Thủ Thuật về Việt đoạn văn có sử dụng từ ngữ xưng hô 2022
Bùi An Phú đang tìm kiếm từ khóa Việt đoạn văn có sử dụng từ ngữ xưng hô được Update vào lúc : 2022-06-11 20:42:03 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.Soạn văn 9 tập 1 bài 3 (trang 38)
Nội dung chính- Soạn văn 9: Xưng hô trong hội thoạiII. Luyện tậpSoạn bài Xưng hô trong hội thoại - Mẫu 2I. Luyện tậpII. Bài tập ôn luyệnVideo liên quan
Trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, học viên sẽ được tìm hiểu về cách xưng hô trong hội thoại sao cho phù hợp nhất.
Download sẽ đáp ứng tài liệu Soạn văn 9: Xưng hô trong hội thoại, mời tham khảo nội dung rõ ràng được đăng tải ngay sau đây.
Soạn văn 9: Xưng hô trong hội thoại
1.
- Một số từ ngữ dùng để xưng hô trong tiếng Việt: tôi, mình, tớ, cậu, anh chị, chúng tôi, chúng tớ, bọn mình…
- Cách dùng những từ ngữ đó:
- Đối với người nói khi muốn xưng hô dùng những từ là tớ, tôi, mình… và gọi người nghe là cậu, bạn, anh, chị…Nếu muốn dùng cho số nhiều thì có những từ chúng tớ, chúng mình…Khi xưng hô, phải để ý quan tâm đến đối tượng để lựa chọn từ ngữ thích hợp.
2. Đọc đoạn trích trong SGK và thực hiện yêu cầu:
- Các từ ngữ xưng hô trong đoạn văn:
- Đoạn a: Anh, em, ta, chú màyĐoạn b: tôi, anh
- Sự thay đổi:
- Đoạn a: Dế Choắt gọi Dế Mèn là “anh”, xưng “em; Dế Mèn gọi Dế Choắt là “chú mày”, xưng “ta”.Đoạn b: Cả hai đều gọi đối phương là “anh” và xưng “tôi”.
- Giải thích: Sự thay đổi đó là vì tình huống tiếp xúc thay đổi.
- Tình huống ở đoạn a, Dế Choắt ở vị thế của một kẻ yếu, muốn nhờ vả người khác, còn Dế Mèn thì ở vị thế của một kẻ mạnh, kiêu căng hách dịch.Tình huống ở đoạn b, khi Dế Mèn nhận ra lỗi lầm là tôi đã làm hại Dế Choắt.
Tổng kết:
- Tiếng Việt có một khối mạng lưới hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm.
- Người nói cần địa thế căn cứ vào đối tượng và những đặc điểm khác của tình huống tiếp xúc để xưng hô cho thích hợp.
II. Luyện tập
Câu 1. Có lần, một giáo sư Việt Nam nhận được thư mời dự đám cưới của một nữ học viên người châu Âu đang học tiếng Việt. Trong thư có dòng chữ:
Ngày mai, tất cả chúng ta làm lễ thành hôn, mời thầy đến dự.
Lời mời trên có sự nhầm lẫn trong cách dùng từ ra làm sao? Vì sao có sự nhầm lẫn đó?
- Sự nhầm lẫn trong việc sử dụng từ xưng hô “tất cả chúng ta”.
- “Chúng ta” là từ xưng hô dành riêng cho số nhiều, thường gồm có khắp cơ thể nói và người nghe. Dùng từ “tất cả chúng ta” ở đây là đang chỉ nữ học viên và vị giáo sư.
- Lí do: Ngôn ngữ châu Âu chỉ dùng “we” có nghĩa tiếng Việt tùy theo ngữ cảnh là chúng tôi, tất cả chúng ta. Sự nhầm lẫn của nữ học viên là vì ảnh hưởng của ngôn từ mẹ đẻ trong việc sử dụng tiếng Việt.
Câu 2. Trong văn bản khoa học, nhiều khi tác giả của văn bản chỉ là một người nhưng vẫn xưng chúng tôi chứ không xưng tôi. Giải thích vì sao?
- Một văn bản khóa học yêu cầu nội dung phải chân thực, khách quan.
- Việc dùng “chúng tôi” thay vì “tôi” sẽ tương hỗ cho văn bản trở nên khách quan hơn.
Câu 3. Đọc đoạn trích trong SGK và trả lời thắc mắc.
- Đứa bé gọi mẹ của tớ theo cách thông thường “mẹ”. Còn với sứ giả thì gọi “ông”, xưng “ta”.
- Cách xưng hô trên đã cho tất cả chúng ta biết Thánh Gióng là một cậu bé phi thường. Đối với mái ấm gia đình, Thánh Gióng chỉ là một đứa trẻ thông thường. Nhưng với quốc gia, cậu sẽ trở thành một vị anh hùng, được người đời ngưỡng mộ.
Câu 4. Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu truyện ở SGK.
- Cách xưng hô của danh tướng: gọi “thầy”.
- Cách xưng hô của người thầy: gọi “ngài”.
- Nhận xét: Cách xưng hô của vị danh tướng thể hiện thái độ niềm kính trọng và lòng biết ơn của một học trò cũ đối với người thầy giáo của tớ, mặc dầu người học trò ấy giờ đây đã trở thành một vị tướng được nhiều người trọng vọng.
Câu 5. Đọc đoạn trích sau và trả lời:
- Cách xưng hô: gọi “đồng bào”, xưng “tôi”.
- Trước năm 1945, đất nước ta vẫn còn thuộc chính sách thực dân nửa phong kiến, người đứng đầu nhà nước là vua. Vua thường xưng hô một cách trang trọng là “trẫm”. Ở đây khi Bác xưng “tôi” và gọi nhân dân là “đồng bào” đã tạo cho những người dân nghe một cảm hứng thân mật, gắn bó và thân tình.
Câu 6. Đọc đoạn trích trong SGK và để ý quan tâm những từ ngữ in đậm:
- Các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên được:
- Cai lệ xưng “ông”, gọi anh Dậu là “thằng kia”, “mày”.Cai lệ gọi chị Dậu “chị”, sau đó là “mày”Chị Dậu xưng “nhà cháu”, “cháu” và gọi cai lệ là “hai ông”.Cuối cùng, chị Dậu xưng “tôi”, “bà” gọi cai lệ là “ông”, “mày”.
- Cai lệ là người dân có vị thế xã hội cao hơn, vợ chồng chị Dậu là người dân có vị thế xã hội thấp, lại đang nợ tiền sưu nên phải hạ mình để cầu xin khất sưu.
- Sự thay đổi cách xưng hô của chị Dậu: Ban đầu khi phải van xin thì gọi “ông- cháu”, sau đó cách xưng hô lần lượt thay đổi “ông - tôi”, “mày - bà”. Sự thay đổi cách xưng hô thể hiện sự phản kháng của con người bị dồn vào bước đường cùng.
Soạn bài Xưng hô trong hội thoại - Mẫu 2
I. Luyện tập
Câu 1. Có lần, một giáo sư Việt Nam nhận được thư mời dự đám cưới của một nữ học viên người châu Âu đang học tiếng Việt. Trong thư có dòng chữ:
Ngày mai, tất cả chúng ta làm lễ thành hôn, mời thầy đến dự.
Lời mời trên có sự nhầm lẫn trong cách dùng từ ra làm sao? Vì sao có sự nhầm lẫn đó?
Gợi ý:
- Sự nhầm lẫn trong cách dùng từ xưng hô “tất cả chúng ta”. “Chúng ta” dành riêng cho số nhiều, thường gồm có khắp cơ thể nói và người nghe. Dùng từ “tất cả chúng ta” ở đây là đang chỉ nữ học viên và vị giáo sư.
- Nguyên nhân: Trong ngôn từ châu Âu chỉ dùng “we” có nghĩa tiếng Việt tùy theo ngữ cảnh là chúng tôi, tất cả chúng ta. Sự nhầm lẫn của nữ học viên là vì ảnh hưởng của ngôn từ mẹ đẻ trong việc sử dụng tiếng Việt.
Câu 2. Trong văn bản khoa học, nhiều khi tác giả của văn bản chỉ là một người nhưng vẫn xưng chúng tôi chứ không xưng tôi. Giải thích vì sao?
Việc dùng “ chúng tôi” thay cho “ tôi” trong những văn bản khoa học nhằm mục đích tăng thêm tính khách quan cho những vấn đề khoa học trong văn bản.
Câu 3. Đọc đoạn trích trong SGK. Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu truyện.
Với người mẹ: gọi “mẹ” - xưng “con”. Còn với sứ giả thì gọi “ông” - xưng “ta”. Cách xưng hô như vậy đã cho tất cả chúng ta biết Thánh Gióng là một đứa bé khác thường.
Câu 4. Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu truyện ở SGK.
- Cách xưng hô của danh tướng: gọi “thầy”.Cách xưng hô của người thầy: gọi “ngài”.
=> Cách xưng hô của vị danh tướng thể hiện thái độ niềm kính trọng và lòng biết ơn của một học trò cũ đối với người thầy giáo của tớ, mặc dầu người học trò ấy giờ đây đã trở thành một vị tướng được nhiều người trọng vọng.
Câu 5. Đọc đoạn trích sau và trả lời:
- Cách xưng hô: gọi “đồng bào”, xưng “tôi”. Trước năm 1945, đất nước ta vẫn còn thuộc chính sách thực dân nửa phong kiến, người đứng đầu nhà nước là vua.
- Vua thường xưng hô một cách trang trọng là “trẫm”. Ở đây khi Bác xưng “tôi” và gọi nhân dân là “đồng bào” đã tạo cho những người dân nghe một cảm hứng thân mật, gắn bó và thân tình.
Câu 6. Đọc đoạn trích trong SGK và để ý quan tâm những từ ngữ in đậm:
- Các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên được:
- Cai lệ xưng “ông”, gọi anh Dậu là “thằng kia”, “mày”.Cai lệ gọi chị Dậu “chị”, sau đó là “mày”Chị Dậu xưng “nhà cháu”, “cháu” và gọi cai lệ là “hai ông”.Cuối cùng, chị Dậu xưng “tôi”, “bà” gọi cai lệ là “ông”, “mày”.
- Cai lệ là người dân có vị thế xã hội cao hơn, vợ chồng chị Dậu là người dân có vị thế xã hội thấp, lại đang nợ tiền sưu nên phải hạ mình để cầu xin khất sưu.
- Sự thay đổi cách xưng hô của chị Dậu: Ban đầu khi phải van xin thì gọi “ông- cháu”, sau đó cách xưng hô lần lượt thay đổi “ông - tôi”, “mày - bà”. Sự thay đổi cách xưng hô thể hiện sự phản kháng của con người bị dồn vào bước đường cùng.
II. Bài tập ôn luyện
Phân tích cách xưng hô trong đoạn đối thoại sau:
“Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con bé con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:
- Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
- Tha này, tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu, mấy bịch, rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:
- Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ.
Cai lệ tát vào mặt chị một chiếc bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu, Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
- Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!”
(Tắt đèn, Ngô Tất Tố)
Gợi ý:
- Ban đầu, chị xưng hô lịch sự “gọi ông - xưng cháu”, nhẫn nhịn van nài tên cai lệ và người nhà lí trưởng khất sưu cho.
- Khi tên cai lệ định chạy tới đánh anh Dậu, dường như quá tức mà không chịu được chị cự lại: “Chồng tôi đau ốm, những ông không được phép hành hạ”.
- Đến lúc tên cai lệ tát vào mặt chị một chiếc và vẫn nhảy vào anh Dậu. Những dồn nén của chị Dậu đã bộc phát thành hành vi rõ ràng: Chị nghiến hai hàm răng: “Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem”; “Rồi túm cổ hắn, ấn dúi ra cửa…”. Sự phản kháng mạnh mẽ và tự tin từ một người phụ nữ lực điền.
=> Chị Dậu không riêng gì có là một người phụ nữ yếu đuối, mà rất dũng cảm, mạnh mẽ và tự tin khi có người dám động đến mái ấm gia đình mình.
I. Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô
Câu 1 (Trang 38 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Hãy nêu một số trong những từ ngữ dùng để xưng hô trong tiếng Việt và cho biết thêm thêm phương pháp dùng những từ đó.
Trả lời:
Một số từ ngữ thường dùng để xưng hô trong tiếng Việt: tôi – chúng tôi; bạn – những bạn; nó – chúng nó (họ); ta – tất cả chúng ta; anh, bác, ông – những anh, những bác, những ông; tao – chúng tao; mày – chúng mày; anh ấy, chị ấy, …
Câu 2 (Trang 38 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Đọc những đoạn trích (Trích từ tác phẩm Dế mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài) trong SGK và thực hiện yêu cầu nêu ở dưới.
Xác định những từ ngữ xưng hô trong hai đoạn trích trên, Phân tích sự thay đổi về cách xưng hô của Dế Mèn và Dế Choắt trong đoạn trích (a) và đoạn trích (b). Giải thích sự thay đổi đó.
Trả lời:
Xác định từ ngữ xưng hô trong hai đoạn trích sau:
a) – Dế Mèn – nhân vật kể chuyện xưng “tôi”
– Dế Mèn xưng hô với Dế Choắt: ta – chú mày trong đoạn trích (1), tôi – anh trong đoạn trích (2).
– Dế Choắt xưng hô với Dế Mèn: em – anh trong đoạn trích (1), tôi – anh trong đoạn trích (2).
b) Trong đoạn trích thứ nhất, sự xưng hô của hai nhân vật rất rất khác nhau, đó là sự việc xưng hô bất bình đẳng của một kẻ ở vị thế yếu và một kẻ ở vị thế mạnh kiêu căng, hách dịch. Nhưng trong đoạn trích thứ hai, sự xưng hô thay đổi hẳn, đó là sự việc xưng hô bình đẳng.
Có sự thay đổi đó vì tình huống tiếp xúc thay đổi, vị thế của hai nhân vật thay đổi. Dế Choắt và Dế Mèn đã coi nhau như người bạn. Dế Choắt khuyên nhủ bạn chân thành. Dế Mèn xúc động, thấm thía, cảm phục bạn.
II. Luyện tập
Câu 1 (Trang 39 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Có lần, một giáo sư Việt Nam nhận được thư mời dự đám cưới của một nữ học viên người Châu Âu đang học tiếng Việt. Trong thư có dòng chữ:
Ngày mai, tất cả chúng ta làm lễ thành hôn, mời thầy đến dự.
Lời mời trên có sự nhầm lẫn trong cách dùng từ ra làm sao? Vì sao có sự nhầm lẫn đó?
Trả lời:
Cần phân biệt những phương tiện từ ngữ chỉ ngôi:
– tất cả chúng ta: gồm khắp cơ thể nói và người nghe
– chúng tôi/chúng em: không gồm người nghe
– chúng mình: hoàn toàn có thể gồm người nghe hoặc không
Cô học viên đã dùng từ xưng hô tất cả chúng ta nhầm lẫn – dễ gây ra hiểu nhầm: mai cô và giáo sư sẽ làm lễ thành hôn.
Cần thay từ tất cả chúng ta bằng từ: chúng em hoặc chúng tôi.
Câu 2 (Trang 40 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong những văn bản khoa học, nhiều khi tác giả của văn bản chỉ là một người nhưng vẫn xưng hô chúng tôi chứ không xưng tôi. Giải thích vì sao.
Trả lời:
Trong những văn bản khoa học, tuy nhiên có khi tác giả của văn bản chỉ gồm 1 người nhưng người ta vẫn xưng là chúng tôi. Việc dùng chúng tôi trong những trường hợp này là có dụng ý làm tăng tính khách quan trong ngôn từ khoa học và thể hiện sự nhã nhặn của tác giả. Cũng có khi tác giả của văn bản khoa học xưng tôi, khi đó người viết (nói) muốn nhấn mạnh vấn đề quan điểm riêng của tớ trước một vấn đề nào đó hoặc có ý thể hiện tính chủ quan của ý kiến.
Câu 3 (Trang 40 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Đọc đoạn trích sau:
Đứa bé nghe tiếng rao, bỗng dưng cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây.”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một chiếc roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này.”.
(Thánh Gióng)
Phân tích từ xưng hô mà cậu bé dùng để nói với mẹ mình và sứ giả. Cách xưng hô như vậy nhằm mục đích thể hiện điều gì?
Trả lời:
Trong truyện Thánh Gióng, đứa bé gọi mẹ mình theo cách gọi thông thường.Nhưng cách xưng hô với sứ giả thì dùng: ta – ông. Cách xưng hô như vậy đã cho tất cả chúng ta biết Thánh Gióng là một đứa bé kì lạ, khác thường.
Mặt khác, điều đó báo trước, đối với người mẹ, Gióng chỉ là một đứa trẻ, nhưng đối với quốc gia, xã hội, Gióng sẽ là một người anh hùng.
Câu 4 (Trang 40 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu truyện sau:
Chuyện kể, có một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của tớ, liền ghé vào thăm. Ông hội ngộ người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:
– Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là…
Người thầy giáo già hoảng loạn:
– Thưa ngài, ngài là…
– Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con đã có được những thành công ngày hôm nay là nhờ việc giáo dục của thầy ngày nào…
Trả lời:
Câu chuyện về một vị danh tướng trên đường đi kinh lí, ghé vào thăm trường cũ. Vị tướng, tuy đã trở thành một nhân vật nổi tiếng, có quyền cao chức trọng, nhưng khi hội ngộ thầy giáo cũ, vẫn gọi thầy cũ của tớ là thầy và xưng em. Cách xưng hô của vị tướng đối với thầy của tớ thể hiện thái độ tôn trọng người đã dạy dỗ mình. Cách xưng hô của người thầy với vị tướng thể hiện sự nhã nhặn, lịch sự và thể hiện sự tôn trọng người đối thoại với mình. Câu chuyện trên khuyên tất cả chúng ta phải biết “tôn sư trọng đạo”.
Câu 5 (Trang 40 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Đọc đoạn trích sau:
Đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập” đến nửa chừng, Bác tạm dừng và bỗng dưng hỏi:
– Tôi nói, đồng bào nghe rõ không?
Một triệu con người cùng đáp, tiếng dậy vang như sấm:
– Co…o…ó…!
Từ phút giây đó, Bác cùng với cả biển người đã hòa làm một…
(Võ Nguyên Giáp kể, Nguyễn Hữu Mai ghi,
Những năm tháng không thể nào quên)
Phân tích tác động của việc dùng từ xưng hô trong câu nói của Bác. (Chú ý so sánh: Trước 1945, người đứng đầu nhà nước có xưng hô với người dân của tớ như vậy không?)
Trả lời:
Trước cách mạng tháng tám 1945, đất nước ta còn là một một nước phong kiến, người đứng đầu nhà nước là vua, xưng với dân chúng là “Trẫm”. Việc Bác, người đứng đầu Nhà nước Việt Nam mới, xưng “tôi” và gọi dân chúng là “đồng bào” tạo cho những người dân nghe cảm hứng thân mật, thân thiết, tạo sự thân mật giữa người nói với người nghe.
Câu 6 (Trang 41 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Đọc đoạn trích sau, để ý quan tâm những từ in đậm trong SGK và trả lời thắc mắc.
Các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên được ai dùng và dùng với ai? Phân tích vị thế xã hội, thái độ, tính cách của từng nhân vật qua cách xưng hô của tớ. Nhận xét sự thay đổi cách xưng hô của chị Dậu và lý giải lí do của sự việc thay đổi đó.
Trả lời:
Cách xưng hộ trong đoạn văn thứ nhất thể hiện rõ sự cách biệt về địa vị và thực trạng Một trong những nhân vật. Chị Dậu, người dân thấp cổ bé họng, lại đang thiếu sưu nên phải hạ mình, nhịn nhục: xưng hô cháu, nhà cháu – ông; cai lệ, người nhà lí trưởng trái lại cậy quyền, cậy thế nên hống hách: xưng hô ông – thằng kia, mày.
Sang đoạn sau, cách xưng hô thay đổi. Chị Dậu chuyển sang tôi – ông rồi sang bà – mày. Đó là hành vi thể hiện sự “tức nước – vỡ bờ”, sự tự vệ thiết yếu để bảo vệ chồng của chị.
