Kinh Nghiệm về Đâu không phải là giải pháp nhà Trần dựng để củng cố quốc phòng 2022
Họ tên bố(mẹ) đang tìm kiếm từ khóa Đâu không phải là giải pháp nhà Trần dựng để củng cố quốc phòng được Update vào lúc : 2022-05-08 21:58:58 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.Quân đội nhà Trần là tổ chức quân đội của vương triều Trần trong lịch sử Việt Nam, tồn tại trong thế kỷ 13 và 14. Hoạt động quân sự nhà Trần ra mắt ở cả trong nước lẫn bên phía ngoài biên ải. Quân đội thời nhà Trần được đánh giá cao trong lịch sử quân sự Việt Nam vì những chiến công quân sự hiển hách, đặc biệt là sau ba lần thắng lợi quân Nguyên Mông xâm lược. Quân đội nhà Trần nổi tiếng tinh nhuệ, thiện chiến, kỉ luật cao, một phần nhờ vào kĩ năng chỉ huy tốt những vị tướng xuất chúng mà điển hình là Tiết chế Quốc công Trần Hưng Đạo hay Chiêu Minh Đại vương Trần Quang Khải.
Nội dung chính- Mục lụcTổng quátSửa đổiĐặc điểmSửa đổiQuy môSửa đổiCơ cấu tổ chứcSửa đổiNgân sáchSửa đổiCấm quânSửa đổiBiên quân, lộ quânSửa đổiGia nô quânSửa đổiCác loại binh chủngSửa đổiThủy binhSửa đổiKị binhSửa đổiBộ binhSửa đổiTượng binhSửa đổiChính sách, kế hoạch và giải pháp đặc trưngSửa đổiDanh sách những trận chiến và trận đánhSửa đổiXem thêmSửa đổiTham khảoSửa đổiChú thíchSửa đổiVideo liên quan
Mục lục
- 1 Tổng quát
- 1.1 Đặc điểm
1.2 Quy mô
- 3.1 Cấm quân
- 3.1.1 Các vệ cấm quân khác
- 3.2.1 Biên quân
3.2.2 Lộ quân
- 4.1 Thủy binh
- 4.1.1 Thuyền chiến Mông đồng
Tổng quátSửa đổi
Đặc điểmSửa đổi
Quân đội Đại Việt thời Trần thừa kế phần lớn binh chế thời nhà Lý. Theo đó, quân đội cũng luôn có thể có đầy đủ những binh chủng như bộ binh, kỵ binh, thủy binh và tượng binh. Ngoài ra, để phòng bị tốt trước rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn xâm lăng từ những thế lực láng giếng hùng mạnh như Champa ở phía nam và Trung Hoa ở phía bắc, Đại Việt cũng tiếp thu tinh hoa quân sự từ những quốc gia trên, rõ ràng về công nghệ tiên tiến quốc phòng và những tư tưởng binh pháp ưu việt. Ví dụ, giáp phục binh lính thời Trần có nhiều điểm tương đồng với giáp phục của binh lính nhà Tống, nhà Nguyên; thuyền chiến của Đại Việt cũng luôn có thể có đầy đủ chủng loại giống với thủy quân của Tống và Chiêm.
Ngoài việc tiếp thu tinh hoa quân sự thế giới, quân đội Đại Việt cũng tiến hành nhiều tăng cấp cải tiến, phát triển về trận pháp, đội hình, phép luyện binh, công nghệ tiên tiến, vũ khí mang bản sắc riêng, như Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo, con thuyền Mông Đồng,... đều là những đặc trưng của quân đội Đại Việt so với những quốc gia láng giếng đương thời. Những người lính thường được chọn ở những vùng quê họ Trần.
Quy môSửa đổi
Dân số của Đại Việt thời Trần vào năm 1245 ước tính khoảng chừng 4,5 triệu người. Cứ theo tỷ lệ 10 dân nuôi 1 binh tức hai hộ tuyển một lính, tổng quân số thường trực toàn quốc trên lý thuyết khoảng chừng 45 vạn người, tuy nhiên do phải trừ đi những vùng xa xôi, những người dân ốm yếu không thể đi lính, lại áp dụng chủ trương kinh tế tài chính "ngụ binh ư nông" trong thời bình, nên quân số thường trực trên thực tế chỉ rơi vào khoảng chừng 20-30 vạn người, tùy thời điểm. Trong trong năm thiên tai mất mùa, biên chế quân thường trực của nhà Trần hoàn toàn có thể hạ xuống mức 10 vạn người.
Cơ cấu tổ chứcSửa đổi
Từ sau năm Thiệu Long[1] thứ 10 (1267), những cấp đơn vị tổ chức quân đội, lấy cơ số 5 (hệ ngũ) số lượng binh lính của đơn vị cơ bản:
Đơn vị Quân số Cấp bậc của chỉ huy đơn vị Ngũ 5 Ngũ trưởng, đội trưởng Đô[2] 80 Doanh trưởng, quân trưởng Quân[2] 2.400 Tướng quânTrong số đó, ngũ trưởng và đội trưởng là quan quân thấp cấp nhất, doanh trưởng và quân trưởng là quan quân cấp trung. Các quân trưởng được chỉ huy bởi tướng quân, đây là một cấp bậc tướng lĩnh cao cấp của quân đội, nắm quyền chỉ huy cấp quân đoàn. Thông thường, mỗi quân đoàn sẽ đóng giữ một vùng, nên lấy tên vùng đó đặt cho tên quân đoàn. Ví dụ như quân đoàn trấn thủ ở lộ Lạng Châu sẽ lấy tên là quân đoàn Lạng Châu, gọi tắt là quân Lạng Châu.
Theo chiếu định của Trần Thánh Tông, tôn thất vương hầu giỏi võ nghệ, tinh binh pháp sẽ được chọn khởi nghiệp từ quan quân cấp trung, trong khi lê dân nhập ngũ phải bắt nguồn từ binh lính thấp cấp nhất. Trên cấp tướng là cấp bậc thượng tướng quân, trên nữa là những chức quan võ do những trọng thần đầu triều nắm giữ, như thái úy hoặc những chức vụ tương đương.
Cuối cùng, nguyên soái là cấp bậc tối cao, thay mặt nhà vua thống suất toàn quân đội, trực tiếp chỉ huy cả những tướng quân lẫn thượng tướng quân. Tuy nhiên, nguyên soái chỉ mang tính chất chất chất thời vụ trong trận chiến tranh, được lập ra khi triều đình tập kết một đội nhóm quân quy mô lớn từ nhiều quân đoàn rất khác nhau. Khi kết thúc trận chiến tranh, nguyên soái sẽ trở về thực hiện nghi thức "giao lệnh[3]" với nhà vua và triều đình.
Ngân sáchSửa đổi
Kinh phí để duy trì quân đội đều phụ thuộc vào nguồn tô thuế quốc gia, in như thời nhà Lý. Ngay từ thời Lý, triều đình đã đặt ra nhiều ngạch tô thuế rõ ràng: thuế đầm, ao ruộng; thuế bãi dâu; thuế sản vật ở những phiên trấn, thuế muối ở quan ải, thuế nguyên vật liệu quý của những dân tộc bản địa thiểu số; và thuế gỗ, hoa quả đầu nguồn.[4] Tất cả tô này (nộp hiện vật thay tiền thuế) đều đóng vai trò quan trọng trong kĩ năng quốc phòng, ví dụ như muối dùng để dữ gìn và bảo vệ quân lương, sắt kẽm kim loại thô dùng để đúc quân trang, binh phí, bảo dưỡng thuyền bè, ngựa vùng biên cho kị binh,... Ngoài ra, số thuế thu được triều đình quản lý ngặt nghèo, giúp duy trì quân đội ổn định mà vẫn chi phối được sức mạnh mẽ và tự tin của phiên binh địa phương.
Năm 1242, triều đình đặt ra mức điền phú, theo đó: "dân đinh nào có ruộng phải nộp tiền thóc, không còn ruộng thì mới được miễn". Cụ thể, người dân có một-2 mẫu ruộng phải nộp 1 quan tiền thuế, cứ 3-4 mẫu ruộng phải nộp 2 quan tiền thuế, còn từ 5 mẫu trở lên thì nộp 3 quan. Riêng tô thì cứ sở hữu 1 mẫu ruộng thì dân địch phải nộp 100 thăng thóc (gấp hàng trăm lần so với thời Lý, chỉ 3 thăng) để cấp dưỡng cho quân đội.
Sang đến thời Trần Phế Đế, nhà Trần đánh nhau với Chiêm Thành (1378), buộc triều đình phải đặt thêm thuế dung (thuế thân, phỏng theo thuế khóa thời nhà Đường bên Trung Quốc) mỗi mẫu thêm 5 thăng thóc. Ngoài ra, thuế bãi dâu cũng tùy vào đất tốt xấu mà đánh thuế. Cụ thể, mỗi mảnh đất nền thượng đẳng (thường là đất phong của vương hầu quý tộc) thì thu thêm 5 quan tiền, trung đẳng 4 quan và hạ đẳng 3 quan.
Việt hoàn toàn có thể phân ra làm 3 sắc quân chính, gồm có cấm quân, biên quân và lộ quân. Ngoài ra, lực lượng gia binh đông đảo của những vương tôn, quý tộc nhà Trần nổi trội hơn tất cả những triều đại khác trong lịch sử cả về quân số cũng như ý chí chiến đấu. Tuy không phải quân chính quy, nhưng lực lượng vương hầu quân cũng luôn có thể có những đóng góp quan trọng cho đất nước, đặc biệt là trong 3 cuộc trận chiến tranh với đế quốc Nguyên Mông.
Cấm quânSửa đổi
Những thông tin về cấm quân thời Trần trong chính sử còn hạn chế. Chỉ biết vào năm 1239, vua Trần Thái Tông ra lệnh cải tổ quân đội toàn nước, chia quân làm 3 bậc Thượng, Trung và Hạ. Trong số đó, cấm quân thuộc bậc Thượng, đóng quanh khu vực kinh đô Thăng Long và hành cung Thiên Trường (đất tổ nhà Trần) để bảo vệ triều đình và hoàng gia và đóng vai trò "xương sống" trong quân đội toàn nước.[5] Cấm vệ quân được tuyển chọn kĩ lưỡng từ tráng đinh trên toàn nước, phải trải qua sự huấn luyện khắc nghiệt nhất và trang bị những binh khí tốt.
Giống như thời Lý, cấm quân có binh sĩ đông đảo nhất trong toàn nước, lúc cực thịnh hoàn toàn có thể lên đến mức 10 vạn, nhằm mục đích đảm bảo sự phục tùng của những địa phương với triều đình trung ương, đồng thời đủ sức trấn áp mọi thế lực cát cứ, nội loạn trong nước. Bởi lẽ đó, cấm quân luôn luôn được triều đình chú trọng phát triển. Không chỉ được đáp ứng áo giáp, binh khí thượng hạng, cấm quân còn được hưởng bổng lộc cao hơn những lực lượng khác, thậm chí gia quyến cũng khá được cấp dưỡng chu đáo, tạo điều kiện cho quân sĩ chuyên tâm bảo vệ triều đình và tận trung với vua. Vì vậy, chủ trương "ngụ binh ư nông" thường không áp dụng cho cấm quân, khiến việc duy trì lực lượng này trở nên tốn kém ngân sách của triều đình. Có thể nói, sự hùng mạnh mẽ và tự tin của cấm quân phụ thuộc sự phồn vinh của triều đình nhà Trần.
Theo sử sách ghi chép lại, cấm quân của Đại Việt luôn xăm lên trán 3 chữ "Thiên Tử quân".[5][6] Chỉ huy của cấm quân là Điện tiền chỉ huy sứ,[7] thường do người tôn thất đảm nhiệm. Cấm quân trên một phương diện nhất định hoàn toàn có thể xem như thể tư binh của nhà vua, bởi chỉ huy của tớ tuyệt đối trung thành với vua. Vì thế, mệnh lệnh điều động của Binh bộ không còn công dụng với cấm quân.
Các vệ cấm quân khácSửa đổiNăm 1246, Trần Thái Tông đặt ra những vệ tứ thiên, tứ thánh, tứ thần, được hợp thành từ ưu binh của những lộ quân.[8]
- Quân những lộ Thiên Trường,[9] Long Hưng[10] nhập vào quân Thiên Thuộc, Thiên Cương, Chương Thánh, Củng Thần.
Quân những lộ Hồng Châu, Khoái Châu nhập vào những quân tả hữu Thánh Dực.
Quân những lộ Trường Yên, Kiến Xương nhập vào những quân Thánh Dực, Thần Sách.
Năm 1311, Trần Anh Tông lập thêm quân Vũ Tiệp.
Năm 1374 Trần Duệ Tông lập thêm những quân Uy Tiệp, Bảo Tiệp, Long Tiệp, Long Dực, Tả ban, Hữu ban.
Năm 1378, đời Trần Phế Đế, nhà Trần lập thêm những quân Thần Dực, Thiên Uy, Hoa Ngạch, Thị Vệ, Thần Vũ, Thiên Thương, Thiết Giáp, Thiết Liêm, Thiết Hồ, Ô Đồ.[5]
Biên quân, lộ quânSửa đổi
Ngoài cấm quân trực thuộc trung ương trấn áp, nhà Trần còn tổ chức lực lượng bán quân sự (cấp địa phương) gồm biên quân (biên phòng) và những quân những lộ (tương đương cấp châu, phủ) do địa phương quản lý.[5]
Biên quânSửa đổiDo lãnh thổ Đại Việt trải dài từ bắc xuống nam, nên phần lớn những phủ, châu, lộ đều tiếp giáp với biển hoặc biên cương miền núi. Trong khi đó, những Trung Hoa và Chiêm Thành lần lượt tiếp giáp về phía bắc và nam là những thế lực lớn hoàn toàn có thể đe dọa Đại Việt. Do đó, nhà Trần tổ chức quân biên phòng chuyên nghiệp đóng ở những vùng có địa hình kế hoạch quan trọng án ngữ biên giới hai đầu Bắc-Nam.
Biên quân có quân số ít hơn nhiều so với cấm quân, được chiêu mộ từ tráng đinh địa phương, thậm chí là tù binh, tù nhân bị đày ải tại địa phương đó, với trách nhiệm đó đó là tuần tra, bảo vệ bảo mật thông tin an ninh biên giới. Khi có trận chiến tranh, lực lượng này hoàn toàn có thể nhờ vào địa thế để phòng thủ chờ quân nòng cốt đến chi viện, hoặc tổ chức tập kích quy mô nhỏ nhằm mục đích làm tiêu hao sinh lực địch hoạt động và sinh hoạt giải trí tại địa phương.
Trong quá trình cuối trận chiến với đế quốc Mông Cổ năm 1258, thủ lĩnh biên quân người Tày ở trại Quy Hóa[11] là Hà Bổng đã tập kích tàn quân của Ngột Lương Hợp Thai trên đường rút lui về Vân Nam sau khi đạo quân này bị quân nòng cốt nhà Trần tổng phản công.
Biên quân do Hà Bổng chỉ huy đụng độ quân Mông Cổ tại Quy Hóa năm 1258
Mặc dù không được trang bị tốt như cấm quân, nhưng biên quân cũng luôn có thể có đủ mọi binh chủng, vũ khí. Với đặc thù trường kì hoạt động và sinh hoạt giải trí ở biên ải hiểm trở, nên điều kiện sinh hoạt, huấn luyện gian truân hơn. Chi phí để duy trì biên quân sẽ được trung ương san sẻ một nửa với những địa phương. Theo đó, nguồn thuế thu được ở những vùng biên ải được triều đình cấp dưỡng cho biên quân, trong khi những địa phương áp dụng chủ trương ngụ binh ư nông để tự đáp ứng quân nhu cho quân lực địa phương, giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho triều đình.
Lộ quânSửa đổiLộ quân (hay phiên binh) của Đại Việt đóng tại những châu, phủ trên toàn nước. Do đa phần là dân binh (chỉ có rất ít biên quân giải ngũ về quê), lộ quân không duy trì đầy đủ quân số, mà chỉ lên cơ ngũ hàng tháng (đi phiên, mỗi phiên chỉ kéo dãn một vài ngày), hết phiên lại về quê làm ruộng. Tùy vào thời điểm trong năm (mùa vụ) hoặc theo kế hoạch của quan phủ mà số lộ quân tập trung huấn luyện trong doanh trại lại rất khác nhau.
Là đơn vị áp dụng ngặt nghèo nhất chủ trương "ngụ binh ư nông", nên lộ quân không được đáp ứng quân phí từ triều đình. Về bản chất, lộ quân vẫn chỉ là dân chúng thay nhau thực hiện trách nhiệm và trách nhiệm quân sự khi nông nhàn nên không được hưởng bổng lộc, vậy nên quân nhu cho lộ quân đều là tự cung tự cấp (duy chỉ có cấp quân trưởng tại ngũ thường trực nên được trợ cấp lúa và vải).[12] Thay vào đó, triều đình chỉ chuyển giao trang bị cũ của cấm quân hoặc biên quân cho lộ quân để huấn luyện, tự vệ, chống giặc cướp, bảo vệ xóm làng. Khi có trận chiến tranh, lộ quân mới được cấp quân trang theo chuẩn của triều đình. Hệ thống lộ quân giúp trung ương đã có được lực lượng đông đảo và lại ít tốn kém ngân sách.
Gia nô quânSửa đổi
Từ năm Thiệu Long thứ 9 (1266), tôn thất nhà Trần gồm những vương hầu, công chúa, phò mã, cung tần tiền triều được cử đi thu nạp dân tứ tán đi khai khẩn đất hoang, từ đó tạo dựng thái ấp riêng. Trên cơ sở độc lập về kinh tế tài chính, họ đã xây dựng tư binh riêng theo đúng chủ trương ngụ binh ư nông, tuy nhiên số lượng gia binh của quý tộc luôn rất hạn chế. Gia nô quân được phân thành hai dạng gồm sương quân (do những đại gia tộc hay quan lại quyền thế không thuộc hoàng thất, quản lý) và vương hầu quân, tư binh của những vương tôn, quý tộc thuộc hoàng thất. Mục đích của sự việc phân định này là nhằm mục đích xác định thứ tự ưu tiên để triều đình có kế hoạch tương hỗ quân phí, quân trang trong thời chiến. Theo đó, vương hầu quân sẽ được ưu tiên viện trợ trước, sau đó mới đến sương quân.
Số lượng tư binh của những quý tộc thay đổi theo từng thời kỳ. Khi trận chiến tranh với ngoại bang nổ ra, vua Trần sẽ ra chiếu lệnh được cho phép những quý tộc tăng cường chiêu binh mãi mã, ngày càng tăng nhanh tổng quân số nhà Trần. Nhưng khi thời bình, số tư binh toàn quốc lại bị hạn chế để đảm bảo quân triều đình có sức răn đe lớn và khiến giới quý tộc không tùy tiện nuôi quân để tránh những nghi kị trong triều.
Điển hình như trường hợp của quốc công tiết chế Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn, gia tộc nhà ông vốn có hiềm khích từ trước với hoàng gia: khi cha ông là An Sinh vương Trần Liễu, bị em trai là vua Thái Tông Trần Cảnh đoạt vợ, khiến những vương hầu đời sau tỏ ra dè chừng, lo sợ ông sẽ tận dụng binh quyền mà soán ngôi để trả thù riêng. Mặc dù lập những công lao to lớn trong những cuộc trận chiến tranh với nhà Nguyên Mông, ông vẫn chọn an phận ở thái ấp Kiếp Bạc đến cuối đời, thay vì sử dụng bất kỳ đặc ân nào được ban, như việc tự do chiêu binh mãi mã. Không những vậy, tư binh Kiếp Bạc của Hưng Đạo đại vương đã và đang đóng góp rất lớn vào thắng lợi trước quân Nguyên Mông trong trong năm 1285 và 1288, nhờ vào tài năng của một số trong những gia tướng như Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng, Đỗ Hành, Nguyễn Địa Lô,...
Các loại binh chủngSửa đổi
Thủy binhSửa đổi
Đây có lẽ rằng là binh chủng đặc biệt nhất của quân đội Đại Việt thời Trần, vì thủy quân không riêng gì có là lực lượng nòng cốt mà còn biểu trưng cho văn hóa của vương triều. Tổ tiên nhà Trần có xuất thân ngư dân, quen sống sông nước nên con cháu sau khi lên ngôi chú trọng phát triển thủy quân như để lưu giữ, tôn vinh nét trẻ đẹp truyền thống của gia tiên.
Thuyền chiến Mông đồngSửa đổiĐây là một loại thuyền chèo hạng nhẹ, có mũi bằng sắt kẽm kim loại và lướt nhanh. Theo An Nam chí lược của Lê Tắc, thuyền Mông đồng ở Việt Nam được áp dụng từ thời Bắc thuộc, do Trương Châu_An Nam đô hộ phủ (806-810) dưới thời Đường Hiến Tông chủ trương sản xuất nhằm mục đích thay thế nhiều chủng loại thuyền chiến lớn không phù phù phù hợp với địa hình vùng Giao Chỉ. Thời kỳ đầu, quân số của mỗi thuyền chỉ ở mức 50 người, đến thời Trần thì tăng lên đến mức hàng trăm tay chèo.
Kị binhSửa đổi
Bộ binhSửa đổi
Từ năm 1253, vua sai Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn lập trường Giảng Võ để đào tạo võ thuật cho nhân tài toàn nước, đặc biệt chú trọng tu dưỡng võ nghệ thực chiến.[13] Các môn võ đối kháng truyền thống được rèn luyện cho lính bộ binh sĩ.
Đây là binh chủng có quân số đông đảo nhất toàn nước, vì lãnh thổ Đại Việt đa dạng về địa hình (núi, rừng, sông, suối,...), nên việc phát triển bộ binh đảm bảo tính hiệu suất cao cực tốt trong tác chiến lẫn kinh tế tài chính.
Khắc họa trên gốm thời Trần, mô tả bộ binh cầm giáo và khiên giao đấu đối kháng
Tượng binhSửa đổi
Chính sách, kế hoạch và giải pháp đặc trưngSửa đổi
Chính sách chủ yếu của nhà Trần vẫn là "ngụ binh ư nông", vốn được xây dựng từ thời nhà Lý. Chính sách này vừa đảm bảo lực lượng đông đảo đã qua huấn luyện khi thiết yếu chống xâm lược, vừa tiết kiệm quân phí cho triều đình, lại tối đa hóa năng suất lao động của dân chúng.
Đại Việt thời Trần lập sổ Đinh, trong đó ghi rõ Đinh Nam, Đinh Nữ. Sổ Đinh Nam lại update số lượng Tiểu Hoàng Nam và Đại Hoàng Nam cũng như Lão và Long Lão theo từng năm. Trong số đó, Đại Hoàng Nam đều phải tham gia Lộ quân, tiếp nhận huấn luyện quân sự. Cũng vì Lộ quân tự cung tự cấp nên không số lượng giới hạn quân số, Đại Hoàng Nam khi nhập doanh huấn luyện đều phải tự sẵn sàng sẵn sàng lương thực. Nếu không còn sẽ được quan phủ cho vay vốn, sau nếu không trả sẽ sung làm quan nô, phần lớn quan nô đều đày tới biên ải gia nhập Biên quân.
Nhờ chủ trương ngụ binh ư nông và kế hoạch quản lý hộ khẩu rõ ràng rành mạch nên lực lượng quân đội nhà Trần khá đông. Theo Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương loại chí, riêng Cấm Quân vào thời điểm hưng thịnh nhất đã có tầm khoảng chừng 10 vạn người.[5]
Về văn hóa quân sự, nhà Trần đặc biệt chuộng võ, khuyến khích coi trọng vũ thuật của trai tráng là lối sống của nam nhi từ quý tộc tới nô tỳ.[5] Năm 1253, Trần Thái Tông lập ra Giảng Võ Đường để những quan võ tập trung học binh pháp và rèn luyện võ nghệ. Đây đó đó là trường cao cấp quân sự đào tạo những võ quan.
Trong thực chiến, kế hoạch của quân đội nhà Trần cũng rất linh hoạt, tùy thuộc vào đối thủ. Với kẻ địch hùng mạnh như quân Nguyên Mông thì kế hoạch đa phần được sử dụng là trận chiến tranh du kích, áp dụng lối đánh mai phục nhờ vào địa hình và chủ trương "vườn không nhà trống" cùng với cắt đứt phục vụ hầu cần, kết phù phù hợp với tác chiến quy mô lớn khi thời cơ thích hợp. Còn đối với kẻ địch yếu thế hơn như Chiêm Thành, những bộ tộc người Man ở Tây Bắc, hay những thế lực nổi loạn thì quân đội Đại Việt thường sử dụng kế hoạch tấn công nhanh, mạnh và thần tốc để tiêu diệt quân địch.
Tuy nhiên, sau nhiều năm trận chiến tranh với quân Nguyên Mông, thực lực quốc gia suy giảm nghiêm trọng đã khiến Đại Việt chú trọng hơn trong việc áp dụng kế hoạch "lấy đoản binh thắng trường trận" do Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn lập ra. Theo đó thì quân đội Đạt Việt chú trọng tinh nhuệ hơn là quân số, chú trọng đánh hiểm vào những nơi địch yếu hại hơn là dàn quân tác chiến quy mô lớn. Từ đây, quân đội Đại Việt đa phần lấy số lượng quân vừa đủ để phá địch chứ không hề lôi kéo quy mô toàn nước để tấn công như vũ bão nữa.
Trần Quốc Tuấn - vị tướng tổng chỉ huy hai trận chiến chống Mông-Nguyên lần thứ 2 và lần thứ 3 đã soạn bộ Vạn Kiếp tông bí truyền thư và Binh thư yếu lược. Ông đã tìm hiểu và tổng kết kinh nghiệm tay nghề trận chiến tranh của Trung Quốc cổ từ thời Xuân Thu đến tận Tống, Nguyên đương thời.[5] Trong Binh thư yếu lược, ông viết: "Người giỏi thắng không cần thắng nhiều lần, mà cần toàn thắng, đảm bảo thắng". Điều đó đồng nghĩa với việc làm cách nào để đã có được thắng lợi ở đầu cuối mới là vấn đề quan trọng nhất, còn thắng bại trong những trận đánh chỉ là phụ. Cuộc kháng chiến chống Mông-Nguyên của quân dân nhà Trần, dưới sự chỉ huy của ông cũng tiến hành theo nguyên tắc trên.
Danh sách những trận chiến và trận đánhSửa đổi
- Chiến tranh với Mông Cổ
- Chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt
- Thủy chiến:
- Trận Vân Đồn
Trận Bình Than
Trận Bạch Đằng (1288)
- Chiến tranh Việt – Chiêm (1367 – 1396)
- Trận Đồ Bàn, năm 1377
- Cuộc đảo chính của Hồ Quý Ly
Xem thêmSửa đổi
- Nhà Trần
Chiến tranh Nguyên Mông-Đại Việt
Chiến tranh Việt-Chiêm 1367-1396
Quân đội Hậu Trần
Quân đội nhà Đinh
Quân đội nhà Lê sơ
Quân đội nhà Mạc
Tham khảoSửa đổi
- Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn chủ biên (2008), Đại cương lịch sử Việt Nam, Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo.
Luận án nghiên cứu và phân tích: Sự Phát Triển Về Xây Dựng Và Tổ Chức Quân Đội Trong Lịch Sử Việt Nam, giáo trình nghiên cứu và phân tích của Cục Quân Huấn - Bộ Quốc Phòng.
Quân Đội và Tiềm Lực Quốc Gia, Trần Lục Bảo, Nhà Xuất Bản Văn Học Nhân Dân Trung Hoa.
Chú thíchSửa đổi
^ Niên hiệu của vua Trần Thánh Tông ^ a b “Theo Đại Việt sử ký toàn thư”. ^ Giao lệnh là nghi thức cổ xưa mọi khi quân đội hoàn thành xong trách nhiệm mà nhà vua và triều đình giao cho. Theo đó, chỉ huy quân đội sẽ trao trả lại binh phù, dâng chiến lợi phẩm cho nhà vua và triều đình. Quân đội được triệu tập cũng trở về nơi đóng quân do nhà vua và Binh bộ quản lý, chấm hết tình trạng tập kết quy mô lớn. ^ “Theo thời báo tài chính Việt Nam 8-2022: Quản lý ngân khố của những triều đại phong kiến Việt Nam” (PDF). ^ a b c d e f g Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn, sách đã dẫn, tr 182 ^ “Áp dụng theo cấm vệ quân từ thời Lý Thánh Tông, theo Đại Việt sử ký toàn thư. Cấm quân phục vụ thiên tử, nên khó hoàn toàn có thể điều lực lượng này đi biên, lộ, mà chỉ hoàn toàn có thể điều đi theo chiến dịch, sau đó lại rút về kinh sư hộ giá. Chữ "thiên tử binh" thích trên trán hoàn toàn có thể được xem như hình tượng cho sức mạnh bền vũng của cấm quân đối với thiên hạ”. ^ Thông lệ có từ thời Lý ^ “Theo Đại Việt sử ký toàn thư_bản kỷ nhà Trần”. ^ Thuộc địa phận tỉnh Tỉnh Nam Định ngày này ^ Thuộc địa phận tỉnh Thái Bình ngày này ^ Nay thuộc tỉnh Yên Bái ^ Theo thông lệ cũ từ thời Lý ^ “Theo Đại Việt sử ký toàn thư”. Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Quân đội nhà Trần.
