Kinh Nghiệm Hướng dẫn Động nào sâu đây nêu đây đủ thông tin về biểu lộ của phép đối trong bài Qua đèo Ngang Mới Nhất
Hä tªn bè đang tìm kiếm từ khóa Động nào sâu đây nêu đây đủ thông tin về biểu lộ của phép đối trong bài Qua đèo Ngang được Update vào lúc : 2022-07-04 10:54:01 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Đáp án: A
→ Quốc quốc, gia gia được sử dụng trong bài này thông qua giải pháp chơi chữ nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề nỗi nhớ mong về quê hương, triều đại trước
Câu 9. Nội dung chính của bài thơ là?
A. Cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng, heo hút, hoang sơ và nỗi nhớ nước thương nhà tha thiết của tác giả
B. Miêu tả cảnh Đèo Ngang đẹp, heo hút, hoang sơ
C. Miêu tả con người ở Đèo Ngang ít ỏi, thưa thớt
D. Cả 3 đáp án trên
Hiển thị đáp án
(1)
Ngày soạn: Ngày dạy : Tiết 29-
Văn bản : QUA ĐÈO NGANG
( Bà Huyện Thanh Quan )I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1,Kiến thức:
-Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan.
-Đặc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang.-Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng tác giả thể hiện qua bài thơ.
-Nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo trong văn bản.2.Kĩ năng:
-Đọc-hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.-Phân tích một số trong những rõ ràng nghệ thuật và thẩm mỹ độc đáo trong bài thơ.
3. Thái độ
- Có tình cảm khâm phục tài năng của Bà Huyện Thanh Quan4. Năng lực:4. Năng lực:
* Năng lực chung- Năng lực tự học
- Năng lực tự xử lý và xử lý vấn đề và sáng tạo.
- Năng lực tiếp xúc.
- Năng lực hợp tác
- Năng lực công nghệ tiên tiến thông tin và truyềnthông
* Năng lực riêng
- Năng lực tiếp xúc tiếng Việt - Năng lực thưởng thức văn học/ cảm thụ thẩm mỹ
II. CHUẨN BỊ:1. Giáo viên: - Đọc TLTK- Soạn giáo án2. Học sinh: - Đọc bài,
(2)
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY -HỌC: 1. Ổn định tổ chức: ktss( 1phút)
2. Kiểm tra bài cũ:Lồng ghép trong bài mới. 3. Bài mới: (44’)
Hoạt động giáo viên Hoạt động học viên Ghi bảngA. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (4’)
Tổ chức trò chơi “ Du
lịch qua những địa danh văn hóa lịchsử”
Mời một học viên lên điềuhành
HS lên điềuhành trò chơi
- Hai đội chơi thamgia
GV vào bài:
Các em ạ! Đèo Ngang là một địa danh nổi tiếng trên đất nước ta. Nhà thơ Phạm TiếnDuật đã từng viết 1 câu thơ rất dí dỏm và bất thần:
Bao nhiêu người làm thơ về Đèo Ngang Mà không biết con đèo chạy dọc.
Đúng là có biết bao người làm thơ về Đèo Ngang như Cao Bá Qt có bài Lên núiHồnh Sơn, Nguyễn Khuyến có bài Qua núi Hồnh Sơn, Nguyễn Thượng Hiền có bàiMùa xn trơng núi Hồnh Sơn... Nhưng tựu trung, được nhiều người biết và yêuthích nhất vẫn là bài Qua đèo Ngang của Bà huyện Thanh Quan. Bài thơ như một bútkí thơ đậm chất trữ tình. Hơm nay cơ trị tất cả chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài thơ.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (25’)
Hoạt động GV Hoạt động
HS
Ghi bảng*Hoạt động 1:Hướng dẫn tìm hiểu
tác giả, tác phẩm
? Dựa vào phần chú thích trong sgk ,em hãy nêu 1 vài nét về tác giả bàithơ Qua Đèo Ngang?
- GV: Bà huyện Thanh Quan làngười học rộng, tài cao; bà cùng
Trả lời
Lắng nghe
I- Tìm hiểu chung :1- Tác giả- Tác phẩm:
*Tác giả :Tên thật là NguyễnThị Hinh (TK 19).
(3)
Đoàn thị Điểm và Hồ Xuân Hươnglà 3 nhà thơ nữ có tiếng nhất ở TK18-19. Thơ của bà còn lưu lại 6 bàinhư: Thăng Long thành hồi cổ,Chiều hơm nhớ nhà, Chùa Trấn Bắc.Đó là những bài thơ Nôm đặc sắc vànổi tiếng của bà sau bài Qua ĐèoNgang.
Thơ bà thường viết nhiều về thiênnhiên vào lúc trời chiều, gợi lên cảmgiác vắng lặng, buồn buồn.
Đối với bà, nét trẻ đẹp là dĩ vãng. Hiệntại vắng vẻ hiu quạnh chỉ là cái bóngmờ mờ của dĩ vãng mà thơi. Chínhvì vậy mà người ta gọi:
- Bài thơ ra đời trong hoàn cảnhnào?
- GV: Như tất cả chúng ta đã biết Bàhuyện Thanh Quan quê ở ThăngLong, bà là người Đàng ngoài thuộcchúa Trịnh. Nhưng mệnh trời đãchuyển về họ Nguyễn. Lúc đó bàđược chúa Nguyễn mời vào cungPhú Xuân - Huế làm chức cungchung giáo tập để dạy công chúa vàcung phi. Trên đường vào kinh đơphị vua mới, khi qua Đèo Ngang bàđã nghỉ chân ngắm cảnh và sáng tácbài thơ Qua đèo Ngang. Bài thơ in
Lắng nghe
Lắng nghe
- Đề tài thường viết về thiênnhiên vào lúc trời chiều.
Bà là một nhà thơ hoài cổ -hoài thương rất điển hình .
*- Tác phẩm :
-Bài thơ được sáng tác trênđường vào kinh Huế nhận chức.
(4)
trong “Hợp tuyển thơ văn ViệtNam” tập III (1963 )
- Giải thích từ khó: Hs đọc chúthích: 1, 2 (102 ), 4, 5 (103 ).
? Dựa vào số câu, số tiếng trong bàithơ, em hãy cho biết thêm thêm bài thơ đượcsáng tác theo thể thơ nào?
- Thế nào là thơ thất ngôn bát cúĐường luật? Hs đọc sgk (102 ).- GV: Giới thiệu bố cục bài thơ thấtngôn bát cú.
- Hướng dẫn đọc: Bài thơ thể hiệntâm trạng buồn, đơn độc. Khi đọc cácem cần đọc chậm, buồn, ngắt đúngnhịp 4/3 và 2/2/3. Càng về cuốigiọng đọc càng chậm, nhỏ hơn. Đến3 tiếng: trời, non, nước, đọc tách ratừng tiếng. 3 tiếng ta với ta đọc nhưtiếng thầm thì mình nói với mình.- GV đọc - 2 hs đọc - Gv nhận xét.Hoạt động 2. Hướng dẫn tìm hiểurõ ràng VB
- Hs đọc 2 câu đề.
? Câu thơ đầu miêu tả cảnh ở đâu? ? Bước tới là từ loại gì? Nó chỉ hànhđộng của người nào? (Bước tới là ĐT chỉhành động của nhân vật trữ tình tứcnhà thơ khi thấy con đèo và tiếp cậncon đèo).
? Nhà thơ tiếp cận con đèo vào thờiđiểm bóng xế tà, đó là thời điểm nào
đọc
trả lời
lắng nghe
Lắng nghe
đọctrả lời
trả lời
* Thể thơ: Thất ngôn bát cúĐường luật: sgk (102 ).
3.Bố cục: 4 phần (Bảng phụ )
II- Tìm làm rõ ràng:1-Hai câu đề.
(5)
trong ngày? (Đây là lúc trời đã vềchiều, là lúc chuyển giao giữa ngàyvà đêm. Đó là thời khắc của ngàytàn, thời điểm hiện nay chỉ từ những tia nắngyếu ớt và màn đêm đang dần bngxuống).
?Thời điểm đó đã gợi tả được tâmtrạng gì của tác giả?
- Gv: Thời điểm ấy khơng cịn làthời điểm của vui tươi, rạng rỡ màđã xiêu xiêu về phía hồi niệm mơmàng. Thời điểm ấy rất phù hợp vớitâm trạng của người lữ khách xanhà. Thời gian, không khí đượcmiêu tả ở đây như thể một trong yếu tố nghệthuật thể hiện tâm trạng. Điều này đãđựơc thể hiện rất rõ trong ca dao: Chiều chiều ra đứng ngõ sau, Trông về quê mẹ ruột đau chínchiều.
? Câu thơ nào miêu tả cảnh thiênnhiên của đèo Ngang?
? Thiên nhiên Đèo Ngang được gợitả qua những từ ngữ nào? (Cỏ, cây,đá, lá, hoa) Đây là phép liệt kê gâyấn tượng về số lượng bộn bề, dàyđặc của cảnh vật.
? Từ chen thuộc từ loại gì, nó đượcdùng ở đây với nghĩa ra làm sao?(ĐT - Chen: chen chúc nhau, lẫn vàonhau, khơng có hàng lối, khơng có
trả lời
Trả lời
Lắng nghe
Trả lời
Trả lời
-> Thời gian gợi buồn, gợi nhớ,gợi sự đơn độc.
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
(6)
trật tự )
?Điệp từ chen được lặp lại 2 lầncùng với phép liệt kê có sức gợi tả 1cảnh tượng thiên nhiên cằn cỗi, thưathớt, thiếu sức sống hay cảnh tượngthiên nhiên xanh tươi, rậm rạp, đầysức sống ?
? Vậy cảm nhận đầu tiên của nhàthơ về cảnh đèo Ngang là cảm nhậnvề 1 khung cảnh ngút ngàn, hoangsơ, vắng vẻ hay là cảm nhận về 1khung cảnh sơ xác tiêu điều?
GV- Thiên nhiên là vậy, còn sự sốngcủa con người nơi đây thì sao – Tacùng tìm hiểu tiếp:
- HS đọc 2 câu thực.
?Người ta vẫn thường nói là trên núinhưng ở đây tác giả lại viết là dướinúi, vì sao tác giả lại viết như vậy?? Bức tranh Đèo Ngang ở 2 câu thựccó thêm nét gì mới? (Đã xuất hiệnhình ảnh con người và sự sống củacon người)
? 2 từ: lom khom, lác đác là từ ghéphay từ láy? 2 từ láy này còn có sức gợi tảnhư thế nào?
(Từ láy- Lom khom gợi hình dángvất vả của người tiều phu. Lác đácgợi sự thưa thớt, ít ỏi của nhữngquán chợ ).
?Em có nhận xét gì về cấu trúc của 2
Trả lời
Trả lời
Trả lời
Lắng nghe
đọctrả lời
trả lời
-Điệp từ, gợi cảnh tượng thiênnhiên xanh tươi, rậm rạp, đầysức sống.
=> Khung cảnh ngút ngàn,hoang sơ, vắng vẻ.
2- Hai câu thực:
Lom khom dưới núi, tiều vàichú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
-> Từ láy (gợi hình),
(7)
câu thơ này? (VN được đảo lêntrước CN và phụ ngữ sau của cụmDT được đảo lên trước)
? Đảo ngữ được sử dụng ở 2 câu thơnày có tác dụng gì? (nhấn mạnhthêm cái ấn tượng về hình dáng vấtvả của người tiều phu và sự thưathớt, hiu quạnh của lều chợ )
? Ở câu 3, 4 có sử dụng phép đối,vậy em hãy chỉ ra những biểu hiệncủa phép đối và tác dụng của nó?(đối thanh, đối từ loại và đối cấutrúc câu-Tạo nhịp điệu cân đối chocâu thơ.)
? Hai câu thực đã tả về sự sống củacon người ở đèo ngang, đó là sựsống ra làm sao (Đông vui, tấp nậphay thưa thớt, vắng vẻ)?
- GV: Bốn câu thơ đầu là bức tranhphong cảnh thiên nhiên ở ĐèoNgang : núi đèo bát ngát xanh tươivà đâu đó thấp thoáng sự sống củacon người nhưng còn thưa thớthoang sơ. Cảnh được nhìn vào lúcchiều tà, tác giả đang trong cảnh ngộphải xa nhà, mang tâm trạng cô đơnnên cảnh vật cũng buồn và hoangvắng. Đây là cảnh hiện thực kháchquan hay là cảnh tâm trạng ? Lờigiải đáp cho thắc mắc này nằm ở 2câu luận.
nhận xét
Trả lời
Trả lời
Trả lời
Trả lời
Lắng nghe
-Đối :đối thanh, đối từ loại vàđối cấu trúc câu-Tạo nhịp điệucân đối cho câu thơ.
=> Sự sống của con người đãxuất hiện nhưng còn thưa thớt,vắng vẻ.
3- Hai câu luận.
Nhớ nước đau lòng, con quốcquốc
(8)
- Đọc 2 câu luận:
? Trong buổi chiều tà hoang vắng đónhà thơ đã nghe thấy âm thanh gì?(âm thanh của tiếng chim quốc vàchim đa2)
- Gv: ở đây những em cần lưu ý 2 điểntích: Chim quốc được lưu truyền làhồn vua Thục đế mất nước nên đaulịng kêu khóc đến nhỏ máu ra màchết trở thành con chim quốc.Chim đa đa là nhắc tới tích: Bá Di,Thúc Tề - là 2 bề tôi của nhàThương, thà chết đói chứ khôngchịu sống với nhà Chu, khơng ănthóc nhà Chu nên đã chết hố thànhchim đa đa. Hai điển tích này khơngxa lạ đối với những nhà thơ trung đại.Tiếng chim ở đây cũng là yếu tốnghệ thuật có tác dụng gợi tả tâmtrạng và nỗi lòng nhân vật trữ tình.? Nhà thơ đã mượn tiếng chim đểbày tỏ lịng mình, đây là hình thứcbiểu đạt trực tiếp hay gián tiếp?( gián tiếp)
? Cách diễn đạt gián tiếp thông quaâm thanh của tiếng chim, là sử dụngbiện pháp tu từ gì? Tác dụng củabiện pháp tu từ đó? (ẩn dụ tượngtrưng - để thể hiện chiều sâu tình cảm)?Vậy theo em tiếng chim quốc vàchim đa đa kêu trên đèo vắng, lúc
đọctrả lời
lắng nghe
Trả lời
-> Tiếng chim kêu-> yếu tố nghệthuật, có tác dụng gợi tả tâmtrạng và nỗi lòng nhân vật trữtình.
- Hình ảnh ẩn dụ tượng trưng-để thể hiện chiều sâu tình cảm.
-Gợi nỗi buồn khổ,
(9)
chiều tà quyến rũ hứng vui tươi, phấnkhỏi hay gợi nỗi buồn khổ?
? Hai từ : quốc2, gia2 ngoài nghĩa chỉ
chim quốc và chim đa đa, cịn cónghĩa: quốc - nước, gia - nhà, đây là2 từ Hán Việt đa nghĩa và đồngnghĩa. Cách dùng từ đa nghĩa vàđồng nghĩa trong thơ văn là phép tutừ gì? (chơi chữ).
? Theo em chơi chữ có tác dụng gì?(Chơi chữ tạo cách hiểu bất thần vàtạo sự mê hoặc thú vị cho câu thơ )? 2 câu luận còn sử dụng phép đối,em hãy chỉ ra phép đối và tác dụngcủa nó ? (Đối: thanh, từ loại, nghĩa -Làm cho câu thơ cân đối, nhịpnhàng).
? Những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ trênđã góp thêm phần thể thực trạng thái cảmxúc gì của nhà thơ ?
? Vì sao Bà huyện Thanh Quan lạicó tâm trạng buồn như vậy? ( Thảoluận)
- Gv: Như đã ra mắt ở phần đầu,Bà huyện Thanh Quan là ngườiĐàng Ngoài thuộc Lê Trịnh, nhưngnay lại thuộc triều Nguyễn ở ĐàngTrong. Vì vậy trong tâm tư của bàkhông khỏi không ngầm lắng sựthương nhớ và nuối tiếc triều Lê,một triều đại vàng son đã qua và là
Trả lời
Trả lời
Trả lời
Trả lời
Nhận xét
-Chơi chữ ,tạo cách hiểu bất ngờvà tạo sự mê hoặc thú vị cho câuthơ .
-Đối (thanh, từ loại, nghĩa)- Làm
cho câu thơ cân đối, uyển chuyển.=> Bộc lộ rõ trạng thái cảm xúcnhớ nước và thương nhà da diết.
(10)
sự phủ định cơ quan ban ngành sở tại nhàNguyễn bấy giờ. Từ tiền cảnh mắtquay về cảnh đã qua, từ hiện thựctrở về q khứ. Đó là hiện thân tiếnglịng người lữ khách đi đường lẻ loi,nhiều tự sự. Đó đó đó là đặc điểm:Nỗi nhớ thương này khơng chỉ riêngbà mà nó cịn là nỗi nhớ thương củanhững người dân xứ Đàng Ngồi.Đó là:
- Gv: những em ạ! Từ cảm nhận nhàthơ trực tiếp thể hiện nỗi niềm qua 2câu kết. Bây giờ tất cả chúng ta đi tìmhiểu:
-Hs đọc 2 câu kết.
? Câu trên tả cảnh gì ? Cảnh trời,non, nước gợi cho ta ấn tượng về 1khơng gian ra làm sao?
?Câu dưới tả gì? Tình riêng là gì?(Tình riêng là chỉ tình cảm sâu kín,đó khơng phải là tình u đơi lứa màlà tình u q hương, đất nước củatác giả)
? Tại sao tác giả lại dùng từ mảnh?(Mảnh: nhỏ bé, yếu ớt, mỏng dính manh)? Ta với ta là chỉ ai với ai? nó thuộctừ loại gì? (Đại từ - chỉ mình vớimình, chỉ có một mình ta biết, 1 mìnhta hay)
?Câu trên tả cảnh rộng lớn, bao lacịn câu dưới lại nói về con người
Nhận xétLí giải
Lắng nghe
Lắng nghe
đọctrả lời
trả lờitrả lời
Trả lời
Nêu ý
- Nỗi nhớ thương có tính chất
lịch sử.
4- Hai câu kết:
Dừng chân đứng lại, trời, non,nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta.-> Gợi khơng gian bát ngát rộnglớn.
-Con người nhỏ bé, yếu đuối, côđơn.
(11)
nhỏ bé, yếu đuối, cơ đơn. Hai hìnhảnh này ra làm sao với nhau? Nócó tác dụng gì? (Hình ảnh đối lậplàm nổi rõ tâm trạng buồn, lẻ loi, cơđơn, khơng có người sẻ chia)
- Gv: Nếu ở 2 câu đề là “bước tới”,thì 2 câu kết là sự việc “nghỉ chân”. Đâylà cách kết cấu đầu cuối tương ứng.? Theo em, 2 câu kết đã diễn tả đượctâm trạng gì của nhà thơ?
- Gv: Từ chỗ cảm nhận vẻ đẹphoang vắng của thiên nhiên, nhà thơquay trở về thực tại của cõi lịng.Đứng trước trời, nước mênh mơng,trước cảnh bể dâu của cuộc sống, conngười thấy nhỏ bé, đơn độc, quay lạichỉ có mình với mình, với mảnh tìnhriêng đơn lẻ, nhỏ nhoi, trống vắngmênh mơng.
? Bài thơ có ý nghĩa gì?
*Hoạt động 3. Hướng dẫn tổngkết:
- Bài thơ được diễn đạt bằng phươngthức nào? thông qua những biện
nghĩa
Lắng nghe
Trả lời
Lắng nghe
Diễn tả sự đơn độc tuyệtđối của con người trước thiênnhiên hoang vắng, rộng lớn.
5.Ý nghĩa văn bản:
Bài thơ thể hiện tâm trạng côđơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổcủa nhà thơ trước cảnh vật ĐèoNgang.
III.Tổng kết:1.Nghệ thuật:
-Sử dụng thể thơ Đường luật thấtngôn bát cú một cách điêu luyện.-Sử dụng bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ tảcảnh ngụ tình.
-Sáng tạo trong việc sử dụng từláy, từ đồng âm khác nghĩa gợihình, quyến rũ.
-Sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ đối hiệu quảtrong việc tả cảnh, tả tình.
2.Nội dung:
(12)
pháp tu từ gì? (Miêu tả để biểucảm: tả cảnh ngụ tình, sử dụng phépđối, đảo ngữ, điệp ngữ, ẩn dụ, chơichữ)
- Gv: Các giải pháp tu từ này chúngta sẽ được học ở những bài sau.
? Đây là bài thơ tả cảnh ngụ tình?Đó là cảnh gì, tình gì ? (Ghi nhớ )
C - HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (13’)- Đọc diễn cảm bài thơ.
? Tìm hàm nghĩa của cụm từta với ta ?
LắngngheTrả lời
IV.Luyện tập:
1- Hàm nghĩa của cụm từ ta với ta: Đọc2 câu cuối, ta thấy nhà thơ như muốn đốilập giữa trời, non ,nước và ta với ta. Mộtmình tác giả đơn độc, quạnh quẽ giữa tráiđất bát ngát, núi non trùng điệp và sóng nướcmênh mơng, bát ngát. Ba chữ ấy đọc lênnhư 1 khối đơn độc lạnh lùng, như có thểcảm giác được sự cơ đơn đến lạnh người.Đó là một trong mảnh tình riêng trong 1 khơng gianchiều tà.
D – HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (1’)
?Em học tập được gì về cách viết văn của tácgiả? Chúng ta hãy học tập và vận dụng cách viếtnày vào nội dung bài viết tập làm văn số 2. (- Miêu tả đểbiểu cảm).
?Bài thơ đã cho em hiểu gì về bà huyện ThanhQuan? (- Bà huyện Thanh Quan là người nặnglòng với mái ấm gia đình và đất nước, yêu thiên nhiên,yêu đất nước.)
(13)
- Nhận xét về những phương pháp biểu lộ cảm xúc của BàHuyện Thanh Quan trong bài thơ.
- Soạn bài: “Bạn đến chơi nhà”-NguyễnKhuyến.
RÚT KINH NGHIỆM
