Thủ Thuật về Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp Mới Nhất
Lã Tuấn Dũng đang tìm kiếm từ khóa Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp được Update vào lúc : 2022-10-15 02:56:25 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.Ví dụ: Đọc bài ca dao sau đây và trả lời:
Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng
Lợi thì có lợi nhưng răng chẳng còn
Câu hỏi:
1. Em có nhận xét gì về nghĩa của những từ lợi trong bài ca dao này?
2. Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối bài ca dao là nhờ vào hiện tượng kỳ lạ gì của từ ngữ?
3. Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng gì?
Trả lời:
1. Nghĩa của những từ lợi trong bài ca dao này:
- Lợi (1): Tính từ -> quyền lợi, lợi lộcLợi (2), (3): Danh từ -> Lợi (nướu) răng
2. Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao là nhờ vào hiện tượng kỳ lạ từ đồng âm.
3. Việc sử dụng từ lợi có tác dụng tạo sắc thái dí dỏm, vui nhộn, làm cho câu văn mê hoặc, thú vị.
Ghi nhớ: Chơi chữ là tận dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, vui nhộn... làm câu văn mê hoặc và thú vị.
Ngoài lối chơi chữ như đã dẫn mục 1, còn những lối chơi chữ khác. Em hãy chỉ rõ lối chơi chữ trong những câu dưới đây:
(1) Sánh với Na Va “ranh tướng” Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương
(Tú Mỡ)
(2) Mênh mông muôn mẫu một màu mưa
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
(Tú Mỡ)
(3) Con cá đối bỏ trong cối đá,
Con mèo cái nằm trên mái kèo,
Trách cha mẹ nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
(Ca dao)
(4) Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng.
Mời cô mời bác ăn cùng,
Sầu riêng mà hoá vui chung trăm nhà.
(Phạm Hổ)
Trả lời:
Lối chơi chữ trong những câu dưới đây:
- (1): “Ranh tướng” ->Trại âm (gần âm)(2): Điệp âm “m”(3): Cá đối -> cối đá, mèo cái -> mài kéo ->Nói lái(4): Sầu riêng >< vui chung -> Đồng âm và trái nghĩa
Ghi nhớ:
Các lối chơi chữ thường gặp:
- Dùng từ ngữ đồng âm;Dùng lối nói trại âm (gần âm);Dùng cách điệp âm;Dùng lối nói lái;Dùng từ ngữ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa.
Chơi chữ được sử dụng trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường thường ngày, trong văn thơ, đặc biệt là trong thơ văn trào phúng, trong câu đối, câu đố.
Đọc bài thơ dưới đây và cho biết thêm thêm tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ.
Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà,
Rắn đầu biếng học chẳng ai tha.
Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ,
Nay thét mai gầm rát cổ cha.
Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối,
Lằn sống lưng cam chịu dấu roi tra
Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học
Kẻo hổ mang nổi tiếng thế gia.
( Lê Quý Đôn)
- Tác giả đã dùng những từ ngữ để chơi chữ là:Liu điu, rắn, hổ lửa, mai gầm, ráo, lằn, Trâu Lỗ, hổ mang -> Sử dụng từ đồng nghĩa, gần nghĩa.
Mỗi câu sau đây có những tiếng nào chỉ những sự vật thân mật với nhau? Cách nói này liệu có phải là chơi chữ không?
Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn.
Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp.
Trả lời:Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn.
- Những từ chỉ sự vật thân mật như mỡ, dò (giò), nem chả gần nghĩa với thịt.Cách nói này là dùng lối nói chơi chữ, thể hiện sự đánh tráo khái niệm dí dỏm.
Bà đồ nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc,
- Những từ tre, trúc, hóp chỉ những sự vật thân mật với nứa.Mục đích cũng tạo ra sự vui nhộn, dí dỏm
Anh Hươu đi chợ Đồng Nai
Bước qua bến Nghé, ngồi nhai thịt bò
=> Đây cũng là câu thơ sử dụng lối chơi chữ dùng từ đồng âm. Đủ tên 4 loài vật lớn: hươu, nai, nghé, bò. Hai địa danh được lấp ra phần sau (thành tố sau của một từ gồm hai thành tố) đồng âm với tên hai loài vật nai và nghé.
Chàng cóc ơi! Chàng cóc ơi!
Thiếp bén duyên chàng có thế thôi.
Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé
Ngàn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi
(Hồ Xuân Hương - Khóc Tổng Cóc)
=>Cách chơi chữ trong bài thơ này rất giống với lối chơi chữ trong bài thơ của Lê Quý Đôn: sử dụng từ đồng âm và từ gần nghĩa: cóc, bén, (nhái bén), nòng nọc, chuộc (chẫu chuộc), chàng (chẫu chàng) đều là họ hàng của cóc, ếch, nhái.
Chị Xuân đi chợ ngày hè
Mua cá thu về, chợ hãy còn đông.
=> Một câu thơ đủ cả 4 mùa, nhưng ngày xuân lại là tên gọi cô nàng: Xuân. Cá thu và chợ còn đông là những đồng âm khác nghĩa của từ ngày thu và ngày đông, tác giả đã khéo vận dụng tài tình.
Năm 1946 bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ tỏ lòng cảm ơn như sau:
Cảm ơn bà biếu gói cam
Nhận thì không đúng, tư làm thế nào đây?
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai?
Trong bài thơ này, Bác đã dùng lối chơi chữ ra làm sao?
Trả lời:Trong bài thơ này, Bác đã chơi chữ bằng những từ đồng âm
- Từ thuần Việt: cam (trái cam), khổ (khổ đau)Từ Hán Việt: cam (ngọt) khổ (đắng) tận (hết) lai (đến). Xuất phát từ thành ngữ: khổ tận cam lai. Nghĩa là: hết khổ đến sướng.
Bác Hồ đã thế hiện lòng biết ơn chân thành với bà Hằng Phương thông qua bài thơ, đồng thời gieo vào lòng người đọc niềm tin tất thắng vào cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khố của nhân dân ta. Từ đó tác giả đã liên tưởng tới nụ cười, nghĩa là hết đắng cay sẽ lại đến ngọt bùi, hết những ngày tháng gian khố lại sở hữu những ngày tháng vui sướng, niềm sung sướng. Điều đó đã tạo nên sự liên tưởng bất thần và thú vị cho bài thơ.
I. Thế nào là chơi chữ? Chơi chữ là tận dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, vui nhộn... làm câu văn mê hoặc và thú vị.
Câu 1:
- Từ lợi mà bà già dùng (lợi chăng) nghĩa là quyền lợi, thuận lợi. - Từ lợi trong câu nói của thầy bói nghĩa là phần thịt xung quanh chân răng.Câu 2: Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao nhờ vào hiện tượng kỳ lạ đồng âm khác nghĩa của từ ngữ
Câu 3: Tác dụng: Thầy bói nhắc khéo “bà già”: bà đã già quá rồi (răng không hề) thì lấy chồng làm gì nữa => sự bất thần, thú vị, dí dỏm
II. Các lối chơi chữ:
(1) Dựa vào hiện tượng kỳ lạ gần âm: ranh tướng gần với danh tướng nhưng nghĩa hoàn toàn rất khác nhau. Danh tướng và vị tướng giỏi được lưu danh; còn ranh tướng là người ranh ma – ý mỉa mai – chế giễu. (2) Mượn cách nói điệp âm: hai câu thơ điệp âm “m” tới 14 lần => Diễn tả sự mịt mờ của không khí đầy mưa. (3) Nói lái: Cá đối nói lái thành cối đá - Mèo cái nói lái thành mái kèo => nhằm mục đích diễn tả sự trái khoáy, sự hẩm hiu của duyên phận. (4) Dựa vào hiện tượng kỳ lạ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa. + Sầu riêng – danh từ - chỉ một loại trái cây ở Nam Bộ + Sầu riêng – tính từ - chỉ sự phiền muộn riêng từ của con người.II. Luyện tập
Câu 1:
- Ở bài thơ trên tác giả Lê Quý Đôn đã sử dụng hai lối chơi chữ cùng một lúc:
+ Lối chơi chữ thứ nhất dùng từ gần nghĩa: tất cả những từ ngữ: liu điu, rắn, thẹn đèn, hổ lửa, mai gầm, ráo, lằn, Trâu Lỗ, hổ mang đều có ý nghĩa chỉ nhiều chủng loại rắn. + Lối chơi chữ thứ hai dùng từ ngữ đồng âm: ++) liu điu: tên một loài rắn nhỏ (danh từ); cũng nghĩa là nhẹ, chậm yếu (tính từ) ++) Rắn: chỉ chung nhiều chủng loại rắn (danh từ); chỉ tính chất cứng, khó tiếp thu (tính từ): cứng rắn, cứng đầu.Câu 2:
- Trời mưa đất thịt trơn tru như mỡ, dò đến hành nem chả muốn ăn. + Những tiếng chỉ sự vật thân mật: thịt, mỡ, dò, nem, chả => thức ăn làm bằng chất liệt thịt. + Cách nói này là dùng lối nói chơi chữ. + Thể hiện sự đánh tráo khái niệm dí dỏm. - Bà đồ nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp. + Những từ ngữ chỉ sự vật thân mật: nứa, tre, trúc, hóp => thuộc nhóm từ chỉ cây cối thuộc họ tre. + Chắc chắn ở câu này dùng lối chơi chữ. + Mục đích tạo ra sự dí dỏm, vui nhộn.Câu 3: Sưu tầm một số trong những lối chơi chữ trong sách báo:
Thay đối trật tự những chữ (hay nói ngược): Vợ cả, vợ hai, (hai vợ) cả hai đều là vợ cả. Thầy tu, thầy chùa, chùa thầy cứ việc thầy tu. Câu đối của tri huyện Lê Kim Thằng và Xiển Bột: Học trò là học trò con, tóc đỏ như son là con học trò. Tri huyện là tri huyện Thằng, ăn nói lằng nhằng là thằng tri huyện.Câu 4:
- Lối chơi chữ: sử dụng từ đồng âm – Đồng âm giữa từ thuần Việt và từ Hán Việt. - khổ: đắng; tận: hết; cam: ngọt; lai: đến. - Xuất phát từ: + Thành ngữ: khổ tận cam lai+ Nghĩa là: hết khổ đến sướng.
Tải thêm tài liệu liên quan đến nội dung bài viết Bà đồ Nứa, đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp