Mẹo về Mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản 2022
Lê Khánh Hà Vi đang tìm kiếm từ khóa Mâu thuẫn trong lòng xã hội tư bản được Cập Nhật vào lúc : 2022-09-17 02:46:13 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.Quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đương đại những số lượng giới hạn không thể vượt qua
(ĐCSVN) - Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa nói chung và quan hệ phân phối nói riêng đã được điều chỉnh thích nghi ra làm sao? Những xích míc cơ bản vốn có nào của chủ nghĩa tư bản mà nó không thể tự khắc phục được? Và tại sao tất cả chúng ta không lựa chọn con phố tư bản chủ nghĩa? Dưới tầm nhìn khoa học kinh tế tài chính chính trị, nội dung bài viết sẽ góp thêm phần làm rõ những vấn đề trên.
Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã có nội dung bài viết quan trọng “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con phố đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” đăng trên Báo Nhân Dân số ra ngày 17/5/2022. Bài viết chỉ rõ: “Chúng ta thừa nhận rằng, chủ nghĩa tư bản chưa bao giờ mang tính chất chất toàn cầu như ngày này và đã và đang đạt được nhiều thành tựu to lớn, nhất là trong nghành giải phóng và phát triển sức sản xuất, phát triển khoa học - công nghệ tiên tiến. Nhiều nước tư bản phát triển, trên cơ sở những điều kiện kinh tế tài chính cao và do kết quả đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đã có những giải pháp điều chỉnh, hình thành được quá nhiều những chính sách phúc lợi xã hội tiến bộ hơn so với trước. Tuy nhiên, chủ nghĩa tư bản vẫn không thể khắc phục được những xích míc cơ bản vốn có của nó…”. Vậy, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa nói chung và quan hệ phân phối nói riêng đã được điều chỉnh thích nghi ra làm sao? Những xích míc cơ bản vốn có nào của chủ nghĩa tư bản mà nó không thể tự khắc phục được? Và tại sao tất cả chúng ta không lựa chọn con phố tư bản chủ nghĩa? Dưới tầm nhìn khoa học kinh tế tài chính chính trị, nội dung bài viết sẽ góp thêm phần làm rõ những vấn đề trên.
1. Những điều chỉnh, thích nghi có tính bước ngoặt về quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đương đại
Trước hết, phải nhìn nhận chủ nghĩa tư bản là một nấc thang trong tiến trình phát triển của lịch sử quả đât. C.Mác đánh giá: Chủ nghĩa tư bản là xấu xa so với chủ nghĩa cộng sản, nhưng nó là một hình thái kinh tế tài chính, xã hội tiến bộ nhất so với những hình thái kinh tế tài chính, xã hội đã có trong lịch sử. Và sự điều chỉnh, thích nghi của chủ nghĩa tư bản đương đại được thực hiện trên nhiều phương diện, nhất là quan hệ sản xuất.
Trở lại lịch sử trong năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, trước sự sụp đổ của quy mô chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô, những học giả tư sản “rêu rao” về thắng lợi của chủ nghĩa tư bản, cho đây là thời điểm “cáo chung của học thuyết Mác”, rằng chủ nghĩa xã hội đã “lỗi thời, lỗi thời”, và chủ nghĩa tư bản mới là đích đến ở đầu cuối của quả đât. Đồng thời, bằng những điều chỉnh để tự thích nghi về quan hệ sản xuất, họ cũng biện minh cho một thứ chủ nghĩa tư bản đã có sự thay đổi về chất để trở thành chủ nghĩa tư bản tân tiến, chủ nghĩa tư bản nhân dân, chủ nghĩa tư bản tiến bộ… Vậy, những điều chỉnh về quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đương đại là gì?.
Về quan hệ sở hữu: Ngoài đối tượng sở hữu đã có những thay đổi lớn (từ sở hữu hiện vật sang giá trị), với việc chia nhỏ Cp, phát hành Cp mệnh giá thấp, chủ nghĩa tư bản đã lôi kéo được hàng triệu nguồn vốn nhỏ lẻ, nhàn rỗi trong những tầng lớp nhân dân tập trung thành nguồn lực to lớn phục vụ cho sản xuất, marketing thương mại, phần nào làm cho quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa còn phù phù phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, tạo “không khí” cho chủ nghĩa tư bản tiếp tục phát triển. Sự điều chỉnh về quan hệ sở hữu phần nào “xóa đi” ranh giới giữa nhà tư bản với người lao động, tạm thời dung hòa xích míc giữa ông chủ và người làm thuê. Bởi về mặt hình thức, cả nhà tư bản và người lao động đều có Cp và trở thành cổ đông của nhà máy sản xuất, xí nghiệp nên đều là “ông chủ” - đồng sở hữu, đều “bình đẳng” trước phương án tổ chức quản lý và kết quả sản xuất marketing thương mại.
Về quan hệ tổ chức quản lý sản xuất: Trong chủ nghĩa tư bản đương đại, ta thấy dường như những nhà tư bản tách rời và đứng ngoài quá trình tổ chức quản lý sản xuất. Bằng việc áp dụng những thành tựu khoa học, công nghệ tiên tiến và sử dụng những người dân lao động có trình độ cao về tổ chức quản lý sản xuất, những nhà tư bản đã từng bước hoàn thiện quy trình sản xuất, đồng thời lựa chọn đưa ra được những phương án marketing thương mại tối ưu. Các nhà tư bản không hề trực tiếp hiện hữu trong những dây chuyền sản xuất sản xuất như vai trò của những người dân “đốc công”. Quan hệ trong quá trình tổ chức sản xuất marketing thương mại dường như chỉ từ lại là quan hệ Một trong những người dân lao động với nhau. Có chăng chỉ là sự việc khác lạ về “sắc áo, quyền lợi và thẩm quyền”. Mâu thuẫn, xung đột trực diện Một trong những nhà tư bản và lao động dường như đã được xử lý và xử lý.
Về quan hệ phân phối: Bên cạnh những hình thức phân phối thông qua giá cả sức lao động, trong chủ nghĩa tư bản đương đại cũng xuất hiện nhiều hình thức phân phối khác đa dạng, phong phú hơn. Bao gồm: Điều tiết phân phối giá trị thặng dư thông qua thuế; phân phối thông qua lợi tức Cp; trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp xã hội; những hình thức đầu tư cho giáo dục đào tạo; chăm sóc sức khỏe; tăng mức “thưởng và đãi ngộ cho những người dân lao động”… phần nào tạo ra thu nhập nhập thêm cho những người dân lao động. Sự bóc lột của nhà tư bản không hề “đậm nét” như trong năm thời điểm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX mà thay vào đó là hình ảnh của những nhà tư bản “quan tâm, chăm sóc và sẻ chia” cùng người lao động.
Như vậy, sự điều chỉnh về quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đã làm cho hình ảnh “cừu ăn thịt người” với “lỗ chân lông nhuốm đầy máu và nước mắt của giai cấp vô sản” của chủ nghĩa tư bản “bóc lột, ăn bám”, “tàn nhẫn” trong quá khứ bị lu mờ. Thay vào đó là hình ảnh về một chủ nghĩa tư bản “tân tiến, tiến bộ”, “chủ nghĩa tư bản nhân văn, nhân ái”… Tuy nhiên, tất cả chúng ta hoàn toàn hoàn toàn có thể lý giải khoa học cả về hiện tượng kỳ lạ, hình thức, mục tiêu, nguyên nhân và số lượng giới hạn của sự việc điều chỉnh thích nghi của chủ nghĩa tư bản đương đại.
2. Bản chất của những điều chỉnh, thích nghi về quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đương đại
Cần xác định: Sự biến hóa thích nghi về quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản đương đại là có thật nhưng sự điều chỉnh đó không thể tự nó chuyển sang một hình thái kinh tế tài chính - xã hội mới. Sự điều chỉnh đó vẫn trong phạm vi số lượng giới hạn vỏ bọc của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Vì vậy, chủ nghĩa tư bản ngày này vẫn nằm trong quá trình độc quyền của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Có thể cắt nghĩa vấn đề trên bằng những luận cứ khoa học sau:
Một là, về quan hệ sở hữu: Mặc dù có sự đa dạng về sở hữu, nhưng vấn đề đặt ra là trong hàng triệu triệu Cp của những doanh nghiệp tư bản chủ nghĩa, người lao động nắm tỉ lệ bao nhiêu? Ai vẫn là người nắm số lượng Cp, Cp lớn hoặc giữ tỉ lệ Cp chi phối?... Câu trả lời chắc như đinh vẫn là những nhà tư bản. Thông qua chính sách tham dự, theo quy mô một công ty mẹ khống chế nhiều công ty con, một công ty con khống chế nhiều công ty cháu... mà quyền lực kinh tế tài chính, chính trị, xã hội của nhà tư bản, của những tổ chức độc quyền tăng lên. Vì vậy, nền sản xuất tư bản chủ nghĩa lúc bấy giờ vẫn nhờ vào chính sách chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Những điều chỉnh thích nghi về quan hệ sở hữu trong nền kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa lúc bấy giờ làm cho nó phù hợp được phần nào đó với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất nhằm mục đích tiềm năng tiếp tục duy trì và củng cố chính sách chiếm hữu tư nhân tư bản về tư liệu sản xuất, tuy nhiên, bản chất của quan hệ sở hữu không thay đổi.
Hai là, về tổ chức quản lý sản xuất: Trong tổ chức quản lý sản xuất, việc thuê mướn hoặc sa thải (kể cả giám đốc điều hành sản xuất, giám đốc kỹ thuật, giám đốc marketing, thậm chí cả giám đốc tài chính …) đều do những nhà tư bản quyết định. Những điều chỉnh thích nghi về quan hệ tổ chức quản lý sản xuất nhằm mục đích khai thác tối đa nguồn lực con người, tiềm lực khoa học, công nghệ tiên tiến phục vụ cho khát vọng làm giàu của nhà tư bản và toàn bộ giai cấp tư sản. Sự điều chỉnh thích nghi về tổ chức quản lý đã tạo ra sự thích ứng nhất định để thúc đẩy xã hội hoá lực lượng sản xuất tạo điều kiện cho kinh tế tài chính phát triển. Tuy nhiên, do tư liệu sản xuất thuộc quyền chiếm hữu của nhà tư bản nên quyền tổ chức quản lý sản xuất vẫn do giai cấp tư sản điều hành, chi phối và mang tính chất chất chất tư bản chủ nghĩa. Quan hệ giữa nhà tư bản với công nhân vẫn là quan hệ giữa ông chủ và người làm thuê. Trong cuốn “Tư bản thế kỷ XXI”, Thomas Piketty, nhà kinh tế tài chính học người Pháp nhận định “Dữ liệu kế toán mà hiện tại những doanh nghiệp được yêu cầu phải công bố là hoàn toàn không đủ để được cho phép người lao động hay những công dân thông thường hoàn toàn có thể có ý kiến về những quyết định của công ty, nói gì đến việc can thiệp vào những quyết định đó”[2].
Ba là, trong quan hệ phân phối: Thực hiện trả lợi tức Cp và sử dụng một bộ phận lợi nhuận khổng lồ để phân phối thông qua những quỹ không làm cho bản chất của quan hệ phân phối thay đổi. Nhìn nhận một cách khác, việc điều chỉnh quan hệ phân phối sản phẩm phần nào góp thêm phần cải tổ đời sống vật chất, tinh thần của người công nhân làm thuê. Tuy nhiên, những điều chỉnh về quan hệ phân phối đã làm cho một số trong những người dân lầm tưởng rằng chủ nghĩa tư bản không hề là một xã hội bóc lột và bất công, là “chủ nghĩa tư bản nhân dân”, xã hội mà “toàn dân là tư sản”, từ đó gây ra sự chia rẽ trong phong trào đấu tranh của công nhân.
3. Giới hạn về những điều chỉnh, thích nghi của chủ nghĩa tư bản - Chủ nghĩa xã hội hiện thực sẽ là tất yếu
Chủ nghĩa tư bản không thể tự mình vượt ra ngoài vỏ bọc của nó để trở thành một hình thái kinh tế tài chính - xã hội mới. Đó cũng đó đó là số lượng giới hạn của sự việc biến hóa thích nghi, quy định địa vị lịch sử của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa nói chung và của chủ nghĩa tư bản quá trình độc quyền nói riêng. Giới hạn mà chủ nghĩa tư bản không thể vượt qua đó đó là lực lượng sản xuất đã phát triển ở trình độ cao, tạo ra một khối lượng hàng hoá vật phẩm và dịch vụ khổng lồ, lẽ ra quả đât sẽ không hề đói nghèo, thất nghiệp, thất học và nợ nần v.v. để từng bước đạt tới đỉnh cao của văn minh và niềm sung sướng. Nhưng trên thực tế, ngay ở những nước tư bản phát triển nhất, tình trạng bóc lột, bất công, đói nghèo vẫn đang ra mắt và ngày càng sâu sắc hơn. Nguyên nhân của những tình trạng này là vì quan hệ sản xuất nhờ vào chính sách chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất vẫn giữ địa vị thống trị trong nền kinh tế tài chính. Quan hệ sản xuất đó xích míc ngày càng sâu sắc hơn với lực lượng sản xuất đã xã hội hoá ở trình độ cao. Đây đó đó là xích míc cơ bản của chủ nghĩa tư bản tân tiến và được biểu lộ về mặt xã hội thành những xích míc đa phần sau:
Thứ nhất, xích míc giữa tư bản với lao động làm thuê: Hiện nay, giai cấp công nhân tân tiến có trình độ trình độ ngành nghề ngày càng cao, trong số đó có người giữ những chức vụ là giám đốc, tổng giám đốc... Nhưng xét cho cùng vì không còn tư liệu sản xuất nên họ vẫn ở địa vị của người làm thuê, vẫn phải thao tác dưới sự trấn áp của nhà tư bản. Tiền lương vẫn là thu nhập đa phần và vẫn là giá cả sức lao động của người công nhân làm thuê. Họ vẫn đang bị bần hàn hoá (cả tương đối và tuyệt đối).
Thứ hai, xích míc Một trong những nước tư bản phát triển với những nước đang phát triển, chậm phát triển: Sau sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân kiểu cũ và chủ nghĩa thực dân kiểu mới, những nước tư bản phát triển vẫn không từ bỏ ý đồ lôi kéo những nước đang phát triển theo con phố tư bản chủ nghĩa nhằm mục đích áp đặt quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa trên phạm vi toàn cầu. Theo đó, từ trong năm 80 của thế kỉ XX trở lại đây, người ta nói nhiều về “chủ nghĩa thực dân kinh tế tài chính”, “chủ nghĩa thực dân công nghệ tiên tiến”. Chính quan hệ kinh tế tài chính bất bình đẳng Một trong những nước tư bản phát triển với những nước thế giới thứ ba đã đem lại những khoản siêu lợi nhuận cho những tập đoàn, công ty xuyên quốc gia, đa quốc gia. Nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, sức lao động dồi dào và rẻ mạt đã biến những nước có nền kinh tế tài chính lỗi thời thành những miền đất hứa cho tư bản sinh sôi và cho những công nghệ tiên tiến, thiết bị lỗi thời của những nước tư bản phát triển tiếp tục “sản sinh” giá trị thặng dư cho giai cấp tư sản.
Thứ ba, xích míc Một trong những tổ chức độc quyền tư bản, Một trong những công ty xuyên quốc gia, Một trong những trung tâm quyền lực tư bản chủ nghĩa với nhau: Đây là xích míc nội bộ của chủ nghĩa tư bản, nó đã từng tồn tại trong suốt cả thế kỷ XX và vẫn tiếp diễn sang thế kỷ XXI. Chính xích míc này đã đẩy quả đât lâm vào cảnh hai cuộc trận chiến tranh thế giới tàn khốc nhất trong lịch sử. Hiện tại, xích míc Một trong những trung tâm quyền lực kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa nóng bức tới mức người ta đã dùng tới những thuật ngữ như: trận chiến tranh địa chính trị; trận chiến tranh cá thu, trận chiến tranh ôtô; trận chiến tranh nhôm, thép; trận chiến tranh vaccine… Đặc biệt, thời gian mới gần đây xích míc giữa Mỹ với Liên minh châu Âu (EU), giữa Mỹ với những nước tư bản khác trên những vấn đề thương mại, sự đóng góp tài chính cho những hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự… đó đó là liên minh trong xích míc đã được V.I.Lênin khái quát bằng cụm từ “liên minh chó sói”.
Thứ tư, xích míc giữa chủ nghĩa tư bản với chủ nghĩa xã hội và những vấn đề toàn cầu: Đầu trong năm 90 của thế kỷ XX, sau khi quy mô chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, có người nhận định rằng chủ nghĩa xã hội không hề và như vậy, xích míc giữa chủ nghĩa tư bản với chủ nghĩa xã hội cũng không hề nữa. Trên thực tế, chủ nghĩa xã hội vẫn tồn tại ở một số trong những quốc gia, vẫn là một thực thể kinh tế tài chính - chính trị - xã hội đối lập với chủ nghĩa tư bản. Chủ nghĩa xã hội vẫn là một trào lưu chính trị - tư tưởng ở những nước tư bản, những nước có xu hướng dân tộc bản địa chủ nghĩa và ở ngay chính cả những nước mà chính sách xã hội chủ nghĩa đã bị tan rã cách đó trên dưới 3 thập niên. Đặc biệt, khi phần lớn những lợi nhuận của xã hội chỉ tập trung vào trong tay số ít những nhà tư bản, sự bất bình đẳng trong xã hội tiếp tục ngày càng tăng thì những vấn đề toàn cầu đói nghèo, dịch bệnh, sự biến hóa của khí hậu, trận chiến tranh, tội phạm quốc tế… sẽ không thể xử lý và xử lý được một cách triệt để.
Nhận định về sự điều chỉnh, thích nghi chủ nghĩa tư bản đương đại, Thomas Piketty nhận định rằng: “Tăng trưởng kinh tế tài chính tân tiến và sự truyền bá tri thức đã giúp tránh được sự diệt vong theo quan quan điểm của Marx nhưng không hỗ trợ điều chỉnh những cấu trúc tư bản sâu xa và tình trạng bất bình đẳng - hay chí ít là không nhiều nếu không muốn nói là rất ít như người ta đã từng tưởng tượng trong những thập niên sáng sủa sau Thế chiến II" và “Chủ nghĩa tư bản tự động tạo ra tình trạng bất bình đẳng tùy tiện và không bền vững, làm xói mòn những giá trị trọng dụng nhân tài, vốn là nền tảng của những xã hội dân chủ[3]".
Đánh giá về bản chất của chủ nghĩa tư bản lúc bấy giờ, đồng thời xác định tại sao Việt Nam lựa chọn con phố đi lên chủ nghĩa xã hội là duy nhất đúng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh vấn đề: "Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế tài chính đi đôi với tiến bộ và công minh xã hội, chứ không phải ngày càng tăng khoảng chừng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội. Chúng ta cần một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới những giá trị tiến bộ, nhân văn, chứ không phải đối đầu đối đầu bất công, "cá lớn nuốt cá bé" vì quyền lợi vị kỷ của một số trong những ít thành viên và những phe nhóm. Chúng ta cần sự phát triển bền vững, hòa giải và hợp lý với thiên nhiên để bảo vệ môi trường tự nhiên thiên nhiên sống trong lành cho những thế hệ hiện tại và tương lai, chứ không phải để khai thác, chiếm đoạt tài nguyên, tiêu dùng vật chất vô hạn độ và huỷ hoại môi trường tự nhiên thiên nhiên. Và tất cả chúng ta cần một khối mạng lưới hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do nhân dân và phục vụ quyền lợi của Nhân dân, chứ không phải chỉ cho một thiểu số giàu sang".
Chính những giá trị tốt đẹp của chính sách mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu trên là bản chất đích thực của chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, đó cũng đó đó là tiềm năng, con phố mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đã lựa chọn và đang kiên định, kiên trì để từng bước hiện thực hóa./.
------------------------------------------------------------------
[1] Học viện Chính trị Công an nhân dân.
[2] Thomas Piketty, Tư bản thế kỷ XXI, Nxb trẻ, thành phố Hồ Chí Minh, 2022, tr.719-720.
[3] Thomas Piketty, Tư bản thế kỷ XXI, Nxb trẻ, thành phố Hồ Chí Minh, 2022, tr.10-11.
NĐT - PHM
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
- Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, độc lập lãnh thổ, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốcMinh chứng bác bỏ luận điệu vu cáo, xuyên tạc tình hình nhân quyền ở Việt NamVạch trần luận điệu xuyên tạc “Cách mạng màu – Cách mạng trắng” ở Việt NamBổ sung, phát triển lý luận về CNXH và con phố đi lên CNXH ở Việt NamSự phát triển lý luận phương thức bảo vệ Tổ quốc trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng Phát huy sức mạnh toàn dân tộc bản địa bảo vệ bảo mật thông tin an ninh quốc gia trong tình hình mớiNâng cao hiệu suất cao đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực - vấn đề quan trọng trong công tác thao tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng lúc bấy giờ
