Kinh Nghiệm về Đình làng là nơi thờ ai Mới Nhất
Bùi Bình Minh đang tìm kiếm từ khóa Đình làng là nơi thờ ai được Update vào lúc : 2022-06-05 15:32:03 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Giá trị trong tín ngưỡng thờ Thành hoàng của người Việt ở Đồng bằng Bắc bộ
Thứ ba, 26/03/2022 09:20 0 Bình luận
(Mặt trận) - Đồng bằng Bắc bộ là cái nôi của văn hóa Việt Nam. Qua Hàng trăm năm cư trú, hiệp hội người Việt đã tạo nên đời sống văn hóa tinh thần phong phú, độc đáo. Một trong những yếu tố góp thêm phần tạo nên đời sống văn hóa tinh thần đó là giá trị trong tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng. Trong xã hội tân tiến, tưởng như đạo Hiếu trong tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng không hề cơ sở tồn tại, vì làng xã ở nông thôn có những biến hóa sâu sắc. Song, điều đó đã không xảy ra và thậm chí có chiều ngược lại, nó vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn. Phải chăng đó là giá trị vĩnh hằng trong đời sống tinh thần người Việt.
Hội nghị lần thứ 31 Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam
Chung tay mang Tết đầm ấm cho nạn nhân chất độc da cam
Tiếp nối truyền thống hào hùng, vẻ vang trong nhiệm kỳ mới
Tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng là một tín ngưỡng khá phổ biến ở làng xã của người Việt. “Người Việt phổ biến nhất, nổi bật nhất là thờ thần ở làng, không làng nào là không còn đình, đền, miếu thờ thần”1. Bởi thế, “thần Thành hoàng là hình tượng thiêng liêng nhất của tất cả làng, ở mỗi làng, khắp những làng xưa kia”2, tín ngưỡng thờ Thành hoàng là sự việc phối hợp đỉnh cao của tín ngưỡng sùng bái con người và tín ngưỡng sùng bái thần linh.
“Văn hoá Việt Nam xét về bản chất là một nền văn hoá xóm làng”3, làng Việt Nam từ lâu đã là nơi sinh ra và bảo lưu văn hoá làng - văn hoá dân tộc bản địa. Cho đến nay, văn hoá làng vẫn tồn tại với sự ngưng kết đậm đặc trong lối sống, phong tục tập quán, tín ngưỡng, văn hoá dân gian… Làng Việt ở đồng bằng Bắc bộ là nơi lưu truyền những giá trị văn hóa làng, thu giữ vào nó nhiều quy mô tôn giáo và văn hóa truyền thống, trong đó có tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng. Ở những làng đồng bằng Bắc bộ, Thành hoàng làng là vị thần bản mệnh, là nơi tựa tâm linh cho tất cả hiệp hội làng.
Nghi lễ thực hành trong tín ngưỡng thờ Thành hoàng của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ
Đình là nơi thờ Thành hoàng làng. Đình vừa là không khí văn hóa, vừa là không khí tôn giáo, tín ngưỡng, đồng thời là đơn vị cơ quan hành chính làng của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ. Đình làng là không khí đặc biệt của người Việt “được mọi người nhìn nhận với tính chất đặc biệt đa dụng cả về tôn giáo lẫn xã hội, hành pháp, tư pháp, lập pháp, du hý, kinh tế tài chính, quan hôn, tang tế... chỉ Việt Nam mới có"4. Việc thờ cúng Thành hoàng được ra mắt thường xuyên thông qua việc thắp đèn, hương hằng ngày. Ngoài ra, việc cúng lễ được thực hiện vào những ngày Sóc, Vọng hằng tháng, trong những ngày tiết nạp bốn mùa, lễ giao thừa, Tết Nguyên đán, hay những ngày trong làng có ma chay, cưới hỏi, người đỗ đạt, xây dựng khu công trình xây dựng chung… dân làng vẫn ra đình cúng lễ để báo cáo, tạ ơn hay kêu cầu sự chở che của Thành hoàng cho môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của thành viên, mái ấm gia đình và cả làng được bình yên và phồn thịnh. Đặc biệt, vào ngày thần húy và thần đản (tức là ngày mất và ngày sinh của Thành hoàng làng), hay ngày nhập tịch của làng, người dân trong làng tổ chức lễ tế rất lớn. “Tế thần là cuộc diễu lễ, dâng lễ vật, đọc chúc văn tỏ kính ý biết ơn thần, cầu xin thần ban tốt lành mới. Tế thần là sự việc giao cảm giữa người và thần là hoạt động và sinh hoạt giải trí thiêng liêng nhất mở đầu lễ hội”5.
Lễ hội làng được xem là ngày giỗ của tất cả làng, hay còn gọi là ngày Thần kỵ. Nghi lễ tế Thành hoàng làng của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ được quy định rất ngặt nghèo ở tất cả những khâu, từ việc chọn người chủ tế, bồi tế, những người dân xướng, y phục, những động tác cũng khá được quy định rõ ràng trong điển lễ của làng và người thực hiện lễ tế phải thực hiện những động tác đúng như quy định. Làng cũng quy định trong cuộc tế, bắt nguồn từ tiết mục "Khởi chinh cổ" cho tới "Tế tất" có bao nhiêu động tác, vị đông xướng câu gì, vị chủ tế xướng câu gì, mỗi chức vụ trong cuộc tế đứng ở đâu... Tất cả những điều này đều được ghi chép tỷ mỉ trong điển lễcủa làng. Địa điểm ra mắt những cuộc rước, tế và những trò diễn là đình và đền (hoặc miếu) của làng. Đồng thời với tế và lễ, người dân còn tổ chức rước Thành hoàng, với ý muốn đưa thần đi thăm thú làng quê, khoe với thần những việc làm tốt đã làm được. Trong buổi rước, người dân còn diễn lại những công trạng của Thành hoành làng đã làm đối với làng. Đó đó đó là thế hiện sự biết ơn sâu sắc, lòng tôn kính và sự nhớ nhung khôn nguôi với người dân có công với làng, với nước - một nét trẻ đẹp trong đạo Hiếu của người Việt ở những làng đồng bằng Bắc bộ.
Trong lễ tế Thành hoàng làng, phần lễ và phần hội là một tổng thể. Lễ là phần tôn giáo, biểu lộ những giá trị đạo đức sâu lắng nhất của người dân mỗi làng quê vùng đồng bằng Bắc bộ. Phần lễ gồm một khối mạng lưới hệ thống hành vi biểu lộ sự tôn kính, biết ơn, sự mong cầu của người dân đối với Thành hoàng làng. Điều đó được thể hiện trong văn tế, văn tế nhắc tới công trạng của những vị thần được thờ cúng tại đình, sắc phong của những vị Thành hoàng. Văn tế của người Việt được dùng để giao cảm với thần linh, đa phần cầu xin thần linh ban phúc lành cho dân làng. Trong lễ hội truyền thống của người Việt, văn tế được viết bằng chữ Hán. Hiện nay, văn tế của nhiều làng người Việt vùng đồng bằng Bắc bộ viết bằng chữ Quốc ngữ. Sau nghi lễ rước và tế Thành hoàng là phần hội với những cuộc thi, trò diễn, trò chơi dân gian, hội thi nấu ăn. Các cuộc thi, trò chơi dân gian trong lễ hội bao giờ cũng luôn có thể có nội dung gắn với lịch sử của làng, mô tả lại sự tích hay chiến tích của Thành hoàng, ca tụng vẻ đẹp của làng…
Giá trị của tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ
Thứ nhất, ý thức về lòng biết ơn những người dân dân có công với làng xã
Thành hoàng là người dân có công với dân làng như: lập làng, lập nghề, dạy học, đánh giặc, cứu người... Cũng in như thờ cúng tổ tiên, thờ cúng Thành hoàng của người Việt vừa là tín ngưỡng, vừa là đạo lý sống của hậu thế đối với bậc tiền bối có công với làng xóm, đất nước. Nếu thờ cúng tổ tiên là đạo lý thể hiện ý thức khuynh hướng về nguồn cội của mái ấm gia đình, dòng họ, thì thờ cúng Thành hoàng làng cũng là sự việc tôn vinh những bậc tiền bối ở Lever làng xã. Làng nào thì cũng thờ Thành hoàng, mỗi Thành hoàng có nguồn gốc, công trạng rất khác nhau “trống làng nào làng ấy đánh, thánh làng nào làng ấy thờ”. Vì thế, làng không thể thiếu một hình tượng thiêng liêng, vị thần hộ mệnh để phát tín hiệu tập hợp, củng cố, bảo vệ phát triển hiệp hội. Việc thờ cúng đó được xuất phát từ sự biết ơn, sự ghi nhớ công ơn của dân làng với người dân có công với làng.
Tuy nhiên, có lẽ rằng nét khác lạ Một trong những làng đó đó là thờ những vị thần riêng của làng mình, những vị thần đó vừa thân mật lại vừa thiêng liêng với từng làng, “người dân trong làng cùng nhau tự phong, tự thờ vị Thành hoàng riêng của tớ như vị thần bản mệnh, đa phần đảm bảo mưa thuận gió hòa, đem lại sự bình yên cho hiệp hội”6.
Thứ hai, ý thức giữ gìn luật lệ, lề lối gia phong của làng xã
Mỗi làng xã truyền thống Việt Nam đều có phong tục tập quán riêng biệt, định hình thành tục lệ làng xã. Trong tâm thức người Việt ở đồng bằng Bắc bộ, Thành hoàng là vị thần tối linh, hoàn toàn có thể bao quát, tận mắt tận mắt chứng kiến toàn bộ đời sống của dân làng, bảo vệ, phù hộ cho dân làng làm ăn phát đạt, khoẻ mạnh. Các thế hệ dân cứ tiếp tục sinh sôi, nhưng Thành hoàng thì còn mãi, trở thành một chứng tích không thể phủ nhận được của một làng qua những cơn chìm nổi. Thành hoàng đó đó là vị chỉ huy tối linh của làng xã không riêng gì có về mặt tinh thần, mà còn một phần về mặt đời sống sinh hoạt vật chất của dân làng. Cho nên, “sự thờ phụng Thành hoàng xét cho cùng là sự việc thờ phụng luật lệ làng xã, lề thói gia phong của làng”7.
Thờ phụng Thành hoàng là sợi dây liên lạc vô hình, giúp dân làng đoàn kết, nếp sống cộng cảm hoà đồng, đất lề quê thói được bảo tồn. Vì lẽ đó, mỗi làng khi muốn mở hội hoặc tổ chức việc gì đều phải có lễ cúng Thành hoàng để xin phép trước. “Dường như sự ngưỡng mộ Thành hoàng của người dân không kém gì sự ngưỡng mộ đối với tổ tiên của tớ, ở Lever cao hơn Tổ nhà, Tổ họ vì đây là Tổ làng”8. Tín ngưỡng thờ Thành hoàng qua đó nhắc nhở con người phải yêu quý hiệp hội dân tộc bản địa, đặc biệt là hiệp hội làng xã, kéo người dân quay lại quan hệ hàng xóm láng giềng theo kiểu “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Thờ Thành hoàng làng thực chất là nét văn hoá đặc trưng trong sinh hoạt văn hoá làng, sự giao lưu văn hoá Một trong những làng xóm với nhau; là nơi để lưu giữ những phong tục, luật lệ của mỗi làng... đó là sự việc kết tinh ý thức hệ tôn giáo quanh một hình thái thờ phụng tập thể.
Thứ ba, ý thức đoàn kết, cố kết hiệp hội làng xã
Tín ngưỡng Thành hoàng đóng vai trò link hiệp hội làng xã, là nơi quy tụ tâm linh cho dân cư. Thành hoàng tận mắt tận mắt chứng kiến đời sống của dân làng, ban phúc độ trì cho những người dân trung hiếu, hiền lành, giáng họa trừng phạt những kẻ độc ác vô luân. Có tai biến, người ta thường đến lễ bái cầu xin thần che trở. Có việc oan ức, người ta thường lễ bái cầu xin thần chứng giám chuyển giữ hóa lành, giải oan cho những người dân đó. Mọi người trong hiệp hội luôn tuân thủ theo luật lệ, đạo đức vì họ luôn tâm niệm rằng thần luôn giám sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí của từng thành viên trong hiệp hội. Nhà nước phong kiến Việt Nam tinh lọc và phong sắc cho Thành hoàng làng, nhằm mục đích mục tiêu đoàn kết và động viên toàn bộ sức mạnh mẽ và tự tin của hiệp hội làng, xã và dân tộc bản địa thành một khối, đồng thời thực hiện việc quản lý xã hội đến cơ sở xã hội. Tín ngưỡng thờ Thành hoàng đó đó là nơi “nương náu” của văn hóa dân tộc bản địa. Từ đây, từng người cảm thấy rõ nhu yếu ngưỡng vọng tâm linh, nhu yếu không thể sống một mình mà nên phải có thêm những người dân khác nữa. Phải sống giữa hiệp hội, link với hiệp hội làng, hay theo như lời người xưa, đó đó đó là cái lẽ “nhân quần”. Nếu như sự thờ cúng tổ tiên là nền tảng link mọi thành viên trong mái ấm gia đình thì sự thờ cúng thần Thành hoàng là nền tảng link mọi thành viên trong hiệp hội làng, xã.
Người dân Việt Nam trải qua Hàng trăm năm dựng nước và giữ nước, suốt chiều dài lịch sử ấy, người dân phải đoàn kết nhau lại, ý thức cố kết hiệp hội được hình thành và phát triển để chống lại thiên tai và giặc giã. Tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ biểu lộ đạo Hiếu, sự biết ơn và mong ước được đền đáp công ơn của thế hệ sau với thế hệ trước, sự đền đáp đó được lưu truyền từ đời này sang đời khác, củng cố và duy trì bền vững. Đạo Hiếu có vai trò trung gian, điều chỉnh sự tồn tại, hoạt động và sinh hoạt giải trí trong sinh hoạt tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng. Đạo Hiếu được kết tinh từ văn hóa, trở thành triết lý sống của người Việt, dậy con người sống hướng thiện, có cái tâm trong sáng, biết đối nhân xử thế, thờ phụng ông bà tổ tiên và những người dân dân có công với quốc gia dân tộc bản địa. Đạo Hiếu trong tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng đang tồn tại và phát triển cùng với lịch sử dân tộc bản địa, thấm dần vào những thế hệ người Việt Nam. Trải qua thời gian, triết lý về lòng biết ơn và đền ơn của đạo Hiếu không thay đổi, sẽ mãi là giá trị vĩnh hằng, xác định sự trường tồn của dân tộc bản địa, tạo ra sức mạnh văn hóa trong hội nhập và phát triển.
Trần Đăng Sinh*, Nguyễn Thị Phương Hà**
PGS.TS, Trường ĐHSP Tp Hà Nội Thủ Đô
ThS, UBTƯ MTTQ Việt Nam
Chú thích:
1. Đại Việt sử ký toàn thư (1968), tập 4, bản dịch Viện Sử học, Nxb. Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.86.
2. Đại Việt sử ký toàn thư (1968), tập 4, bản dịch Viện Sử học, Nxb. Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.97.
3. Trần Quốc Vượng (2003), Văn hóa Việt Nam - Tìm tòi và suy ngẫm, Nxb. Văn hóa tin tức, Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.18.
4. Trần Đăng Sinh, Chủ biên, (2022), Đạo lý uống nước nhớ nguồn - cơ sở triết học và giá trị trong lịch sử dân tộc bản địa, Nxb. Giáo dục đào tạo Tp Hà Nội Thủ Đô tr.239.
5. Đại Việt sử ký toàn thư (1968), tập 4, bản dịch Viện sử học, Nxb. Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.239.
6. Trần Đăng Sinh, Chủ biên, (2022), Đạo lý uống nước nhớ nguồn - cơ sở triết học và giá trị trong lịch sử dân tộc bản địa, Nxb. Giáo dục đào tạo Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.60.
7,8. Nguyễn Thị Thọ (Chủ biên) (2022), Bản thể luận xã hội về đạo Hiếu ở Việt Nam lúc bấy giờ, Nxb. Khoa học xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô, tr.95.
Tags
Tín ngưỡng người Việt Thành hoàng làng Đồng bằng Bắc bộ văn hóa Việt Nam
Hội nghị lần thứ 31 Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam
Chung tay mang Tết đầm ấm cho nạn nhân chất độc da cam
Tiếp nối truyền thống hào hùng, vẻ vang trong nhiệm kỳ mới
Hội nghị giao ban công tác thao tác tuyên giáo những đơn vị Trung ương Cụm I
