Mẹo Hướng dẫn Đặc điểm kiến trúc gỗ truyền thống Việt Nam Mới Nhất
An Sơn Hà đang tìm kiếm từ khóa Đặc điểm kiến trúc gỗ truyền thống Việt Nam được Update vào lúc : 2022-09-12 15:56:05 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.Quy thức kiến trúc cổ Việt Nam là một trật tự hoặc những quy cách thống nhất về kích thước, những tương quan tỷ lệ Một trong những cụ ông cụ bà thể, thành phần kiến trúc trong một khu công trình xây dựng kiến trúc theo phong cách cổ xưa của Việt Nam với những quy tắc, khuôn phép riêng biệt và điển hình đã được người Việt sử dụng trong lịch sử Việt Nam. Nó được đánh giá là thể hiện tài hoa, tri thức và truyền thống trong kiến trúc cổ Việt Nam.
Nội dung chính- Mục lụcSơ khởi ban đầuSửa đổiKiến trúc cung đìnhSửa đổiKiến trúc dân gianSửa đổiNét đặc trưngSửa đổiMái nhàSửa đổiCộtSửa đổiChạm khắcSửa đổiThước tầmSửa đổiMột số hình ảnhSửa đổi
Tên gọi những cấu kiệnSửa đổiBộ phận trần thiếtSửa đổiChú thíchSửa đổiXem thêmSửa đổiLiên kết ngoàiSửa đổiVideo liên quan
Điện Thái Hòa và sân chầu
Kiến trúc dân gianSửa đổi
Kiến trúc cung đình và dân gian Việt Nam cũng lấy gỗ làm vật liệu xây dựng cơ bản và tạo đặc trưng riêng cho nền kiến trúc của tớ, tương phản với kiến trúc chuộng dùng gạch hay đá của nhiều vùng khác trên thế giới như lân bang Campuchia.
Nét đặc trưngSửa đổi
Tượng tháp chùa, cổ vật thời Lý khai thác tại Khu di tích lịch sử lịch sử Hoàng Thành Thăng Long. Thấy rõ kết cấu đấu-củng, lợp ngói âm dương
Có ba nét đặc trưng của kiến trúc cổ Việt Nam trong nền kiến trúc gỗ cổ phương Đông:
- Dốc mái thẳng, đao cong.
Dùng bảy, kẻ đỡ mái hiên (đa phần thời Lê, Nguyễn) hoặc là hệ đấu củng (đa phần đến hết thời Lý, Trần dần tương hỗ update hoặc thay thế bằng bảy/kẻ). Cả hai phương pháp tồn tại song song tùy vào trình độ người thợ mà lựa chọn thi công. Hệ đấu-củng tương đối phức tạp, có độ bền cao, về khía cạnh thẩm mỹ thì trau chuốt và đẹp hơn nên yêu cầu tay nghề người thợ cao và tỉ mỉ trong việc làm.
Cột mập to, phình ở phần giữa thân dưới
Nếu so sánh với quy thức kiến trúc cổ Trung Quốc thời Minh Thanh sẽ thấy được sự rất khác nhau:
- Dốc mái võng xuống
Đỡ mái hiên chỉ dùng bằng hệ đấu-củng (còn gọi là "con sơn chồng đấu" hoặc "chồng đấu tiếp rui")
Cột thanh mảnh, tròn đều
Mái nhàSửa đổi
Chùa Minh Thành (Gia Lai)
Triền mái của kiến trúc cổ Việt Nam thẳng, không cong, nhưng hếch lên ở góc mái tạo sự thanh thoát. Phần mái lớn và thường chiếm tới 2/3 độ cao mặt đứng khu công trình xây dựng, nhất là đối với mái đình. Góc mái tức "tầu đao" làm cong uốn ngược, còn được gọi là đao quật. Trong khi đó kiến trúc Trung Hoa hay Nhật Bản tuy cũng mái cong vươn ra nhưng chỉ hơi hếch ở góc mái còn thân mái võng xuống, dốc nhiều ở đỉnh rồi xoải dần khi xuống diềm mái.
Trang trí trên mái cổ thường có những phần đặc trưng như những con giống gắn trên đầu đao, trong đó con giống luôn là hình tượng thể hiện tinh thần ngôi nhà, được làm từ đất nung hay vữa truyền thống. Tiếp theo là những bờ nóc có đặt gạch hoa chanh, đỉnh mái gắn con kìm (long nghê[1], hay cá chép vàng hóa thành rồng) ở hai đầu bờ nóc, con sô ở chỗ bờ quyết (bờ guột), con náp, hay lạc long thủy quái. "Khu đĩ" thường để trống thông thoáng và có chạm yếm trang trí gọi là "vỉ ruồi".
Kiến trúc hệ đấu-củng Việt Nam. Chùa Keo, Thái Bình
Hệ thống đỡ mái hiên là bằng cây Bảy/kẻ hoặc đấu-củng. Bảy/kẻ đây là một thanh gỗ đặt chéo theo triền dốc mái, khi tới diềm mái thì vươn ra bằng nguyên tắc đòn bẩy, phương pháp sử dụng đơn giản ít cầu kỳ tuy nhiên không được đánh giá cao về thẩm mỹ và độ bền kém hơn so với hệ đấu-củng. Đấu-củng ra đời trước bảy/kẻ được sử dụng nhiều trong kiến trúc Lý-Trần, tương đối phức tạp, trau chuốt và thẩm mỹ đẹp hơn Bảy/kẻ, đặc biệt có độ bền cao nên yêu cầu tay nghề người thợ giỏi, tỉ mỉ trong việc làm cái mà ít người thợ Việt lúc bấy giờ hoàn toàn có thể thực hiện được.
Ngói được sử dụng hoàn toàn có thể là ngói âm dương (ngói lưu ly) hoặc ngói hài (ngói vảy):
- Từ xưa thì ngói âm dương đã gắn sát với những khu công trình xây dựng kiến trúc của Việt Nam. Bạn hoàn toàn có thể thuận tiện và đơn giản phát hiện bất kể nơi đâu trên đất Việt, từ phố cổ Hội An với những ngôi nhà cổ kính, hay những mái nhà quen thuộc nơi phố xá hay làng quê. Ngói âm dương ra đời tại Việt Nam là một thành quả, một sự sáng tạo của con người trong suốt quá trình lao động miệt mài. Đây là thành quả đáng trân trọng trong nghành kiến trúc xây dựng. Nó được sử dụng khá phổ biến trên khắp vùng miền.
- Ngói hài xuất hiện vào khoảng chừng có niên đại TK XIII-XIV đến nay, thường được sử dụng trong kiến trúc dân gian, ngân sách thấp, độ bền thường không đảm bảo, khởi sắc tương đồng với ngói của người Khmer, Thái Lan.
CộtSửa đổi
Cột là phần đỡ chính của khu công trình xây dựng, toàn bộ khối lượng khu công trình xây dựng đều đặt lên những cột. Cột tròn và to mập, phình ở giữa. Tiết diện của cột thường là cột thân tròn nhưng cũng luôn có thể có khi sử dụng cột vuông. Sức nặng khu công trình xây dựng được đặt lên cột, cột đặt lên những đế chân cột chứ không chôn xuống nền và chính sức nặng của khu công trình xây dựng làm khu công trình xây dựng ổn định và vững vàng.
Căn nhà được xây dựng theo những vì nhà, sau đó những vì được dựng lên và nối với nhau bằng những xà ngang và xà ngưỡng tạo thành một hình hộp, sau đó là lợp mái và làm tường nhà. Vì nhà đó đó là đơn vị cơ bản khi nói đến kích thước ngôi nhà, giữa hai vì gọi là "gian". Vì nhà cũng là đặc trưng cho lối kiến trúc theo từng địa phương và từng thời kỳ, tuy rất trung thành với thức kiến trúc cổ Việt Nam.
Chạm khắcSửa đổi
Trong thức kiến trúc cổ Việt Nam chạm trổ là phần rất quan trọng, nó thể hiện tinh thần khu công trình xây dựng. So với kiến trúc Trung Hoa thích vẽ hình và sơn màu sặc sỡ, kiến trúc dân gian Việt Nam thường để mộc màu gỗ hay quét sơn ta bảo vệ có màu nâu, thích chạm trổ.
Thước tầmSửa đổi
Trong thức kiến trúc cổ Việt Nam, tất cả những kích thước tính của khu công trình xây dựng đều dựa theo "thước tầm", một cây thước được tính theo kích thước khung hình gia chủ. Đây là một điều độc đáo, theo cách phân tích nét trẻ đẹp tỷ lệ thì thước tầm là modulor của kiến trúc cổ Việt Nam như modulor của kiến trúc Hy Lạp, tạo ra vẻ đẹp hình học tinh tế như độ dốc mái, tỉ lệ độ cao mái với phần chân cột, sự thích phù phù hợp với người gia chủ.
Tàu đao quật ở góc mái, gắn thêm con náp và hàng gạch hoa chanh dọc bờ guột, chùa Dận, Bắc Ninh
Một số hình ảnhSửa đổi
Tên gọi những cấu kiệnSửa đổi
Vì kèo truyền thống với câu đầu nối hai cột cái (hình trên), chồng rường xếp trên xà nách (giữa), và rõ ràng chạm khắc (dưới)
Ngói lưu ly (ngói ống, ngói lòng máng, ngói âm dương) Việt Nam khai thác tại Hoành Thành Thăng Long
Chạm khắc trên kẻ bảy, đình Thổ Tang, Vĩnh Phúc
Khung nhà phân không khí nhà thành những gian nhà, thường có những bộ phận sau:
- Cột là kết cấu đứng chịu nén, thường có nhiều chủng loại cột:
- Cột cái: cột chính của nhà đặt ở hai đầu nhịp chính tạo chiều sâu cho gian giữa. Nối hai cột cái là câu đầu.
- Cột quân hay cột con: cột phụ ngắn lại cột cái, nằm ở đầu nhịp phụ hai bên nhịp chính. Khác biệt độ cao của cột cái và cột con tạo ra độ dốc của mái nhà. Xà nách nối cột con với cột cái.
- Xà lòng, tức câu đầu hay chếnh: link những cột cái của khung;
Xà nách hay thuận: link cột quân vào cột cái, trong khung.
Đấu củng: gồm có hai bộ phận là "đấu" (đóng vái trò là bệ đỡ) và "củng" (giống hình khuỷu tay, đóng vài trò là tay đỡ) được dùng để dỡ kết cấu khác phía trên là mái hiên.
- Kẻ ngồi loại kẻ gác từ cột cái sang cột quân, trong khung;
Kẻ hiên gác từ cột quân sang cột hiên, trong khung. Một phần kẻ hiên được kéo dãn đâm xuyên qua cột hiên để đỡ phần chân mái.
- Con lợn còn gọi là rường bụng lợn: là con rường trên cùng, gối lên con rường phía dưới qua hai đoạn cột ngắn gọi là trụ trốn, và làm trách nhiệm đỡ xà nóc (thượng lương). Bên dưới rường bụng lợn (giữa hai trụ trốn) là ván lá đề thường để điêu khắc trang trí. Con lợn hoàn toàn có thể được thay bằng giá chiêng.
Rường cụt là loại rường nằm ở vì nách (giữa cột cái và cột quân), chúng nằm chồng trên xà nách, chúng cũng đỡ hoành và vẫn thu dần chiều dài khi lên rất cao theo độ dốc mái.
Các loại xà nằm ngoài khung gồm có:
Góc tầu đao mái chùa Hoa Yên trên núi Yên Tử. Phía lộ hồi có "vỉ ruồi" che khoảng chừng tam giác chỗ hai mái trước và sau gặp nhau
- Xà thượng link đỉnh những cột cái; xà này song song với chiều dài của nhà.
Xà hạ hay xà đại, link những cột cái tại cao độ đỉnh cột quân, gần sát vị trí link xà lòng, xà nách vào cột cái. Xà này cũng chạy song song với chiều dài của nhà.
Xà tử thượng (xà trên của cột con): link những cột quân của những khung ở phía trên.
Xà tử hạ (xà dưới của cột con): link những cột quân của những khung ở phía dưới, tại mức độ cao ngay trên hệ cửa bức bàn.
Xà ngưỡng nối những cột quân ở vị trí ngưỡng cửa. Xà này đỡ khối mạng lưới hệ thống cửa bức bàn.
Xà hiên link những cột hiên của những khung.
Thượng lương, còn gọi là đòn dông hay Xà nóc đặt trên đỉnh mái.
Các kết cấu mái:
- Hoành là những dầm chính đỡ mái đặt nằm ngang theo chiều dài nhà, vuông góc với khung nhà.
Dui hay rui là những dầm phụ trung gian, đặt dọc theo chiều dốc mái (trực giao với hoành), gối lên khối mạng lưới hệ thống hoành.
- Mè là những dầm phụ nhỏ, đặt trực giao với dui, song song với hoành, gối lên hệ dui. khoảng chừng cách Một trong những mè là nhỏ nhất, vừa đủ để lợp ngói. Việc sử dụng hệ kết cấu hoành - dui - mè, nhằm mục đích phân nhỏ nhịp của kết cấu đỡ mái thành hệ lưới vừa đủ để lát lớp gạch màn và lợp ngói phía trên.
Gạch màn là một loại gạch lá nem đơn bằng đất nung, có tác dụng đỡ ngói đồng thời tạo độ phẳng cho mái, chống thẩm thấu dột và chống nóng. Gạch màn ngồi trực tiếp trên lớp mè.
Đầu ngói hoàng lưu ly khai thác được tại hoàng thành Thăng Long. Niên đại thời LêNgói âm dương (ngói lưu ly) Từ ngàn xưa người Việt đã sáng tạo ra ngói âm dương, cấu trúc gồm có Ngói Dương là tấm lợp nằm ngửa, còn ngói âm là ngói úp xuống ngói dương. Đón mái sẽ là những cặp ngói âm dương diềm(ngói riềm hoặc ngói diềm, đầu ngói) hay còn được gọi với tên khác ví như ngói câu đầu hoặc trích thủy, những cặp diềm có hoa văn tinh xảo, họa tiết khắc nổi được tạo nên là bàn tay khôn khéo của người thợ tay nghề cao lão luyện, tăng độ thẩm mỹ của mái ngói, cấu trúc đặc biệt vòng nửa vòng úp đã tạo ra tác dụng tạo khoảng chừng trống giữ khí, thông gió cho mái nhà, giúp quá trình thoát nước được thuận tiện và đơn giản chính cấu trúc thiết kế lợp đặc biệt này mang lại sự thoáng mát vào ngày hè ấm áp vào ngày đông. Bên cạnh đó, ngói âm dương có tuổi thọ không nhỏ, ước tính phải đến 50 năm mới có tín hiệu xuống cấp. Ngói mũi hài hay ngói vẩy, bằng đất nung, trực tiếp chống thẩm thấu dột và chống nóng, lợp trên lớp gạch màn và cũng hoàn toàn có thể có lớp đất sét kẹp giữa, thường dùng cho kiến trúc dân gian, nhà tại người tầng lớp thấp, loại ngói thường thấy ở kiến trúc Thái Lan, Khmer, hay lên rêu nhanh trong điều kiện ẩm thấp, mưa gió.
Các rõ ràng kiến trúc khác:
- Cửa bức bàn
Con tiện
Dạ tàu
Đầu đao
Công trình hai mái, hai đầu hồi bít đốc, đình Kim Liên, Tp Hà Nội Thủ Đô
Công trình bốn mái: hai mái chính và hai mái chái ở hai đầu nhà
Căn nhà Việt truyền thống hoàn toàn có thể tuân theo:
Chùa Hộ, tòa nhà hai mái lộ hồi với trang trí bờ nóc với con kìm, chùa Keo, Thái Bình
- Hình thức hai mái, hai đầu hồi bít đốc,
Hình thức bốn mái, với hai mái phụ hai đầu hồi gọi là hai chái nhà. Mỗi chái nhà gồm có một hàng cột quân (hoàn toàn có thể thêm một hàng cột hiên), những hàng cột này xoay vuông góc với những hàng cột trong những gian chính.
Hình thức 8 mái chồng diêm.
Truyền thống người Việt thường tuân theo nhà theo cơ số lẻ:
- Phương đình 1 gian ở chính giữa, bốn xung quanh hệ cột quân đẳng hướng;
Nhà 3 gian;
Nhà 5 gian hay nhà 3 gian 2 chái;
Nhà 7 gian hay nhà 5 gian 2 chái;
Nhà 9 gian hay nhà 7 gian 2 chái.
Bộ phận trần thiếtSửa đổi
Cửa và hiên chạy cửa số trong căn phòng truyền thống là nơi không khí trong và ngoài tiếp giáp nhau. Nói chung thì cửa ra vào khá lớn, có lúc không còn cánh cửa mà để ngỏ, chỉ buông rèm hoặc có tấm liếp che. Nếu gắn cánh cửa thì hoàn toàn có thể dùng "cửa bức bàn" bằng ván kín. Cầu kỳ hơn thì dùng cửa "thượng song hạ bản" tức là phía trên chấn song, phía dưới làm gỗ kín. Ngưỡng cửa không nhỏ, người ra vào phải giơ chân bước qua. Cửa sổ thì tương đối nhỏ so với cửa ra vào.
Chú thíchSửa đổi
^ Nghê là nghê thôi. ^ Rick Astley - Never Gonna Give You Up (Official Music Video), truy cập ngày 8 tháng 3 năm 2022
Xem thêmSửa đổi
- Kiến trúc cổ Việt Nam
Liên kết ngoàiSửa đổi
- Hình chụp cảm nhận Kiến trúc cổ Việt Nam ở Flickr.com
Hình vẽ phân tích Kiến trúc cổ Việt Nam ở Flickr.com
