Thủ Thuật về Truyền thông ảnh hưởng đến hành vi Chi Tiết
Bùi Nhật Dương đang tìm kiếm từ khóa Truyền thông ảnh hưởng đến hành vi được Update vào lúc : 2022-07-27 23:28:02 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI VỚI NGƯỜI TRẺ VÀ GIA ĐÌNH TRẺ: NHỮNG HỆ LỤY NHÌN TỪ GÓC ĐỘ TÂM LÝ HỌC
Lm. Giuse Têrêsa Trần Anh Thụ
WHĐ (20.12.2022) – Không thể phủ nhận, Tính từ lúc lúc những phương tiện truyền thông phát triển cùng với cuộc cách mạng Internet, đời sống xã hội đã có những thay đổi thật rõ nét theo khunh hướng tích cực và phát triển. Những khái niệm mới về truyền thông cũng khởi đầu xuất hiện cùng với sự phát triển này. Nói khác hơn, truyền thông đã khởi đầu một cuộc chuyển tiếp từ truyền thống sang những phương pháp tân tiến. Sự chuyển tiếp này là sự việc phát triển. Tuy thế, nó cũng để lại quá nhiều những hệ lụy. Từ tầm nhìn của tâm lý học, nội dung bài viết này xin được góp một tầm nhìn về một số trong những hệ lụy của nó trên những người dân trẻ và những mái ấm gia đình trẻ thời đại @ này.
1. Một số khái niệm
1.1 Truyền thông
Từ ngữ “truyền thông” (communication) bắt nguồn từ gốc tiếng Latinh “communicare” với ý nghĩa là chia sẻ, truyền tải, truyền đạt. Truyền thông, vì thế, được định nghĩa như quá trình chia sẻ, truyền tải tài liệu, thông tin, ý tưởng, ý nghĩ, ý kiến hoặc tri thức... từ một người hoặc nhóm người đến một người hoặc nhóm người khác. Qua quá trình tương tác qua lại này, hai bên sẽ hiểu biết nhau hơn, hoặc thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi.
Quá trình truyền thông gồm có những yếu tố cơ bản sau:
- Nguồn: là yếu tố mang thông tin và khởi xướng quá trình truyền thông. Nói cách khác, đây là người phát thông tin.
- Thông điệp: là nội dung thông tin được trao đổi từ nguồn phát đến đối tượng tiếp nhận thông tin.
- Kênh truyền thông: là những phương tiện, con phố, phương pháp chuyển tải thông điệp từ nguồn phát đến đối tượng tiếp nhận.
- Người nhận: là thành viên hay nhóm người tiếp nhận thông điệp trong quá trình truyền thông.
- Phản hồi: là thông tin ngược, là loại chảy của thông điệp từ người nhận trở về nguồn phát.
- Nhiễu: là yếu tố gây ra sự sai lệch thông tin trong quá trình truyền thông.
1.2 Truyền thông xã hội
Theo Andreas Kaplan và Michael Haenlein, truyền thông xã hội là “những ứng dụng Internet xây dựng trên nền tảng công nghệ tiên tiến và lý tưởng của web 2.0, tạo điều kiện cho việc kiến thiết và trao đổi thông tin của người tiêu dùng”[1].
Murphy[2] nhận định rằng truyền thông xã hội đơn giản là công cụ truyền thông mà công chúng hoàn toàn có thể tạo ra và trao đổi thông tin trên mạng internet.
Theo tác giả Nguyễn Khắc Giang, cần lưu ý sự khác lạ giữa truyền thông xã hội (social truyền thông) và social (social network). Theo tác giả, “Về mặt bản chất công nghệ tiên tiến, hai khái niệm này đều cùng chỉ một bản thể: đó là những website nhờ vào nền tảng web 2.0 để giúp người tiêu dùng hoàn toàn có thể tạo lập và truyền tải thông tin. Tuy vậy, thuật ngữ truyền thông xã hội mang nghĩa rộng hơn, bao hàm cả phương tiện lẫn nội dung, trong khi social nhấn mạnh vấn đề nhiều hơn nữa đến nền tảng công nghệ tiên tiến tạo ra nó”[3].
Truyền thông xã hội là phương thức nhờ vào sức mạnh phủ rộng và tương tác mạnh mẽ và tự tin của những social phổ biến như: Meta, Youtube, Linkedln, Blog, Forum... để truyền đi những thông điệp. Với đặc tính đa chiều, không khí tương tác rộng, kênh truyền thông xã hội truyền tải thông điệp nhanh hơn, Viral rộng rãi hơn và mạnh mẽ và tự tin hơn. Đồng thời, kênh truyền thông này còn tạo được sự tương tác mạnh mẽ và tự tin đối với công chúng.
Tóm lại, truyền thông xã hội cũng gồm có những yếu tố của truyền thông. Hệ thống social đó đó là kênh truyền thông đặc biệt của quá trình truyền thông xã hội. Vì thế, hoàn toàn có thể nói rằng những ảnh hưởng của kênh truyền thông này cũng bao hàm trong những hệ lụy của truyền thông xã hội được đề cập tới trong nội dung bài viết.
1.3 Người trẻ trong toàn cảnh của truyền thông xã hội
Trong toàn cảnh của truyền thông xã hội, người trẻ tuổi/người trẻ được hiểu rộng hơn so với quy chuẩn theo sự phát triển của tâm lý và thể lý. Ở nhiều nước trên thế giới và tại Việt Nam theo Nghị định 27/2022/NĐ-CP, người tiêu dùng Internet dưới 14 tuổi và chưa tồn tại chứng tỏ nhân dân/thẻ căn cước công dân/hộ chiếu, người giám hộ hợp pháp như cha, mẹ sẽ quyết định việc đăng ký thông tin thành viên của tớ để thể hiện sự được cho phép và phụ trách trước pháp luật về việc đăng ký đó.
Như vậy, trẻ em dưới 14 tuổi dùng social phải được cha, mẹ đồng ý và nếu đồng ý, chính cha, mẹ sẽ dùng thông tin thành viên của tớ để đăng ký tài khoản cho con trên social. Nói cách khác, từ 14 tuổi trở lên, trẻ hoàn toàn có thể tham gia vào social, họ hoàn toàn có thể tiếp cận thông tin của truyền thông xã hội.
Tình trạng này đã được quan tâm từ nhiều quốc gia. Tại một số trong những nước thuộc liên minh Châu Âu, việc nâng độ tuổi người tham gia hợp pháp từ 13 lên 16 tuổi đã và đang từng được đặt ra. Trong thực tế, lúc bấy giờ ở Việt Nam, số trẻ em dưới 14 tuổi tham gia những social không phải là ít. Việc tham gia của những em hầu như không được sự trấn áp của phụ huynh.
Nói tóm lại, khái niệm người trẻ trong nội dung bài viết sẽ nói tới những người dân từ dưới tuổi trưởng thành đã và đang tham gia vào social.
1.4 Gia đình trẻ
Theo luật hiện hành của Việt Nam, những bạn nữ 18 tuổi và nam 20 tuổi đủ điều kiện để kết hôn. Như thế, những mái ấm gia đình kết hôn khi đủ tuổi theo luật trong trong năm đầu đời hôn nhân gia đình được gọi là những mái ấm gia đình trẻ. Bởi họ là những người dân vẫn đang trong độ tuổi của những người dân trẻ.
Tuy nhiên, tính từ “trẻ” cũng hoàn toàn có thể hiểu là “mới vào nghề”. Vì thế, chúng tôi cũng hạn định trong nội dung bài viết về cả những mái ấm gia đình dù không hề nằm trong độ tuổi “người trẻ” nhưng mới chỉ sống đời sống hôn nhân gia đình và mái ấm gia đình trong thời gian ngắn.
2. Những hệ lụy
2.1 Những hệ lụy trên người trẻ
Mùa hè năm 2014, liên đoàn Thanh Sinh Công Sài gòn đã tổ chức Đại hội với chủ đề: “Thời social - Sinh viên tìm kiếm giá trị thật”. Sau những ngày thao tác cùng nhau qua việc quan sát, thảo luận, tìm hiểu thực trạng sử dụng Mạng xã hội lúc bấy giờ, cũng như những ảnh hưởng của nó đối với người trẻ tuổi những bạn đã ra tuyên bố chung:
“Chúng tôi nhận thức được rằng, social góp thêm phần quan trọng trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của con người.
Lợi ích của social là truyền tải và thu nhận thông tin, link những quan hệ, học tập nghiên cứu và phân tích, chia sẻ cảm xúc suy nghĩ một cách tự do, phục vụ cho việc làm và môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của từng người.
Tuy nhiên, bên gần đó, sử dụng social không đúng cách, dẫn đến nhiều mối đe dọa và ảnh hưởng lớn đến đời sống của người trẻ tuổi như: Nghiện social, mất thời gian cho những việc khác, lơ là những mối tương giao trực tiếp với mọi người xung quanh, sống ảo tưởng, ảnh hưởng đến sức khỏe, giảm trí nhớ, thông tin thành viên bị sử dụng theo cách mình không thể trấn áp. Điều nguy hiểm nhất là không phân định được giá trị ảo - thật trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường”. Bài viết này xin được góp thêm cách rõ hơn dưới góc nhìn tâm lý về những hệ lụy này.
2.1.1 Sự phát triển nhân cách lệch lạc
a. Nhân cách ái kỷ
Trong tác phẩm “Hành trình tự do”, tác giả nhận định: “Các nhà tâm lý trị liệu cũng như thần học đều rất quan tâm đến sự ái kỷ đáng sợ đang ngày càng tăng trong thời đại lúc bấy giờ, đó là một thứ não trạng quy ngã chỉ quan tâm đến môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường và cảm xúc của tớ. Kẻ ái kỷ thì sa sút ý thức tội lỗi một cách nghiêm trọng, chính bới tha nhân và quyền lợi của tha nhân chẳng có nghĩa lý gì đối với họ. Chỉ mình họ mới đáng kể. Mọi người khác chỉ là công cụ để họ sử dụng và đáp ứng nhu yếu của tớ. Họ chỉ quan tâm đến cảm xúc, kế hoạch và khát vọng của tớ, chứ không hề quan tâm đến ai khác. Vì thế, khi họ theo đuổi tiềm năng của tớ, nếu có ai bị giẫm đạp hay bị tổn thương, thì điều đó chẳng hề làm họ đau đớn. Thậm chí, họ cũng không sở hữu và nhận ra sự khốn khổ của những người dân bị tổn thương. Cảm thấy điều gì có lợi cho mình là họ làm, mặc kệ người khác có bị thiệt hại và tổn thương hay là không. Nếu có điều gì trở ngại vất vả, thì cần gì phải nỗ lực, mặc kệ sự phiền hà mà người khác phải chịu. Thậm chí kẻ ái kỷ cũng tránh việc phải biện minh cho mình. Họ đâu nên phải nói: “Cảm xúc của người khác chẳng có gì quan trọng!” chính bới họ ít khi nhận ra cảm xúc bị tổn thương của người khác. Họ quan tâm về mình đến mức, họ khó nhận ra nỗi đau và nụ cười của tha nhân. Thế giới của kẻ ái kỷ khởi đi từ chính mình và cũng kết thúc nơi mình”[4].
Tuy thế, tất cả chúng ta cũng cần phải phân biệt với “ái kỷ sơ khai” (primary narcissism) theo Sigmund Freud viết trong bài “Ông hoàng sơ sinh” (1914) về quá trình đầu tiên của một đứa trẻ sơ sinh. Theo M. Barnett[5], “Trẻ sơ sinh nên phải tự yêu mình và ích kỷ khi mới sinh ra, đây là một cơ chế tiến hóa, tương hỗ cho những nhu yếu cơ bản của chúng được đáp ứng, giúp chúng tồn tại”.
Như vậy, xu hướng ái kỷ là vấn đề mà mọi tất cả chúng ta đều đã trải qua lúc còn là một trẻ nhỏ, nhằm mục đích giúp tất cả chúng ta sinh tồn và phát triển. Jeffrey Kluger nêu ra ba đặc điểm, mà ông gọi là “hạt giống của chứng ái kỷ” hoàn toàn có thể phát triển thành chứng rối loạn nhân cách ở người trưởng thành. Đó là: thiếu đồng cảm, thiếu kĩ năng trấn áp ham muốn và thiếu sự ăn năn hối lỗi. Nhưng điều lo ngại là nếu trong quá trình trưởng thành, cơ chế này sẽ không được định hình và uốn nắn thì nó hoàn toàn có thể dẫn tới chứng rối loạn nhân cách ở người trưởng thành.
Các nhà tâm lý học mới gần đây đã chú ý việc selfie hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng không tốt, thậm chí hoàn toàn có thể gây nghiện và làm tăng sự ái kỷ của thành viên đó. Nguyên do chứng ái kỷ gắn sát với lối sống xa hoa, chú trọng hình ảnh, nổi tiếng. Trường hợp của Danny Bowman, 19 tuổi, sống ở Anh, bị nghiện chụp hình selfie là một ví dụ. Do những phản hồi chê bai về những tấm hình selfie, cậu đã đi đến mức tự tử. Tiến sĩ David Veal, một nhà tâm thần học phụ trách chữa trị cho Danny, cho biết thêm thêm trường hợp của Danny khiến ta không thể phủ nhận tính nghiêm trọng của vấn đề. “Đây không đơn thuần là sự việc phù phiếm nữa. Nó là một căn bệnh tâm lý dẫn tới tỉ lệ tự tử rất cao”.
Trào lưu gắn sát đời sống với social của người trẻ Việt Nam hoàn toàn có thể cũng đang là sự việc góp thêm phần cho việc hình thành nên những nhân cách của một thế hệ trẻ tự yêu mình, ít hòa nhập với xã hội.
b. Nhân cách dửng dưng
Nhà tâm lý học thành viên Alfred Adler (1870-1937) nhận định rằng, thiếu “sự quan tâm xã hội” đó đó là tình trạng thiếu lành mạnh mẽ và tự tin của sức khỏe tâm thần. Nó có rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn dẫn đến tình trạng: thất bại, thần kinh, điên loạn, nghiện ngập, tự tử.... Mục tiêu của những người dân này là vinh quang cho riêng họ. Theo ông, những “quan tâm xã hội” là kết quả của tất cả hai quá trình bản năng và học tập. Dù nó đã được lập trình sẵn, nhưng nếu không được nuôi dưỡng và phát huy, nó sẽ biến mất dần.
Theo ông, thiếu hay đầy đủ “sự quan tâm và hứng khởi xã hội” sẽ dẫn tới 4 type nhân cách: 1) người thích điều khiển người khác: hay gây gổ, gạt bỏ người khác để đạt được mục tiêu của tớ; gây sức ép với người khác nhiều khi bằng con phố nghiện ngập, rượu chè và tự sát. 2) Người lệ thuộc: ít nhiệt huyết, mệt mỏi, suy nghĩ tiêu cực, dễ mắc chứng phobie, ám ảnh, loạn thần kinh, mất trí nhớ. 3) Người tránh mặt: chạy trốn mọi người, co cụm, cô lập. 4) Người có lợi cho xã hội: suy nghĩ lành mạnh.
Khi những người dân trẻ tham gia vào mạng truyền thông xã hội, họ “bơi” trong một thế giới tràn ngập những hình ảnh và thông tin mà người ta cũng chẳng có đủ thời gian để đọc, để xem xét một cách đầy đủ. Nhìn từ bên phía ngoài, xem ra những người dân đang tham gia vào khối mạng lưới hệ thống truyền thông này biết nhiều vấn đề, sự kiện. đang ra mắt trên thế giới; nhưng có rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn chai lỳ cảm xúc trước những điều đang tràn ngập cạnh bên mình và trở thành những người dân sống dửng dưng trước mọi vấn đề, mọi con người mà người ta gặp gỡ.
Những nút “like” được nhấn vội vàng chỉ để nhằm mục đích cho những người dân khác thấy mình nhạy tin, biết chuyện. Bên cạnh những nút “like”, những nút “share” cũng khá được bấm một cách vô tội vạ, trong cả những lúc họ cũng chưa chắc như đinh đủ thông tin đó là gì cách sâu xa. Những nút “like” và “share” này, tự nó, không phải là nguyên nhân; chính những người dân đang sử dụng nó là nguyên nhân chính. Bởi lẽ, họ đang muốn chứng tỏ mình là người nhạy tin, hiểu biết... trong thực tế, hành vi của tớ đã cho tất cả chúng ta biết họ cần đám đông ủng hộ nhưng lại thiếu mất sự quan tâm xã hội cách đích thực. Chính sự thiếu quan tâm đủ, thiếu đồng cảm cho những vấn đề xã hội, những con người, những sự kiện mà người ta đang “like” và “share” đã cho tất cả chúng ta biết sự dửng dưng của tớ.
c. Nghiện ngập và lệ thuộc
Nghiện là sự việc lặp lại liên tục của một hành vi mặc kệ hậu quả xấu. Nghiện ngập làm hư hỏng thể xác, tiền bạc, tâm trí và thanh danh của con người và mái ấm gia đình họ.
Khái niệm nghiện ngập đã có nhiều thay đổi trong thời gian mới gần đây. Từ chỗ khái niệm đó chỉ sự lệ thuộc vào chất gây nghiện như rượu, thuốc lá, nhiều chủng loại ma túy và nhiều chủng loại thuốc gây nghiện tương tự. đến chỗ khái niệm này chỉ cả những người dân lệ thuộc vào những thứ khác ví như: cờ bạc, tình dục, shopping. và mới gần đây, là việc sử dụng smartphone, internet, facebook.
Cho tới nay, chưa tồn tại mã bệnh nghiện social, nghiện điện thoại thông minh, nghiện máy tính nối mạng Internet. Tuy thế, nhờ vào thực tế, nhiều nhà nghiên cứu và phân tích khởi đầu nhận thấy rằng nét tính cách trầm cảm và việc tự hạ thấp bản thân liên quan đến việc sử dụng và nghiện facebook. Qua quan sát và số liệu thực, người ta thấy ngày càng nhiều bạn trẻ phải nhập bệnh viện tâm thần điều trị bệnh trầm cảm, hoang tưởng vì chứng nghiện social, sử dụng điện thoại liên tục nhiều giờ. Điều này khiến nhiều người không khỏi giật mình vì thói quen “ôm” điện thoại, máy tính, vào social đã trở nên phổ biến ở cả trẻ em lẫn người lớn.
Nghiện ngập tự nó dẫn đến những hành vi lệ thuộc vào chất gây nghiện. Cũng thế, việc nghiện ngập công nghệ tiên tiến truyền thông quá nhiều sẽ gây ra tình trạng phụ thuộc. Đối với nhiều người trẻ và khắp cơ thể trưởng thành, social đã trở thành một thói quen, đam mê hằng ngày không thể thiếu, dễ dẫn tới hiện tượng kỳ lạ “nghiện” ở nhiều bạn trẻ, lúc không trấn áp được thói quen này. Điều này khiến họ bỏ quên thời gian dành riêng cho học tập, việc làm, dần biến họ thành những người dân phụ thuộc và bị thao túng thời gian, thậm chí cả quyền riêng tư, sức khỏe, vật chất... Ví dụ, khi gặp vấn đề nào trở ngại vất vả thì điều đầu tiên họ nghĩ tới là “google” và tìm kiếm thông tin. Khi bị lệ thuộc vào những thiết bị công nghệ tiên tiến truyền thông, người trẻ sẽ dần cảm thấy không thể thiếu và rời xa được những thói quen này; cảm hứng thân mật, trò chuyện với bố mẹ, người thân trong gia đình và bạn bè sẽ dần mất đi; chúng thường có xu hướng phản ứng kinh hoàng khi bị ngăn cản chơi và sử dụng những thiết bị công nghệ tiên tiến này, không nghe bất kể điều gì từ ba mẹ chúng.
Sự lệ thuộc này sẽ không hiểu theo nghĩa của chẩn đoán những dạng rối loạn nhân cách lệ thuộc; nhưng đó là rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn tiềm ẩn cho những mái ấm gia đình trẻ. Chúng tôi sẽ bàn tới ở phần sau.
Theo đánh giá của Chuyên Viên, việc nghiện ngập social hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng, khiến khối mạng lưới hệ thống não bộ của con người hoạt động và sinh hoạt giải trí mất cân đối, giảm kĩ năng tiếp thu, gây những không bình thường về tâm lý, thậm chí dẫn tới tâm thần. Dù nghiện ngập là một thứ bệnh làm đảo lộn khối mạng lưới hệ thống dây thần kinh não bộ, đặc biệt ở giới thanh niên; nhưng sự biến hóa này sẽ không phải vĩnh viễn nếu hiểu biết sâu xa vấn đề ta hoàn toàn có thể cải tổ và sửa chữa.
d. Sống ảo
Một vài nghiên cứu và phân tích mới gần đây đã cho tất cả chúng ta biết, việc lệ thuộc vào những thiết bị công nghệ tiên tiến truyền thông sẽ khiến người trẻ gặp nhiều vấn đề về mặt cảm xúc, kỹ năng xã hội... Đặc biệt, khi bị lệ thuộc vào những công nghệ tiên tiến truyền thông, hay đúng chuẩn hơn là social, người trẻ thường xa lánh với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường bên phía ngoài, gặp vấn đề khi tiếp xúc, những kỹ năng sống cũng trở nên mất dần đi. Đối với quá nhiều người, việc tiếp xúc và tiếp xúc bằng ngôn từ, cử chỉ là vấn đề vô cùng quan trọng, nhưng khi bị lệ thuộc vào thế giới công nghệ tiên tiến và social, môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của trẻ sẽ trở nên đơn giản, vắn tắt, khá đơn điệu và nhàm chán, những kỹ năng xã hội gần như thể không còn.
Điều đáng nói, khi người trẻ có kỹ năng xã hội kém, họ sẽ cảm thấy rất khó để tiếp xúc với mọi người vì thế sẽ co mình lại, rất dễ cảm thấy đơn độc, trầm cảm và xa lánh môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Theo ThS. Trần Mạnh Hoàng, họ dần bị rơi vào ảo giác: ăn, ngủ, nằm mơ… trong thế giới ảo, cứ như vậy chúng tách biệt với thế giới bên phía ngoài và rơi xuống những hố sâu mà chúng không còn phản kháng gì. Và khi chúng bước ra môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường thực, tâm lý đơn độc, bơ vơ, hoang mang lo ngại và sợ hãi là vấn đề dễ hiểu.
Đàng khác, bước vào thế giới social, người trẻ sống trong một thứ ảo tưởng quyền lực, ảo tưởng về sức mạnh bản thân. Trong social, họ hoàn toàn có thể tô vẽ về bản thân họ theo cách của tớ muốn từ vóc dáng, thể hình cho tới tính cách, năng lực và nhiều thứ khác mà người ta mong ước... cũng không sao.
Tại Hội thảo “Tác động của Mạng xã hội tới tâm lý người tiêu dùng” mới gần đây, những nhà trình độ ở Việt Nam đã chú ý những tín hiệu từ nghiện social đến sống ảo; từ từ phát triển thành những bệnh lý tâm thần như trầm cảm và đặc biệt là hoang tưởng.
Một vài kết quả và nhận định từ Dailymail đã cho tất cả chúng ta biết: thế giới số đang làm thay đổi xã hội theo cách khiến tất cả chúng ta có cảm hứng như đang bị giám sát. Mọi hành vi của tất cả chúng ta đang bị theo dõi và mọi việc tất cả chúng ta làm được ghi lại theo cách nào đó qua internet. Điều đó hoàn toàn có thể gây ra cảm hứng lo âu về việc có ai đó muốn gây hại cho bạn hoặc theo dõi bạn[6]. Chứng hoang tưởng hoàn toàn có thể được phân loại từ nhẹ tới nặng, từ ảo tưởng tới những nghi ngờ phóng đại. Người trẻ có rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn cao nhất vì họ sử dụng social nhiều[7]. Theo báo cáo, 18.778 trẻ em từ 11 đến 18 tuổi ở Anh và xứ Wales đã được nhập viện vì tự gây tổn thương vào năm 2015-2022 - tăng 14% so với năm trước. Mạng xã hội bị xem là nguyên nhân về sự ngày càng tăng tỷ lệ tự làm hại ở người trẻ tuổi[8].
Evgeny Morozov trong cuốn sách The Net Delusion (Ảo tưởng trên mạng) chỉ trích rằng, những social đã tạo ra một thế hệ của những “slacktivists” (một khái niệm mới xuất hiện, chỉ những người dân chỉ tham gia những hoạt động và sinh hoạt giải trí xã hội bằng phương pháp update status hoặc trang hoàng blog với những lời lẽ đãi bôi, thay vì nhảy vào hoạt động và sinh hoạt giải trí thật sự). Mạng xã hội đang khiến con người trở nên chây lười và sống trong sự ảo tưởng rằng hành vi nhấn chuột cũng tương đương với việc tham gia một hoạt động và sinh hoạt giải trí nhân đạo cần đến sự đóng góp tiền bạc và thời gian.
Nói cách khác, thế giới của social được cho phép họ vượt ra khỏi sự tự ti vốn có của tớ. Nó cho họ cái quyền được thể hiện mình như mình yêu thích và rất tự tin để thực hiện vì nó ảo. Họ cảm thấy tôi đã có được sức mạnh hơn trong đời thực, mình có những quyền lực riêng trong thế giới ảo này và được quyền sử dụng quyền lực đó. Chính khi sống trong một thế giới ảo mà từ từ hành vi và ứng xử của người trẻ cũng từ từ thay đổi mỗi ngày.
e. Thay đổi hành vi và ứng xử bạo lực
Các tác giả H. Long, Phạm Ngọc và Quỳnh Hương trong nội dung bài viết “Tội đồ truyền thông”[9] ghi nhận: theo thống kê, toàn nước lúc bấy giờ có tầm khoảng chừng 5 triệu người trò chơi play online thường xuyên, trong đó có tầm khoảng chừng 1 triệu trò chơi thủ chuyên nghiệp. Số trò chơi online người Việt Nam hoàn toàn có thể chơi là 35, trong đó, 27/35 trò chơi mang tính chất chất bạo lực (77%), 9/27 trò chơi bạo lực (33%). Ở góc nhìn nhập vai trong những trò chơi bạo lực, có tới 10/27 trò chơi có góc nhìn nhập vai không rõ ràng (đâm chém, bắn giết không phân biệt tốt xấu).
Đàng khác, tràn lan trên internet và những trang social những thông tin, những bài hát, những video clip mang tính chất chất bạo lực, cổ võ lối sống tự do tình dục, ... Chúng nhiều đến độ, khi người trẻ nhìn thấy chúng, họ coi đó là những điều thông thường. Những điều không bình thường đã trở thành điều thông thường và sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hành vi và những ứng xử của người trẻ.
Ở tầm nhìn của tâm lý học, thông qua những social, truyền thông xã hội đang làm thay đổi hành vi và ứng xử của quá nhiều người. Theo Watson, một hành vi xuất hiện khi xuất hiện kích thích. Tự nó, đó là một phản xạ có điều kiện. Hành vi đó, theo quan niệm của Thorndike và Skinner, sẽ tiếp diễn hoặc ngừng lại bởi chính vì sự ủng hộ hoặc cản trở nó.
Tâm lý đám đông đang có ảnh hưởng rất lớn trong tiến trình dẫn dắt hành vi của người trẻ. Hiện tượng tâm lý đám đông hoàn toàn có thể là những sự kiện và hiện tượng kỳ lạ đang ra mắt và thu hút họ; cũng hoàn toàn có thể là những sự kiện đời thường, những nhân vật nổi tiếng. Thông thường, những thông tin từ ảnh hưởng của đám đông thường rất mơ hồ, khó lường định và thiếu sót. những lại rất dễ bị dụ dỗ và mê hoặc. Và không riêng gì có như vậy, những hành vi của đám đông cũng là hiện tượng kỳ lạ dễ bị mê hoặc người trẻ. Họ “ném đá” nhau mà tránh việc phải biết sự thực đàng sau tất cả là gì. Họ bày tỏ thái độ với tất cả mọi vấn đề; thậm chí có vấn đề chẳng quan trọng và chẳng liên quan đến họ. Chỉ cần đông người là đủ.
Nguy hiểm hơn, việc thường xuyên trò chơi play online và sống trong ảo giác sẽ gây ra những hành vi dần ảnh hưởng đến đạo đức, làm tha hóa nhân cách, lệch lạc về nhận thức, từ đó dẫn đến những hành vi tiêu cực, hoàn toàn có thể hủy hoại tương lai của người trẻ tuổi. Tình trạng bạo lực học đường, xâm hại tình dục, trộm cắp. xuất hiện ngày càng nhiều cũng một phần có nguyên do từ những phim ảnh đồi trụy, kích động bạo lực trên internet, những trò chơi khuyến khích con người hóa giải xích míc bằng việc “thanh toán” lẫn nhau; thậm chí có những bạn trẻ chết trên bàn phím vi tính vì bỏ ăn, quên ngủ để trò chơi play. Thói quen và những hành vi không bình thường mang tính chất chất bạo lực đó cũng đang được hành xử ngay trong thế giới thực khi mà những người dân trẻ đã bị nhiễm cách ứng xử từ sự biến hóa hành vi của tớ từ thế giới mạng mà người ta đã và đang tham gia mỗi ngày.
Hội đồng Giáo hoàng về truyền thông xã hội cũng xác quyết: “Các phương tiện truyền thông đôi khi được dùng để làm tha hóa con người hay gạt bỏ ra ngoài lề rồi cô lập con người; lôi kéo con người vào những hiệp hội băng hoại được tổ chức xoay quanh những giá trị giả dối và phá hoại; cổ vũ sự thù nghịch và xung đột biến người khác thành ma quỷ, tạo ra một não trạng ‘phe ta' chống lại ‘phe chúng'; phô diễn những điều hèn kém, thấp kém bằng sự hào nhoáng, trong khi lại không màng tới hay xem thường những gì cao quý và có mức giá trị, phổ biến những thông tin sai lạc, thất thiệt, hoặc ủng hộ những gì là xoàng xĩnh, tầm thường”.
2.1.2 Mất kĩ năng phân định
Những năm mới gần đây, người ta khởi đầu bàn về một thứ quyền lực mềm. Khái niệm này đã được đề xuất (1990)[10] và lý giải (2004)[11] bởi giáo sư Joseph Samuel Nye, Jr. ở đại học Harvard.
Theo Nye, quyền lực mềm là dùng kĩ năng giành được những thứ mình yêu thích thông qua việc gây ảnh hưởng để khiến người khác tuân theo những gì mình yêu thích. Một đặc điểm của quyền lực mềm là không cưỡng bức, ép buộc; khác với quyền lực cứng, quyền lực mềm đạt được những gì mình yêu thích bằng phương pháp tác động tới khối mạng lưới hệ thống giá trị của người khác, làm thay đổi cách suy nghĩ của người khác, và qua đó khiến người khác mong ước chính điều mà mình mong ước. Đó là quyền lực mềm, thực hiện thông qua sự mê hoặc và thuyết phục.
Việc “like” và “share” những thông tin trên social cách vội vã và thiếu kiểm chứng, và được lồng vào trong đó cảm xúc của thành viên đang tạo nên một hiệu ứng lây lan mang tính chất chất bầy đàn. Thậm chí, nhiều khi chỉ việc thấy tên của người đưa thông tin, tiêu đề của thông tin cũng đủ để cho nhiều người phản hồi và thể hiện thái độ như những “anh hùng bàn phím” và như “những nhà đạo đức mạng”. Điều đó đã cho tất cả chúng ta biết social không còn chỗ cho việc phản biện qua lại cách công minh, thẳng thắn.
Đàng khác, chính vì sự thôi thúc bày tỏ thái độ như đi tìm và chứng tỏ quyền lực mềm của tớ mà nhiều người đã tích cực đưa những thông tin mà mình chưa trấn áp đủ; hay nói cách khác, thiếu sự phân định đúng/sai, thật/ảo của chính thông tin mình chia sẻ với hiệp hội. Còn nhớ, dịp kỷ niệm 40 năm giải phóng thành phố, một trang mạng đã đưa thông tin với hình chụp một nữ tu trẻ đi trong đoàn diễu hành cùng với một ni cô trẻ với ý định gán ghép sự gian dối của cơ quan ban ngành sở tại khi sử dụng những nữ tu giả. Thế là bức hình được chuyển tải cách chóng mặt và được link với một nội dung bài viết cách đó vài năm trước về một trường hợp mạo danh nữ tu một hội dòng để đi lừa đảo. Thực ra, người ta không trở ngại vất vả để nhận thấy hình ảnh của hai người này rất khác nhau và cả tu phục họ mặc cũng rất khác nhau. Nhưng dường như sự phân định ảo - thật không hề nữa. Khi tìm ra được trang mạng đã đưa tin này lên đầu tiên, bản thân tôi đã viết thư nhắc nhở - chị nữ tu này là thật và là học trò của tôi - và họ đã gỡ bỏ xuống với lời xin lỗi; nhưng những người dân quen biết được tôi nhắn tin gỡ bài thì lại không thể thực hiện được.
Nicholas Carr, trên một bài xã luận viết cho tạp chí Atlantic, với tiêu đề được nhấn mạnh vấn đề: Is Google making us stupid? (Google đang làm tất cả chúng ta ngu đi?) đã gợi ý rằng việc sử dụng Internet đã làm thay đổi phương pháp tất cả chúng ta động não, qua đó làm giảm kĩ năng nhận ra và xử lý những khối lượng lớn thông tin, ví dụ điển hình những nội dung bài viết chuyên ngành hay sách vở.
Thụ động và lười suy nghĩ; nói cách khác, đánh mất kĩ năng phân định, tư duy phản biện, nhiều người trẻ tham gia social như một thứ robot. Công cụ Google tương hỗ cho việc tìm kiếm thông tin trở nên thuận tiện và đơn giản, tương hỗ cho việc học tập thuận lợi hơn. Nhưng những gì mà social đáp ứng đã cho tất cả chúng ta biết rõ là không phải hoàn toàn tất cả đều đúng. Một thông tin được kiếm tìm từ social nếu không được phân định và phản biện sẽ là một điều nguy hiểm. Trong thực tế, dường như kĩ năng “copy” và “paste” đang gắn sát với quá nhiều người trẻ. Việc đầu tư suy luận, lập luận, phản biện và phân định của người trẻ dường như đang mất dần cùng với sự phát triển của khối mạng lưới hệ thống truyền thông xã hội với những công cụ của nó.
2.1.3 Hạ thấp phẩm giá của người khác
Nhiều người trẻ khi tham gia social - đặc biệt là những bạn rơi vào tình trạng nghiện social - ít có thời gian tiếp xúc với thế giới thực. Không chỉ suy giảm những quan hệ xã hội, những kỹ năng sống và tiếp xúc xã hội... mà nguy hiểm hơn, họ dùng social như một nơi chốn để giảm stress qua việc soi mói, phê bình chỉ trích bất kể ai, bất kể điều gì họ phát hiện trên thế giới mạng. Thậm chí, không riêng gì có là không phân định mà còn nhiều lần là sự việc cố ý với những ác ý dẫn đến sự vi phạm trắng trợn phẩm giá hay nhẹ hơn là sự việc hạ thấp phẩm giá của người khác.
Trong Sứ điệp ngày truyền thông lần thứ 43, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI viết, “nếu những công nghệ tiên tiến kỹ thuật mới phải phục vụ cho thiện ích của những thành viên và xã hội, thì những người dân tiêu dùng chúng phải tránh sự chia sẻ những lời nói và hình ảnh làm mất đi phẩm giá con người, và như vậy loại trừ những gì đang nuôi dưỡng lòng hận thù và sự bất bao dung, những gì làm giảm phẩm giá vẻ đẹp và sự sâu kín của giới tính con người, những gì khai thác những người dân yếu đuối và những người dân dễ bị tổn thương”.
Sự tôn trọng phẩm giá của con người trong thế giới truyền thông xã hội được thể hiện qua việc: tôn trọng những quyền giữ gìn sự riêng tư và lựa chọn hình ảnh xuất hiện trước công chúng; nhìn nhận những cảm xúc và phần phẩm chất tốt đẹp của tớ, thể hiện bằng niềm tin họ là những con người dân có nhu yếu tự xác định bản thân, tự trọng, lương thiện, hướng thiện... và lắng nghe tiếng nói của tớ, lắng nghe thân phận và nguyên nhân sâu xa cái nghèo khổ của tớ.
Trong thực tế, những hình ảnh đầy những hành vi xúc phạm nhân phẩm của người khác tràn ngập trên mạng như: như một người bị lột quần áo trước mặt người khác, bị nhốt vào chuồng nuôi súc vật, bị bắt ăn những thứ không dành riêng cho những người dân, bị bắt quỳ lạy hoặc chui háng một người khác... Cùng với quá nhiều những lời nói, thông tin, cử chỉ. mang tính chất chất thóa mạ, chửi rủa người khác... đang là những hành vi xúc phạm nhân phẩm con người.
Đàng khác, trong cả những thông tin về những người dân nghèo, những dịp bác ái xã hội dành riêng cho những người dân nghèo, già cả, neo đơn được đáp ứng không tế nhị cũng đang là những con phố làm cho phẩm giá của con người - đặc biệt những con người đang trải qua những kinh nghiệm tay nghề đau khổ này tiếp tục bị hạ giá tới mức thấp nhất. Tác giả Trần Thị Thanh Hương trong bài “Phẩm giá con người trong truyền thông đại chúng”[12] đã kết thúc nội dung bài viết của tớ rằng, “Phẩm giá chỉ được coi trọng nếu họ được nhìn nhận như thể những con người dân có những nhu yếu và quyền lợi như vậy, cái quyền của một công dân lên tiếng về thân phận, hơn là chỉ mô tả họ như những người dân đang nhận sự ban phát từ thiện của mọi người”.
2.2 Những hệ lụy trên mái ấm gia đình trẻ
2.2.1 Phá vỡ tương giao thực
Nếu xét nhờ vào những yếu tố của một cuộc truyền thông được nêu lên trong phần khái niệm thì rõ ràng những thiết bị kỹ thuật và social đã thay thế những kênh truyền thông trực tiếp. Trong nhiều mái ấm gia đình, tiếp xúc và tương giao liên nhân cách đang được thực hiện qua những thiết bị kỹ thuật và social. Những người trẻ hoàn toàn có thể ngồi “chém gió” thâu đêm với bạn bè trên những trang mạng nhưng lại không thể dành chút thời gian để tâm sự, nói chuyện cùng cha mẹ, người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình, từ từ mọi thành viên trong mái ấm gia đình trở nên lạnh nhạt, xa cách, thiếu quan tâm, chăm sóc lẫn nhau.
Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã chú ý về điều này: “Thật đáng buồn biết bao nếu ước muốn nâng đỡ và phát triển tình bạn online của tất cả chúng ta được thể hiện với giá phải quyết tử sự sẵn sàng của tất cả chúng ta cho mái ấm gia đình, cho bà con thân thuộc của tất cả chúng ta và cho những người dân mà tất cả chúng ta gặp gỡ trong thực tế đời thường, nơi thao tác của tất cả chúng ta, ở trường học, trong thời gian rảnh rỗi. Quả thế, khi ước muốn link ảo trở nên ám ảnh, thì hậu quả là người ấy tự tách mình, cắt đứt một mối tương tác xã hội thực sự. Thậm chí điều đó ở đầu cuối phải tuân theo xáo trộn thời gian nghỉ ngơi, thinh lặng và suy nghĩ thiết yếu cho một sự phát triển nhân bản lành mạnh”[13].
Giáo sư Sherrey Turkle tại học viện chuyên nghành công nghệ tiên tiến MIT viết trong cuốn sách tiên tiến nhất của bà, Alone Together (Cùng nhau đơn độc) đã nhận định rằng: công nghệ tiên tiến đang đe dọa thống trị môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của quả đât, và làm tất cả chúng ta ngày càng mất đi “tính người” của tớ. Bằng cách gây ra ảo tưởng rằng những social đang giúp con người tiếp xúc và link với nhau thuận tiện và đơn giản hơn; trên thực tế, tất cả chúng ta đang ngày bị cách ly với thế giới tương tác thực giữa người với người, dưới hình thức một không khí thực - ảo mà bản chất chẳng qua chỉ là một sự mô phỏng dị dạng của thế giới thật. Bà nhận định rằng, “Một hành vi tuy đã trở nên phổ cập (như tiếp xúc thông qua social) vẫn hoàn toàn có thể đã cho tất cả chúng ta biết những vấn đề mà tất cả chúng ta gọi là triệu chứng bệnh lý”. Khi đề cập đến việc bà từng tham dự những đám tang mà ở đó người ta vẫn không bỏ được thói quen hí hoáy trên chiếc iPhone của tớ, bà hóm hỉnh: “Mỗi người đều có cách tạm biệt người quá cố theo cách riêng của tớ”.
“Các công nghệ tiên tiến kỹ thuật số mới quyết định những thay đổi cơ bản nơi những khuôn mẫu tiếp xúc và nơi những tương quan quả đât. Những thay đổi này đặc biệt rõ ràng nơi người trẻ tuổi mà sự trưởng thành của tớ liên hệ ngặt nghèo với những công nghệ tiên tiến kỹ thuật truyền thông này. Bởi thế, họ cảm thấy thoải mái trong thế giới kỹ thuật số mà, trái lại, thường dường như xa lạ với một số trong những người dân trong tất cả chúng ta”[14].
Nhiều học giả đã và đang lên tiếng về sự đổ vỡ của tương giao thực này do vậy giới social: “Quá nhiều cách thức tiếp xúc rất khác nhau đang được sử dụng trong việc tiếp xúc đã gây ra sự sợ hãi cho nhiều người”. Khái niệm “thế giới thực” mà nhiều người chỉ trích hay nhắc tới thật ra chưa bao giờ tồn tại. Trước khi người ta lên xe buýt hoặc tàu điện ngầm với hai mắt dính vào chiếc iPad hay điện thoại thông minh, thì họ vốn dĩ cũng chưa bao giờ tiếp xúc với nhau một cách thật sự. “Chúng ta không bao giờ thấy mình mở lời một cách tự nhiên với người lạ”[15].
Trong thực tế, quá nhiều những mái ấm gia đình trẻ, vợ chồng chỉ tiếp xúc với nhau bằng những công cụ truyền thông kiểu mới trong cả những lúc họ đang ở cùng nhau trong một mái nhà. Bởi lẽ, dường như họ không hòa nhập được với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường thực của tớ; họ mải mê sống với thế giới ảo và đến khi tắt máy, đối mặt với thế giới thực tại lại thấy xa lạ, khó hòa nhập.
Việc gì sẽ xảy ra khi hai con người thật, sống trong một mái nhà thực nhưng kết dệt nên một tương giao ảo? Nói cách khác, những con người thực đang đánh mất dần cái thực rất thực của một nhân vị và cũng đang có khuynh hướng hạ giá nhân vị của nhau.
2.2.2 Đổ vỡ quan hệ của mái ấm gia đình truyền thống
Khi những thiết bị kỹ thuật tân tiến gắn sát với social đang phá vỡ tương giao thực của những thành viên trong mái ấm gia đình, nó cũng đang hủy hoại quan hệ của mái ấm gia đình truyền thống. Các thành viên trong mái ấm gia đình, vợ chồng với nhau, cha mẹ với con cháu, thậm chí cả ông bà với những cháu không hề giờ lẫn nhau vì quá bận rộn với những thiết bị truyền thông này.
Ngay trong bữa tiệc mái ấm gia đình, từng người dán mắt vào trong màn hình hiển thị thiết bị của tớ thay vì đó là khoảng chừng thời gian trò chuyện cùng nhau bên mâm cơm. Bữa cơm được ra mắt vội vàng, mau chóng như một thủ tục của bản năng sống: ăn; để mau chóng tiếp tục với những thế giới rất riêng biệt của tớ với những thiết bị trên tay. Những cuộc trò chuyện thân mật Một trong những thành viên của mái ấm gia đình truyền thông đã biến mất. Trong khảo sát năm 2000 về “xích míc trong đời sống vợ chồng trẻ”[16], kết quả đã cho tất cả chúng ta biết, vợ chồng nào càng dành ít giờ để trò chuyện với nhau, xích míc càng nhiều và càng cao.
Theo Luật sư Andrew Newbury, người Anh cho biết thêm thêm, lúc bấy giờ facebook đã xuất hiện trong những vụ ly hôn, là nguyên nhân gây tan vỡ niềm sung sướng mái ấm gia đình. Nhiều cặp vợ chồng đã nghi ngờ nhau từ việc sử dụng social đã dẫn đến những cãi vã, bất hòa. Nhiều người ít thời gian dành riêng cho mái ấm gia đình, biến tổ ấm của tớ thành nơi ‘ứng dụng' những công nghệ tiên tiến, làm cho hôn nhân gia đình lạnh lẽo, tình cảm khô cứng[17].
Trong quá trình đồng hành với những mái ấm gia đình, nhiều lần bản thân người viết cũng tận mắt tận mắt chứng kiến những đổ vỡ tương quan giữa mẹ chồng và nàng dâu vì bác “Google” xen vào. Câu chuyện đổ vỡ liên quan đến sự tín nhiệm vào bác Google quá mức, khước từ những kinh nghiệm tay nghề nuôi dậy con của mẹ chồng, dẫn tới chỗ khước từ cho bà nội đụng tới cháu vì sợ nguy hiểm, không bảo vệ an toàn và đáng tin cậy vì bà nội nuôi dạy trẻ không đúng phương pháp mà bác Google đã tư vấn.
2.2.3 Gây ra những tổn thương cho con trẻ trong mái ấm gia đình
Theo những nghiên cứu và phân tích từ những nhà tâm lý học và sức khỏe nhi thì sự tương tác, tiếp xúc giữa trẻ nhỏ với những người dân xung quanh những vật hoạt động và sinh hoạt giải trí trước mặt sẽ góp thêm phần rất lớn trong việc hình thành những kĩ năng tiếp xúc và ứng xử xã hội. Bởi thế, khi cha mẹ bỏ qua việc tiếp xúc thường xuyên với con cháu là đang dần đánh mất những quan hệ và sự phát triển thông thường của trẻ. Đây đó đó là những nguyên nhân gây ra hội chứng ngại tiếp xúc, tự kỷ ở trẻ em, thậm chí dẫn đến những hành vi thiếu trấn áp.
Mạng xã hội, tin nhắn, trò chơi điện tử... đã lấy mất rất nhiều thời gian của những ông bố bà mẹ trẻ khiến họ không hề thời gian để quan tâm và chăm sóc con cháu, không còn thời gian nói chuyện với con, chơi với con, dậy con học, đọc truyện cho con nghe, nhưng lại sở hữu rất nhiều thời gian cho những lần lướt web, cho những cuộc điện thoại tán gẫu với bạn bè. Việc bố mẹ nghiện công nghệ tiên tiến đã đành, ngày này, những ông bố bà mẹ tân tiến còn mắc sai lầm khi để trẻ tiếp xúc và nghiện những thiết bị điện tử từ rất sớm.
Nhiều mái ấm gia đình trẻ, không khí buổi tối của mái ấm gia đình thật “êm ả”; thậm chí “êm ả” trong cả những lúc họ đang đi tận hưởng thời gian vui chơi bên phía ngoài cùng nhau. Sự “êm ả” đáng sợ bằng hình ảnh từng người một smartphone trên tay. Đứa trẻ, lẽ dĩ nhiên, để tránh phiền toái cho cha mẹ cũng khá được sắm phần của tớ và tha hồ xoay xở với thiết bị của tớ. Các bậc cha mẹ trẻ đã quên mất, hoặc trước đó chưa từng biết rằng: họ đang đẩy con cháu họ vào chỗ nguy hiểm.
Theo những nhà trị liệu[18], những yếu tố ảnh hưởng lớn trong quá trình phát triển của nhân cách kiểu phụ thuộc thường liên quan đến giáo dục từ thời thơ ấu, quá trình hình thành và phát triển tốt nhất những tính cách của con người. Đó là thời điểm mà đứa trẻ hình thành phẩm chất con người, và để đạt được điều đó, nó cần phải tôn trọng, yêu thương và bảo vệ. Nếu những điều này sẽ không được lấp đầy, có rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn hình thành những cảm xúc thiếu bảo vệ an toàn và đáng tin cậy và đẩy nó tìm kiếm sự thỏa mãn bằng mọi thủ đoạn để đạt được sự nhìn nhận; nó đấu tranh chống lại nỗi sợ bị bỏ quên, bỏ rơi bởi những người dân nó yêu thương, và nó khởi đầu con phố hình thành nhân cách phụ thuộc. Một đứa trẻ đang ‘tự bơi' một mình với những thiết bị công nghệ tiên tiến được cha mẹ trao cho đang nỗ lực xoay sở và dần lệ thuộc vào với những thiết bị này. Đó là một rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn khó tránh khỏi trong tương lai.
Theo quá nhiều nghiên cứu và phân tích, điện thoại di động tự nó không phải là một rối loạn, nhưng việc dùng quá mức điện thoại di động sẽ làm cho con trẻ bị thiếu kỹ năng tiếp xúc, chiếm mất nhiều thời gian, gây mất tập trung, giảm hiệu suất tổng thể cả trong việc làm hằng ngày lẫn học tập so với nhóm dùng điều độ. Người nghiện điện thoại thường có thói quen dùng “dế yêu” thao tác thay não bộ trong những việc làm cần ghi nhớ. Bởi đã có “bộ nhớ khác” làm thay cho não nên não trở nên trì trệ, làm cho kĩ năng tái tạo thông tin của não tụt giảm. Thời gian nghiện càng dài thì mức độ suy giảm trí nhớ càng lớn, chưa tính tác động của môi trường tự nhiên thiên nhiên và tuổi tác.
Đàng khác, những Chuyên Viên cũng chú ý rằng, việc trẻ nhỏ mê mệt với những thiết bị điện tử hay việc cha mẹ mải mê với những đồ công nghệ tiên tiến cao đến nỗi lấy mất đi cả thời gian chăm sóc con đã và đang dẫn đến những hệ quả rất xấu. Cô đơn, nghèo cảm xúc, mất sự tương tác với xã hội, thiếu sự link giữa cha mẹ - con cháu, gặp những vấn đề về sức khoẻ như với cột sống, thần kinh... Thực tế, những nhà trị liệu và lâm sàng đã gặp rất nhiều trường hợp trẻ bị mắc chứng rối loạn hành vi, suy nhược, lo ngại, cảm tính lưỡng cực, chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế và rối loạn tăng động giảm để ý quan tâm (ADHD). Tất cả đều hoàn toàn có thể liên quan đến việc sử dụng công nghệ tiên tiến quá mức.
Quá trình đồng hành với những mái ấm gia đình trẻ, tôi cũng nhận thấy rằng, nhiều bà mẹ trẻ mê mệt với những thiết bị và social trong cả những lúc cho con bú. Một phản ứng rất hay thấy trong trường hợp này là bé không ăn và khóc vì không được quan tâm. Nhiều bà mẹ vẫn nhận định rằng con mình bị đau bệnh gì đó hoặc phải “vía, hơi lạnh..nên khóc quấy. Giải thích từ những nhà tâm lý đã cho tất cả chúng ta biết vào tuổi này, đặc tính của trẻ là sự việc hòa tâm hồn của trẻ với đối tượng chăm sóc nó. Đó là mối tương quan sớm mẹ - con theo quan điểm của Anna Freud và cha mình là S. Freud. Chính sự gắn bó thường xuyên làm cho trẻ và mẹ hiểu nhau hơn. Mối quan hệ này sẽ trở thành nguyên mẫu cho mọi quan hệ tình cảm và những quan hệ xã hội sau này của trẻ.
Erikson và một số trong những nhà nghiên cứu và phân tích khác ví như Sroufe & Fleeson (1986), đều có cùng quan điểm như cha con Freud và còn thêm rằng, sự tin cậy và tình thương trong quyến luyến yên tâm ở tuổi này sẽ giúp trẻ tương tác thành công và tin cậy với bạn đồng tuổi; và ngược lại sẽ gặp nhiều rắc rối trong tương tác xã hội như thích phê phán, ứng xử thù địch. Vô tình, mẹ đã là nguyên nhân gây ra những vấp váp về mặt tâm lý cho trẻ.
Trong Đại hội của những bạn Thanh Sinh Công nêu ở phần trên, những bạn cũng phân tích rằng: “nguyên nhân chính của việc không hoặc thiếu sự phân định giá trị thật - ảo của người trẻ là thiếu định hướng xã hội, đơn độc, ít tiếp xúc với mọi người, mái ấm gia đình không quan tâm, thiếu tương tác xã hội, không sẵn sàng cởi mở tiếp xúc trực diện với người khác, và những ức chế tâm lý cần phải giải thoát, cùng với việc muốn thể hiện mình, thích được khen, được tôn vinh, được đồng ý.
Do những khiếm khuyết, những thiếu hụt, do sợ hãi và cảm nghiệm sự không bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, mà người trẻ đăng tải những thông tin không đúng chuẩn, tạo nên thông tin ảo. Hoặc do sự “tự do” gần như thể tuyệt đối trong khi sử dụng, và không còn những ràng buộc trách nhiệm hay ý thức nhân bản, người trẻ thuận tiện và đơn giản lên án, phê phán, hùa theo, ủng hộ những trào lưu tràn lan phổ biến... Những điều này tạo nên giá trị ảo.
Mặt khác, những trục trặc từ chính nhân cách của người trẻ cũng góp thêm phần làm cho việc phân định giá trị thật hoặc ảo trong thông tin được tiếp nhận trở nên trở ngại vất vả”[19].
Xin dùng kết quả phần xét dưới giá trị của Tin Mừng của chính những bạn trẻ Thanh Sinh Công để kết thúc như một xác quyết và như một gợi mở:
“Chính Thiên Chúa là người thực hiện đầu tiên việc truyền thông. Một cuộc truyền thông đích thực nhằm mục đích kéo con người đến gần Thiên Chúa. Thiên Chúa đã thực hiện một cuộc truyền thông quyết liệt và trọn vẹn, khi Nhập Thể xuống thế và trải qua cuộc Khổ nạn, để truyền một thông điệp trọn vẹn cho Tình Yêu Vĩnh Hằng của Thiên Chúa dành riêng cho con người. “Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách thức, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông tất cả chúng ta qua những ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy tất cả chúng ta qua Thánh Tử” (Dt 1,1). Nói cách khác, Chúa Giêsu là người Thầy, là gương mẫu của mọi sứ vụ truyền thông hiệu suất cao, “Thầy là Đường, là Sự Thật, và là Sự Sống” (Ga 14,5).
Ngang qua con phố truyền thông (communication), Thiên Chúa quy tụ con cháu ngài thành một cộng đoàn (community) trong sự hiệp thông (communion) với Ngài và với nhau. Đây đó đó là tiềm năng của việc Thiên Chúa truyền thông cho con người. Con đường này được trao phó và đang được tiếp nối trong sứ vụ của Hội Thánh. Xuyên qua những thời đại, Hội Thánh dùng những phương tiện rất khác nhau để thi hành tiềm năng này. Bởi thế, dù có những kênh truyền thông rất khác nhau, sứ điệp được loan báo vẫn chỉ là một và luôn mang giá trị thật. Chính qua sứ điệp/thông tin (information) được loan báo, dân Chúa được dẫn dắt đi vào trong cuộc đào luyện (formation) để thực hiện cuộc biến hóa (transformation) tận căn đời sống của tớ. Nói cách khác, trong mẫu thức truyền thông của Thiên Chúa và Hội Thánh giá trị thật vẫn luôn luôn được biểu lộ cách rõ nét qua tiềm năng và sứ điệp được bày tỏ”.
Ước mong, những người dân trẻ và những mái ấm gia đình trẻ gẫm suy và khởi đầu lại với sự đồng hành của những người dân dân có trách nhiệm trong giáo Hội.
Trích Tập san Hiệp Thông / HĐGM VN, Số 106 (Tháng 5 & 6 năm 2022)
Kaplan Andreas M. and Michael Haenlein, Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social truyền thông. Business horizons 53.1 (2010): 59-68.
Murphy, Dhiraj, Towards a Sociological Understanding of Social truyền thông: Theorizing , Sociology 2012, 46:1059.
N.K Giang, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Xã hội và Nhân văn, tập 31, số 1(2015), 12-19
James E. Sullivan, Hành trình tự do, NXB Tôn Giáo 2003, tr.218-219.
Nhà tâm lý học Mark Barnett của Đại học bang Kansas.
Philippa Garety - giáo sư Đại học Hoàng gia Anh.
Theo Tổ chức từ thiện về sức khỏe tâm thần Mind.
Thương Hội quốc gia về phòng ngừa bạo lực cho trẻ (NSPCC) ở Anh
Đăng ngày thứ ba (19/7/2011) trên báo Lao động thời điểm vào buổi tối cuối tuần
Nye, Joseph. Bound to Lead: The Changing Nature of American Power (Tp New York: Basic Books, 1990).
Nye, Joseph. Soft Power: The Means to Success in World Politics. (Tp New York: Basic Books, 2004).
Thời báo kinh tế tài chính Sài gòn (2009)
Sứ điệp ngày thế giới truyền thông lần 43.
Sứ điệp ngày thế giới truyền thông lần 43
Giáo sư William Kist, Chuyên Viên đào tạo thuộc đại học Kent State, bang Ohio.
Trần Anh Thụ, Mâu thuẫn trong đời sống vợ chồng trẻ, khóa luận tốt nghiệp Đại học - chuyên ngành tâm lý học, ĐHSP TPHCM.
Tuyên bố chung của Đại hội Liên đoàn Thanh Sinh Công năm 2004.
