Mẹo về Ai mạnh nhất trong 108 anh hùng Lương Sơn Bạc 2022
Dương Anh Tuấn đang tìm kiếm từ khóa Ai mạnh nhất trong 108 anh hùng Lương Sơn Bạc được Update vào lúc : 2022-03-27 15:23:11 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Dù có nhiều dị bản nhưng tựu chung, toàn bộ nội dung truyện Thủy hử gồm có hai phần chính: quá trình hình thành, tập hợp 108 anh hùng Lương Sơn Bạc (trong 70 hồi đầu) và quá trình tổn thất, tan rã hoàn toàn của lực lượng này.
Hình thành và phát triển
Quá trình tập hợp của những anh hùng thảo dã tại bến nước để hình thành quân khởi nghĩa Lương Sơn Bạc được Thi Nại Am dành 70 hồi để diễn giải. Tuy nhiên, nhân vật đầu tiên được đề cập không phải là một trong những vị anh hùng Lương Sơn, mà là Cao Cầu. Theo ý kiến những nhà nghiên cứu và phân tích[2], quá trình thăng tiến của gian thần Cao Cầu đó đó là sự việc tố cáo cho chính vì sự thối nát của nhà Bắc Tống khi đó mà người phụ trách cao nhất là nhà vua Tống Huy Tông[3], một quân vương chơi bời, không quan tâm tới việc triều chính.
Từ một thảo dân lông bông, Cao Cầu gặp may hết lần này tới lần khác, trở thành sủng thần của vua Tống Huy Tông và được phong chức Thái uý. Mối link Một trong những gian thần Cao Cầu, Dương Tiễn, Lương Trung Thư… và cỗ máy quan lại tham lam, xảo quyệt, độc ác phía dưới đã làm hại những lương thần của triều đình (Lâm Xung, Võ Tòng, Dương Chí, Tống Giang, Hoa Vinh…) khiến họ lần lượt phải bỏ sự nghiệp đi theo Lương Sơn Bạc.
Cũng có những anh hùng xuất thân nơi thôn dã, không còn chức vụ quyền hành nhưng bất bình với sự áp chế, bóc lột của quan lại địa phương như Lý Quỳ, Sử Tiến, Lưu Đường… nên đã ra tay tương hỗ người hoạn nạn hoặc tự cứu bản thân mình, trở thành người phạm tội với triều đình và cũng lên Lương Sơn.
Từng nhóm anh hùng được tập hợp riêng lẻ, rồi sau đó tất cả đều tụ về Lương Sơn. Theo đánh giá của những nhà nghiên cứu và phân tích về Thủy hử, có những người dân con phố lên Lương Sơn vòng vo nhiều lần như Tống Giang, vì ông vốn mang tư tưởng trung hiếu với triều đình; lại sở hữu những người dân con phố lên Lương Sơn thẳng tuột như Lý Quỳ – ông coi việc làm phản khi bị hà hiếp là đương nhiên. Thủy hử phản ánh thực trạng trong xã hội phong kiến nhiều đời: “quan bức thì dân phản”, điều đó rất phù phù hợp với tâm lý của đông đảo quần chúng lao động nghèo khổ bị bóc lột, áp bức nên Thủy hử dễ đi sâu vào tiềm thức của nhân dân.
Điều khiến Thủy hử trở nên ly kỳ, mê hoặc là ngoài tính cách đa dạng của những nhân vật, những tình tiết còn mang nhiều tính bất thần, thú vị cho những người dân đọc. Người thủ lĩnh đầu tiên của Lương Sơn Bạc là Vương Luân, nhưng chính Vương Luân lại bị Lâm Xung sát hại để tôn Tiều Cái. Tiều Cái được xem là người khai sáng Lương Sơn, nhưng lại không thuộc vào số 108 vị anh hùng – không thuộc vào 36 vị thiên cang hay 72 vị địa sát – vì ông bị tử trận trước khi Lương Sơn tập hợp đủ 108 người. Tài năng, tính cách của những anh hùng Lương Sơn cũng phong phú, từng người một vẻ. Ngoài những người dân giỏi chinh chiến trên sống lưng ngựa như Quan Thắng, Lâm Xung, Hô Duyên Chước, Tần Minh, Đổng Bình… đánh bộ như Lý Quỳ, Võ Tòng, Lỗ Trí Thâm… còn một đội nhóm ngũ những tướng chuyên đánh thủy quân như anh em Trương Hoành – Trương Thuận, 3 anh em họ Nguyễn và cả Lý Tuấn; những quân sư tài ba như Ngô Dụng, Chu Vũ; những người dân di tán nhanh hoặc giỏi đột nhập như Đới Tông, Thời Thiên… Đặc biệt, trong những anh hùng Lương Sơn còn tồn tại 3 phụ nữ (Cố Đại Tẩu, Hỗ Tam Nương và Tôn Nhị Nương).
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=OZ4LDjBTsFw[/embed]
Quy hàng và tan rã
ương Sơn Bạc phát triển đến cực thịnh ở hồi 70 với việc tập hợp đủ 108 vị anh hùng được phân thứ hạng và trách nhiệm ở Lương Sơn. Triều đình nhà Tống nhiều lần phát quân đi đánh dẹp đều bị quân khởi nghĩa đánh bại.
Thái uý Cao Cầu đích thân cầm quân đi dẹp, bị quân Lương Sơn bắt sống. Tuy nhiên, do thủ lĩnh Tống Giang mang nặng tư tưởng trung quân ái quốc nên đã sai thả Cao Cầu và xin được về quy thuận triều đình.
Dù bị nhiều ý kiến phản đối (nhất là Võ Tòng,Lỗ Trí Thâm,và Lý Quỳ), Tống Giang vẫn quyết ý dẫn những thủ hạ về quy hàng khi được triều đình chiêu an.
Sau khi về hàng triều đình, quân Lương Sơn được điều đi chống quân nhà Liêu xâm phạm bờ cõi nhà Tống. Quân Lương Sơn thắng quân Liêu liên tục nhiều trận, sắp tiến đến kinh đô nước Liêu thì vua Huy Tông theo lời những gian thần, chấp thuận đồng ý cho nước Liêu giảng hòa và hạ lệnh Tống Giang rút quân.
Trở về, triều đình lại phái quân Lương Sơn đi đánh dẹp những cuộc khởi nghĩa khác của Điền Hổ, Vương Khánh và Phương Lạp. Với đội ngũ thiện chiến, tài năng, quân Lương Sơn dưới cờ hiệu của triều đình nhà Tống đã dẹp được cả 3 cuộc khởi nghĩa quy mô lớn này.
Khi đánh quân Liêu và những cuộc khởi nghĩa nông dân khác của Điền Hổ, Vương Khánh, họ toàn thắng và không còn tướng lãnh nào tử vong. Tuy nhiên, khi đánh Phương Lạp, quân Lương Sơn bị tổn thất nặng. Và khi giặc giã không hề, nhà Tống tìm cách trừ khử họ.
Kết cục
Sự suy giảm quân số chỉ ra mắt khi quân Lương Sơn đụng độ quân Phương Lạp. Cho tới khi hạ đội quân này và bắt sống thủ lĩnh của tớ (Võ Tòng bắt được Phương Lạp), những anh hùng Lương Sơn Bạc bị tổn thất rất nhiều.
Trong 108 người, 5 người không tham dự trận chiến với Phương Lạp do được lệnh ở lại hoặc bị gọi về; 103 người tham dự trận chiến với Phương Lạp thì có 76 người bị tử trận hoặc không trở về triều nhận quan tước, 27 người trở về triều.
Những người chết
Tổng số có 69 người chết, trong đó:
1. Tướng chết trận:
59 người, gồm có:
15 chánh tướng:
Tần Minh, Từ Ninh, Đổng Bình, Trương Thanh, Lưu Đường, Sử Tiến, Sách Siêu, Trương Thuận, Nguyễn Tiểu Nhị, Nguyễn Tiểu Ngũ, Lôi Hoành, Thạch Tú, Giải Trân, Giải Bảo.
44 phó tướng:
Tống Vạn, Tiêu Đĩnh, Đào Tông Vượng, Hàn Thao, Bành Kỷ, Trịnh Thiên Thọ, Tào Chính, Vương Định Lục, Tuyên Tán, Khổng Lượng, Thi Ân, Hách Tư Văn, Đặng Phi, Chu Thông, Cung Vượng, Bao Húc, Đoàn Cảnh Trụ, Hầu Kiện, Mạnh Khang, Vương Anh, Hỗ Tam Nương, Hạng Sung, Lý Cổn, Yến Thuận, Mã Lân, Đan Đình Khuê, Nguỵ Định Quốc, Lã Phương, Quách Thịnh, Âu Bằng, Trần Đạt, Dương Xuân, Úc Bảo Tứ, Lý Trung, Tiết Vĩnh, Lý Văn, Thạch Dũng, Đỗ Thiên, Đinh Đắc Tôn, Trâu Uyên, Lý Lập, Thang Long, Sái Phúc, Trương Thanh, Tôn Nhị Nương
2. Các chánh phó tướng ốm chết dọc đường:
10 người, gồm:
5 chánh tướng:
Lâm Xung, Dương Chí, Trương Hoành, Mục Hoằng, Dương Hùng.
5 phó tướng:
Khổng Minh, Chu Quý, Chu Phú, Thời Thiên, Bạch Thắng.
Những người sống
Còn lại 39 người sống sau khi dẹp Phương Lạp, nhưng kết cục cũng rất khác nhau, không phải ai cũng khá được trọn vẹn
1. Tướng không thích ra làm quan và đã bỏ đi trên đường về kinh
4 người:
2 chánh tướng:
Yến Thanh, Lý Tuấn
Trong Thủy hử truyện, sau này Lý Tuấn trở thành vua Xiêm La.
2 phó tướng:
Đồng Uy, Đồng Mãnh.
Hai tướng này cùng sang Xiêm La với Lý Tuấn
2. Những trường hợp không về khác
Lỗ Trí Thâm và Võ Tòng ở lại chùa Lục Hòa (Hàng Châu) theo nghiệp tu hành.
Võ Tòng sau sống ngoài 80 tuổi, Lỗ Trí Thâm chết tại chùa này chỉ thuở nào gian ngắn sau khi thắng Phương Lạp.
Công Tôn Thắng từ giã Lương Sơn ngay trước khi ra quân tấn công Phương Lạp và theo La Chân Nhân tu hành ở Kế Châu
3. Những tướng trở về và nhận chức phong
Còn 27 tướng lĩnh Lương Sơn trở về và nhận chức phong của triều đình, gồm:
12 chánh tướng:
Tống Giang, Lư Tuấn Nghĩa, Ngô Dụng, Quan Thắng, Hô Duyên Chước, Hoa Vinh, Sài Tiến, Lý Ứng, Chu Đồng, Đái Tông, Lý Quỳ, Nguyễn Tiểu Thất.
15 phó tướng:
Chu Vũ, Hoàng Tín, Tôn Lập, Phàn Thuỵ, Lăng Chấn, Bùi Tuyên, Tưởng Kinh, Đỗ Hưng, Tống Thanh, Trâu Nhuận, Sái Khánh, Dương Lâm, Dương Xuân, Tôn Tân, Cố Đại Tẩu.
4. Tướng đã ở kinh từ trước hoặc được lệnh gọi về
5 phó tướng:
An Đạo Toàn, Hoàng Phủ Đoan, Kim Đại Kiện, Tiêu Nhượng, Nhạc Hòa.
Số mệnh rất khác nhau của 32 người này sau khi về kinh mới là đa dạng nhất, không riêng gì có nói lên sự bội bạc của triều đình nhà Tống đối với công thần, mà còn lột tả tận cùng tính cách của từng người. Cho tới đoạn kết cục này, độc giả mới thực sự nhìn ra chân tướng của tất cả những anh hùng Lương Sơn Bạc.
Số Phận Của 32 Vị Tướng Còn Lại.
+ Tống Giang ngu trung, tự sát theo mệnh lệnh của vua. Hơn thế, sợ Lý Quỳ sẽ làm phản để báo thù cho mình, ông buộc Lý Quỳ phải uống rượu độc để cùng chết.
+ Lư Tuấn Nghĩa bị triều đình đầu độc chết.
+ Ngô Dụng và Hoa Vinh, sau khi mang xác Tống Giang và Lý Quỳ đi chôn, cũng treo cổ tự vẫn ở cùng
chỗ 2 ngôi mộ. Cái chết của Ngô – Hoa đầy bi phẫn.
+Quan Thắng nhận chức, sau bị tai nạn ngã ngựa chết.
+ Lý Ứng, Sài Tiến nhận chức thuở nào gian rồi từ chức về quê.
+ Đái Tông nhận chức rồi từ chức về làm thủ từ ở Thái An
+ Nguyễn Tiểu Thất, Tống Thanh, Mục Xuân, Trâu Nhuận, Tôn Tân, Tôn Lập, Cố Đại Tẩu, Tưởng Kính về kinh nhưng không sở hữu và nhận chức mà trở về quê.
+ Chu Vũ và Phàn Thuỵ bỏ đi làm đạo sĩ, ngao du thiên hạ.
+ Chu Đồng và Hô Duyên Chước còn làm tướng chống quân nhà Kim sau này (Hô Duyên Chước tử trận). Lăng Chấn cũng tiếp tục phục vụ triều đình trong chiến trận.
+ Dương Lâm, Bùi Tuyên cùng về suối An Lạc giữ chức tiểu lại.
+ Hoằng Tín làm quan ở Thanh Châu
+ An Đạo Toàn ở lại Viện thái y làm thày thuốc
+ Hoàng Phủ Đoan lại đi giữ ngựa cho triều đình
+ Kim Đại Kiện làm ngự bảo giám
+ Nhạc Hòa phục vụ trong phủ phò mã
+ Tiêu Nhượng làm văn thư trong phủ gian thần Sái Kinh
Trong 32 người, 3 người bị triều đình sát hại; 2 người tự vẫn vì phẫn chí; 12 người về tới kinh nhưng vẫn không sở hữu và nhận chức, bỏ về quê cũ hoặc đi làm đạo sĩ; 3 người nhận chức rồi sau đó từ chức vì không thích tất bật ở chốn quan trường nhiều gian thần; 13 người tiếp tục phục vụ triều đình.
Các thủ lĩnh Lương Sơn Bạc
Các anh hùng Lương Sơn Bạc thường được nhắc tới gồm có 108 người, tuy nhiên trên thực tế phải là 109 người, nếu tính cả Tiều Cái. Xa hơn thế nữa, chủ trại đầu tiên là Vương Luân, song Vương Luân nhanh gọn bị trừ khử không đóng vai trò gì đối với sự phát triển của Lương Sơn Bạc và do đó không được nhắc tới và không được tính vào hàng ngũ những anh hùng Lương Sơn.
Mặc dù Tiều Cái không chính thức thuộc về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc vì trúng tên chết sớm ở trại Tăng Đầu, nhưng xét ra Tiều Cái là người lãnh tụ đầu tiên từ lúc Lương Sơn mới mở. Đối với những anh hùng Lương Sơn Bạc, từ Tống Giang trở đi, Tiều Cái là thủ lĩnh tối cao và nếu không vì cái chết của Tiều Cái, Tống Giang hoàn toàn có thể không trở thành thủ lĩnh của Lương Sơn
108 thủ lĩnh Lương Sơn gồm có 36 vị sao Thiên Cương và 72 vị Địa sát, đứng đầu là Tống Giang và ở đầu cuối là Đoàn Cảnh Trụ
Về hình mẫu những nhân vật
Tuy Thủy hử có sự đa dạng về tính cách và sở trường, sở đoản những nhân vật nhưng theo ý kiến những nhà nghiên cứu và phân tích, trong đó có ý kiến của nhà phê bình Kim Thánh Thán đời nhà Thanh, một số trong những nhân vật trong Thủy hử có những nét tương đồng với nhân vật trong Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung. Đó là nguyên nhân chính để những nhà nghiên cứu và phân tích xác định sự tham gia ở mức độ nhất định của La Quán Trung đối với tác phẩm Thủy hử.
Tống Giang, ngoài sự trung hiếu với triều đình, theo Kim Thánh Thán, còn mang nhiều nét của tính giả dối, in như Lưu Bị. Ngô Dụng với trí thông minh tuyệt đỉnh rất giống Gia Cát Lượng. Quan Thắng và Chu Đồng đều có hình ảnh phảng phất như Quan Vũ. Lý Quỳ có tính nóng và ngay thật giống Trương Phi…
Ngoài ra, tên một số trong những nhân vật cũng mang những chữ gợi nhớ đến những nhân vật Tam Quốc Diễn Nghĩa. Lã Phương có biệt danh là “Tiểu Ôn hầu”, cũng sử dụng hoạ kích như Lã Bố; Trong Tam Quốc, Gia Cát Lượng mang tên tự là Khổng Minh, trong Thủy hử có hai anh em họ Khổng là Khổng Minh và Khổng Lượng; Tiên phong Sách Siêu khoẻ mạnh nhưng bồng bột giống với nhân vật Mã Siêu của Tam Quốc…
Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ
Trong bài ra mắt tác phẩm Thủy hử, giáo sư Lương Duy Thứ viết:
Sức mê hoặc kỳ lạ của Thủy hử đa phần do tài năng văn chương của Thi Nại Am. Kim Thánh Thán là một người mang nặng tư tưởng phong kiến đã phải thốt lên: “Những tên sao thiên cương, địa sát, xét ra không hợp đạo làm người, sao lại sở hữu áng văn viết ra lạ lùng dễ mê hoặc lòng người đến thế? Ta muốn dựng Thi Nại Am dậy mà hỏi cho ra?”
Về mặt kết cấu, tác phẩm được độc giả đón nhận như hàng trăm truyện ngắn ly kỳ, hoàn toàn có thể đứng độc lập như những tác phẩm riêng lẻ, nhưng dưới ngòi bút của Thi Nại Am chúng được xâu chuỗi liền mạch thành một khối mạng lưới hệ thống hoàn hảo nhất[7]. Kết cấu đó mang đặc sắc của những tác phẩm phát triển từ chuyện kể, và sợi dây quán xuyến toàn bộ tác phẩm là sự việc xung đột giữa chính sách phong kiến áp bức và tinh thần phản kháng mãnh liệt của những anh hùng hảo hán.
Từ những câu truyện về những số phận đầy éo le trắc trở, như những dòng suối tuôn chảy về sông, Thủy hử đã dựng dậy vô số nhân vật có phong tục tập quán cũng như lời ăn tiếng nói của vùng thượng lưu và trung lưu sông Hoàng Hà. Phải dụng công lắm Thi Nại Am mới xây dựng được những nhân vật không những có “suy nghĩ và hành vi phù phù phù hợp với giai cấp xuất thân và địa vị xã hội” mà còn tồn tại đậm cá tính muôn màu muôn vẻ, hình dáng và lời nói không còn ai giống ai trong thực tế cuộc sống. Tuy nhiên, có ý kiến nhận định rằng có những nhân vật chỉ được phác hoạ sơ và có những người dân chỉ thêm cho đủ số 108.
Trong số 108 hảo hán Lương Sơn có hơn một nửa là những “tôi trung con hiếu”, những con người vốn sẵn lòng thờ phụng triều đình, nhưng “muốn làm nô lệ mà vẫn không được”, họ phải đứng dậy, thao tác bất đắc dĩ “bức thướng Lương Sơn” (buộc phải lên Lương Sơn Bạc)[8]. Vốn là những người dân dân thấp cổ bé họng, không nuôi ảo tưởng gì đối với con phố công danh sự nghiệp sự nghiệp phong kiến và sự phản kháng của tớ chỉ nhằm mục đích tìm đường sống, nhưng những hảo hán Lương Sơn đã không thể thành công. Sự thất bại của tớ đã cho tất cả chúng ta biết sự thực lịch sử là trong xã hội phong kiến, khởi nghĩa nông dân chỉ hoàn toàn có thể hoặc bị thế lực thống trị đàn áp, hoặc trở thành công cụ thay triều đình đổi ngôi của chính sách phong kiến.
Tác phẩm xây dựng được tính cách nhân vật điển hình, rõ rệt, thậm chí dị biệt. Nếu Tống Giang coi việc làm phản là tội “đáng diệt chín họ” và con phố đến với Lương Sơn quanh co, day dứt bao nhiêu, thì Lý Quỳ lại xem đó là việc đương nhiên và việc gia nhập chốn thủy hử (bến nước) của tớ Lý lại đơn giản bấy nhiêu. Ngay trong một nhân vật, khi thực trạng sống và địa vị xã hội thay đổi, tính cách cũng thay đổi theo, như Lâm Xung vốn là người hiền lành nhẫn nhục, nhưng khi ở miếu Thổ thần, hiểu thấu sự nham hiểm và tàn bạo của đám quan trên, ông lại trở nên ngỗ ngược, ngang tàng. Về nỗ lực xây dựng đậm cá tính của những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ, Thủy hử đã vượt thoát khỏi những khuôn sáo “tính cách có sẵn”, “lý tưởng hóa” của những tác phẩm cổ xưa, tạo nên những đậm cá tính sinh động và có sức thuyết phục độc giả.
Theo giáo sư Lương Duy Thứ, văn chương của Thủy hử không “dệt gấm thêu hoa” như Tây Sương ký, không “nhả ngọc phun châu” như Hồng Lâu Mộng, mà là “nhạc trỗi chuông ngân”, hùng hồn, dồn dập. Văn chương của Thủy hử thân mật với truyện kể dân gian. Tác phẩm Thủy hử giữ được tính sống động của nhân vật trong ngôn từ gân gũi với đời sống hằng ngày, trong lối hành văn ít trang sức tô điểm.
Sự chân xác lịch sử
Khởi nguồn của Thủy hử truyện là những truyện kể, huyền tích dân gian về cuộc sống và hành vi của những thủ lĩnh Lương Sơn Bạc, thêm vào đó, cũng tồn tại nhiều văn bản truyện Thủy hử rất khác nhau nên hoàn toàn có thể nói rằng, tính xác thự về mặt lịch sử của tiểu thuyết này là không đảm bảo. Một trong những ví dụ rõ ràng nhất là trên thực tế, Phương Lạp trước đó chưa từng đụng đầu và do đó, bị tiêu diệt bởi quân lực của Lương Sơn. Phương Lạp đã thực sự xưng đế và bị tiêu diệt bởi những đội quân khác của triều đình nhà Tống chứ không phải quân Lương Sơn Bạc.
Trong một nhận định khác về sự chân xác của Thủy hử truyện, Lỗ Tấn viết :
“… Nguyên bản Thủy hử truyện này sẽ không hề, bộ Thủy hử lưu hành lúc bấy giờ có hai loại, một loại 70 hồi, một loại trên 70 hồi. Loại trên 70 hồi cũng bắt nguồn từ chuyện Hồng thái uý lạc bước vào điện ma vương rồi sau đó 108 người tụ về Lương Sơn Bạc, đánh người cướp của, ở đầu cuối nhận lệnh chiêu an, được phái đi đánh dẹp giặc Liêu, bình định Điền Hổ, Vương Khánh, bắt được Phương Lạp (lãnh tụ những cuộc khởi nghĩa nông dân cùng thời) lập công lớn. Cuối cùng triều đình nghi kỵ, bắt Tống Giang uống thuốc độc mà chết, rồi hóa thành thần. Còn chuyện chiêu an thì vốn là cách nghĩ của người cuối Tống đầu Nguyên, chính bới thời điểm hiện nay xã hội loạn lạc, quân lính áp chế nhân dân, những người dân dân hòa bình thì nhẫn nhục chịu đựng, những người dân không hoa bình thì ly khai làm giặc. Kẻ làm giặc một mắt chống cự với quân lính, quân lính không thắng nổi họ, mặt khác cướp bóc nhân dân, tất nhiên nhân dân thường xuyên bị họ nhũng nhiễu. Nhưng một khi giặc ngoại xâm đến, quân lính không chống cự nổi, nhân dân vốn chán ghét ngoại tộc xâm lược, liền nghĩ đến chuyện dùng bọn giặc cướp đã thắng lợi quân lính để chống xâm lược, thế cho nên vì thế giặc cướp thời điểm hiện nay lại trở thành kẻ hành đao. Còn như chuyện Tống Giang uống thuốc độc tự sát thì lại do người đầu Minh thêm vào. Minh Thái Tổ, sau khi nhất thống thiên hạ đã sinh lòng nghi kỵ những công thần, ra tay chém giết, những kẻ giữ được trọn vẹn không nhiều nếu không muốn nói là rất ít. Để tỏ lòng đồng tình với những công thần bị sát hại, nhân dân đã thêm vào chuyện Tống Giang uống thuốc độc tự sát rồi hóa thành thần. Đó âu cũng là nơi khiếm khuyết có thực, một ví dụ thường thấy về cách quyết “đoàn viên” của tiểu thuyết”.
Lê Xuân Thành
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=fYacbLF9nxc[/embed]