Mẹo Hướng dẫn Cơ sở kinh tế tài chính đa phần hình thành nhà nước phương Đông cổ đại là Mới Nhất
Bùi Xuân Trường đang tìm kiếm từ khóa Cơ sở kinh tế tài chính đa phần hình thành nhà nước phương Đông cổ đại là được Cập Nhật vào lúc : 2022-05-14 21:53:08 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
So sánh những quốc gia cổ đại phương đông và phương tây
Nội dung chính
- So sánh những quốc gia cổ đại phương đông và phương tây1.Thời gian ra đời2. Quá trình hình thành nhà nước thể chế chính trị3. Về thể chế chính trị4. Cơ cấu xã hội5. Về kinh tếVideo liên quan
Câu hỏi: So sánh những quốc gia cổ đại phương đông và phương tây
Lời giải:
Nội dung so sánh
Các quốc gia cổ đại phương Đông
Các quốc gia cổ đại phương Tây
Điều kiện tự nhiên– Ven những dòng sông lớn, có đồng bằng phù sa phì nhiêu, tơi xốp thuận lợi cho phát triển nông nghiệp
– Nguồn nước dồi dào đủ cho việc sản xuất và nước dùng trong sinh hoạt, đáp ứng nguồn thủy sản và là đường gia thông quan trọng của đất nước
– Có bờ biển dài, nhiều vũng vịnh sâu và kín gió, thuận tiện cho giao thông vận tải đường biển
– Đất đai thích hợp để trồng nho, ôliu
Kinh tế– Nền kinh tế tài chính nông nghiệp là đa phần, gắn sát với công tác thao tác thủy lợi
– Nền kinh tế tài chính công thương, mậu dịch hàng hải phát triển , giữ vai trò chủ yếu
– Ngành nông nghiệp là thứ yếu
Thể chế chính trị Chế độ chuyên chế cổ đại hay nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương tập quyềnBộ máy nhà nước là cỗ máy của quý tộc, chủ nô mang tính chất chất dân chủ chủ nô hay cộng hòa quý tộc
Xã hội Có hai giai cấp thống trị (vua, quý tộc, quan lại) và bị trị(nông dân, thợ thủ công, nô lệ) -> đối kháng nhauCó hai giai cấp cơ bản và đối kháng nhau: chủ nô và nô lệThành tựu văn hóa tiêu biểu– Sáng tạo ra nông lịch (1 năm có 365 ngày, 12 tháng)
– Sáng tạo ra chữ tượng hình, tượng ý
– Toán học: tính được số pi =3,16; những công thức tính dện tích hình tròn trụ, tam giác…; phát minh ra số 0
– Kiến trúc: xây dựng Kim tự tháp ở Ai Cập , thành Babilon ở Lưỡng Hà…
– Sáng tạo ra lịch
– Hệ vần âm Latinh
– Số La Mã
– Toán học: những định lí nổi tiếng: Ta lét, Pitago,…
– Văn học: những tác phẩm nổi tiếng như Iliat và Ôđixê
– Nghệ thuật: Tượng nữ thần Atena, đấu trường Rô ma, tượng thần vệ nữ Milo…
=> Điểm tiến bộ: so với thời kì trước thì đời sống kinh tế tài chính, chính trị, xã hội, văn hóa của con người được cải tổ, tiến bộ hơn. Những hiểu biết khoa học đã có từ hàng nghìn năm trước từ thời cổ đại phương Đông, đến thời kì những nước cổ đại phương Tây những hiểu biết đó đã trở thành khoa học, Toán học đã vượt lê trên việc ghi chép và giải những bài riêng biệt, những thành tựu văn hóa của những quốc gia phương Đông và phương Tây vẫn còn tồn tại, được áp dụng trong thực tế môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lúc bấy giờ (Toán học, lịch, kiến trúc…)
Cùng Top lời giải tìm làm rõ ràng hơn về những quốc gia cổ đại phương đông và phương tây để so sánh đúng chuẩn nhất nhé:
1.Thời gian ra đời
- Các quốc gia cổ đại phương Đông ra đời sớm TNK IV-III TCN , còn nhiều tàn dư của xã hội nguyên thủy.trình độ sản xuất thấp kém công cụ lao động thô sơ ( đá, đồng...). Địa điểm là bên lưu vực những dòng sông lớn như Hoàng Hà, Trường Giang ( Trung Quốc), sông Nin ( Ai Cập)... điều kiện tự nhiên thuận lợi đất đai màu mở thuận lợi phát triển nông nghiệp.
- Các quốc gia cổ đại phương Tây ra đời muộn thế kỉ I TCN, hình thành trên cơ sở trình độ sản xuất cao ( công cụ bằng Sắt). Địa điểm là vùng ven biển địa Trung Hải, điều kiện đất đai khô cằn và cứng khó canh tác, có nhiều bờ biển khúc khuỷu thuận lợi xây dựng hải càg phát triển thương nghiệp.
2. Quá trình hình thành nhà nước thể chế chính trị
- Quá trình hình thành nhà nước là quá trình link thị tộc,liên minh bộ lạc xuất phát từ nhu yếu trị thủy, vẫn bảo lưu dai dẳng những tàn dư của xã hội nguyên thủy.
- Các quốc gia cổ đại phương Tây quá trình hình thành nhà nước là quá trình xóa bỏ hoàn toàn quan hệ thân tộc trông đó quan hệ địa vực và kinh tế tài chính được thay thế.
3. Về thể chế chính trị
- Các quốc gia cổ đại phương Đông là quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, mọi quyền lực tập trung trong tay người đứng đầu nhà nước là vua ,là người dân có sở hữu tối cao,có quyền lập pháp ,hành pháp, tư pháp , chỉ huy quân đội tối cao.
- Các quốc gia cổ đại phương Tây là nền dân chủ chủ nô ( Aten), Cộng hòa quý tộc (Rô ma thời cộng hòa), đế chế.
4. Cơ cấu xã hội
- Các quốc gia cổ đại phương Đông gồm:+ Quý tộc ( quý tộc quan lại và quý tộc tăng lữ)+ Nông dân công xã chiếm trên 90% là lực lượng sản xuất chính trong xã hội.+ Nô tỳ ( nô lệ) phục vụ trong cung vua và những quan lại giàu sang, không còn vai trò trong việc thịnh suy của nhà nước.=> quan hệ bóc lột dưới dạng tô thuế cống nạp.- Các quốc gia cổ đại phương Tây gồm :+ Chủ nô ( chủ xưởng, chủ thuyền,thuyền buôn giàu sang, quan lại, tăng lữ..)+ Nô Lệ chiếm số đông trong xã hội là nhân lực chính của xã hội. quyết định tới sự thịnh suy của nhà nước nhưng thân phận họ lệ thuộc vào chủ nô, tất cả những gì nô lệ làm ra đều của chủ nô, chủ có toàn quyền kể cả giết nô lệ.
=> Chế đô chiếm hữu nô lệ thuần phục và điển hình , là quan hệ cưỡng bức siêu kinh tế tài chính giữa chủ nô và nô lệ.
5. Về kinh tế tài chính
- Các quốc gia cổ đại phương Đông nền tảng kinh tế tài chính đó đó là nông nghiệp
+ thủ công nghiệp
+ chăn nuôi, tự nhiên tự cung tự cấp. Điều kiện tự nhiên thuận lợi, mưa thuận gió hòa, lưu vực những dòng sông lớn giàu phù sa, phì nhiêu, khí hậu ấm nóng.
- Các quốc gia cổ đại phương Tây thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển là nền tảng của kinh tế tài chính :
+ Có Địa Trung Hải là nơi giao thông vận tải, giao thương mua và bán thuận lợi.
+ Phần lớn lãnh thổ là núi và cao nguyên.
+ Đất canh tác không phì nhiêu.
+ Kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp phát đạt.
=> văn hóa cổ đại phương tây phát triển hơn văn hóa cổ đại phương đông
- Thời gian hình thành: ra đời muộn hơn những quốc gia cổ đại phương Đông, do đó đã tiếp thu, thừa kế nền văn minh của những quốc gia cổ đại phương Đông.Do điều kiện tự nhiên: cầu nối giao lưu Một trong những vùng, tiếp xúc với biển đã mở ra cho họ một chân trời mới, họ có điều kiện giao lưu tiếp xúc với nhiều nền văn hóa trên thế giới.Sự phát triển cao hơn về mặt kinh tế tài chính, chính trị xã hội: cơ sở kỹ thuật, đồ sắt, kinh tế tài chính công thương nghiệp và hàng hải; vai trò của tầng lớp tri thức trong xã hội.Thể chế dân chủ chủ nô tạo điều kiện cho con người tự do phát huy tài năng sáng tạo của tớ.
MỤC LỤCTrang1A. MỞ DẦUB. NỘI DUNGI. Sự giống nhauII. Sự khác nhau1. Thời điểm ra đời2. Cơ sở kinh tế2.1 Cơ cấu kinh tế2.2 Chế độ sở hữu3. Cơ sở xã hội4. Cơ sở tư tưởng5. những yếu tố khácC. KẾT LUẬN11222233455A. MỞ ĐẦUCác quốc gia cổ đại phương Đông và những quốc gia cổ đại phương Tây là những quốcgia ra đời sớm nhất trên thế giới. Nó đã mở ra thời đại văn minh cho con người, thời đạixã hội có giai cấp và nhà nước. Các quốc gia cổ đại có nền văn hoá lớn đó là TrungQuốc, Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ(4 quốc gia cổ đại phương đông) và Hi lạp, La Mã (2quốc gia cổ đại phương tây). Giữa những quốc gia này còn có nhiều điểm giống và khác nhau1trong đó có cả cơ sở hình thành và phát triển của nhà nước và pháp luật. Nhận thức đượcvấn đề này em chọn đề tài: “So sánh cơ sở hình thành và phát triển của Nhà nước vàPháp luật phương Đông và phương Tây thời kỳ cổ đại” để trình bày. Dù nỗ lực nhiềunhưng bài làm của em vẫn không tránh khỏi những thiếu xót kính mong những thầy côđóng góp ý kiến để bài làm của em được hoàn thiện hơn. Em xin trân thành cảm ơn!B. NỘI DUNGI. Sự giống nhauSự ra đời của Nhà nước cổ đại ở phương Đông và phương Tây đều tuân theo mộtqui luật chung, đó là sự việc hình thành trên cơ sở những xích míc giai cấp đối khángkhông thể điều hòa được.Sự phát triển của lực lượng sản xuất với sự ra đời của công cụ sản xuất bằng kimloại đã tạo ra những chuyển biến lớn về sự phát triển kinh tế tài chính - xã hội. Khoảng thiên niênkỉ thứ IV – TCN, dân cư Lưỡng Hà, Ai Cập đã 2ang nhiều công cụ đồng trong sản xuấtvà đời sống. Nghề luyện sắt và công cụ sắt đã xuất hiện vào khoảng chừng nửa cuối thiên niênkỉ thứ II-TCN ở Tây Nam Á và Ai Cập. Cùng với kinh nghiệm tay nghề sản xuất của con người,sự ra đời của công cụ sản xuất mới đã tạo nên bước nhảy vọt về trồng trọt và nghề thủcông. Những điều đó đã dẫn tới những cuộc phân công lao động trong xã hội: nghề trồngtrọt và nghề chăn nuôi tách rời nhau; thủ công nghiệp tách khỏi nông nghiệp; thươngnghiệp xuất hiện và phát triển mạnh. Nó đã dẫn tới hệ quả: xuất hiện tài sản tư hữu vàcông xã nông thôn xuất hiện thay thế cho công xã thị tộc phụ hệ đang từ từ tan rã.Quá trình phát triển của chính sách tư hữu ra mắt mạnh mẽ và tự tin, tình trạng bất bình đẳngvề kinh tế tài chính, kĩ năng người này hoàn toàn có thể chiếm đoạt quyền lợi kinh tế tài chính của người khác đã làmphát sinh những xích míc và đối kháng. Những thay đổi về kinh tế tài chính đã tác động làmbiến đổi quan hệ xã hội. Xã hội hình thành ba giai cấp chính: chủ nô, dân dã, nô lệ.Mâu thuẫn đối kháng nảy sinh, từ từ phát triển tới mức độ không thể điều hòa được,đấu tranh giai cấp ra mắt quyết liệt. Các hình thức tổ chức xã hội trong xã hội nguyênthủy không thể xử lý và xử lý được thực trạng đó và nó không hề phù hợp để tồn tại. Giaicấp chủ nô nên phải có một tổ chức mới để củng cố và tăng cường địa vị của tớ. Đólà cỗ máy bạo lực, gồm những quan chức hành chính, tòa án, nhà tù, quân đội, công an đểđàn áp người lao động. Tổ chức đó gọi là Nhà nước. Như vậy khi nhà nước ra đời thìquyền lực công cộng trước đây thuộc về toàn thể hiệp hội thành viên trong xã hội thìnay trở thành quyền lực nhà nước được tổ chức ngặt nghèo, có sức mạnh cưỡng chế vàđược bảo vệ thực hiện bằng nhiều công cụ, phương tiện rất khác nhau.II. Sự khác nhau1. Thời điểm ra đờiCác quốc gia cổ đại phương Đông ra đời vào khoảng chừng thiên niên kỉ thứ IV – IIITCN điển hình là Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Quốc, Ấn Độ,…;Còn những quốc gia cổ đạiphương Tây ra đời vào khoảng chừng thiên niên kỉ thứ II – I TCN điển hình là Hi Lạp, La Mã,…Như vậy những quốc gia cổ đại ở phương Đông ra đời sớm hơn so với ở phương Tây:2do ở phương đông có điều kiện tự nhiên thuận lợi khí hậu phù hợp, đất phù sa màumỡ… rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nhưng cũng phải lo làm thuỷ lợi phòng lũlụt nên từ rất sớm những công xã nông thôn đã hợp nhất thành những 3ang minh bộ lạc lớn rồitừ đó hình thành những quốc gia cổ đại vì thế trong cả những lúc loài người còn đang ở thời kì đá– đồng, khi mà công cụ bằng sắt chưa xuất hiện thì họ vẫn hoàn toàn có thể thành lập những nhà nướccổ đại. Trái lại, ở phương tây đất canh tác không phì nhiêu bằng, khí hậu không phù hợpđể canh tác nông nghiệp vì thế chỉ khi công cụ bằng sắt ra đời từ khoảng chừng giữa TNK ITCN thì những quốc gia cổ đại phương tây mới hình thành. Ở đây ta lại sở hữu thắc mắc tại saocác quốc gia phương tây phát triển công thương nghiệp lại cần sự phát triển nông nghiệpở thời đồ sắt nguyên do rất đơn giản vì nông nghiệp là cơ sở của mọi ngành kinh tế tài chính, là hìnhthức kinh tế tài chính giúp con người tồn tại, không ở đâu là không cần nông nghiệp phát triển kểcả những quốc gia phương tây vì nông nghiệp là cơ sở để duy trì sự tồn tại của xã hội .2. Cơ sở về kinh tế2.1 Cơ cấu kinh tếCác quốc gia cổ đại phương Đông ra đời bên lưu vực những con 3ang lớn (như Ấnđộ bên 3ang Hằng, Ai cập bên 3ang Nin, Lưỡng Hà 3ang Tigris và 3ang Ơphrat, TrungQuốc 3ang Hoàng Hà và Trường Giang…..), lưu vực những con 3ang lớn là những đồngbằng phì nhiêu, đất đai phì nhiêu, tơi xốp, lại được phù sa bồi đắp 3ang năm…Khí hậunhiệt đới mưa nhiều, nguồn nước phong phú. Với điều kiện tự nhiên như vậy nên thuậnlợi 3ang33 dân phương Đông phát triển nghề nông đặc biệt là trồng lúa nước. Cùng vớinông nghiệp, thủ công nghiệp cũng phát triển mạnh, xã hội sớm xuất hiện giai cấp vànhà nước. Đồng bằng ven 3ang bù đắp một lượng phù xa rất lớn phủ lên những chân ruộngthấp làm cho đất mềm, dễ làm vì vậy, công cụ lao động của tớ đa phần là gỗ, đá và đồngđỏ họ hoàn toàn có thể canh tác mà không cần công cụ bằng sắt. Ngoài nghề nông, dân cư phươngĐông cổ đại còn kết phù phù hợp với chăn nuôi, tiến hành trao đổi sản phẩm do mình làm ra giữavùng này với vùng khác. Tuy nhiên, tất cả những ngành kinh tế tài chính đó dù phát triển dến đâucũng chỉ tương hỗ cho nghề nông và không làm giảm ý nghĩa “lấy nghề nông làm gốc” củacư dân phương Đông. Như vậy ở phương Đông, nền kinh tế tài chính nông nghiệp đóng vai tròchủ đạo. Nền kinh tế tài chính của tớ mang tính chất chất tự cấp, tự túc là đa phần nên nền thương nghiệpchưa phát triển, marketing thương mại trao đổi đa phần dưới hình thức vật đổi lấy vật, tiền tệ đã xuấthiện nhưng chưa phổ biến. Điều đó cũng ảnh hưởng đến pháp luật ở phương Đông thờikì này là pháp luật về dân sự và thương mại không phát triển.Khác với những quốc gia phương Đông, những quốc gia cổ đại phương Tây ra đờimuộn hơn, nằm ở ven bờ biển Địa Trung Hải, nên đất canh tác ít, lại khô cứng, chỉ thíchhợp với nhiều chủng loại cây lưu niên, nhưng bù lại, ở đây lại sở hữu đường bờ biển kéo dãn có nhiềuvũng vịnh nên thuận lợi để phát triển 3ang hải, có những hải cảng thuận lợi cho việc buônbán 3ang hoá. Như vậy, phương Tây không còn nhiều điều kiện thuận lợi để phát triểnnông nghiệp. Cụ thể, ở La Mã cổ đại có những đồng bằng khá lớn như đồng bằng Pô vàđồng bằng Tibrơ nhưng nền kinh tế tài chính nông nghiệp không dữ vai trò chủ yếu vì khí hậu ởđây là khí hậu Địa Trung Hải tuy có nhiều nét giống với khí hậu nhiệt đới gió mùa nhưng lượngmưa 3ang năm ít hơn nhiều, còn ở một số trong những vùng như ở Trung Phi và một số trong những vùng núi caoở nước ta lượng mưa trong năm không nhỏ nhưng do địa hình không nhẵn không còn những đồng3bằng châu thổ rộng lớn. Nhưng, Hi Lạp và La Mã đều là những quốc gia nằm trên những bánđảo lớn ăn ra biển, có nhiều vũng, vịnh kín gió thuận lợi cho phát triển 4ang hải. Đất đaivà khí hậu ở đây tuy không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp lúa nước nhưng bù lạikhí hậu và đất đai ở đây lại thuận lợi cho việc trồng một số trong những cây công nghiệp nhiều năm nhưnho, ôliu. Ở đây, có cả ba thành phần kinh tế tài chính: nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp.Ở những quốc gia cổ đại phương tây nền kinh tế tài chính nông nghiệp không phát triển như cácquốc gia cổ đaị phương đông. Nền nông nghiệp của tớ đa phần gắn với thị trường vàphục vụ nhu yếu của thị trường. Nền thủ công nghiệp của tớ cũng gắn sát với nhu cầucủa thị trường. Nhưng cái khác lạ lớn số 1 của tớ so với những quốc gia phương đông làthủ công nghiệp của tớ đã tách rời khỏi nông nghiệp để trở thành một nền sản xuất độclập. Nền thương nghiệp ở phương Tây đã có sự phát triển mạnh mẽ và tự tin đặc biệt là giaothương bằng đường biển. Nền kinh tế tài chính những quốc gia cổ đại phương tây là nền kinh tế tài chính dựatrên sản xuất thủ công nghiệp và thương nghiệp, nông nghiệp chỉ là thứ yếu, là nguyênliệu cho thủ công nghiệp và thương nghiệp. Vì vậy mà những chế định trong nghành dânsự phát triển mạnh. Kĩ thuật lập pháp phát triển đưa ra nhiều khái niệm chuẩn xác và cótính pháp lý cao.2.2Chế độ sở hữuỞ phương Đông, được hình thành cạnh bên những con 4ang lớn khiến hiệp hội dâncư phải tiến hành công cuộc trị thủy và thủy lợi. Do tính cấp bách thường xuyên và yêucầu quy mô lớn của công cuộc trị thủy, thủy lợi nên công xã nông thôn với chính sách sởhữu chung về ruộng đất được bảo tồn rất bền vững. Ruộng đất về hình thức là thuộcquyền sở hữu của nhà nước nhưng trên thực tế lại thuộc về công xã nông thôn, những thànhviên của công xã chỉ có quyền chiếm hữu mà thôi. Sở hữu tư nhân đã xuất hiện nhưngchỉ tạm dừng ở việc sở hữu: công cụ lao động, đất ở, tư liệu tiêu 4ang. Như vậy tư hữu ởcác quốc gia cổ đại phương Đông phát triển rất chậm rãi.Các quốc gia cổ đại ở phương Tây được hình thành muộn hơn trên cơ sở chính sách tưhữu phát triển triệt để nên những chủ nô trực tiếp chiếm hữu những điền trang lớn, nhữngxưởng thủ công, những đoàn thương thuyền và đông đảo những người dân nô lệ. Sự ra đờivà phát triển triệt để của chính sách tư hữu đã phá vỡ nhanh gọn những công xã nông thôn,thúc đẩy kinh tế tài chính công thương nghiệp phát triển. Như vậy hoàn toàn có thể thấy, chính sách công hữuchiếm ưu thế lớn ở phương Đông, còn ở phương Tây, chính sách tư hữu chiếm ưu thế lớn.3. Cơ sở xã hộiỞ phương Đông, xã hội chưa phân hóa thành những giai cấp mà chỉ xuất hiện tầnglớp: Quý tộc, nông dân công xã và nô lệ. Đứng đầu là tầng lớp quý tộc chủ nô có nhiềuxủa cải và quyền thế, giữa chức vụ tôn giáo hoặc quản lý cỗ máy nhà nước… Trong đóchủ yếu là chủ nô nông nghiệp, chủ nô nông nghiệp có số lượng ít, thế lực không mạnh.Nông dân công xã là bộ phận đông đảo nhất đóng vai trò to lớn trong sản xuất. Họ là lựclượng sản xuất chính. Nô lệ là tầng lớp thấp nhất trong xã hội. Họ là những tù binh chiếntranh hay những nông dân nghèo không trả được nợ, bị trở thành nô lệ. Số lượng nô lệcũng khá đông đảo và phải làm đủ mọi việc, từ hầu hạ trong cung, đền miếu và gia đìnhquý tộc…đến những việc nặng nhọc nhất ngoài xã hội như làm đường, xây cầu và cống,dinh thự. Trong xã hội những quốc gia cổ đại phương Đông xích míc giai cấp không phát4triển nóng bức. Quan hệ giữa chủ nô với nông dân công xã: chỉ bóc lột mang tính chất chất gián tiếpthông qua công xã nông thôn với những hình thức thuế, lao dịch, cống nạp. Vì vậy nên mâuthuẫn giữa hai tầng lớp này sẽ không phát triển nóng bức. Giữa chủ nô với nô lệ, ở phươngĐông nô lệ không phải là lực lượng sản xuất chính, nên giai cấp chủ nô cũng khôngnhằm vào nô lệ để bóc lột làm giàu cho mình. Quan hệ chủ nô – nô lệ ở phương Đôngmang tính gia trưởng nhiều hơn nữa, nô lệ đa phần dung để phục dịch trong mái ấm gia đình chủ nôlà đa phần.Ở phương Tây có sự phân hóa giai cấp mạnh mẽ và tự tin, rõ ràng có ba giai cấp: chủ nô,dân dã, nô lệ. Chủ nô ở đây có hai tầng lớp: chủ nô nông nghiệp và chủ nô côngthương. Tầng lớp chủ nô nông nghiệp xuất 5ang từ những quan chức của xã hội nguyênthủy nên còn được gọi là quí tộc thị tộc. Tầng lớp chủ nô công thương do sản xuất, buônbán mà giàu sang nên được gọi là quí tộc mới. Số lượng nô lệ của những quốc gia cổ đạiphương tây cao gấp 5ang chục lần số lượng chủ nô và dân dã. Với nền kinh tế tài chính thủcông nghiệp và thương nghiệp phát triển, lực lượng chính làm ra của cải vật chất ở đâylà những người dân nô lệ, một thứ “công cụ biết nói”. Do sự khác lạ trong lực lượng sảnxuất ở chính giữa xã hội cổ đại phương đông và xã hội cổ đại phương tây nên mâu thuẫnxã hội Một trong những quốc gia cổ đại phương Tây khác với ở phương Đông. Xuất hiện haimâu thuẫn trong xã hội là xích míc giữa chủ nô nông nghiệp và chủ nô công thươngnghiệp, và giữa chủ nô với nô lệ. Những biểu lộ của quyền sở hữu nô lệ và mâu thuẫngiữa chủ nô và nô lệ rất là rõ rệt. Nó là tài sản riêng của chủ nô, quan hệ bóc lộtdiễn ra đa phần giữa chủ nô và nô lệ. Trong mỗi điền trang nông nghiệp, chủ nô đã sửdụng hàng nghìn nô lệ lao động; trong những xưởng thủ công, trong những mái ấm gia đình chủ nô,quan lại, trong cung đình đều sử dụng nô lệ. Ngoài 2 giai cấp đối kháng là chủ nô và nôlệ thì lại sở hữu 5ang một tầng lớp không bóc lột ai nhưng cũng không biến thành ai bóc lột, họ lànhững người dân tự do nghèo, Mác đã gọi họ là tầng lớp “vô sản ăn bám” họ sống nhờvào phúc lợi xã hội mà tránh việc phải lao động gì. Như vậy hoàn toàn có thể thấy, xích míc giaicấp trong xã hội phương Tây cổ đại nóng bức hơn xích míc so với phương Đông.4. Cơ sở về tư tưởngCơ sở tư tưởng hình thành nhà nước phương Đông cổ đại đó đó là tư tưởng thầnquyền, đề cao vai trò của những vị vua, tôn sùng một cách tuyệt đối. Ở Ai Cập, những vịPharaon (cái nhà lớn), luôn nhận mình là con của thần Mặt Trời nhằm mục đích đề cao vai trò vàquyền lực vô hạn của tớ đối với dân chúng; ở Lưỡng Hà là Enxi (người đúng đầu).Còn ở Trung Quốc đề cao thuyết thiên mệnh, vua được xem là Thiên tử (con trời), vua cóquyền lực tối cao. Ở Trung Quốc, “ dưới khung trời rộng lớn không nơi nào không phải đấtcủa nhà vua; trong phạm vi lãnh thổ, không người nào không phải thần dân của nhàvua”. Luật Hammurabi (Lưỡng Hà) còn nói rằng: thần thánh đã trao cho vua quyền tốicao thiêng liêng để cai trị đất nước.Ở phương Tây, cơ sở tư tưởng là những tư tưởn cải cách dân chủ, tư tưởng phânchia quyền lực của Aristot cải cách về sự phân quyền nhà nước và cơ cấu tổ chức tổ chức bộmáy nhà nước. Vì vậy, những giải pháp và biểu lộ dân chủ (Demokratie) đã xuất hiện ởnhà nước Phương Tây. Ví dụ: Hội nghị công dân – cơ quan quyền lực cao nhất trongnhà nước Aten cổ đại. Tuy nhiên cũng phải thừa nhận, về tính chất và mức độ của dân5chủ ở đây chỉ tạm dừng ở dân chủ đa số và tiềm ẩn những hạn chế nhất định. Kháiniệm “dân” ở đây cũng chỉ được hiểu là những người dân dân tự do chứ không phải là mộtbộ phận lớn trong xã hội thời điểm hiện nay là những người dân nô lệ.5. Các yếu tố khácNgoài những điều kiện nêu trên, những quốc gia cổ đại phương Đông còn hình thànhdựa trên yếu tố trị thủy và thủy lợi. Trong nên kinh tế tài chính nông nghiệp, thì yêu cầu trị thủylà một yêu cầu tối quan trọng, quyết định đến miếng cơm, manh áo của con người. Thêmnữa, do phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên nên những tộc người luôn có xu hướng tranh giànhnhững vùng đất tốt, trận chiến tranh là vấn đề thường xuyên và không thể tránh khỏi đối vớicác nước phương Đông. Như cầu trị thủy và chống ngoại xâm đặt ra là vấn đề sống cònđối với sự tồn tại của những tập đoàn người ở phương Đông. Đó đó đó là yếu tố thúc đẩy sựra đời sớm của những quốc gia cổ đại phương Đông. Điều đó đã quy định bản chất, chứcnăng của nhà nước: những quốc gia cổ đại phương đông mang tính chất chất xã hội sâu sắc hơn. Đâycũng là nguyên nhân để lý giải vì sao trong buổi đầu thành lập nhà nước, chính thể củacác nước ở phương Đông là Quân chủ tuyệt đối với quyền lực được tập trung vào tayvua ngày càng cao độ.Còn ở những quốc gia cổ đại phương Tây diều kiện tự nhiên thuận lợi cho chăn nuôi,thương nghiệp phát triển, sự lưu thông sản phẩm & hàng hóa và nên thương nghiệp đã thúc đẩy sựphân chia gai cấp trong xã hội hình thành nên giai cấp chủ nô và nô lệ, dẫn tới sự mâuthuẫn giai cấp không thể điều hòa và từ đó hình thành nhà nước.Chính vì vậy tính giaicấp thể hiện rõ nét trong bản chất của những nhà nước phương Tây cổ đại. Và ở PhươngTây, hình thức chính thể được biểu lộ rất đa dạng gồm dân chủ chủ nô, cộng hoà quýtộc, quân chủ chuyên chế. Ví dụ nhà nước Xpác (nhà nước cộng hoà quý tộc chủ nô);nhà nước Aten (nhà nước cộng hòa dân chủ chủ nô); nhà nước La mã (cộng hoà và quânchủ chuyên chế).C. KẾT LUẬNQua những phân tích ở trên, ta đã phần nào đã thấy rõ sự giống và rất khác nhau vềcơ sở hình thành nhà nước và pháp luật phương Đông và phương Tây thời kì cổ đại. Đểtừ đó hoàn toàn có thể thấy được điểm khác lạ cơ bản về nhà nước và pháp luật ở phương Đôngvà phương Tây vào thời kì này.DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Trường Đại học Luật Tp Hà Nội Thủ Đô, Giáo trình lịch sử nhà nước và pháp luật thếgiới, Nxb. CAND, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2008.2. Khoa luật - Đại học quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô, Giáo trình lịch sử nhà nước và pháp luậtthế giới, Nxb. ĐHQG, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1997.63. Lương Ninh (chủ biên), Lịch sử thế giới cổ đại, Nxb. Giáo dục đào tạo, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2006.4. Các trang webwww.ebook.edu.vnwww.tailieu.vn7
