Chuẩn bị cho trẻ tâm lý và một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập.
Khi ở trường mầm non, trẻ được các cô giáo chăm sóc chu đáo trong mọi hoạt động, trẻ hoàn toàn phụ thuộc vào cô. Còn khi vào lớp 1, trẻ phải tự lập hoàn toàn từ cách học, tự cất giữ đồ dùng học tập, tự soạn bài theo thời khóa biểu, chuẩn bị đồ dùng học tập cách ăn uống, vệ sinh, đánh răng, rửa mặt. Cho nên ngay từ khi trẻ ở trường mầm non cô giáo phải chuẩn bị cho trẻ tâm lý sẵn sàng với những kiến thức và kỹ năng biết cần thiết cho hoạt động học tập.
Cô giáo mầm non giúp trẻ biết tư thế ngồi đúng, cách cầm bút, mở sách, mở cặp lấy sách vởlà giúp trẻ thích ứng với hoạt động học tập mới, tránh được những bỡ ngỡ ban đầu dễ gây cho trẻ những cảm giác sợ sệt, thiếu tự tin.
Trong giờ hoạt động chiều ở cuối năm học, tôi bố trí sắp xếp bàn ghế cho trẻ ngồi học, cho trẻ tiếp xúc và làm quen sách, bút, cặp, thước, bảng, phấn cô làm mẫu, hướng dẫn trẻ cách sử dụng các dụng cụ học tập đó và uốn nắn trực tiếp cho trẻ. Cho trẻ làm quen cách đọc từ, câu đơn giản như hướng dẫn trẻ đọc tên trẻ, gọi tên một số đồ vật ghi trên đồ dùng cá nhân.
Ngoài ra cần chuẩn bị cho trẻ từ trường màm non kỹ năng tụ phục vụ bản thân như tự rửa tay, lau mặt, trải chiếu, kê bàn, đánh răng, sau khi đi đại tiện, tiểu tiện. Những điều này tưởng chừng rất nhỏ nhưng vô cùng cần thiết vì khi trẻ đã được cô dạy, đã có kỹ năng thì trẻ sẽ không bị luống cuống, sợ sệt, thiếu tự tin khi vào lớp 1.
VD: Trong bữa ăn tôi phân công trẻ tổ 1 gấp khăn, chia thìa, tổ 2 chia cơm cho các bạn, tổ 3 lau bàn, lịch phân công của lớp nhằm rèn kỹ năng lao động tự phục vụ, phát triển thể lực, phát triển trí tuệ cho trẻ vì các nhà khoa học đã khẳng định Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu, khi trẻ chia thìa, chia khăn, chia bát trẻ phải vận động, tư duy, trẻ phải đếm số lượng bàn, số bạn trong bàn để chia đồ dùng trong giờ ăn
Hình thành ở trẻ khả năng điều chỉnh hành vi của bản thân, khả năng biết kiềm chế nhu cầu, có ý thức tổ chức kỷ luật để thích ứng với điều kiện học tập.Trẻ đang chia khăn lau tay chuẩn bị giờ ăn.
Việc chuẩn bị cho trẻ về mặt tinh thần cũng là một yếu tố quyết định.Cô giáo và cha mẹ thường xuyên trò chuyện, giới thiệu cho trẻ về môi trường học tập mới với bạn mới, cô giáo mới để trẻ thấy tự tin, vui vẻ và đặc biệt là luôn vươn tới, luôn mong mỏi mình sẽ học lớp 1.
Kết quả: 99% trẻ lớp tôi có kỹ năng, trẻ kiên trì, biết tự thực hiện những nhiệm vụ đơn giản, có kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập và chăm sóc bản thân, trẻ vui vẻ, đi học đủ, đúng giờ, thích được vào lớp 1.
- Tổ chức cho trẻ làm quen trường tiểu học.
Nhằm giúp trẻ chuẩn bị sẵn sàng bước vào lớp 1 ngoài việc trò chuyện, trao đổi, đàm thoại, xem tranh, hình ảnh về ngôi trường trẻ được học khi vào lớp 1, sẽ không có gì thiết thực hơn là cho trẻ trực tiếp đến thăm quan trường tiểu học, để giúp trẻ không bị hoang mang, bỡ ngỡ, lo sợ. Kết hợp Ban giám hiệu nhà trường tôi tổ chức cho trẻ đi tham quan trường Tiểu học, để giúp cho trẻ được làm quen với ngôi trường, trẻ được xem các anh chị học bài, trẻ được giao lưu với cô giáo và các anh chị, trẻ làm quen với sách vở, đồng phục của trường, đồ dùng dụng cụ học tập, hoạt động học tập, thời khóa biểu, hoạt động vui chơi, lao động trong trường tiểu học. Đồng thời trẻ được giải thích vì sao cần phải đi học, vào trường Tiểu học phải chấp hành những nội quy, phương pháp học tập mới, học nhiều môn học khác nhau, và phải làm bài tập,.
Trẻ tham quan trường tiểu học
VD: Trẻ được quan sát các anh chị học trong một tiết học, với cách cô giáo cầm phấn viết trên bảng và giảng bài, trẻ được làm quen với cách học, cách cô đưa câu hỏi và các anh chị trả lời, trẻ sẽ có thêm kinh nghệm tích lũy cho bản thân mình và không còn thấy quá lo lắng mà kéo theo là tâm trạng háo hức được ngồi học giống các anh chị.
Cô giáo giảng bài ở trường Tiểu học.
Ngoài ra, ở chủ đề cuối cùng ở trường mầm non là chủ đề trường tiểu học tôi mời các anh chị lớp 1 đến thăm lớp và trò chuyện cùng cô và trẻ. Ở đây, trẻ mầm non sẽ đặt câu hỏi của bản thân mình, những băn khoăn của trẻ ở môi trường mới trẻ sắp tới với các anh chị và các anh chị sẽ trả lời.
Các anh chị tiểu học về thăm lớp
VD: Cô hoặc bản thân trẻ có thể đặt câu hỏi để các anh chị tiểu học trả lời như ở trường anh đi học từ mấy giờ, anh được học môn gì? Trong cặp sách của anh có những gì? Qua trò chuyện trẻ đã có thêm những kiến thức và kỹ năng ban đầu khi bước vào lớp 1.
Kết quả: 100% trẻ vui vẻ, mạnh dạn, tự tin, trẻ đã có những kiến thức và kỹ năng cơ bản chuẩn bị vào trường tiểu học, trẻ có những hiểu biết về trường tiểu học, tạo tâm thế mạnh dạn, tự tin, háo hức được trở thành học sinh lớp 1.
- Tham mưu với Ban giám hiệu và cơ quan chức năng giải quyết tình trạng cô giáo dạy tiểu học mở lớp dạy trước chương trình lớp 1 trên địa bàn:
Hiện nay, có rất nhiều lớp dạy học trước chương trình lớp 1do các cô giáo trẻ hay các cô giáo về hưu mở lớp dạy, điều này khiến cho rất nhiều phụ huynh đã cho con đến lớp học với mong muốn con được viết chữ trước, làm toán trước khi học ở lớp 1 thì con sẽ nhanh nhẹn, thông minh và giỏi vượt các bạn khác. Hay có những phụ huynh dù không muốn làm khổ con phải học đọc, học viết trước yêu cầu của lứa tuổi, nhưng thấy các phụ huynh khác khoe con mình đã biết đọc, biết cộng trừ toán nên họ cảm thấy áp lực, thấy hoang mang lo lắng và cũng cho con đi học để bằng bạn.Vì vậy tôi đã rà soát trên địa bàn và vùng lân cận các cơ sở mở dạy thêm báo cáo với Ban giám hiệu nhà trường có hướng giải quyết để có sự can thiệp của các ban nghành đoàn thể tới các cơ sở mở dạy lớp 1 cho học sinh mẫu giáo lớn, việc làm này giúp các phụ huynh yên tâm không còn băn khoăn về sự chênh lệch kiến thức của con mình với các bạn khác, trẻ được học đúng chương trình làm quen chữ cái, làm quen với toán ở trường mầm non chứ không phải làm toán, viết chữ khi còn đang ở độ tuổi học mà chơi, chơi mà học.
Kết quả: Sau khi có sự can thiệp của các ban, ngành, có 2 lớp mở dạy trước chương trình lớp 1 trong khu tập thể Pin từ tháng 2/2014 đã ngừng hoạt động, phụ huynh lớp tôi yên tâm không băn khoăn, lo lắng về việc phải cho con đi học trước hay không, trẻ thì có kiến thức đồng đều chỉ được làm quen chữ cái, làm quen với toán và các hoạt động khác ở trường mầm non như nhau
Sau một thời gian thực hiện một số biện pháp trên tôi tiến hành lấy biểu quyết của các bậc phụ huynh với câu hỏi như ở lần 1 và thu được kết quả như sau:
Câu hỏiTrả lờiCần thiếtKhông cần thiếtCâu hỏi số 1 100 % 0%Câu hỏi số 290%10%Câu hỏi số 390%10%Qua cách tuyền truyền tư vấn, sự trao đổi hàng ngày cũng như vào các buổi họp phụ huynh đã giúp cho phụ huynh nhận thức được ý nghĩa của việc chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp một là cấp bách và cần thiết với trẻ 5 tuổi. Bản thân các bậc phụ huynh đã hiểu rõ và không còn nôn nóng cho con đi học trước chương trình lớp 1 khi đang ở trường mầm non.
100% trẻ nắm được kiến thức theo độ tuổi, nhận biết và phát âm chính xác 29 chữ cái.
Các cháu trong lớp tôi đều khoẻ mạnh, da dẻ hồng hào, vận động nhanh nhẹn, có khả năng đề kháng với các bệnh dịch, trẻ đi học đều, chuyên cần hàng tháng cao được BGH nhà trường tuyên dương, 100% trẻ tăng cân qua các kỳ cân, 100%trẻ không mắc dịch bệnh sởi, thủy đậu
100% trẻ thông minh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm phát triển khả năng tư duy, ghi nhớ có chủ định, phát huy khả năng sáng tạo cho trẻ. Ngôn ngữ của trẻ phát triển rõ ràng mạch lạc, trẻ biết diễn đạt thể hiện ý kiến và giải thích cho người khác hiểu.
100% trẻ biết nghe lời cô giáo, vâng lời, lễ phép với người lớn, biết quan tâm, nhường nhịn, giúp đỡ bạn.
98% trẻ xếp loại chung Đạt qua bảng theo dõi, đánh giá sự phát triển của Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi cuối năm học.
100% trẻ yêu mến các cô và mong muốn được học lớp 1.
Giáo viên yên tâm tập trung vào công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ khi không còn phụ huynh hỏi cô bao giờ con biết viết, biết đọc.
Buổi chiều không còn các cháu bố mẹ xin đón về sớm để đi học lớp học trước chương trình lớp 1, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên khi tổ chức hoạt động chiều như rèn kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng vệ sinh, làm bài vở BLQVT..
PHẦN III: KẾT THÚC VẤN ĐỀ.
- Bài học kinh nghiệm.
Từ những kết quả trên tôi đã rút ra được kinh nghiệm cho bản thân như sau:
Để việc chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1 giáo viên phải nắm chắc đặc điểm tâm lý của lứa tuổi, cần tổ chức tốt chế độ sinh hoạt hàng ngày cho trẻ, lấy trẻ làm trung tâm, phát huy tính tích cực của trẻ. Tạo điều kiện và khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động.
Giáo viên phải bám sát kế hoạch của lớp, trường từ đầu năm và thực hiện đúng các chỉ số của Bộ chuẩn trẻ 5 tuổi giúp trẻ khỏe manh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, có kiến thức và kỹ năng cần thiết để bước vào lớp1.
Thường xuyên học tập để nâng cao trình độ, chuyên môn. Luôn tìm tòi, nghiên cứu để tạo ra cái mới học hỏi đồng nghiệp rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
Để bắt nhịp với thời đại và những đổi mới trong giáo dục là ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, giáo viên cũng cần tìm tòi những nội dung và những thông tin cần thiết để thay đổi hình thức, gây hứng thú cho trẻ nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ trong các tiết học.
Thay đổi không khí lớp học, sáng tạo nhiều trò chơi mới, làm đồ dùng trực quan đẹp, hấp dẫn phù hợp với trẻ.
Phối hợp cùng với phụ huynh để thống nhất cùng quan điểm giáo dục trẻ.
Việc chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 vô cùng cần thiết và quan trong ở mọi thời đại đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, việc làm này được thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi hoạt động, từ đơn giản đến phức tạp để giúp trẻ lĩnh hội và tiếp thu kiến thức, kỹ năng cơ bản phù hợp với độ tuổi, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, có kỹ năng giao tiếp đặc biệt trẻ háo hức được vào lớp một.
Trên đây là một vài sáng kiến nhỏ của tôi nhằm góp phần nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo. Kính mong hội đồng nhà trường xét duyệt, góp ý để đề tài nghiên cứu của tôi đạt kết quả cao hơn nữa.