Thủ Thuật Hướng dẫn Những quan hệ cần nắm vững xử lý tốt để đạt được những tiềm năng đề ra Mới Nhất
Bùi Trung Huấn đang tìm kiếm từ khóa Những quan hệ cần nắm vững xử lý tốt để đạt được những tiềm năng đề ra được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-26 20:19:07 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Giá trị tương hỗ update, phát triển lý luận qua những quan hệ lớn trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng
Thứ hai, 14/02/2022 14:00 0 Bình luận
(Mặt trận) - Các quan hệ lớn phản ánh quy luật có tính biện chứng, là những vấn đề cốt lõi trong đường lối đổi mới của Đảng; đó là nhận thức mang tầm lý luận, thể hiện bước tiến mới trong tư duy lý luận của Đảng ta. Đại hội XIII của Đảng khi xác định 5 quan điểm chỉ huy cơ bản, 12 định hướng phát triển và 10 quan hệ lớn đã làm mới, làm phong phú, rõ ràng hơn lý luận đổi mới, lý luận phát triển, đem lại câu vấn đáp khoa học về chủ nghĩa xã hội Việt Nam, con phố và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI Trung ương Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam
Hội thảo khoa học: 'Đồng chí Phan Đăng Lưu với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An'
Nỗ lực lôi kéo 400 tỷ đồng, trợ giúp 1 triệu lượt người dân có thực trạng trở ngại vất vả
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm nơi in tranh dân gian Đông Hồ tại Di tích lịch sử - văn hóa Đền Đô ở thành phố Thượng, phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh _Ảnh: TTXVN
Các quan hệ lớn trong lý luận đổi mới, lý luận về chủ nghĩa xã hội và sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Đổi mới ở Việt Nam đã trải qua một đoạn đường hơn 35 năm, từ Đại hội VI (tháng 12-1986) đến Đại hội XIII (tháng 1-2022). Đổi mới mang tầm vóc của một cuộc cách mạng, là quá trình cải biến cách mạng toàn diện, sâu sắc và triệt để trên mọi nghành của đời sống xã hội ở nước ta. Đổi mới lại ra mắt trong toàn cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng trở nên mạnh mẽ và tự tin, là một xu hướng tất yếu, khách quan, không thể đảo ngược và ngày càng trở nên phổ biến, tác động đến tất cả những quốc gia - dân tộc bản địa, trong đó có Việt Nam. Tác động đó gồm có cả mặt tích cực lẫn tiêu cực, vừa tạo thời cơ, vận hội lớn để phát triển, vừa làm xuất hiện nhiều thách thức và rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn trong quá trình phát triển.
Việc nhận thức và xử lý những vấn đề và tình huống ấy tất yếu làm thể hiện những quan hệ trong đổi mới và phát triển. Giải quyết những quan hệ này phải bắt nguồn từ đổi mới tư duy, nhất là tư duy lý luận, tư duy phát triển, tư duy sáng tạo; đồng thời, phải đổi mới quy mô phát triển, đổi mới thể chế (nhất là luật pháp), thiết chế (tổ chức, cỗ máy), cũng như cơ chế và chủ trương, để thu hút nguồn lực đầu tư, tận dụng những thành tựu khoa học - công nghệ tiên tiến tiên tiến nhất; bên gần đó, cũng phải thay đổi cả phương pháp và phong cách lãnh đạo, cầm quyền, quản lý và quản trị kinh tế tài chính - xã hội nhằm mục đích thúc đẩy phát triển, tháo gỡ những lực cản ngưng trệ phát triển và tiến bộ, đề phòng và ngăn ngừa những “phản phát triển”.
Chủ thể nhận thức và hành vi (bao giờ cũng là con người), thực hiện sự tác động vào những không khí xã hội và những thời gian chính trị xác định. Đó là những bản thể nằm trong một cấu trúc xã hội rất là phức tạp và khác lạ, trong đó có chính thể, gắn sát với chính đảng, nhà nước, hệ tư tưởng và khối mạng lưới hệ thống luật pháp; có chính sách kinh tế tài chính với những quy mô kinh tế tài chính rất khác nhau, rõ ràng là những quy mô rất khác nhau về kinh tế tài chính thị trường(1). Giờ đây còn tồn tại kinh tế tài chính tri thức, kinh tế tài chính số trong quy đổi số; và, để thích ứng với những tình huống rất khác nhau của thảm họa môi trường tự nhiên thiên nhiên toàn cầu, đang từ từ xuất hiện những thuật ngữ kinh tế tài chính mới, như “kinh tế tài chính xanh”, “kinh tế tài chính tuần hoàn”, “kinh tế tài chính thân thiện với môi trường tự nhiên thiên nhiên”... Sự phức tạp và khác lạ trong cấu trúc xã hội còn phải được nhìn nhận về mặt văn hóa. Đây là nơi ra mắt những giao thoa và tiếp biến giữa nhiều chủng quy mô, chuẩn mực, giá trị văn hóa rất rất khác nhau; cùng tác động vào tâm lý, ý thức, lối sống, phong tục, tập quán của những hiệp hội dân cư, những thế hệ, nhất là người trẻ tuổi. Lực lượng sản xuất đã phát triển vượt ra khỏi địa vực quốc gia, trở thành lực lượng sản xuất thế giới. Khái niệm “công dân” truyền thống trong một quốc gia đã tiến đến khái niệm “công dân toàn cầu”. Giao lưu, tiếp xúc, đối thoại văn hóa Một trong những nền văn hóa trong quá trình hội nhập chẳng những làm phong phú và mới lạ thêm những sắc thái, bản sắc văn hóa dân tộc bản địa, khu vực, mà còn làm đa dạng, phong phú thêm đời sống văn hóa thế giới; song, bên gần đó, thách thức về sự đánh mất cái bản ngã văn hóa của chính mình trong hội nhập quốc tế về văn hóa cũng trở nên nóng bức đối với mỗi quốc gia, dân tộc bản địa.
Giải quyết tình huống này, tất yếu đụng chạm đến việc phải xử lý và xử lý quan hệ giữa truyền thống và tân tiến, giữa tiếp nhận và chối từ, giữa bảo tồn và phát triển, giữa lưu giữ và làm mới những giá trị văn hóa, ở cả hai Lever địa phương và thế giới. Mặc dù vậy, không còn ai hoàn toàn có thể không tin hay phủ nhận tầm nhân văn phổ quát của văn hóa hòa bình và văn hóa khoan dung - nơi gặp gỡ, đồng cảm sâu sắc Một trong những dân tộc bản địa để cùng đồng hành với quả đât. Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam, đã tỏ rõ một nỗ lực đầy bản lĩnh hướng tới tầm nhân văn phổ quát đó. Bằng hành vi và phép ứng xử, Người đã đưa ra những thông điệp văn hóa như vậy để cổ vũ những dân tộc bản địa cùng phát triển trong hợp tác, tin cậy lẫn nhau, trong tình hữu nghị.
Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thị sát, kiểm tra đời sống phúc lợi xã hội cho những người dân lao động tại khu nhà trọ 966 Nguyễn Thị Định, phường Cát Lái, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh _Ảnh: Tư liệu
Quản lý phát triển xã hội trong toàn cảnh ra mắt những biến hóa mạnh mẽ và tự tin về kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa của tiến trình toàn cầu hóa như đã nêu trên, đòi hỏi sự để ý quan tâm đặc biệt và thường xuyên tới những vấn đề xã hội gắn với môi trường tự nhiên thiên nhiên, bảo vệ sự bảo vệ an toàn và đáng tin cậy môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của con người, bảo mật thông tin an ninh con người và tính triển vọng trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của thành viên và hiệp hội. An sinh xã hội với việc làm, thu nhập, mức sống, chống đói nghèo và bần hàn hóa đi liền với bảo vệ an toàn và đáng tin cậy lương thực, thực phẩm, nguồn nước, nhà tại, giao thông vận tải... luôn là những vấn đề thời sự. Trong quá nhiều trường hợp và tình huống, nỗ lực của từng quốc gia, nhà nước, chính phủ nước nhà đã tỏ ra không đủ, đòi hỏi nên phải có viện trợ nhân đạo quốc tế, trong những tình huống khẩn cấp, như đại dịch COVID-19 lúc bấy giờ; nhất là, với những quốc gia nghèo lại bị đè nặng chồng chất bởi thiên tai, dịch bệnh và những cuộc trận chiến tranh cục bộ. Do đó, nỗ lực hiệp hội gắn với trách nhiệm toàn cầu để cùng chung tay xử lý và xử lý nhu yếu tồn tại và sống của con người và loài người đang trở nên vô cùng cấp bách. Giải quyết những vấn đề xã hội trong phát triển xã hội ở trạng thái thông thường đã khó và phức tạp, thì trong trạng thái không thông thường như lúc bấy giờ lại càng trở ngại vất vả và phức tạp hơn. Tình hình ấy đã cho tất cả chúng ta biết, để xử lý và xử lý bài toán phát triển với tư duy xã hội học, chủ thể hành vi phải rất chú trọng tới tư duy khối mạng lưới hệ thống và quan điểm phức hợp trong tìm kiếm chủ trương và giải pháp.
Phát triển luôn luôn là vấn đề phức tạp, từ lý luận phát triển đến thực tiễn phát triển. Khuynh hướng giản đơn hóa, giản lược hóa trong nhận thức và hành vi khi xử lý những vấn đề phát triển hướng dẫn đến sự kéo dãn cách lãnh đạo, quản lý theo kiểu hành chính mệnh lệnh, chủ quan, duy ý chí, vốn tiềm ẩn rất nhiều xung đột, khủng hoảng rủi ro cục bộ, và những hệ lụy của nó trong thực tiễn lúc bấy giờ. Diễn tiến của phát triển đều đã cho tất cả chúng ta biết, bản thân những vấn đề mới phát sinh thường nhiều hơn nữa và phức tạp hơn so với những vấn đề đã được xử lý và xử lý. Trước yêu cầu của xã hội tân tiến và xu hướng tân tiến hóa, hoạt động và sinh hoạt giải trí lãnh đạo và quản lý, phẩm chất, năng lực của nhà lãnh đạo, quản lý, nhất là ở tầm chính khách đòi hỏi sức sáng tạo lớn, sức mạnh mẽ và tự tin của những tiên liệu, tiên cảm và dự báo. “Tương lai học” - khoa học dự báo khunh hướng vận động của tương lai - ngày càng có vị trí nổi bật, không riêng gì có trong tiến trình phát triển nội tại của khoa học, của lý luận, mà còn rất phù phù phù hợp với nhu yếu phát triển xã hội và hoạt động và sinh hoạt giải trí lãnh đạo, quản lý lúc bấy giờ. Để dữ thế chủ động trước mọi tình huống, theo triết lý an - nguy (lường trước mối đe dọa khi nước còn yên), bảo vệ tăng hiệu suất cao hành vi, giảm thiểu tới mức thấp nhất những thiệt hại, cần nâng cao tầm nhìn và kĩ năng dự báo. Nếu thụ động và bị động trước tình huống xảy ra, thì khó lòng tránh khỏi những “sự tròng trành, mất phương hướng và rất dễ sai lầm” (V.I. Lê-nin), kết cục là thất bại, với hậu quả khôn lường.
Rõ ràng, năng lực và hiệu suất cao lãnh đạo, quản lý của chủ thể phụ thuộc vào kĩ năng nhận thức những quan hệ và xử lý những quan hệ đó. Điều đó đã được minh chứng bằng một số trong những sự kiện và quyết sách từ thực tiễn đổi mới của Việt Nam.
- Khi khởi xướng đổi mới trong tình hình khủng hoảng rủi ro cục bộ kinh tế tài chính - xã hội trầm trọng với “lạm phát phi mã” (774%), vì sao Đảng ta nêu rõ, phải đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế tài chính? Đồng thời, thấy rõ sự thiết yếu phải đổi mới chính trị nhưng phải thận trọng, từng bước, trên cơ sở đã đạt được một số trong những kết quả trong đổi mới kinh tế tài chính để cải tổ đời sống cho những người dân dân (dân số). Đổi mới chính trị, trước hết là đổi mới khối mạng lưới hệ thống chính trị, đổi mới quan hệ giữa Đảng và Nhà nước, đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội. Vì sao, để đổi mới phải có tiền đề là ổn định và lực đẩy là dân chủ hóa? Đây đều là những quyết định sáng suốt trong nhận ra và thực hiện những quan hệ lớn, mà cốt lõi là quan hệ giữa kinh tế tài chính và chính trị, giữa kinh tế tài chính và xã hội.
- Nhận biết tác động giữa thời cơ và thách thức trong đổi mới. Đây là một quan hệ đặt ra từ tác động của thời đại và thời cuộc. Để xử lý và xử lý nó, yêu cầu đặt ra là phải dữ thế chủ động Open và hội nhập, từ hội nhập kinh tế tài chính đến hội nhập quốc tế.
- Chủ trương hợp tác vừa song phương, vừa đa phương, lại đa phương hóa và đa dạng hóa trong hội nhập quốc tế, xác định hợp tác đi liền với đối đầu đối đầu và đấu tranh trong quan hệ cùng tồn tại những dòng ý thức hệ rất khác nhau, những quy mô chính thể và kinh tế tài chính rất khác nhau, trong quan hệ phụ thuộc và tùy thuộc lẫn nhau; do đó, Đảng ta nhất quán với đường lối đối ngoại hòa bình, hữu nghị và chủ trương ngoại giao linh hoạt, mềm dẻo. Trong hội nhập có hòa nhập, nhưng hòa nhập mà không hòa tan, đổi mới mà không đổi màu (nghĩa là hội nhập và đổi mới nhưng vẫn giữ vững độc lập độc lập lãnh thổ và bảo vệ định hướng xã hội chủ nghĩa). Đây không riêng gì có là tư duy sáng suốt trong xử lý những quan hệ, mà còn thể hiện bản lĩnh chính trị, sự nhạy cảm, mẫn cảm về chính trị do thực tiễn và kinh nghiệm tay nghề, có “trí khôn của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường” mách bảo để tìm đúng thế và phép ứng xử trong bang giao quốc tế: “Làm bạn với tất cả những nước dân chủ và không khiến thù oán với một ai”. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng, mẫu mực trong xử lý và xử lý những vấn đề bang giao quốc tế của Việt Nam ở tầm văn hóa chính trị. Đảng ta đã thấm nhuần tư tưởng đó của Người trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới.
- Do đó, thời điểm xảy ra sự biến chính trị ở Liên Xô và những nước Đông Âu, khởi đầu với sự kiện bức tường Béc-lin ở Cộng hòa Dân chủ Đức sụp đổ (năm 1989), nước ta mới chỉ vừa bước vào đổi mới, với khủng hoảng rủi ro cục bộ kinh tế tài chính - xã hội trầm trọng; Đảng ta đã nhanh gọn quyết định phải có Cương lĩnh mới, được đưa ra tại Đại hội VII của Đảng, năm 1991. Đây là Cương lĩnh của đổi mới. Nhờ có “ngọn cờ” tập hợp đó, Việt Nam đã “thoát hiểm” và không xảy ra khủng hoảng rủi ro cục bộ chính trị. Đó là một trong những đặc điểm nổi bật và đặc sắc của đổi mới ở Việt Nam, đã có được nhờ nhận thức đúng và xử lý tốt những quan hệ lớn.
Có thể nói, để từng bước hình thành và phát triển lý luận, từ định hướng tới định hình lý luận đổi mới, lý luận chủ nghĩa xã hội Việt Nam, lý luận về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam (con phố đi lên chủ nghĩa xã hội, quy mô chủ nghĩa xã hội trong đổi mới), thì lý luận về những quan hệ lớn có tầm quan trọng đặc biệt; có vị trí và vai trò không thể thiếu trong tư duy lý luận của Đảng, trong xây dựng khối mạng lưới hệ thống lý luận đổi mới nhận thức về chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội Việt Nam dưới tác động đồng thời của tính phổ biến (tất yếu đi lên chủ nghĩa xã hội), cũng như tính đặc thù (bỏ qua chính sách tư bản chủ nghĩa)(2).
Đảng ta đã từ thực tiễn mà làm sáng tỏ lý luận, đã từ thực tiễn đổi mới mà hình thành nên nhận thức lý luận mới về chủ nghĩa xã hội, thông qua nghiên cứu và phân tích - khảo sát - tổng kết thực tiễn, đã tự giải phóng mình ra khỏi những giáo điều xơ cứng, chủ nghĩa kinh nghiệm tay nghề và tư duy siêu hình. Trước thắc mắc lớn đặt ra với hai mặt hợp thành: Chủ nghĩa xã hội là gì? Xây dựng chủ nghĩa xã hội ra làm sao trong thực trạng lịch sử rõ ràng của Việt Nam, của thế giới và thời đại? Đảng đã có câu vấn đáp từ thực tiễn, nhất là qua hai cuộc tổng kết lớn (20 năm, 30 năm đổi mới). Đó là:
+ Từng bước xác định tiềm năng của đổi mới để định hình đặc trưng tổng quát về xã hội xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
+ Từng bước tương hỗ update những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội Việt Nam.
+ Từng bước làm sáng tỏ những phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
+ Từng bước nhận ra, tương hỗ update, phát triển và điều chỉnh những quan hệ lớn có tính quy luật của đổi mới và phát triển, đổi mới và hội nhập, đổi mới và tân tiến hóa Việt Nam.
Đại hội XI của Đảng (năm 2011) lần đầu tiên đã đưa vào Văn kiện và Nghị quyết của Đại hội tám quan hệ lớn, bao quát những nghành chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa, xã hội, quốc phòng - bảo mật thông tin an ninh - đối ngoại, dân tộc bản địa và quốc tế, sức mạnh dân tộc bản địa và sức mạnh thời đại. Cùng với việc xác định tám quan hệ lớn đã xác định, Đại hội XII của Đảng (năm 2022) đã tương hỗ update một quan hệ, đó là quan hệ giữa Nhà nước và thị trường.
Tại Đại hội XIII của Đảng (năm 2022), trên cơ sở tổng kết 35 năm đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991, trong đó có 10 năm thực hiện Cương lĩnh năm 2011... Đảng ta đã đặc biệt nhấn mạnh vấn đề quan hệ giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo vệ kỷ cương xã hội. Đó là quan hệ thứ mười, hợp thành khối mạng lưới hệ thống mười quan hệ lớn có tính quy luật của đổi mới và phát triển của Việt Nam.
Đảng ta quan niệm rằng, để thực hiện được 5 quan điểm chỉ huy cơ bản, 12 định hướng kế hoạch phát triển đất nước trong nhiệm kỳ khóa XIII (2022 - 2026), hướng tầm nhìn tới năm 2030 - 2045, phấn đấu tới thời điểm giữa thế kỷ (năm 2045) Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao thì phải nắm vững và xử lý tốt những quan hệ lớn. Tuyệt đối không được cực đoan, phiến diện(3).
Cho đến nay, sự hình thành, tương hỗ update, phát triển lý luận của Đảng ta từ thực tiễn đổi mới đã phản ánh trình độ trưởng thành về tư duy lý luận của Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế, được xác định bởi khối mạng lưới hệ thống tám đặc trưng của xã hội xã hội chủ nghĩa, tám phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, mười quan hệ lớn có tính quy luật, được nêu trong Cương lĩnh năm 1991, Cương lĩnh năm 2011, trong Văn kiện Đại hội XI, XII và XIII của Đảng. Đó là sản phẩm lý luận kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân tộc bản địa, bắt nguồn sâu xa và trực tiếp từ thực tiễn lịch sử cách mạng Việt Nam, từ thực tiễn đổi mới, hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh - được xác định là nền tảng tư tưởng và tiềm năng cho hành vi của Đảng ta.
Đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư và những đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham dự Lễ ra mắt cuốn sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con phố đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” _Ảnh: TTXVN
Giá trị lý luận và ý nghĩa thực tiễn của những quan hệ lớn đối với Đảng, dân tộc bản địa và nhân dân ta trong thời kỳ mới để thực hiện khát vọng phát triển Việt Nam
Các quan hệ lớn được xác định trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng gồm có:
- Quan hệ giữa ổn định, đổi mới và phát triển.
- Giữa đổi mới kinh tế tài chính và đổi mới chính trị.
- Giữa tuân theo những quy luật thị trường và bảo vệ định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.
- Giữa nhà nước, thị trường và xã hội.
- Giữa tăng trưởng kinh tế tài chính và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công minh xã hội, bảo vệ môi trường tự nhiên thiên nhiên.
- Giữa xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- Giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế.
- Giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ.
- Giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo vệ kỷ cương xã hội.
Văn kiện Đại hội XIII cũng nhấn mạnh vấn đề, đó là những quan hệ lớn, phản ánh những quy luật mang tính chất chất biện chứng, những vấn đề lý luận cốt lõi về đường lối đổi mới của Đảng ta, cần tiếp tục được tương hỗ update, hoàn thiện và phát triển phù phù phù hợp với thay đổi của thực tiễn; đòi hỏi tất cả chúng ta phải nhận thức đúng và đầy đủ, quán triệt sâu sắc và thực hiện thật tốt, có hiệu suất cao(4).
Có thể thấy, quá trình nhận thức của Đảng về những quan hệ lớn phản ánh những quy luật của đổi mới và phát triển, trở thành những vấn đề cốt lõi của đường lối đổi mới của Đảng ta qua những biểu lộ vừa tương hỗ update, vừa điều chỉnh. Đó là tương hỗ update quan hệ mới, là vấn đề chỉnh trật tự lô-gic Một trong những yếu tố tham gia vào quan hệ cũng như quan hệ Một trong những quan hệ với nhau, từ bộ phận tới chỉnh thể khối mạng lưới hệ thống. Đường lối đổi mới, xét về mặt lý luận, cũng là lý luận về chủ nghĩa xã hội và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đó là chủ nghĩa xã hội sinh thành trong đổi mới, phát triển và từng bước hoàn thiện từ đổi mới.
Với những đại hội đầu thời kỳ đổi mới, tiềm năng đổi mới chỉ là thực hiện “dân giàu, nước mạnh”. Đến những đại hội sau đó, lần lượt tương hỗ update thành “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công minh, văn minh”. Nhận thức về công minh gắn với bình đẳng đã cho tất cả chúng ta biết sự phát triển, từ chỗ công minh chỉ trong phân phối quyền lợi, tiến đến công minh cả về thời cơ phát triển, đã khắc phục nhận thức không đúng trước đó, khi hiểu công minh là trung bình, chia đều mà thực ra đó là phản công minh, làm triệt tiêu động lực phát triển. Công bằng trong phân phối quyền lợi chỉ là vấn đề kiện cần, công minh về thời cơ phát triển mới là vấn đề kiện đủ, phản ánh đúng bản chất nhân văn của chủ nghĩa xã hội, là vấn đề cốt yếu, thực chất của động lực phát triển.
Đến Đại hội IX (năm 2001), “dân chủ” được xác định trong hệ tiềm năng của đổi mới, trở thành “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công minh, dân chủ, văn minh”. Qua Đại hội X (năm 2006), đến Đại hội XI (năm 2011), dân chủ vừa là giá trị, vừa là tiềm năng và động lực của đổi mới, là một trong những đặc tính thể hiện bản chất ưu việt của chủ nghĩa xã hội, nên Đảng ta đã đúng chuẩn hóa trong diễn đạt, trình bày hệ tiềm năng của đổi mới là: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh”.
Xác định bản chất và những đặc trưng bản chất của xã hội xã hội chủ nghĩa, Đại hội XI và XII của Đảng nhấn mạnh vấn đề, hệ tiềm năng của đổi mới đó đó là định nghĩa tổng quát về chủ nghĩa xã hội Việt Nam. Xã hội xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam xây dựng là một xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh”. Cũng như vậy, xã hội xã hội chủ nghĩa được xây dựng ở Việt Nam là một xã hội do nhân dân làm chủ, khác với quan niệm trước đó về “nhân dân lao động làm chủ”. Đây không phải là thay đổi quan điểm, xa rời nguyên tắc chủ nghĩa xã hội như có người không hiểu đã phê phán Đảng ta, mà trái lại, đó mới là “gần” chủ nghĩa xã hội hơn, bởi đã tính đến sự phát triển kinh tế tài chính thị trường, trong đó có sự phát triển mạnh mẽ và tự tin, lâu dài của kinh tế tài chính tư nhân, mà “tư nhân” không phải ai khác, đó đó là một bộ phận của quần chúng nhân dân. Lý luận cũng như thực tế, đòi hỏi phải vượt qua kiểu tư duy biệt phái, đối lập giả tạo và khiên cưỡng giữa “nhân dân lao động”, coi chỉ có bộ phận này mới là nòng cốt, chủ yếu, làm chủ - với bộ phận nhân dân không lao động. Cách hiểu này vô tình hay hữu ý chỉ tạo ra lực cản đối với tinh thần đại đoàn kết. Vả lại, trong khái niệm “nhân dân làm chủ”, Đảng ta có tính đến bộ phận người Việt Nam ở nước ngoài, là thành phần không thể tách rời của hiệp hội dân tộc bản địa Việt Nam, từ đó mở rộng tối đa khối đại đoàn kết toàn dân tộc bản địa, nâng cao sự đồng thuận xã hội, tạo động lực xã hội mạnh mẽ và tự tin thúc đẩy sự phát triển.
Khi tập trung giải phóng lực lượng sản xuất, phá bỏ những rào cản ngưng trệ nó bằng phương pháp phát triển nền kinh tế tài chính nhiều thành phần, từ việc áp dụng cơ chế thị trường đến phát triển nền kinh tế tài chính thị trường, rồi xây dựng nền kinh tế tài chính thị trường tân tiến, định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta chủ trương xây dựng quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp. Đó là biểu lộ của sự việc tôn trọng quy luật khách quan, khi từng bước xác lập quan hệ sản xuất tiên tiến, xã hội chủ nghĩa... Trên đây là những ví dụ nổi bật về những điều chỉnh của Đảng trong nhận thức, tạo nên nhận thức mới, lý luận mới của đổi mới, của chủ nghĩa xã hội Việt Nam phù phù phù hợp với quá trình phát triển của thực tiễn đổi mới và hội nhập quốc tế.
Việc phát hiện những quan hệ lớn được Đảng ta đặt ra từ Đại hội XI, khi tổng kết 25 năm đổi mới, tiếp đến là 30 năm và 35 năm đổi mới tại những đại hội sau đó. Đã có những nhận thức mới thông qua điều chỉnh cách diễn đạt từng quan hệ, như:
+ Quan hệ giữa đổi mới với ổn định và phát triển, trong lô-gic hợp lý và ngặt nghèo của nó là quan hệ ổn định với đổi mới và phát triển, trong đó ổn định là tiền đề, đổi mới là phương thức, là con phố và phát triển (phát triển nhanh và bền vững) là mục tiêu, tiềm năng. Vấn đề quan trọng là phải xác lập sự ổn định tích cực, nhờ vào phát triển kinh tế tài chính, làm cho nhân dân được thụ hưởng thành quả của đổi mới, để từ đó tham gia và ủng hộ đổi mới. Đây là quá trình đi từ ổn định chính trị đến rộng hơn là ổn định chính trị - xã hội, từ phát triển kinh tế tài chính là trung tâm đến phát triển kinh tế tài chính - xã hội là trung tâm, gắn sát với xây dựng, chỉnh đốn Đảng là then chốt, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần; bảo vệ quốc phòng, bảo mật thông tin an ninh là trọng yếu thường xuyên(5).
+ Quan hệ giữa phát triển kinh tế tài chính thị trường với bảo vệ giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa được hiểu đúng chuẩn, thực tế hơn, là tuân theo những quy luật thị trường với bảo vệ định hướng xã hội chủ nghĩa. Việc tuân theo những quy luật thị trường (giá trị, đối đầu đối đầu, tận dụng đòn bẩy khoa học - công nghệ tiên tiến trong sản xuất, marketing thương mại và dữ thế chủ động hội nhập…) không riêng gì có trong sự vận hành của nền kinh tế tài chính, mà còn cả sự phát triển kinh tế tài chính, xã hội, văn hóa trong phát triển toàn diện kinh tế tài chính - xã hội dưới tác động của quy luật thị trường.
+ Quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế tài chính với công minh và tiến bộ xã hội được mở rộng tới bảo vệ môi trường tự nhiên thiên nhiên, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên, đáp ứng đúng yêu cầu phát triển bền vững với ba chiều cạnh tương tác nhau: Kinh tế - Xã hội - Môi trường theo khuyến nghị của Liên hợp quốc.
+ Qua thực tiễn, Đảng ta đã tương hỗ update và điều chỉnh hai quan hệ lớn: Quan hệ giữa Nhà nước và thị trường mở rộng thành quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội (gồm có cả chủ thể sản xuất, marketing thương mại, những doanh nghiệp, người marketing thương mại với chủ thể quản lý là Nhà nước và chủ thể tiêu dùng). Trong tiêu dùng những sản phẩm sản phẩm & hàng hóa, xuất khẩu, nhập khẩu, vấn đề là cần gắn với yêu cầu tăng thị phần của nền kinh tế tài chính quốc gia trong nền kinh tế tài chính thế giới và nâng cao chất lượng sản phẩm & hàng hóa để xác lập và giữ vững thương hiệu.
Đại hội XIII của Đảng phát hiện và tương hỗ update “quan hệ giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo vệ kỷ cương xã hội”(6). Có thể coi quan hệ này là quan hệ chính trị, liên quan trực tiếp tới xây dựng thể chế nhà nước pháp quyền và nền dân chủ, thể hiện tư tưởng dân chủ hóa gắn chặt với pháp chế hóa, xây dựng xã hội trật tự, ổn định, nền nếp, bảo vệ an toàn và đáng tin cậy, phòng tránh hỗn loạn, rối loạn, vô chính phủ nước nhà, phá vỡ tập trung dân chủ; do đó, chú trọng bảo vệ kỷ cương xã hội. Đó là đòi hỏi của một xã hội văn minh trọng dân và trọng pháp luật với hiệu lực hiện hành của nhà nước pháp quyền và nền dân chủ.
Một vấn đề nhận thức lý luận quan trọng khác cần phải nhấn mạnh vấn đề, đó là:
Từ thực tiễn đổi mới, Đảng ta đã nhấn mạnh vấn đề tới dân chủ xã hội chủ nghĩa và xây dựng khối mạng lưới hệ thống chính trị thay cho cách hiểu trước đổi mới về “làm chủ tập thể” và “cơ chế làm chủ tập thể”. Thuật ngữ “khối mạng lưới hệ thống chính trị” lần đầu tiên được đề cập trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khóa VI (năm 1989) và đến Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được thông qua tại Đại hội VII (năm 1991) thì đã bước đầu định hình lý luận về dân chủ xã hội chủ nghĩa và khối mạng lưới hệ thống chính trị.
Phát triển kinh tế tài chính thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tất yếu phải củng cố cơ sở pháp lý và tạo hiên chạy pháp luật cho kinh tế tài chính thị trường hoạt động và sinh hoạt giải trí; do đó, cần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Trên cơ sở đó, quan hệ giữa Đảng với Nhà nước và nhân dân theo hiệu suất cao, thẩm quyền và trách nhiệm được xác định thành quan hệ chính trị - pháp lý Một trong những chủ thể trong xã hội: Đảng lãnh đạo - Nhà nước quản lý - nhân dân làm chủ. Đây là quan hệ chính trị - pháp lý Một trong những chủ thể, đều khuynh hướng về phía tiềm năng: Đổi mới, phát triển đất nước, xây dựng đi liền với bảo vệ. Đảng lãnh đạo việc thực hiện đường lối kế hoạch xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, được Nhà nước (với hiệu suất cao quản lý) thể chế hóa đường lối, quan điểm của Đảng thành luật pháp và chủ trương để nhân dân thực thi vai trò, quyền và trách nhiệm và trách nhiệm của người chủ để làm chủ. Mối quan hệ rường cột này được bảo vệ bởi nền tảng tư tưởng, nền tảng pháp lý, sức mạnh kinh tế tài chính, sức mạnh đạo đức, luật pháp và văn hóa, theo tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và dân vận(7).
Cần nhấn mạnh vấn đề rằng, đây là quan hệ, thậm chí là quan hệ tổng quát, bao trùm, rộng lớn số 1 trong chính trị và trong đời sống xã hội, xác định bản chất của chính sách xã hội chủ nghĩa - chính sách do nhân dân làm chủ. Nó không phải là cơ chế làm chủ tập thể như cách hiểu trước đây(8). Cũng trong đổi mới, vào năm 1998, Đảng ta đã phát hành Chỉ thị số 30-CT/TW, để xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; trên cơ sở đó, Chính phủ đã phát hành những nghị định về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; trong cơ quan hành chính những cấp… Năm 2007, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phát hành Pháp lệnh về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn. Năm 2013, nước ta đã có Hiến pháp mới, thừa kế và phát triển mới những Hiến pháp trong lịch sử lập hiến của nước ta, từ năm 1946 tới nay. Điều 4 Hiến pháp năm 2013 gồm những khoản 1, 2 và 3 cạnh bên việc xác định vai trò lãnh đạo, địa vị cầm quyền của Đảng một cách hợp hiến, hợp pháp, chính danh và chính đáng, đã xác định, với những chế định pháp lý rõ ràng về việc Đảng “phụ trách trước Nhân dân về những quyết định của tớ”. Đó là sự việc ràng buộc pháp lý, thẩm quyền và trách nhiệm. Đó cũng là đòi hỏi thiết yếu về một cơ chế bảo hiến, chế tài xử lý vi hiến mà Đảng - Nhà nước - xã hội tự ý thức, tự phụ trách. Đó cũng là cơ sở pháp lý quy định về trấn áp quyền lực, ngăn ngừa sự vi phạm, tha hóa quyền lực hoàn toàn có thể xảy ra.
Chúng ta đã và đang có Luật Trưng cầu ý dân. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để luật đó đi vào môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, nhờ vào ý chí, sức mạnh mẽ và tự tin của nhân dân, xác lập cơ chế và điều kiện để nhân dân thực sự là chủ thể xã hội có quyền lực cao nhất tham gia vào hoạt động và sinh hoạt giải trí giám sát, trấn áp quyền lực. Bởi lẽ, quyền lực mà nhân dân trao cho, nhân dân ủy thác thì nhân dân có quyền, đồng thời có trách nhiệm và trách nhiệm, trách nhiệm trấn áp quyền lực đó.
Những văn bản pháp luật nói trên đã hoàn hảo nhất quyền của dân: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”(9).
Trên đây là minh chứng về quá trình nhận thức lý luận của Đảng để định hình khối mạng lưới hệ thống lý luận về đổi mới, về chủ nghĩa xã hội. Mười quan hệ được nêu lên “là những quan hệ lớn, phản ánh những quy luật mang tính chất chất biện chứng, những vấn đề lý luận cốt lõi về đường lối đổi mới của Đảng ta”(10). Đảng cũng tưởng tượng, những quan hệ lớn đó “cần tiếp tục được tương hỗ update, hoàn thiện và phát triển phù phù phù hợp với thay đổi của thực tiễn”(11). Đảng cũng lưu ý rằng, “phải nhận thức đúng và đầy đủ, quán triệt sâu sắc và thực hiện thật tốt, có hiệu suất cao. Tuyệt đối không được cực đoan, phiến diện”(12).
Vì sao mười quan hệ nêu trên là những quan hệ lớn và cần phải tiếp tục tương hỗ update phát triển? Vì sao trong nhận thức và hành vi tuyệt đối không được cực đoan, phiến diện? Đó cũng là vấn đề nên phải làm rõ để thống nhất trong nhận thức và chỉ huy thực hiện.
- Là những quan hệ lớn bởi tầm tác động, chi phối, ảnh hưởng của những quan hệ này là ở phạm vi rộng lớn, ở Lever vĩ mô, kế hoạch, thâm nhập vào những nghành đa phần trong xã hội, từ kinh tế tài chính, chính trị đến văn hóa, xã hội, môi trường tự nhiên thiên nhiên, tác động từ tổ chức và con người tới chủ trương, đường lối, chủ trương, việc thiết kế chương trình hành vi vì tiềm năng phát triển.
- Là những quan hệ lớn bởi những quan hệ này dung nạp trong bản thân nó rất là phong phú, đa dạng những quan hệ khác trong đời sống xã hội.
Từ tất cả những điều đó, Đảng ta xác định những quan hệ lớn là những vấn đề cốt lõi trong đường lối đổi mới của Đảng. Đặc biệt là, những quan hệ lớn đó phản ánh quy luật có tính biện chứng. Là quy luật chính bới nó ở độ khái quát rất cao, có tính tất yếu, phổ biến.
Sự nhấn mạnh vấn đề mẽ và tự tin của Đảng, “tuyệt đối không được cực đoan, phiến diện” là để phòng tránh tư duy siêu hình (không tính đến quan điểm khối mạng lưới hệ thống - chỉnh thể, xa rời thực trạng lịch sử - rõ ràng và quan điểm phát triển), nhằm mục đích tránh phạm sai lầm chủ quan, duy ý chí, làm trái quy luật khách quan (vốn rất dễ phạm phải).
Đáng lưu ý là, trong mười quan hệ lớn, có những “quan hệ đôi” (hai yếu tố) mà cũng luôn có thể có “quan hệ ba” (ví dụ: “ổn định - đổi mới - phát triển”, “Đảng lãnh đạo - Nhà nước quản lý - nhân dân làm chủ”, “thực hành dân chủ - tăng cường pháp chế - bảo vệ kỷ cương xã hội”, “tăng trưởng kinh tế tài chính - tiến bộ, công minh xã hội, bảo vệ môi trường tự nhiên thiên nhiên, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên”), đó là những quan hệ “đa lớp, đa tầng”. Nhận biết đặc điểm này để chú trọng vào tính đa dạng, đa nghành, phức hợp - tổng hợp của đối tượng. Khi xử lý và xử lý những quan hệ trong hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn, cần chú trọng lôi kéo những nguồn lực, những điều kiện sao cho hợp lý và hiệu suất cao nhất.
Với tinh thần tiếp tục đổi mới sáng tạo, chú trọng đổi mới thể chế phát triển, Đại hội XIII của Đảng nêu cao khát vọng Việt Nam, khát vọng phát triển bền vững, tân tiến hóa đất nước, đó cũng là khát vọng Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc bản địa, của nhân dân ta. Việt Nam trở thành một nước phát triển, có thu nhập cao vào thời điểm giữa thế kỷ XXI (năm 2045), đem lại độc lập, tự do, ấm no, niềm sung sướng cho nhân dân ta. Sinh thời, ngay từ những ngày đầu xây dựng chính thể, Chủ tịch Hồ Chí Minh kỳ vọng dân tộc bản địa Việt Nam nhất định phải trở thành một dân tộc bản địa thông thái, xây dựng chủ nghĩa xã hội Việt Nam (như Người nói vào trong năm 60 của thế kỷ XX) là xây dựng một xã hội văn hóa cao. Khát vọng ấy phải được thực hiện bằng năng lực, thực lực của dân tộc bản địa Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, “sánh vai được cùng những cường quốc năm châu”. Khát vọng ấy phải trở thành hiện thực gần và triển vọng xa với hệ giá trị Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. Đây là cốt lõi, là linh hồn hệ giá trị quốc gia, tiềm ẩn giá trị văn hóa - sức mạnh nội sinh của phát triển và tiến đến phát triển bền vững, làm cho “dân tộc bản địa cường thịnh, trường tồn”(13) bằng tài trí sáng tạo, bản lĩnh sáng tạo của con người Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh./.
Chuyên gia cao cấp, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương
-------------------
(1) Trên thế giới đang tồn tại những quy mô kinh tế tài chính thị trường rất khác nhau: Kinh tế thị trường tự do (Mỹ và Tây Âu), kinh tế tài chính thị trường xã hội (Cộng hòa Liên bang Đức và những nước Bắc Âu), kinh tế tài chính thị trường xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc và kinh tế tài chính thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam...
(2) Việt Nam bỏ qua chính sách tư bản chủ nghĩa, từng bước quá độ tới chủ nghĩa xã hội, đó là đặc thù mà Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đây là đặc điểm to nhất trong thời kỳ quá độ; ngoài ra, còn tồn tại những đặc thù khác (đất nước tạm thời bị chia cắt từ năm 1954 - 1975), có trận chiến tranh ác liệt, kéo dãn nhưng vẫn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc làm hậu thuẫn cho cách mạng giải phóng dân tộc bản địa ở miền Nam
(3), (4) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2022, t. I, tr. 39
(5), (6) Xem: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 33 - 34, 39
(7), (8) Xem: Báo cáo tổng kết một số trong những vấn đề lý luận - thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986 - 2022), Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2015, tr. 174 - 189
(9), (10) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 27, 39
(11), (12), (13) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 39, 39, 46
Tags
Đại hội lần thứ XIII của Đảng Văn kiện Đại hội
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI Trung ương Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam
Hội thảo khoa học: 'Đồng chí Phan Đăng Lưu với cách mạng Việt Nam và quê hương Nghệ An'
Nỗ lực lôi kéo 400 tỷ đồng, trợ giúp 1 triệu lượt người dân có thực trạng trở ngại vất vả
Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thao tác xây dựng Đảng và sự vận dụng của Đảng ta trong toàn cảnh lúc bấy giờ
