Mẹo Hướng dẫn Hình ảnh phòng tuyến sông Như Nguyệt 2022
Lê Hữu Kông đang tìm kiếm từ khóa Hình ảnh phòng tuyến sông Như Nguyệt được Update vào lúc : 2022-07-24 06:40:14 . Với phương châm chia sẻ Mẹo về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Nội dung chính - Chiến địa Can VangLai lịch tên làngVideo liên quan
Công trường kè bờ sông Khu di tích lịch sử lịch sử Can Vang
Đầu năm đó quân Tống đã lôi kéo hơn 30 vạn quân nòng cốt do hai tướng Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy tổ chức vượt sông Như Nguyệt lần thứ nhất. Thái úy Lý Thường Kiệt đã cùng quân dân Đại Việt lập nên "phòng tuyến sông Như Nguyệt" lịch sử thuở nào. Giặc Tống không những bị chặn lại tại đây mà chúng còn bị thảm bại, ở đầu cuối chúng đã phải đồng ý rút quân về nước.
Chùa Đông Quy hay còn gọi là chùa Phấn Động.
Để đã có được những chiến công huy hoàng đó ngoài lực lượng quân đội của Triều đình nhà Lý ra còn tồn tại sự giúp sức, sự phối hợp tuyệt vời của nhân dân những làng xã bên dòng Như Nguyệt.
Chiến địa Can Vang
Một ngày đầu đông, tôi trở lại thăm sông Cầu, trở lại thăm "phòng tuyến sống Như Nguyệt". Đứng trên bãi Can Vang (thôn Thọ Đức, xã Tam Đa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) nhìn những chiếc máy xúc cùng những người dân công nhân đang say mê thao tác và khi nhìn dòng sông Cầu bình thản chảy trôi tôi mới thấy quý hơn những gì của xấp xỉ một ngàn năm xưa.
Đền thờ Lý Thường Kiệt ở Khu di tích lịch sử lịch sử Can Vang.
Ông Mai Kháng, một nhà giáo nghỉ hưu, một "người kể sử làng" như mọi người đặt cho giơ tay chỉ một vòng khái quát về Can Vang. Được biết, khúc sông Như Nguyệt chảy qua Can Vang là một khúc sông hẹp, có lẽ rằng là vậy nên tướng giặc Quách Quỳ đã cho đóng đạo quân nòng cốt đông đảo của tớ ở dẫy núi Tam Tầng (xã Quang Minh, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) ở bên kia bờ bắc, với ý đồ sẽ vượt sông để thực hiện âm mưu đánh nhanh vào sâu trong đất Đại Việt hướng tới Thăng Long.
Phòng tuyến sông Như Nguyệt kéo dãn những 80km, từ chân núi Tam Đảo (Vĩnh Phúc) cho tới Phả Lại (Tp Hải Dương). Trên phòng tuyến dài ấy cả ta và địch đều xác định vị trí khúc sông dài khoảng chừng 6km chảy qua xã Tam Đa, huyện Yên Phòng lúc bấy giờ là trọng yếu, là trung tâm của phòng tuyến. Nơi đây tháng 3 năm 1077 đã ra mắt trận chiến ở đầu cuối.
Hai pho tượng đá tạc hình người đàn bà cắt cỏ ở chùa Phấn Động.
Ông Mai Kháng kể rằng: Người dân những làng xã dọc bờ hữu (bờ nam) sông Như Nguyệt đã đem rất là lực cùng của cải của tớ để góp thêm phần xây hình thành một phòng tuyến "bất khả chiến bại". Theo đó dọc triền sông là khối mạng lưới hệ thống rào chông bằng tre vót nhọn được nhân dân và binh sĩ triều đình đốn từ trong làng hoặc chặt từ rừng xa đem về đây cắm thành nhiều tầng nhiều lớp.
Hai pho tượng đá tạc hình người đàn bà cắt cỏ ở chùa Phấn Động.
Quân Tống nhiều lần tổ chức lắp cầu phao hay đóng bè mảng cho quân vượt sông dùng móc sắt, câu liêm hòng phá hủy khối mạng lưới hệ thống rào chông tre nhưng đều thất bại. Người xưa kể lại rằng trong trận chiến ở đầu cuối đoàn quân bè mảng của giặc Tống đông đặc dòng sông và trải dài dọc sông tới 4km, chúng lôi kéo tới 20 vạn quân cho trận chiến này nhưng chúng chưa một lần đặt chân được lên đất bờ nam bởi những lớp rào chông tre đó cùng với sự chống trả quyết liệt của quân Đại Việt.
Can Vang sớm nay gió lạnh. Những luồng gió thổi từ hướng phía bắc vượt qua mặt nước đưa tới cái cảm hứng khiến mọi người phải co lại che gió. Còn nhớ dưới cái lạnh, dưới làn gió sông thổi lên buốt giá ấy hàng vạn quân sĩ cùng Hàng trăm người dân đã tề tựu ở bãi Can Vang để nghe Thái úy Lý Thường Kiệt tuyên cáo làm lễ xuất quân.
Bức tranh miêu tả Phòng tuyến sông Như Nguyệt trong đền Phấn Động.
Ông Mai Kháng cho hay "Nơi Thái úy Lý Thường Kiệt đứng làm chủ lễ là một gò đất cao, sau này người dân gọi đó là Gò Lễ" (Chỉ tiếc là thời gian phôi pha nên gò đất ấy không hề). Nói rồi ông Kháng chỉ tay sang vị trí cách đó chừng 50m nói "Chỗ đó xưa là Gò Gươm. Đó là nơi nhân dân thu dọn binh khí sau trận chiến về chất ở đấy".
Hôm chúng tôi đến thăm Can Vang là đúng dịp công trường thi công xây dựng Khu di tích lịch sử lịch sử Can Vang đang được thi công khẩn trương. Hạng mục thiết yếu phải làm là kè dọc bờ sông bằng bê tông đã gần như thể hoàn thành xong. Nhìn bờ kè chắc như đinh ấy chúng tôi kỳ vọng tới một khung cảnh hoành tráng của khu chiến địa vang lừng sử xanh sẽ trường tồn cho lớp cháu con mãi mãi tri ân. Khi được hỏi về kinh phí đầu tư xây dựng khu công trình xây dựng thì ông Hữu Kim, một người bạn của ông Mai Kháng cho biết thêm thêm luôn "Kinh phí 70 tỷ do nhà nước cấp". Nói rồi cả ông Kim và ông Kháng quay quồng giục chúng tôi tới thăm một khu công trình xây dựng khác cạnh đó cũng đang khẩn trương hoàn thành xong.
Bức tượng được xem là tượng Đức Ông Cả Đống Mai Đại Vương trong đền.
Đó là khu công trình xây dựng xây dựng Đền thờ Thái úy Lý Thường Kiệt cùng những vị thần và liệt sĩ là người con quê nhà ngay tại Khu di tích lịch sử lịch sử Can Vang, đền có kinh phí đầu tư xây dựng hơn 35 tỷ hoàn toàn do dân địa phương đóng góp. Ông Ngô Văn Thích, thủ từ trông coi Đền Can Vang, ngân nga đọc đôi câu đối (được người dân phục cổ) trước cửa đền chính "Âm phong Việt địa trung hưng thánh/ Danh trấn Nam thiên thượng đẳng thần" nghe như thấy vọng vang lời sông núi.
Lai lịch tên làng
Lại nhớ lúc mới tay bắt mặt chào nhau khi chúng tôi vừa bước chân vào nhà, ông Mai Kháng vừa rót nước mời khách vừa nói "Chẳng làng nào mang tên xấu như tên làng tôi". Tôi cãi "Em thấy tên làng mình là Phấn Động nghe hay đấy chứ bác". Ông Kháng nháy mắt nhìn tôi bảo "Tên làng tôi là Cứt Ngựa ông ạ".
Hơi ồ ngạc nhiên nhưng rồi tôi hiểu ra. Số là gần một ngàn năm trước khi đại quân Triều đình do Thái úy Lý Thường Kiệt về tụ quân bên dòng Như Nguyệt. Đại quân về đóng trại dĩ nhiên là có nhiều ngựa chiến. Những con ngựa chiến được tập trung một chỗ để chăm nuôi và rèn chiến. Ngựa nhiều nên phân ngựa thải ra cũng vô kể. Sau trận chiến người dân nơi đây trở về làng xóm cũ quét dọn và sắp xếp rồi hình thành làng mới và bà con cứ "hồn nhiên" kiểu thấy sao nói vậy mà gọi tên làng mới là "Bãi cứt ngựa" hay "Làng Cứt Ngựa".
Nhưng nghe cũng chưa ổn nên từ từ người dân đọc chệch "Cứt Ngựa" thành "Cát Cựa" cho nó đỡ sái miệng. Ông Mai Kháng lý giải "Trong nghĩa của chữ cổ thì Cát nghĩa là phân, còn Cựa nghĩa là Động". Từ cách lý giải nôm na ấy người dân lại gọi tên làng là "Phân Động". Nhưng lại rồi nghe gọi Phân Động vẫn chưa hết sái miệng nên ở đầu cuối tên gọi làng thoạt nghe rất hoa mỹ là "Phấn Động" ra đời cho tới tận ngày này.
Đê và sông Cầu (Đoạn sông Như Nguyệt xưa).
Pho tượng đá xanh về hai người đàn bàChùa Đông Quy hay còn gọi là Chùa Phấn Động cũng như bao chùa làng khác nhưng lại khác ở chỗ "độc nhất vô nhị". Điều độc nhất vô nhị đó ấn tượng ngay vào mắt chúng tôi khi tới thăm chùa. Một ngôi chùa bình dị nằm ngay dưới chân đê sông Cầu. Mặt chùa hướng lên đê nên vào chùa đồng nghĩa với việc tất cả chúng ta phải xuống dốc. Hết dốc là tới cửa chùa.
Đón chúng tôi ở chân dốc và mời vào thăm chùa là một vị sư nữ. Bà có dáng người nhỏ nhắn nhưng bù lại sư cô Thích Đàm Tĩnh lại là người giản dị, vui vẻ và khá am tường chuyện làng chuyện xưa. Ở làng Phấn Động hay ở xã Tam Đa có chuyện mới hay chuyện cũ sư cô đều nắm rõ. Nắm rõ rồi thì sư cô đem hiểu biết của tớ để giảng giải cho những người dân khác, nhất là khách nơi xa đến như chúng tôi.
Ngay trước cửa chùa Phấn Động, đúng là hai bên bậc thềm bước lên chùa, có hai pho tượng nhỏ đặt ở hai bên. Hướng nhìn của hai pho tượng này là trông vào nhau. Sư cô Thích Đàm Tĩnh thấy chúng tôi có vẻ như thể lạ bởi thực tình xưa nay chẳng có ngôi chùa làng nào ở nước Việt lại sở hữu hai pho tượng tạc hai hình người đàn bà được đặt trang trọng ở vị trí tôn giáo cả nên bà cũng nghỉ chân chưa vội bước vào chùa. Sư cô nhìn chúng tôi đang hỏi nhau về hai pho tượng lạ này. Bà im re chờ chúng tôi hết "tranh cãi" mới lên tiếng.
Đê và sông Cầu (Đoạn sông Như Nguyệt xưa)
Thì ra cũng hồi đại quân nhà Lý về đây chặn giặc. Ngoài chuyện lo lương thảo cho binh sĩ ra thì vấn đề lo cỏ cho ngựa chiến ăn cũng là một khâu quan trọng. Vậy là đàn bà con gái khắp những làng xóm quanh vùng được lôi kéo đi cắt cỏ cho ngựa. Ngựa chiến được ăn no cỏ nên có đủ sức tham gia đánh giặc.
Sau này khi nước yên bình người dân nơi đây đã chọn đá xanh trên núi cao, một thứ đá bền chắc mang về tạc nên hai pho tượng đàn bà tượng trưng cho những người dân đàn bà con gái xưa đã ngày đêm cắt cỏ nuôi ngựa chiến.
Cách tạc và vị trí đặt của hai pho tượng phụ nữ bằng đá điêu khắc ở trước cửa chùa có lẽ rằng là hình thức khôn khéo nói được công lao tuy nhỏ nhoi của những người dân đàn bà con gái và cũng là người dân dễ nhận ra nhất bởi đàn bà con gái thời phong kiến thường bị xem thường nên dù được dân gian xem là "Dân thánh" cũng không được đặt thờ trong đền. Chỉ tiếc chẳng hiểu vì nguyên do gì mà hai pho tượng đá xanh đó lại "bị" phủ lên một lớp nước xi măng?
Đến những chiến binh làng chài và vị võ tướng dân gianVào thời điểm quyết liệt nhất của trận chiến phòng thủ trên phòng tuyến sông Như Nguyệt, Thái úy Lý Thường Kiệt đã phải lôi kéo tối đa lực lượng của tớ để chặn giặc. Tham gia vào lực lượng ấy phải kể tới "Đội thủy binh làng chài". Dưới sự chỉ huy của Ông Cả Đống Mai, một ngư dân trong làng, rất đông thanh niên trai tráng từ những làng như: Làng Chài, Thọ Chiền, Thiềm Xuyên… gọi nhau xung phong gia nhập "Đội thủy binh làng chài".
Đê và sông Cầu (Đoạn sông Như Nguyệt xưa)
Chuyện kể rằng: Khi mới thành lập Ông Cả Đống Mai đã cho những người dân bắc loa đi khắp những làng lôi kéo, lời lôi kéo như sau "Đàn ông gậy tày gậy mấu/ Đàn bà bị trấu bị tro/ Ra trước cửa Ngò/ Đánh nhau với giặc". Ông Mai Kháng giảng giải thêm "Ý của câu đàn bà bị trấu bị tro là lôi kéo chị em lấy trấu lấy tro nhà bếp đóng vào bao để làm "áo giáp" cho quân sĩ và đội thủy binh. Còn Cửa Ngò đó đó là nơi cửa dẫn nước sông Như Nguyệt vào cánh đồng làng. Chỗ này khá hiểm yếu nên đội thủy binh chọn làm nơi dụ bè mảng chở quân Tống vào đó để tiêu diệt".
Với sở trường bơi lặn của tớ những chiến binh trong đội thủy binh đã tả xung hữu đột, dùng dao, mác đâm thủng bè mảng của giặc Tống. Rồi trong làn nước lạnh những tay dao tay gươm thủy binh lại vung lên tiêu diệt. Trong khi đó dân binh khác đã cùng quân sĩ ta phóng hỏa đốt những phên rơm được dựng sẵn khắp bờ sông. Lửa cháy kinh hoàng, sức chiến đấu mãnh liệt của quân dân ta đã làm giặc Tống hoảng loạn.
Không may giữa lúc trận chiến ác liệt ấy Ông Cả Đống Mai bị tử trận. Sau thắng lợi, khi ca khúc khải hoàn người dân làng chài đã đưa Linh vị Ông Cả Đống Mai vào phối thờ ở đền làng (Đền Phấn Động lúc bấy giờ) và tôn ông là thánh với tên gọi "Đức Ông Cả Đống Mai Đại Vương" nghĩa là "Trợ thắng dương vũ đại vương". Có câu rằng "Sống là danh tướng chết là thần/ Xưa nay chưa dễ mấy ai bằng/ Cho nên đất thánh sinh hào kiệt/ Tiếng để ngàn thu đấng trung thần".
Tác giả và những ông Mai Kháng, Hữu Kim và Thái Mại.
Đền Phấn Động là một ngôi đền cổ, có tuổi đời chừng hơn 1500 năm. Trước đó thờ những vị thần linh được nhân dân tôn sùng. Sau khi Đức Ông Cả Đống Mai Đại Vương được phối thờ tại đây thì âm hưởng rất linh của đền càng vang lừng. Nghe đâu như pho tượng tạc một vị võ tướng uy nghi đặt trong "Cung cấm" trong đền đó đó là tượng Đức Ông Cả Đống Mai Đại Vương? Đền Phấn Động được công nhận là "Di tích lịch sử cấp quốc gia" năm 1988.
Trò chuyện ngay trước cửa đền, với khoảng chừng trống gian là loại sông Cầu (Sông Như Nguyệt xưa) chảy qua, ông từ của đền là Trần Thọ Mậu cho chúng tôi biết "Trong đền có bức tranh khá dài rộng được treo trang trọng, bức tranh miêu tả "Phòng tuyến sông Như Nguyệt" cùng sơ đồ chiến trận". Thêm nữa, đền Phấn Động còn tồn tại tấm bia "Trình đại khoa bi" ghi tên tuổi bậc hiền tài của làng là Tiến sĩ Trịnh Đồ, đậu Đệ tam giáp đồng tiến sĩ năm 1547.
Vậy có thơ rằng "Quê hương Phấn Động/ Tú khí tỏa bay/ Danh cao đỉnh giáp/ Quan khắp trong ngoài/ Hiền tài sáng chói/ Vang tiếng mọi nơi".
Báo điện tử Dân Việt mở phân mục "Kể chuyện làng" từ 4/3/2022. Chuyên mục dành riêng cho tất cả những tác giả chuyên và không chuyên có tình yêu với làng quê và muốn chia sẻ câu truyện thật của tớ với bạn đọc.
Bài viết phải không được đăng tải trên bất kì phương tiện thông tin đại chúng hoặc ấn phẩm nào. Các tác giả vui lòng ghi rõ họ tên, bút danh (nếu có), địa chỉ liên hệ, email, số điện thoại, số tài khoản nhận nhuận bút.
Các nội dung bài viết hay nhất, chất lượng nhất sẽ được lựa chọn để trao phần thưởng 2 tháng/lần.
Bài viết cộng tác với phân mục "Kể chuyện làng" xin gửi về email: ; ĐT liên hệ: 0903226305.
Rất mong được sự hợp tác, cộng tác của quý bạn đọc, của tác giả!
Bắc Ninh, đầu tháng 12 năm 2022
