DLS được phân phân thành những Lever tương đương những tuyến trình độ kỹ thuật đối với khối mạng lưới hệ thống cơ sở khám chữa bệnh. Cách phân loại này tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc định hướng những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt DLS của dược sĩ tại từng tuyến trình độ, rõ ràng từng hoạt động và sinh hoạt giải trí xem thêm ở mục 1.2.
Bảng 1.1. Khuyến cáo thực hiện hoạt động và sinh hoạt giải trí chăm sóc dược theo phân tuyến trình độ
Các tuyến trình độ kỹ thuật
Hoạt động lâm sàng ưu tiên theo tuyến
Diễn giải hoạt động và sinh hoạt giải trí
Tuyến 4 (tuyến xã, phường, thị trấn)
- Kiểm tra sự phù hợp giữa chẩn đoán và thuốc*
Cấp phát thuốc phù phù phù hợp với chẩn đoán
Tuyến 3 (tuyến huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh)
Kiểm tra sự phù hợp giữa chẩn đoán và thuốc
Kiểm tra tính hợp lý trong sử dụng thuốc
Cấp phát thuốc phù hợp theo chẩn đoán, phát hiện và can thiệp khi:
Thuốc được sử dụng mà không còn chỉ định
Chỉ định không phù hợp/tình trạng bệnh không được điều trị.
Thuốc không phù hợp về liều, dạng bào chế, đường dùng, thời gian dùng, cách dùng
Thuốc được kê trên bệnh nhân có chống chỉ định.
Các tuyến trình độ kỹ thuật
Hoạt động lâm sàng ưu tiên theo tuyến
Diễn giải hoạt động và sinh hoạt giải trí
Kiểm tra tương tác thuốc*
Thuốc được kê có tương tác chống chỉ định về thuốc - thuốc, thuốc - thực phẩm, thuốc - tình trạng bệnh, thuốc - khác.
Tuyến 2 (tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương)
Như tuyến 3 và tương hỗ update:
Đánh giá người bệnh
Tư vấn phù hợp
Xây dựng và tiến hành những chương trình đào tạo, quản lý
Hoạt động của tuyến 3
ADRs thực tế và tiềm ẩn;
Sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân;
Sự hiểu biết của người bệnh về việc điều trị bằng thuốc;
Các sai sót, vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc;
Quá trình điều trị (sự thay đổi về cận lâm sàng, thuốc sử dụng,...).
Tư vấn về chính sách dùng thuốc
Tư vấn về sự tuân thủ dùng thuốc
Quản lý phản ứng có hại của thuốc: Dịứng thuốc, ADR thông thường / nghiêm trọng
Xem xét sai sót, vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc.
Tập huấn ADR và tương tác cho nhân viên cấp dưới y tế
Tuyến 1 (tuyến trung ương)
Như tuyến 2 và tương hỗ update:
Lập kế hoạch điều trị trên từng người bệnh
Đánh giá ngân sách - hiệu suất cao điều trị*
Hoạt động của tuyến 2
Lập kế hoạch chăm sóc dược
Theo dõi và đánh giá điều trị
Quản lý thuốc điều trị
Lựa chọn thuốc tối ưu
Sử dụng thuốc tối ưu
Khuyến khích hoạt động và sinh hoạt giải trí
KỸ NĂNG THỰC HÀNH DƯỢC LÂM SÀNG
Kỹ năng thực hành dược lâm sàngHoạt động của DSLS gồm có sử dụng thuốc trong điều trị cho tất cả bệnh nhân nội trú và ngoại trú đã được chẩn đoán bệnh và có liệu pháp điều trị. Hoạt động này sẽ không riêng gì có bắt nguồn từ khi phân phối thuốc đến người bệnh mà phải ngay từ khâu lựa chọn thuốc cho kê đơn; hướng dẫn nhân viên cấp dưới y tế, người bệnh những vấn đề liên quan đến thuốc, theo dõi hiệu suất cao, độ bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, phát hiện nguyên nhân thất bại điều trị liên quan đến sử dụng thuốc (nếu có như: không tuân thủ điều trị, tương tác thuốc, sai thuốc, sai liều...).
Thực hành DLS được thực hiện trong từng quá trình của quá trình sử dụng thuốc từ những xem xét, đánh giá ban đầu đến thực hiện kế hoạch chăm sóc dược và đánh giá, theo dõi trị liệu.
Thực hành DLS cần phải sự tương hỗ của những cấp quản lý và được thực hiện bởi những dược sĩ được đào tạo nâng cao và đủ điều kiện theo quy định hiện hành, hoàn toàn có thể được tương hỗ bởi những nhân viên cấp dưới y tế khác có trình độ về dược (dược sĩ cao đẳng, điều dưỡng) được giám sát thích hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng thuốc hiệu suất cao và tiết kiệm nhất nhằm mục đích mục tiêu tối ưu hóa chăm sóc bệnh nhân, những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt như sau:
Đánh giá sự phù hợp giữa chẩn đoán và thuốcThuốc được kê đơn không phù hợp về chỉ định, phác đồ, thuốc được sử dụng mà không còn chỉ định, có y lệnh nhưng không còn thuốc;
Kê đơn thuốc trên bệnh nhân có tiền sử dị ứng trước đó;
Đánh giá tính hợp lý trong sử dụng thuốcLiều dùng, dạng bào chế, đường dùng, thời gian dùng, cách dùng, thời điểm dùng;
Kê đơn thuốc trên bệnh nhân có chống chỉ định;
Sử dụng thuốc trên đối tượng đặc biệt: PNCT, PNCCB, trẻ em, người cao tuổi, người bệnh suy giảm hiệu suất cao thận, người bệnh suy giảm hiệu suất cao gan, người bệnh béo phì;
Có tương tác thuốc thực tế hoặc tiềm ẩn: thuốc – thuốc, thuốc – bệnh, thuốc – thực phẩm, thuốc – khác.
Đánh giá người bệnhADR thực tế và tiềm ẩn;
Sự tuân thủ điều trị của người bệnh;
Sự hiểu biết của người bệnh về việc điều trị bằng thuốc;
Các sai sót, vấn đề liên quan đến sử dụng thuốc;
Quá trình điều trị (sự thay đổi về cận lâm sàng, thuốc sử dụng,...).
Đánh giá ngân sách - hiệu suất cao điều trịLựa chọn thuốc tối ưu: những ngân sách liên quan đến sử dụng thuốc hoặc liệu pháp điều trị với hiệu suất cao điều trị;
Các vấn đề phát sinh liên quan đến ngân sách điều trị bằng thuốc cho bệnh nhân, gồm có những ngân sách khác (ngân sách trong dịch vụ chăm sóc, ngân sách gián tiếp).
Các bước trong thực hành chăm sóc dượcLà những hoạt động và sinh hoạt giải trí lâm sàng rõ ràng nhằm mục đích mục tiêu tương hỗ và đánh giá những vấn đề liên quan về thuốc. Các bước cơ bản của cách tiếp cận và thực hành DLS cho từng người bệnh rõ ràng như sau:
Thu thập, đánh giá và biện giải những tài liệu liên quan đến người bệnhĐánh giá những thông tin liên quan đến người bệnh rõ ràng để tương hỗ dược sĩ trong việc thiết lập những tiềm năng của kế hoạch điều trị và chăm sóc.
Xác định những vấn đề về thuốc của người bệnh;
Tìm hiểu về tiền sử dùng thuốc của người bệnh để đưa ra góp ý về quyết định điều trị;
Khai thác những thông tin liên quan đến việc dùng thuốc;
Đánh giá việc dùng thuốc của người bệnh thông qua bốn nội dung: tính phù hợp của thuốc với chỉ định; hiệu suất cao của thuốc cho chỉ định này; độ bảo vệ an toàn và đáng tin cậy của thuốc; xem xét mức độ tuân thủ của người bệnh.
Bảng 1.2. Các thông tin DSLS cần thu thập
tin tức
Diễn giải hoạt động và sinh hoạt giải trí
tin tức liên quan đến người bệnh
Nhân khẩu học: tuổi, giới tính, chủng tộc, độ cao, khối lượng
Đặc điểm xã hội: nghề nghiệp, nhu yếu đặc biệt
Tiền sử mái ấm gia đình: tiền sử bệnh của cha mẹ, anh chị em trong mái ấm gia đình
Tiền sử điều trị
tin tức liên quan đến bệnh lý
Tiền sử bệnh
Lý do nhập viện
Bệnh lý hiện tại, chẩn đoán quá trình tiến triển bệnh
tin tức tổng quan về thực trạng của người bệnh
Chẩn đoán bệnh chính, bệnh kèm, biến chứng, chẩn đoán phân biệt
Xét nghiệm cận lâm sàng
Kết quả chẩn đoán hình ảnh
tin tức liên quan đến thuốc/Tiền sử dùng thuốc
Dịứng và tác dụng không mong ước của thuốc
Thuốc người bệnh hiện tại vẫn đang dùng Lý do chỉ định
Người bệnh dùng thuốc này ra làm sao
Hiệu quả và tác dụng phụ của thuốc đang điều trị
Thắc mắc của người bệnh liên quan đến dùng thuốc
Thuốc dùng đồng thời gồm có: thuốc không kê đơn, thực phẩm hiệu suất cao, thuốc đông y, thuốc dùng ngoài…
Thuốc đã dùng trong vòng 3-6 tháng mới gần đây
Xác định những vấn đề liên quan đến sử dụng thuốcThông qua đánh giá việc dùng thuốc của người bệnh, gồm có những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt sau:
Đánh giá sự phù hợp của từng thuốc với chỉ định
Tối ưu hóa điều trị: lựa chọn thuốc, chính sách liều
Cá thể hóa trị cho từng người bệnh, giảm thiểu tối đa những tác dụng phụ
Đánh giá những vấn đề khác gồm có: ngân sách, mức độ tuân thủ, thuận tiện cho những người dân bệnh.
Lựa chọn thuốc phù hợp (chỉ định, chống chỉ định)
Tương tác thuốc-thuốc, thuốc-thức ăn, đồ uống
Liều dùng
Đường dùng và thời gian dùng
Lựa chọn dạng dùng, nồng độ, tốc độ truyền, tương kỵ
Đặc điểm của người bệnh (phụ nữ có thai, đang cho con bú, suy gan, suy thận, trẻ em, người cao tuổi…)
Giám sát điều trị thông qua định lượng nồng độ thuốc trong máu nếu điều kiện được cho phép.
Bảng 1.3. Các vấn đề cơ bản liên quan đến dùng thuốc
Đánh giá
Vấn đề liên quan đến thuốc
Khả năng
Chi tiết/Nguyên nhân
Chỉ định
1. Điều trị không thiết yếu
Không có chỉ định điều trị
Trùng lặp thuốc
Dùng nhiều thuốc trong cùng một nhóm dược lý trong khi một thuốc đã đủ tác dụng
Có chỉ định điều trị không dùng thuốc
Điều trị tác dụng phụ của thuốc trong khi hoàn toàn có thể phòng ngừa được
Cần tương hỗ update điều
trị
Vấn đề không được điều trị
Dự phòng
Cần tương hỗ update thuốc dự trữ để giảm rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn tiến triển bệnh
Thuốc có tác dụng hiệp đồng
Hiệu quả
điều trị
3. Cần thuốc khác
Có thuốc khác hiệu suất cao hơn
Người bệnh nhiễm vi khuẩn kháng với thuốc đang điều trị
Thuốc điều trị không phải là lựa chọn tối ưu
Thu ốc không hiệu suất cao trong điều trị bệnh này
Người bệnh không đáp ứng hoặc dung nạp thuốc
Liều thuốc không phù hợp
Thuốc đắt tiền và hoàn toàn có thể thay bằng thuốc khác
Liều thuốc quá thấp
Sai liều
Khoảng cách dùng quá xa
Thời gian dùng ngắn
Tương tác thuốc
Tương tác thuốc làm giảm tác dụng điều trị
Đánh giá
Vấn đề liên quan đến thuốc
Khả năng
Chi tiết/Nguyên nhân
Dùng thuốc không phù hợp (đường dùng, cách d ùng, thời điểm dùng)
Sai sót thuốc
An toàn
5. Tác dụng không mong ước của thuốc
Tác dụng không mong ước (TDKMM)
Không bảo vệ an toàn và đáng tin cậy cho những người dân bệnh
Cần đổi sang thuốc bảo vệ an toàn và đáng tin cậy hơn
Tương tác thuốc
Dịứng thuốc
Chống chỉ định
Kỹ thuật đưa thuốc chưa phù hợp lý
6. Liều thuốc quá cao
Sai liều
Khoảng cách dùng quá gần
Thời gian dùng thuốc kéo dãn
Tương tác thuốc
Tương tác thuốc làm tăng TDKMM/độc tính
Dùng thuốc không phù hợp (đường dùng, cách dùng, thời điểm dùng)
Truyền nhanh thuốc so với khuyến nghị
Sai sót thuốc
Tuân thủ
điều trị
Người bệnh không hiểu phương pháp điều trị
7. Không tuân thủ
Người bệnh không thích dùng thuốc
Người bệnh quên dùng thuốc
Giá thuốc cao
Người bệnh không thể nuốt hoặc tự dùng thuốc hoặc đường dùng không phù hợp
Thuốc không còn sẵn
Lập kế hoạch chăm sóc dượcXác định những tiềm năng điều trị: xác định mục tiêu chung của kế hoạch điều trị người bệnh (ví dụ như điều trị, trấn áp triệu chứng, dự trữ) để hoàn toàn có thể xây dựng kế hoạch chăm sóc dược phù hợp. Mục tiêu này phải sự thống nhất của đội ngũ chăm sóc sức khoẻ và người bệnh.
Đánh giá và chọn phương án điều trị: nhờ vào tính hiệu suất cao, bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, kĩ năng sẵn có, ngân sách, đặc điểm của từng người bệnh, quyền lợi và rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn, sự đồng thuận của người bệnh… để đạt được tiềm năng điều trị theo phương án phù hợp nhất. Trong một số trong những trường hợp, lựa chọn phù hợp nhất hoàn toàn có thể không gồm có điều trị bằng thuốc (nói cách khác là giải pháp không dùng thuốc).
Theo dõi trị liệuSo sánh thực trạng của người bệnh với tiềm năng điều trị ban đầu, nhận xét khách quan tác động tích cực hoặc tiêu cực của kế hoạch chăm sóc dược lên tình trạng của người bệnh. Xác định:
Vấn đề mới liên quan đến thuốc và có tác động phù hợp lên những vấn đề mới hoặc điều chỉnh, thay đổi hướng điều trị cũ nếu cần.
Tương tự như tiềm năng điều trị, kế hoạch theo dõi trị liệu cần rõ ràng (tình trạng lâm sàng và cận lâm sàng) tần suất theo dõi, nhu yếu của người bệnh.
Tình trạng
Định nghĩa
Khỏi bệnh
Đã đạt được tiềm năng điều trị cho tình trạng cấp tính, ngừng điều trị
Ổn định
Đã đạt được tiềm năng điều trị, tiếp tục điều trị tương tự để trấn áp bệnh mạn tính
Cải thiện
Tình trạng bệnh đang được cải tổ và hướng tới tiềm năng, tiếp tục điều trị vì cần nhiều thời gian để đạt được hiệu suất cao điều trị mong ước
Cải thiện một phần
Tình trạng bệnh đang được cải tổ, tuy nhiên cần điều chỉnh một ít để đạt hiệu suất cao điều trịmong muốn
Không cải tổ
Tình trạng bệnh cải tổ một ít hoặc không cải tổ, cần thêm thời gian để đánh giá hiệu suất cao điều trị
Tình trạng nặng hơn
Tình trạng bệnh trở nên xấu hơn tuy nhiên đã dùng thuốc đủ thời gian, nên tăng liều, tương hỗ update thêm thuốc có tác dụng hiệp đồng
Thất bại
Mục tiêu điều trị không đạt tuy nhiên đã dùng đủ liều và thời gian
Cân nhắc thay đổi thuốc điều trị
Tử vong
Người bệnh tử vong khi đang điều trị bằng thuốc, ghi lại những yếu tố liên quan và phân tích, đặc biệt nếu có liên quan đến thuốc
Kỹ năng của dược sĩ lâm sàng DSLS trong quá trình thực hành chăm sóc dược không những nên phải có những kiến thức và kỹ năng trình độ về điều trị (điều trị bằng thuốc và điều trị không dùng thuốc); Hiểu biết tốt về sinh lý bệnh; kiến thức và kỹ năng dược lý về thuốc; mà nên phải có kỹ năng tiếp xúc; giám sát sử dụng thuốc, thông tin thuốc và kỹ năng lập kế hoạch điều trị; kỹ năng đánh giá và lý giải những kết quả liên quan (Hình 1.1).Trong chương này, chỉ tập trung vào một số trong những kỹ năng thiết yếu cho dược sĩ trong quá trình thực hành DLS.
Hình 1.1. Những kỹ năng và kiến thức và kỹ năng của DSLS trong chăm sóc người bệnh
Kỹ năng tiếp xúcKhả năng tiếp xúc rõ ràng và hiệu suất cao với người bệnh, người nhà đất của người bệnh, bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ và những Chuyên Viên chăm sóc sức khỏe khác là một kỹ năng quan trọng. Giao tiếp kém giữa dược sĩ và người bệnh hoàn toàn có thể dẫn đến tiền sử dùng thuốc cho những người dân bệnh không đúng chuẩn và những quyết định điều trị không phù hợp; hoặc hoàn toàn có thể làm cho những người dân bệnh nhầm lẫn. Giao tiếp kém giữa dược sĩ - bác sĩ, dược sĩ - điều dưỡng, dược sĩ - dược sĩ hoàn toàn có thể gây hại cho những người dân bệnh nếu thông tin quan trọng không được trao đổi một cách thích hợp và kịp thời và kỹ năng tiếp xúc hoàn toàn có thể được học.
Kỹ năng tiếp xúc gồm một số trong những hình thức như sau:
Kỹ năng tiếp xúc bằng lời nói: gồm hoàn toàn có thể nghe, hiểu và trả lời thắc mắc của mọi người (lắng nghe tích cực); Khả năng diễn giải phi ngôn từ và phản hồi theo cách khuyến khích tiếp tục tương tác (đánh giá).
Kỹ năng lắng nghe tích cực: Tập trung vào người bệnh, người nhà đất của người bệnh hoặc Chuyên Viên chăm sóc sức khỏe. Làm cho những người dân nghe cảm thấy là trung tâm của sự việc để ý quan tâm. Truyền đạt với một thái độ cởi mở, thoải mái và không vội vã. Hạn chế những yếu tố gây gián đoạn (ví dụ: tiếng bíp, điện thoại di động, tham vấn).
Kỹ năng quan sát và đánh giá: ngôn từ khung hình và cử chỉ khi tiếp xúc cũng đáp ứng nhiều thông tin quan trọng cho dược sĩ và những nhân viên cấp dưới y tế khi tiếp xúc với người bệnh.
Kỹ năng tiếp xúc bằng văn bản: Dược sĩ phải hoàn toàn có thể ghi lại đúng chuẩn và hiệu suất cao những thông tin người bệnh trong hồ sơ bệnh án điều trị nội trú, trong hồ sơ sử dụng thuốc ngoại trú của nhà thuốc.
Kỹ năng khai thác tiền sử dùng thuốcTiền sử dùng thuốc là nền tảng để lập kế hoạch cho chính sách dùng thuốc đặc hiệu trên người bệnh. Tiền sử dùng thuốc là vấn đề khởi đầu để đưa ra những giả thuyết liên quan đến sự hiểu biết của bệnh nhân về vai trò của thuốc trong điều trị, tuân thủ dùng thuốc; hiệu suất cao của thuốc và liên quan tác dụng phụ, dị ứng và phản ứng có hại của thuốc.
Dược sĩ nên phải có sự phối hợp giữa kiến thức và kỹ năng trình độ và kinh nghiệm tay nghề liên quan đến thuốc; người bệnh tin tưởng và tôn trọng dược sĩ. Mặc dù những Chuyên Viên chăm sóc sức khỏe khác phỏng vấn người bệnh về việc sử dụng thuốc nhưng không còn Chuyên Viên chăm sóc sức khỏe nào khác ví như dược sĩ có kiến thức và kỹ năng nâng cao về thuốc. Do đó, điều quan trọng là dược sĩ khai thác được, ghi lại tiền sử thuốc của người bệnh và truyền đạt thông tin này cho nhân viên cấp dưới y tế khi thiết yếu.
Kỹ năng lập kế hoạch điều trịLập kế hoạch điều trị hiệu suất cao tạo điều kiện thuận lợi cho việc lựa chọn những giải pháp điều trị (cả dùng thuốc và không dùng thuốc, gồm có giáo dục bệnh nhân). Lập kế hoạch điều trị cần phối hợp những chính sách điều trị thay thế. Lập kế hoạch thành công đòi hỏi kiến thức và kỹ năng trình độ về dược lý học, bệnh học, đánh giá thông số lâm sàng và những xét nghiệm chẩn đoán.
Lập kế hoạch phối hợp xem xét những yếu tố khác liên quan đến người bệnh có ảnh hưởng đến chính sách điều trị (tiền sử, không tuân thủ dùng thuốc, kinh nghiệm tay nghề trước đó với thuốc kê đơn và không kê đơn, liệu pháp đồng thời, chính sách dùng thuốc khác), cũng như xem xét phương pháp thuốc ảnh hưởng đến bệnh nhân (tác dụng phụ như buồn ngủ hoặc chóng mặt, ngân sách điều trị).
Kỹ năng giám sát, theo dõi điều trị bằng thuốcChăm sóc tập trung vào người bệnh là một quá trình liên tục thu thập và đánh giá tài liệu, xác định và ưu tiên vấn đề, lập kế hoạch điều trị và theo dõi bệnh nhân. Trong số đó, giám sát, theo dõi điều trị bằng thuốc là một thành phần quan trọng của quy trình lập kế hoạch điều trị từ việc thu thập những thông tin chủ quan, thông tin khách quan; từ đó, đưa ra những đánh giá và xây dựng kế hoạch điều trị gồm có xác định, đo lường và đánh giá những thông số kết quả rõ ràng của người bệnh. Theo dõi kết quả người bệnh kịp thời, đáp ứng cho bác sĩ lâm sàng thông tin thiết yếu để xác định liệu những giải pháp can thiệp không dùng thuốc và dùng thuốc có đạt được tiềm năng điều trị hay liệu những giải pháp can thiệp có nên phải được thay đổi.
Giám sát trong sử dụng thuốc giúp đáp ứng thông tin để chứng tỏ và lý giải nguyên do tại sao nên phải thay đổi điều trị (ví dụ: đáp ứng không đầy đủ, diễn tiến bệnh, than phiền của người bệnh, dị ứng thuốc, tương tác thuốc, phản ứng bất lợi không mong ước hoặc hoàn toàn có thể gây nguy hiểm).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng ViệtHoàng Kim Huyền, Brouwers J.R.B.J (2014), Những nguyên tắc cơ bản và sử dụng thuốc trong điều trị, Tập 1, Nhà Xuất bản Y học, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Bộ Y tế (2012), Thông tư số 31/2012/TT-BYT Hướng dẫn hoạt động và sinh hoạt giải trí dược lâm sàng trong bệnh viện.
Bộ Y tế (2013), Thông tư số 43/2013/ TT-BYT quy định rõ ràng phân tuyến trình độ kỹ thuật đối với khối mạng lưới hệ thống cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Luật Dược số 105/2022/QH13, (2022).
Tiếng AnhAmerican College of Clinical Pharmacy (2008). The definition of clinical pharmacy. Pharmacotherapy;28(6):817-8-8
Karen J (2012), Clinical Skills for Pharmacist, Mosby, Elsevier Inc.
Robert S., Carole L. (2008), Communication skills in pharmacy practice, Lippincott Williams.
Philip Wiffen, Marc Mitchell (2022), Oxford Handbook of Clinical Pharmacy.
American College of Clinical Pharmacy (2014). Standards of Practice for Clinical Pharmacists. Pharmacotherapy;34(8):794–797.
SHPA Committe of Specialty Practice in Clinical Pharmacy (2005). SHPA Standards of Practice for Clinical Pharmacists. Pharmacotherapy; J Pharm Pract Res 35(2):122–7146.
