Kinh Nghiệm về Tổ chức chính trị Ai Cập trẻ thành phản tham gia đa phần là Mới Nhất
Khoa Minh Hoàng đang tìm kiếm từ khóa Tổ chức chính trị Ai Cập trẻ thành phản tham gia đa phần là được Update vào lúc : 2022-05-28 16:14:03 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.Giới thiệu về cuốn sách này
Nội dung chính- Từ nguyênVị trí địa lýLịch sửAi Cập Ptolemaios và La MãTrung đạiThời kỳ Ottoman (1517–1867)Châu Âu xâm phạmCộng hoà (1953–nay)Chính trịQuốc tếQuân độiHành chínhTham khảoLiên kết ngoàiChính phủKhái quátGiáo dụcVideo liên quan
Cộng hòa Ả Rập Ai Cập
Tên bản ngữ
جمهورية مصر العربية
- tiếng Ả Rập:Jumhūrīyat Miṣr al-ʿArabīyahtiếng Ả Rập Ai Cập:Gomhoreyet Maṣr El ʿArabeya
Quốc kỳ
Quốc huy
Quốc ca: "Bilady, Bilady, Bilady"
"بلادي، بلادي، بلادي"
"Tổ quốc, tổ quốc, tổ quốc"
Tổng quanThủ đôvà thành phố lớn nhất
Cairo30°2′B 31°13′Đ / 30,033°B 31,217°Đ / 30.033; 31.217Ngôn ngữ chính thứcTiếng Ả RậpNgôn ngữ quốc giaTiếng Ả Rập Ai Cập[a]Tôn giáo chínhHồi giáoTên dân cưNgười Ai CậpChính trịChính phủĐơn nhất bán tổng thống chế cộng hòa
• Tổng thống
Abdel Fattah el-Sisi• Thủ tướng
Mostafa Madbouly• Chủ tịch Quốc hội
Ali Abdel Aal Lập phápLưỡng viện[1]• Thượng viện
Thượng Viện• Hạ viện
Hạ ViệnLịch sửThành lập• Thống nhất Thượng và Hạ Ai Cập
khoảng chừng 3150 tcn• Khởi đầu triều đại Muhammad Ali
9 tháng 7 năm 1805[2]• Độc lập từ Anh
28 tháng 2 năm 1922• Ngày Cách mạng
23 tháng 7 năm 1952• Tuyên bố nền cộng hoà
18 tháng 6 năm 1953• Hiến pháp hiện hành
18 tháng 1 năm 2014 Địa lýDiện tích• Tổng cộng
1.010.407,87 [3] km2 (hạng 29)387.048 mi2
• Mặt nước (%)
0.60Dân số• Điều tra 2022
105,668,587[4]• Mật độ
102/km2 (hạng 118)248/mi2Kinh tếGDP (PPP)Ước lượng 2022
• Tổng số
1,346,225 tỷ USD
[1] (hạng 21)• Bình quân đầu người
13,083 USD[1] (hạng 99)GDP (danh nghĩa)Ước lượng 2022• Tổng số
394,284 tỷ USD [1] (hạng 36)• Bình quân đầu người
3,832 USD[1] (hạng 118)Đơn vị tiền tệBảng Ai Cập (E£) (EGP)Thông tin khácGini? (2022)
31,5[5]trung bìnhHDI? (2022)
0,707[6]cao · hạng 116Múi giờUTC+2[c] (EET)Giao thông bênphảiMã điện thoại+20Mã ISO 3166EGTên miền Internet
- .egمصر.
Ai Cập (tiếng Ả Rập: مِصر Miṣr, tiếng Ả Rập Ai Cập: مَصر Maṣr, tiếng Copt: Ⲭⲏⲙⲓ Khēmi tiếng Anh: Egypt), tên chính thức là nước Cộng hòa Ả Rập Ai Cập, là một quốc gia liên lục địa có phần lớn lãnh thổ nằm tại Bắc Phi, cùng với bán đảo Sinai thuộc Tây Á. Ai Cập giáp Địa Trung Hải, có biên giới với Dải Gaza và Israel về phía đông bắc, giáp vịnh Aqaba về phía đông, biển Đỏ về phía đông và nam, Sudan về phía nam, và Libya về phía tây. Ngoài ra, Ai Cập có biên giới hàng hải với Jordan và Ả Rập Xê Út qua vịnh Aqaba và biển Đỏ.
Trong số những quốc gia hiện tại, Ai Cập có lịch sử vào hàng lâu lăm nhất, là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới vào thiên niên kỷ 10 TCN.[9], và đã trải qua một số trong những bước phát triển sớm nhất về chữ viết, nông nghiệp, đô thị hoá, tôn giáo có tổ chức và chính phủ nước nhà trung ương. Di sản văn hoá phong phú của Ai Cập là bộ phận của bản sắc dân tộc bản địa, từng phải chịu ràng buộc mà đôi khi là đồng hoá từ bên phía ngoài như Hy Lạp, Ba Tư, La Mã, Ả Rập, Ottoman, và châu Âu. Ai Cập từng là một trong những trung tâm ban đầu của Cơ Đốc giáo, song trải qua Hồi giáo hoá trong thế kỷ VII và từ đó duy trì là một quốc gia Hồi giáo, song Cơ Đốc giáo vẫn chiếm một phần đáng kể ở quốc gia này.
Ai Cập có trên 100 triệu dân, là quốc gia đông dân nhất tại Bắc Phi và thế giới Ả Rập, là quốc gia đông dân thứ ba tại châu Phi và thứ 14 trên thế giới. Đại đa số dân cư sống gần bờ sông Nin, trong một khu vực có diện tích s quy hoạnh khoảng chừng 40.000 km², là nơi duy nhất có đất canh tác. Các khu vực rộng lớn thuộc sa mạc Sahara chiếm hầu hết lãnh thổ Ai Cập, song có dân cư thưa thớt. Khoảng một nửa dân cư Ai Cập sống tại khu vực thành thị, những trung tâm dân cư đông đúc là Đại Cairo, Alexandria và những thành phố lớn khác tại đồng bằng châu thổ sông Nin.
Ai Cập tân tiến được nhận định là một cường quốc khu vực và cường quốc bậc trung, có ảnh hưởng đáng kể về văn hoá, chính trị và quân sự tại Bắc Phi, Trung Đông và thế giới Hồi giáo.[10] Kinh tế Ai Cập nằm vào hàng lớn số 1 và đa dạng nhất tại Trung Đông, và theo dự kiến sẽ nằm trong số những nền kinh tế tài chính lớn số 1 thế giới trong thế kỷ XXI. Ai Cập là một thành viên của Liên Hợp Quốc, Phong trào không link, Liên đoàn Ả Rập, Liên minh châu Phi, và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo.
Từ nguyên
Tên gọi của Ai Cập trong tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Trung. Trong tiếng Anh, quốc gia này được gọi "Egypt". Bằng tiếng Trung, "Egypt" bỏ 2 chữ "pt" còn sót lại "E-gy" được phiên âm thành "Āi jí" (theo pinyin) và viết bằng chữ Hán là "埃及" (Ai Cập). Trong những tài liệu Kinh thánh bằng tiếng Việt thì Ai Cập được phiên âm là Ê-díp-tô (phiên âm thẳng từ tên tiếng Anh, không trung gian qua tiếng Trung).
km.tbằng chữ tượng hình
Miṣr là quốc hiệu chính thức theo tiếng Ả Rập của Ai Cập tân tiến, nó có gốc ngôn từ Semit, cùng gốc trực tiếp với tiếng Hebrew מִצְרַיִם (Mitzráyim), nghĩa là "hai đoạn thẳng" và cũng hoàn toàn có thể nghĩa là "một đất nước" hay "một quốc gia".
Tên cổ của nước này là kemet, hay "miền đất đen," xuất phát từ lớp đất phù sa lắng đọng phì nhiêu màu đen do những trận lụt của sông Nin đem đến, khác lạ so với 'miền đất đỏ' (deshret) của sa mạc. Ở quá trình sau, tên gọi này trở thành keme trong tiếng Copt. Tên Egypt theo tiếng Anh bắt nguồn từ từ Aegyptus trong tiếng Latin và xuất phát từ Αίγυπτος (Aiguptos) trong tiếng Hy Lạp cổ. Từ này hoàn toàn có thể lại sở hữu nguồn gốc từ câu ḥwt-k3-ptḥ ("Hwt ka Ptah") trong tiếng Ai Cập cổ nghĩa là "ngôi nhà Ka của Ptah," tên của một ngôi đền thánh Ptah tại Memphis (Ai Cập).
Vị trí địa lý
Miền quê Ai Cập, phía nam Cairo.
Ai Cập có biên giới với Li bi ở phía tây, Sudan ở phía nam, với Israel ở đông bắc. Vai trò địa chính trị quan trọng của Ai Cập xuất phát từ vị trí kế hoạch của Ai Cập: là một quốc gia liên lục địa ở cả châu Á và châu Phi, họ sở hữu một cầu nối lục địa (Eo đất Suez) giữa Châu Phi và Châu Á, và một cầu nối đường thuỷ (Kênh Suez) nối giữa Biển Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương thông qua Biển Đỏ.
Các thành phố và thị trấn gồm Alexandria, một trong những thành phố cổ vĩ đại nhất, Aswan, Asyut, Cairo, thủ đô Ai Cập tân tiến, El-Mahalla El-Kubra, Giza, nơi có Kim tự tháp Khufu, Hurghada, Luxor, Kom Ombo, Port Safaga, Port Said, Sharm el Sheikh, Shubra-El-Khema, Suez,nơi có Kênh Suez, Zagazig, và Al-Minya.
Các sa mạc: Ai Cập chiếm một phần Sa mạc Sahara và Sa mạc Libya. Các sa mạc này được xem là "vùng đất đỏ" trong thời Ai Cập cổ đại, và nó bảo vệ Vương quốc của những Pharaohs tránh khỏi những mối đe dọa từ phía tây.
Ốc đảo gồm: Ốc đảo Bahariya, Ốc đảo Dakhleh, Ốc đảo Farafra, Ốc đảo Kharga, Ốc đảo Siwa. Một ốc đảo là một vùng đất xanh tươi và phì nhiêu ở giữa sa mạc.
Năm 2022, theo thỏa thuận điều chỉnh biên giới trên biển được Ai Cập và Ả Rập Saudi ký kết trong tháng 4 năm 2022 nhân chuyến thăm Cairo của Quốc vương Salman của Ả Rập Xê Út. Chính quyền Cairo nhất trí chuyển giao độc lập lãnh thổ hai đảo Tiran và Sanafir trên biển Đỏ cho Ả Rập Xê Út dù người dân không đồng tình. Ai Cập xác định hai quần đảo Tiran và Sanafir thuộc độc lập lãnh thổ của Ả Rập Xê Út và do Ai Cập trấn áp khi trước đó Ả Rập Xê Út đã đề nghị Ai Cập bảo vệ những đảo này trong trong năm 1950.[11]
Lịch sử
Tồn tại dẫn chứng về thuật khắc đá dọc theo thềm sông Nin và tại những ốc đảo sa mạc. Trong thiên niên kỷ 10 TCN, nền văn hoá săn bắn-hái lượm và đánh cá bị thay thế bằng nền văn hoá xay hạt lương thực. Biến đổi khí hậu hoặc chăn thả quá độ vào khoảng chừng năm 8.000 TCN khởi đầu làm khô hạn đất đồng cỏ chăn nuôi của Ai Cập, hình thành sa mạc Sahara. Các bộ lạc ban đầu này di cư đến gần sông Nin, tại đó họ phát triển một nền kinh tế tài chính nông nghiệp định cư và xã hội tập trung hơn.[12]
Đến khoảng chừng năm 6000 TCN, một nền văn hoá đồ đá mới bén rễ tại thung lũng sông Nin.[13] Trong thời kỳ đồ đá mới, một số trong những nền văn hoá tiền triều đại phát triển độc lập tại Thượng và Hạ Ai Cập. Văn hoá Badari và thừa kế nó là văn hoá Naqada thường được cho là những tiền thân của Ai Cập thời những vương triều. Di chỉ Hạ Ai Cập có niên đại sớm nhất được nghe biết là Merimda, có niên đại trước văn hoá Badari khoảng chừng bảy trăm năm. Các hiệp hội Hạ Ai Cập đương thời cùng tồn tại với những đối tác ở phía nam trong hơn hai nghìn năm, duy trì khác lạ về văn hoá song vẫn thường xuyên giao lưu thông qua mậu dịch. Bằng chứng có niên đại sớm nhất được nghe biết về những bản khắc tượng hình Ai Cập xuất hiện trên những bình gốm Naqada III thuộc quá trình tiền triều đại, có niên đại khoảng chừng 3200 TCN.[14]
Khu lăng mộ Giza là kỳ quan cổ đại có niên đại sớm nhất, và là kỳ quan cổ đại duy nhất còn tồn tại.
Một vương quốc thống nhất được Quốc vương Menes thành lập vào khoảng chừng năm 3150 TCN, khởi đầu cho một loạt triều đại cai trị Ai Cập trong ba thiên niên kỷ sau đó. Văn hoá Ai Cập phồn thịnh trong quá trình kéo dãn này và duy trì đặc trưng Ai Cập trong tôn giáo, nghệ thuật và thẩm mỹ, ngôn từ và phong tục. Sau hai triều đại đầu tiên của Ai Cập thống nhất là quá trình Cổ vương quốc khoảng chừng 2700–2200 TCN, trong quá trình này còn có nhiều kim tự tháp được xây dựng, đáng để ý quan tâm nhất là những kim tự tháp Giza.
Giai đoạn Chuyển tiếp lần thứ nhất là thuở nào gian chấn động chính trị trong khoảng chừng 150 năm.[15] Tuy nhiên, việc những trận lụt của sông Nin mạnh hơn và chính phủ nước nhà ổn định hoá giúp đem lại phồn thịnh mới cho quốc gia trong quá trình Trung vương quốc từ khoảng chừng 2040 TCN, đạt đến đỉnh cao dưới thời trị vì của Pharaon Amenemhat III. Một quá trình bất hoà thứ nhì báo hiệu xuất hiện triều đại gốc ngoại quốc đầu tiên của Ai Cập, đó là người Hyksos gốc Tây Á. Những kẻ xâm lược Hyksos chiếm phần lớn Hạ Ai Cập vào khoảng chừng 1650 TCN và định đô tại Avaris. Một đội quân Thượng Ai Cập dưới quyền Ahmose I đẩy lui người Hyksos, và lập ra vương triều thứ mười tám và dời đô từ Memphis đến Thebes.
Giai đoạn Tân vương quốc khoảng chừng 1550–1070 TCN bắt nguồn từ vương triều thứ mười tám, trong quá trình này Ai Cập vươn lên thành một cường quốc quốc tế, bành trướng đến cực độ thành một đế quốc có lãnh thổ xa về phía nam đến Tombos tại Nubia, và gồm có bộ phận của Levant tại phía đông. Giai đoạn này còn có một số trong những vị Pharaon nổi tiếng như Hatshepsut, Thutmose III, Akhenaten cùng vợ là Nefertiti, Tutankhamun và Ramesses II. Biểu hiện được xác nhận lịch sử đầu tiên về thuyết độc thần là từ quá trình này, với cải cách Aten. Tiếp xúc thường xuyên với những quốc gia khác giúp đưa những tư tưởng mới đến Ai Cập. Sau đó, Ai Cập lần lượt bị người Libya, người Nubia, và người Assyria xâm chiếm và chinh phục, song người Ai Cập bản địa ở đầu cuối đẩy lui được họ và giành lại quyền trấn áp quốc gia.[16]
Năm 525 TCN, quân Achaemenes Ba Tư dưới quyền Quốc vương Cambyses II khởi đầu tiến hành chinh phục Ai Cập, ở đầu cuối bắt được Pharaon Psamtik III. Cambyses II lấy tước hiệu là pharaoh, song cai trì Ai Cập từ quê hương mình tại Ba Tư, cho một satrap (thống đốc) quản lý Ai Cập. Giai đoạn vương triều thứ 27 kéo dãn từ năm 525 TCN đến năm 402 TCN do Ba Tư cai trị hoàn toàn. Một vài cuộc khởi nghĩa thành công tạm thời chống Ba Tư ra mắt trong thế kỷ V TCN, song trước đó chưa từng lật đổ lâu dài người Ba Tư.[17] Vương triều thứ 30 là vương triều bản địa ở đầu cuối trong kỷ nguyên pharaon. Họ thất thủ trước người Ba Tư vào năm 343 TCN sau khi Nectanebo II chiến bại. Tuy nhiên vương triều thứ 31 không kéo dãn do người Ba Tư bị Alexandros Đại đế lật đổ vài thập niên sau đó. Một tướng quân người Hy Lạp Macedonia của Alexandros là Ptolemaios I Soter lập ra vương triều Ptolemaios.
Ai Cập Ptolemaios và La Mã
Vương hậu Cleopatra VII cùng con trai của bà với Julius Caesar là Caesarion, trong Đền Dendera.
Vương quốc Ptolemaios là một nhà nước Hy Lạp hoá hùng mạnh, kéo dãn đến miền nam Syria ngày này tại phía đông, đến Cyrene tại phía tây, và phía nam đến biên giới với Nubia. Alexandria trở thành thành phố thủ đô và một trung tâm của văn hoá và mậu dịch Hy Lạp. Để được dân chúng Ai Cập bản địa công nhận, những quân chủ gốc Hy Lạp nhìn nhận bản thân là người thừa kế của những pharaon. Các quân chủ Ptolemaios ở đầu cuối tuân theo truyền thống Ai Cập, phác hoạ bản thân trên những khu công trình xây dựng kỷ niệm công cộng theo phong cách và trang phục Ai Cập, và tham gia sinh hoạt tôn giáo Ai Cập.[18][19]
Vị quân chủ ở đầu cuối của dòng Ptolemaios là Cleopatra VII, bà tự tử cùng tình nhân của tớ là Mark Antony sau khi Octavianus chiếm hữu được Alexandria và đội quân đánh thuê của bà chạy trốn. Vương triều Ptolemaios phải đối diện với những cuộc khởi nghĩa của người Ai Cập bản địa, nguyên nhân thường là vì chính thể này sẽ không được lòng dân và tham dự nhiều trận chiến bên phía ngoài lẫn bên trong khiến quốc lực suy thoái, kết quả bị La Mã sáp nhập. Tuy thế, văn hoá Hy Lạp hoá tiếp tục thịnh vượng tại Ai Cập trong cả sau khi người Hồi giáo chinh phục nơi đây.
Thánh sử Mark đưa Cơ Đốc giáo đến Ai Cập vào thế kỷ I.[20] Thời gian cai trị của Diocletianus (từ 284 đến 305) đánh dấu chuyển tiếp từ thời kỳ La Mã sang Đông La Mã (Byzantine) tại Ai Cập, khi một lượng lớn người Cơ Đốc giáo Ai Cập bị ngược đãi. Tân Ước được dịch sang tiếng Ai Cập. Sau Công đồng Chalcedon vào năm 451, một giáo hội Copt Ai Cập riêng biệt được thành lập vững chắc.[21]
Trung đại
Đông La Mã giành lại quyền trấn áp Ai Cập sau một cuộc xâm chiếm ngắn ngủi của Sassanid Ba Tư vào đầu thế kỷ VII, người Ba Tư đặt Ai Cập làm một tỉnh được 10 năm (619–629). Đến năm 639–42, Ai Cập bị người Ả Rập Hồi giáo xâm chiếm và chinh phục. Khi người Ả Rập đánh bại quân đội của Đông La Mã tại Ai Cập, họ mang theo Hồi giáo Sunni đến đây. Vào lúc ban đầu trong quá trình này, người Ai Cập khởi đầu hoà trộn đức tin mới với những niềm tin và hành lễ bản địa, dẫn đến nhiều trật tự Sufi phát triển cho tới nay.[20] Những lễ nghi này trước đó đã tồn tại qua thời kỳ Cơ Đốc giáo Copt.[22]
Các đế quốc Hồi giáo chỉ định những người dân Hồi giáo cai trị Ai Cập trong sáu trăm năm sau đó, Cairo từng là thủ đô của Đế quốc Hồi giáo Fatima. Đến khi Vương triều Ayyub của người Kurd kết thúc, một tầng lớp quân sự người Turk-Circassia gọi là Mamluk nắm quyền trấn áp Ai Cập vào khoảng chừng năm 1250. Đến thời điểm cuối thế kỷ XIII, Ai Cập có liên hệ với khu vực biển Đỏ, Ấn Độ, Mã Lai và Đông Ấn.[23] Cái chết Đen vào thời điểm giữa thế kỷ XIV làm cho khoảng chừng 40% dân số Ai Cập thiệt mạng.[24]
Thời kỳ Ottoman (1517–1867)
Người Thổ Ottoman chinh phục Ai Cập vào năm 1517, lãnh thổ này sau đó trở thành một tỉnh của Đế quốc Ottoman. Quân sự hoá mang tính chất chất phòng thủ đã tàn phá những thể chế xã hội dân sự và kinh tế tài chính của Ai Cập.[23] Hệ thống kinh tế tài chính suy yếu kết phù phù hợp với tác động của dịch bệnh khiến Ai Cập dễ bị ngoại bang xâm chiếm. Các thương nhân Bồ Đào Nha tiếp quản ngành mậu dịch.[23] Từ năm 1687 đến năm 1731, Ai Cập trải qua sáu nạn đói.[25] Nạn đói năm 1784 làm cho khoảng chừng một phần sáu dân số thiệt mạng.[26]
Ai Cập vẫn là một tỉnh khó quản lý đối với Ottoman, một phần là vì tầng lớp Mamluk duy trì được quyền lực và ảnh hưởng. Ai Cập duy trì là bộ phận bán tự trị dưới quyền tầng lớp Mamluk cho tới lúc quân Pháp của Napoléon Bonaparte tiến hành xâm chiếm vào năm 1798. Sau khi người Pháp bị người Anh đánh bại, khoảng chừng trống quyền lực xuất hiện tại Ai Cập, và một cuộc đấu tranh quyền lực ba bên bùng phát giữa người Thổ Ottoman, người Mamluk Ai Cập, và những thương gia Albania phục vụ cho Ottoman.
Muhammad Ali là người sáng lập Vương triều Muhammad Ali và là Khedive đầu tiên của Ai Cập và Sudan.
Đến năm 1805, một chỉ huy quân sự người Albania của quân đội Ottoman tại Ai Cập là Muhammad Ali Pasha đoạt được quyền lực. Ông mang tước hiệu phó vương của Ai Cập, song chỉ lệ thuộc Ottoman trên danh nghĩa. Muhammad Ali tàn sát tầng lớp Mamluk và lập ra một triều đại cai trị Ai Cập cho tới cách mạng năm 1952.
Muhammad Ali sáp nhập miền bắc nước ta Sudan (1820–1824), Syria (1833), và bộ phận của bán đảo Ả Rập và Tiểu Á; tuy nhiên đến năm 1841 những cường quốc châu Âu vì lo sợ ông sẽ lật đổ chính Đế quốc Ottoman nên buộc ông trao trả hầu hết lãnh thổ đoạt được cho Ottoman. Tham vọng quân sự của ông đòi hỏi ông phải tân tiến hoá quốc gia: Ông cho thiết kế công nghiệp, một khối mạng lưới hệ thống kênh tưới tiêu và giao thông vận tải, cải cách dịch vụ công.[27] Ông hình thành một nhà nước quân sự với khoảng chừng bốn phần trăm dân chúng phục vụ quân đội, khiến Ai Cập có một vị thế mạnh mẽ và tự tin trong Ottoman.[28]
Kế vị Muhammad Ali lần lượt là Ibrahim (tháng 9 năm 1848), rồi đến cháu nội Abbas I (tháng 11 năm 1848), rồi đến Said (năm 1854), và Isma'il (năm 1863) là người khuyến khích khoa học và nông nghiệp cũng như cấm chỉ chính sách nô lệ tại Ai Cập.[28]
Châu Âu xâm phạm
Ai Cập dưới thời Vương triều Muhammad Ali trên danh nghĩa là một tỉnh của Ottoman, rồi vị thế của một nhà nước chư hầu tự trị từ năm 1867 đến năm 1914. Ai Cập hợp tác với Pháp xây dựng Kênh đào Suez, khu công trình xây dựng hoàn thành xong vào năm 1869. Việc xây dựng khu công trình xây dựng này dẫn đến số tiền nợ khổng lồ từ những ngân hàng nhà nước châu Âu, và khiến quần chúng bất mãn do đặt ra sưu thuế nặng nề. Năm 1875, Ismail buộc phải bán Cp của Ai Cập trong kênh đào cho chính phủ nước nhà Anh. Trong vòng ba năm, điều này dẫn đến những người dân quản lý kênh đào người Anh và Pháp có vị trí trong nội những Ai Cập, và nắm được thực quyền trong chính phủ nước nhà do sau sống lưng họ có quyền lực tài chính của những người dân giữ trái phiếu.[29] Các yếu tố khác ví như dịch bệnh, lũ lụt, và trận chiến tranh khiến kinh tế tài chính suy sụp và càng làm tăng độ phụ thuộc của Ai Cập vào nợ nước ngoài.[30]
Các nữ giới theo chủ nghĩa dân tộc bản địa tuần hành tại Cairo, 1919
Dân chúng địa phương bất mãn với Ismail và với việc châu Âu xâm phạm, kết quả là hình thành những tổ chức dân tộc bản địa chủ nghĩa đầu tiên vào năm 1879, trong đó Ahmad Urabi là một nhân vật nổi bật. Lo ngại cho quyền trấn áp của tớ, Anh và Pháp can thiệp quân sự, oanh tạc Alexandria và đánh tan quân đội Ai Cập trong trận Tel El Kebir năm 1882.[31] Họ đưa con trai của Ismail là Tewfik làm bù nhìn của một lãnh thổ do Anh bảo lãnh trên thực tế.[32]
Ai Cập duy trì là bộ phận trên pháp lý của Ottoman cho tới năm 1914,[33] khi nơi đây trở thành một lãnh thổ thuộc Anh nhằm mục đích phản ứng trước quyết định của Thanh niên Thổ tại Ottoman về việc tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất bên phái Liên minh Trung tâm. Tước hiệu của nguyên thủ quốc gia từ khedive trở thành sultan nhằm mục đích cự tuyệt vết tích bá chủ của sultan Ottoman. Abbas II bị phế truất, thay thế là người chú Hussein Kamel.[34]
Sau Thế Chiến, Saad Zaghlul và Đảng Wafd lãnh đạo phong trào dân tộc bản địa chủ nghĩa Ai Cập giành đa số ghế trong cơ quan lập pháp địa phương. Người Anh cho lưu đày Zaghlul và những tập sự sang Malta vào tháng 3 năm 1919, khiến bùng phát cuộc khởi nghĩa tân tiến đầu tiên tại Ai Cập. Cuộc khởi nghĩa khiến chính phủ nước nhà Anh phải đơn phương ban bố tuyên ngôn độc lập Ai Cập vào ngày 22 tháng 2 năm 1922.[35]
Chính phủ mới soạn thảo và thi hành một hiến pháp vào năm 1923 trên cơ sở khối mạng lưới hệ thống nghị viện. Saad Zaghlul được bầu làm thủ tướng của Ai Cập vào năm 1924. Đến năm 1936, Hiệp định Anh-Ai Cập được ký kết. Ai Cập liên tục tạm bợ do tàn dư ảnh hưởng của Anh và quốc vương ngày càng tăng can thiệp chính trị, dẫn đến giải tán nghị viện trong một cuộc đảo chính quân sự mang tên Cách mạng 1952. Quốc vương Farouk buộc phải thoái vị để cho con là Fuad đăng cơ. Anh hiện hữu quân sự tại Ai Cập cho tới năm 1954.[36]
Cộng hoà (1953–nay)
Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser tại Mansoura, 1960
Sau Cách mạng 1952, quyền cai trị Ai Cập sang tay thế lực quân sự. Đến ngày 18 tháng 6 năm 1953, nước Cộng hoà Ai Cập được tuyên bố thành lập, Tướng quân Muhammad Naguib là tổng thống đầu tiên. Naguib bị Gamal Abdel Nasser buộc phải từ chức vào năm 1954, Nasser là một nhân vật theo chủ nghĩa liên Ả Rập và là người thiết kế xây dựng thực tế phong trào 1952. Nasser trở thành tổng thống vào tháng 6 năm 1956. Sau khi quân Anh hoàn thành xong triệt thoái khỏi Khu vực Kênh đào Suez, Nasser cho quốc hữu hoá kênh đào này vào ngày 26 tháng 7 năm 1956, thúc đẩy Khủng hoảng Kênh đào Suez. Năm 1958, Ai Cập và Syria hình thành Cộng hòa Ả Rập Thống nhất, liên minh này kết thúc vào năm 1961 khi Syria ly khai. Trong hầu hết thời gian tồn tại, Cộng hoà Ả Rập Thống nhất còn tham gia một bang liên lỏng lẻo với Bắc Yemen trong Hợp chúng quốc Ả Rập. Năm 1959, Chính phủ Toàn Palestine trên Dải Gaza, một nhà nước lệ thuộc Ai Cập, được sáp nhập vào Cộng hoà Ả Rập Thống nhất với nguyên do liên minh Ả Rập.
Trong Chiến tranh Sáu ngày năm 1967, Israel tấn công Ai Cập, chiếm đóng bán đảo Sinai và Dải Gaza mà Ai Cập chiếm giữ từ năm 1948. Trong trận chiến tranh năm 1967, luật tình trạng khẩn cấp được phát hành và có hiệu lực hiện hành cho tới năm 2012, ngoại trừ 18 tháng vào năm 1980/81.[37]
Trong thời kỳ Nasser nắm quyền ra mắt cải cách và phân phối ruộng đất, phát triển mạnh mẽ và tự tin trong giáo dục đại học, và chính phủ nước nhà ủng hộ những ngành công nghiệp quốc gia. Trong thập niên 1960, kinh tế tài chính Ai Cập đi từ chậm rãi đến bờ vực sụp đổ, xã hội trở nên ít tự do hơn, và uy tín của Nasser suy giảm đáng kể.[38]
Năm 1970, Tổng thống Nasser từ trần và người tiếp sau là Anwar Sadat, ông chuyển Ai Cập từ thân Liên Xô sang thân Hoa Kỳ. Ông phát động chủ trương cải cách kinh tế tài chính Infitah, trong khi kiềm chế thế lực phản đối từ tôn giáo và thế tục. Năm 1973, Ai Cập và Syria phát động Chiến tranh Tháng 10, bất thần tấn công Israel nhằm mục đích giành lại bán đảo Sinai. Sau đó, Ai Cập lấy lại Sinai để đổi lấy hoà bình với Israel vào năm 1979.[39] Sự kiện gây tranh luận rất lớn trong thế giới Ả Rập, khiến Ai Cập bị trục xuất khỏi Liên đoàn Ả Rập.[40] Năm 1975, Sadat thay đổi những chủ trương kinh tế tài chính của Nasser và tìm cách giảm những quy định của chính phủ nước nhà và khuyến khích đầu tư nước ngoài thông qua chương trình Infitah. Chính sách này còn có những khuyến khích như giảm thuế và thuế quan nhập khẩu, giúp thu hút một số trong những nhà đầu tư song đa phần tập trung vào những nghành ít mạo hiểm và sinh lợi như du lịch và xây dựng, khiến ngành công nghiệp non trẻ của Ai Cập bị bỏ rơi.[41] Sadat bị một phần tử Hồi giáo cực đoan ám sát vào năm 1981.
Hosni Mubarak lên nắm quyền sau một cuộc trưng cầu dân ý, trong đó ông là ứng cử viên duy nhất.[42] Hosni Mubarak tái xác định quan hệ với Israel song xoa dịu căng thẳng mệt mỏi với những láng giềng Ả Rập. Về đối nội, Mubarak đối diện với những vấn đề nghiêm trọng. Mặc dù sản lượng nông nghiệp và công nghiệp ngày càng tăng, song kinh tế tài chính không giữ được nhịp độ phát triển do bùng nổ dân số, trong khi nghèo đói và thất nghiệp khiến những mái ấm gia đình nông thôn đổ xô lên những thành thị như Cairo. Trong thời kỳ Mubarak cai trị, chính trường Ai Cập do Đảng Dân chủ Quốc gia chi phối. Pháp luật hạn chế quyền tự do lập hội và diễn đạt khi áp đặt những quy định mới và hình phạt khắc nghiệt. Do đó, đến cuối thập niên 1990, chính trị nghị viện gần như thể không hề ý nghĩa và lộ trình thay thế để diễn đạt chính trị cũng trở nên tước đi.[43] Trong những thập niên 1980, 1990 và 2000, có nhiều vụ tấn công khủng bố tại Ai Cập và có tính chất nghiêm trọng, khởi đầu nhắm đến tiềm năng là Cơ Đốc giáo Copt, hành khách ngoại quốc và quan chức chính phủ nước nhà.[44]
Cairo phát triển thành một khu vực đại đô thị có dân số trên 20 triệu người,
Đến năm 2005, Mubarak tuyên bố cải cách luật bầu cử tổng thống, mở đường cho bầu cử nhiều ứng cử viên lần đầu tiên Tính từ lúc năm 1952.[45] Tuy nhiên, luật mới áp đặt hạn chế đối với ứng cử viên, khiến Mubarak thuận tiện và đơn giản tái đắc cử.[46] Thay đổi hiến pháp năm 2007 cấm chỉ những chính đảng sử dụng tôn giáo làm cơ sở cho hoạt động và sinh hoạt giải trí chính trị, được cho phép tổng thống quyền giải tán quốc hội và kết thúc giám sát bầu cử của tư pháp.[47]
Ngày 25 tháng 1 năm 2011, biểu tình đại quy mô khởi đầu nhằm mục đích chống lại chính phủ nước nhà đất của Mubarak. Đến ngày 11 tháng 2 năm 2011, Mubarak từ chức vào rời Cairo.[48] Quân đội Ai Cập nắm quyền quản lý quốc gia.[49][50] Sau một cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp, Ai Cập tổ chức bầu cử nghị viện.[51] Mohamed Morsi trở thành tổng thống dân cử vào ngày 24 tháng 6 năm 2012.[52] Ngày 3 tháng 7 năm 2013, sau một làn sóng bất mãn của quần chúng với tính chuyên quyền quá độ của chính phủ nước nhà Anh em Hồi giáo dưới quyền Morsi,[53] quân đội phế truất Tổng thống Morsi thông qua đảo chính và lập chính phủ nước nhà lâm thời.[54]
Chính phủ lâm thời Ai Cập do quân đội hậu thuẫn sau đó đàn áp Anh em Hồi giáo và những ủng hộ viên của tớ, sát hại hàng trăm người biểu tình đường phố vào tháng 8 năm 2013.[55][56] Ngày 18 tháng 1 năm 2014, chính phủ nước nhà lâm thời thiết lập hiến pháp mới sau một cuộc trưng cầu dân ý[57] Ngày 26 tháng 3 năm 2014, người lãnh đạo Các lực lượng vũ trang Ai Cập là Abdel Fattah el-Sisi từ chức trong quân đội và tuyên bố tranh cử tổng thống.[58] Abdel Fattah el-Sisi thắng lợi với cách biệt lớn,[59] và tuyên thệ nhậm chức tổng thống vào ngày 8 tháng 6 năm 2014. Anh em Hồi giáo và một số trong những nhóm hoạt động và sinh hoạt giải trí tư do và thế tục tẩy chay bỏ phiếu.[60]
El-Sisi tái đắc cử vào năm 2022, không vấp phải sự phản đối nghiêm trọng nào. Năm 2022, một loạt sửa đổi hiến pháp đã được quốc hội thông qua, nâng cao hơn thế nữa quyền lực của Tổng thống và quân đội, tăng nhiệm kỳ tổng thống từ 4 năm lên 6 năm và được cho phép El-Sisi tranh cử hai nhiệm kỳ khác. Các đề xuất đã được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý.
Tranh chấp giữa Ai Cập và Ethiopia về Đập Đại Phục hưng Ethiopia leo thang vào năm 2022. Ai Cập coi con đập là một mối đe dọa hiện hữu, lo ngại rằng con đập sẽ làm giảm lượng nước mà nó nhận được từ sông Nile.
Chính trị
Ai Cập đã là một nước cộng hòa từ ngày 18 tháng 6 năm 1953. Tổng thống Mohamed Hosni Mubarak đã làm Tổng thống nền Cộng hoà từ 14 tháng 10 năm 1981, sau vụ ám sát cựu Tổng thống Mohammed Anwar El-Sadat. Ông ta là lãnh đạo đảng cầm quyền Đảng Dân chủ Quốc gia. Mubarak giữ chức vụ cho tới nhiệm kỳ thứ năm thì bị nhân dân Cairo nổi dậy lật đổ vào tháng 2 năm 2011. Thủ tướng Ahmed Nazif lên cầm quyền ngày 9 tháng 7 năm 2004, sau khi Atef Ebeid từ chức.
Chính quyền Ai Cập bị nhiều nước xem là độc tài quân sự. Dù quyền lực trên danh nghĩa được tổ chức theo khối mạng lưới hệ thống bán tổng thống đa đảng, theo đó quyền hành pháp trên lý thuyết được phân chia giữa Tổng thống và Thủ tướng, trên thực tế hầu như chỉ một mình Tổng thống được bầu ra trong những cuộc bầu cử chỉ có một ứng cử viên trong vòng hơn năm mươi năm qua. Ai Cập cũng luôn có thể có những cuộc bầu cử nghị viện đa đảng thường xuyên. Cuộc bầu cử tổng thống mới gần đây nhất, trong đó Mubarak thắng cử nhiệm kỳ thứ năm liên tục, được tổ chức vào tháng 9 năm 2005 (xem dưới đây).
Cuối tháng 2 năm 2005, Mubarak thông báo trên một chương trình truyền hình rằng ông đã ra lệnh cải tổ luật bầu cử tổng thống của đất nước, dọn đường cho những cuộc bầu cử đa ứng cử viên trong tương lai. Lần đầu tiên Tính từ lúc phong trào năm 1952, dân chúng Ai Cập có thời cơ thực sự để bầu ra một nhà lãnh đạo từ một list ứng cử viên. Tổng thống nói rằng ý định này của ông xuất phát từ "nhận thức đầy đủ của tôi về sự thiết yếu phải củng cố những nỗ lực để tăng cường hơn thế nữa tự do và dân chủ." Tuy nhiên, luật mới đặt ra những hạn chế khắc nghiệt đối với người muốn ra tranh cử, và đã được toan tính trước nhằm mục đích ngăn ngừa những ứng cử viên đã rất nổi tiếng như Ayman Nour không thể ra tranh cử chống lại Mubarak, và dọn đường để ông thuận tiện và đơn giản được tái tranh cử.
Những lo ngại một lần nữa lại dấy lên sau cuộc bầu cử năm 2005 về sự can thiệp của chính phủ nước nhà vào quá trình bầu cử thông qua việc gian lận và lừa gạt. Hơn nữa, bạo lực do những người dân ủng hộ Mubarak tiến hành chống lại những người dân đối lập và sự tàn bạo của công an đã xảy ra trong quá trình bầu cử. Điều này đặt ra nghi vấn về cam kết mà chính phủ nước nhà đã loan báo về một quá trình dân chủ.
Vì vậy, đa số người dân Ai Cập vẫn còn không tin về quá trình dân chủ hóa và vai trò của những cuộc bầu cử. Một tỷ lệ rất nhỏ những người dân đủ tư cách bầu cử trên thực tế đã bị gạt ra khỏi list cuộc bầu cử năm 2005. Tuy nhiên, báo chí đã đã cho tất cả chúng ta biết họ ngày càng tự do hơn trong việc chỉ trích tổng thống, và những kết quả của cuộc bầu cử nghị viện mới gần đây đã cho tất cả chúng ta biết những đảng Hồi giáo như đảng hiện bị cấm Anh Em Hồi giáo đã thắng nhiều ghế, việc này chứng tỏ một sự thay đổi thật sự đang ra mắt.
Quốc tế
Trụ sở thường trực của Liên đoàn Ả rập đóng tại Cairo. Tổng thư ký Liên đoàn từ lâu theo truyền thống đều là người Ai Cập. Cựu Bộ trưởng ngoại giao Ai Cập Amr Moussa hiện là Tổng thư ký Liên đoàn Ả rập. Liên đoàn Ả rập đã rời khỏi Ai Cập sang Siry trong một quá trình ngắn năm 1978 để phản đối hiệp ước hòa bình của Ai Cập với Israel nhưng đã quay trở lại năm 1989.
Ai Cập là nước Ả rập đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nhà nước Israel, sau khi ký kết Hiệp ước hòa bình Ai Cập-Israel theo Thỏa thuận trại David. Ai Cập có ảnh hưởng lớn đối với những quốc gia Ả rập, và từ lâu đã đóng một vai trò quan trọng làm người hòa giải những tranh chấp Một trong những nước Ả rập, và tranh chấp Israel-Palestine. Đa số những quốc gia Ả rập vẫn tin tưởng Ai Cập trong vai trò này, dù ảnh hưởng của nó thường bị hạn chế.
Cựu Phó thủ tướng Ai Cập Boutros Boutros-Ghali đã làm Tổng thư ký Liên hiệp quốc từ 1991 đến 1996.
Một tranh chấp lãnh thổ với Sudan về vùng được gọi là Tam giác Hala'ib, khiến quan hệ ngoại giao giữa hai nước vẫn còn nhiều trở ngại.
Quân đội
Quân đội Ai Cập có lẽ rằng là lực lượng quân sự mạnh nhất trên lục địa châu Phi,Trung Đông,được xếp đứng thứ 10 trên thế giới và là một trong những lực lượng lớn số 1 vùng Trung Đông[cần dẫn nguồn]. Các lực lượng quân sự Ai Cập cũng luôn có thể có nhiều kinh nghiệm tay nghề mặt trận hơn đa số những quân đội khác trong vùng. Quân đội Ai Cập có tầm khoảng chừng 468.500 người phục vụ thường xuyên.
Lực lượng vũ trang Ai Cập gồm 4 thành phần chính: Lục quân; Hải quân; Không quân và Bộ tư lệnh Phòng không. Trong số đó, lực lượng lục quân lớn số 1, chiếm tới 90% quân số.
Chỉ huy tối cao là Tổng thống, trong thời chiến kiêm luôn chức Nguyên soái quân đội, Đô đốc thủy quân, Nguyên soái (Colonel General) những lực lượng Phòng không và Không quân. Trong thời bình, tước vị Chỉ huy tối cao chỉ là danh nghĩa.
Nghĩa vụ quân sự là bắt buộc đối với đàn ông Ai Cập từ tuổi 19. Những sinh viên hoàn toàn có thể lùi thời hạn nhập ngũ tới tuổi 28. Thời gian trách nhiệm và trách nhiệm phụ thuộc vào mức độ giáo dục của từng người.
Ai Cập có mối hợp tác quân sự mạnh với Hoa Kỳ, và trong nhiều nghành kế hoạch, gồm quá trình hợp tác đang thực hiện nhằm mục đích tân tiến hóa trang bị vũ khí và huấn luyện những lực lượng Ai Cập.
Ai Cập tham gia thường xuyên vào những cuộc tập trận với Hoa Kỳ và những nước châu Âu cũng như những đồng minh Ả rập, gồm những cuộc thao diễn hai năm một lần ra mắt tại Ai Cập.
Ai Cập liên tục tham gia vào những chiến dịch gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc, mới gần đây nhất là tại Đông Timor, Sierra Leone, và Liberia.
Hành chính
Bản đồ Ai Cập
Ai Cập được phân thành 26 tỉnh và thành phố Al Uqsur (Luxor), được xếp hạng là một thành phố chứ không phải một vùng thủ hiến. Dưới tỉnh là những khu. Dưới khu là những thành phố và những tổng. Dưới thành phố là những quận. Dưới tổng là những xã.
Kinh tế
Ai Cập là một thị trường được những công ty quốc gia xem là trọng điểm trong khu vực Trung Đông và Bắc Phi. Kinh tế Ai Cập phụ thuộc đa phần vào nông nghiệp, môi giới trung gian, xuất khẩu dầu mỏ và du lịch; cũng luôn có thể có hơn 5 triệu người Ai Cập đang thao tác ở nước ngoài, đa số tại Ả rập Xê út, Vùng Vịnh như UAE, và Châu Âu. Hoa Kỳ cũng luôn có thể có một lượng lớn dân nhập cư Ai Cập.Ai Cập có thu nhập GDP đầu người ở mức 5800 USD, đứng thứ 133 trên thế giới.Ngoài ra, hiện tại Ai Cập đáp ứng khoảng chừng 55% sản lượng vải cotton trên thế giới.
Đập Aswan được hoàn thành xong năm 1971 và Hồ Nasser được hình thành từ đó đã thay đổi vị trí của dòng sông Nile lâu lăm đối với nông nghiệp và sinh thái Ai Cập. Với một dân số tăng trưởng nhanh gọn (đông nhất thế giới Ả rập), hạn chế về đất canh tác, và sự phụ thuộc vào sông Nile khiến những nguồn tài nguyên và kinh tế tài chính nước này phải chịu nhiều sức ép lớn.
Chính phủ đã gắng sức đẩy mạnh phát triển kinh tế tài chính trong thiên niên kỷ mới thông qua cải cách kinh tế tài chính và đầu tư ồ ạt vào viễn thông và hạ tầng cơ sở, đa số nguồn tài chính đã có được từ viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ (từ 1979, khoảng chừng $2.2 tỷ mỗi năm). Ai Cập là nước nhận viện trợ lớn thứ ba của Hoa Kỳ từ sau trận chiến tranh Iraq. Các điều kiện kinh tế tài chính đang khởi đầu được cải tổ nhiều sau một quá trình trì trệ nhờ việc tự do hóa những chủ trương kinh tế tài chính của chính phủ nước nhà, cũng như tăng thu nhập từ du lịch và sự bùng nổ của thị trường sàn đầu tư và chứng khoán. Trong bản báo cáo thường niên của tớ, IMF đã xếp hạng Ai Cập là một trong những nước đứng vị trí số 1 thế giới về thực hiện cải cách kinh tế tài chính.
Dân cư
Ai Cập là nước đông dân thứ hai ở châu Phi, với khoảng chừng 83 triệu người. Hầu hết dân số tập trung dọc theo hai bờ sông Nile (nhất là tại Alexandria và Cairo) và tại Châu thổ và vùng gần Kênh đào Suez. Gần 90% dân số theo Hồi giáo và đa số còn sót lại theo Kitô giáo (nhiều nhất là phái Chính thống giáo Copt). Ngoài việc phân chia theo tôn giáo, người Ai Cập hoàn toàn có thể được xếp loại theo nhân khẩu thành những người dân sống ở vùng thành thị và nông dân (fellahin) hay những chủ trại ở những làng nông nghiệp.
Từ thời cổ đại, đặc biệt trước khi Thượng và Hạ Ai Cập thống nhất, những ảnh hưởng từ Bắc Phi và Địa Trung Hải đã trở thành thống trị ở phía bắc, trong khi người Ai Cập ở phía Nam vẫn giữ quan hệ với người Nubians và Ethiopians. Dù có những khác lạ đó, người Ai Cập tân tiến đang ngày càng có quan hệ thân mật hơn với nhau và đều là con cháu của xã hội Ai Cập cổ, luôn gắn với nông nghiệp và đông đúc so với những vùng xung quanh [1] Lưu trữ 2010-11-02 tại Archive.today, [2]. Dân Ai Cập đã sử dụng nhiều loại ngôn từ từ ngữ hệ Phi-Á trong suốt lịch sử của tớ bắt nguồn từ Ai Cập Cổ cho tới Ai Cập Ả rập tân tiến.
Sự Ả Rập hoá Ai Cập là một quá trình văn hóa đã khởi đầu với việc gia nhập Đạo Hồi và ngôn từ Ả rập sau khi người Ả rập Hồi giáo chinh phục họ vào thế kỷ thứ VII. Trong những thế kỷ tiếp theo, một khối mạng lưới hệ thống thứ bậc xã hội đã được tạo ra theo đó người Ai Cập đã cải đạo Hồi giáo đã có được vị trí mawali hay "người tiêu dùng" đối với tầng lớp Ả rập cai trị, trong khi những người dân vẫn theo Kitô giáo, người Copt, bị gọi là dhimmis. Sự ưu tiên của hiệp hội Ả rập thiểu số tiếp tục biến hóa thành một hình thức mới trong quá trình tân tiến ở vùng nông thôn, nơi những tàn tích của những bộ lạc Ả rập Bedouin tồn tại song song với những nông dân Ai Cập. Một tác giả đã miêu tả nhân khẩu học xã hội nông thôn vùng Thượng Ai Cập như sau:
Thượng Ai Cập gồm có tám vùng thủ hiến xa nhất về phía nam.... lịch sử vùng này là một trong những trung tâm cách biệt nhất khỏi trung tâm đời sống quốc gia. Mối quan hệ địa phương hình thành từ điều kiện đó trong nhiều thế kỷ đã khiến Thượng Ai Cập có một nét riêng biệt bên trong quốc gia Ai Cập tân tiến. Bên cạnh đó, sự hiện hữu từ xa xưa của người Copts, những nhóm bộ tộc từ thời chinh phục của người Ả rập đã hình thành nên một tôn ti trật tự đặt hai nhóm [thiểu số], ashraf và Ả rập lên vị trí thống trị. Trật tự này được những bộ tộc nhỏ hơn tuân theo, với người nông dân [Ai Cập] ở vị trí thấp nhất trong xã hội(28) [...] Tôn giáo là trung tâm của sự việc phát triển xã hội Thượng Ai Cập. Ashraf tuyên bố họ là con cháu trực tiếp của Prophet, trong khi Ả rập nhận định rằng họ có nguồn gốc từ một nhóm bộ tộc ở Ả rập. Mặt khác, người nông dân (fellahin) vẫn bị cho là con cháu của những hiệp hội tiền Hồi giáo Ai Cập và đã cải sang Hồi giáo, một lịch sử khiến họ không thể vượt lên cả ashraf lẫn Ả rập. [...] Trong những hiệp hội Hồi giáo cũng như Kitô giáo, và đặc biệt ở mức độ kinh tế tài chính xã hội thấp hơn, việc thực thi tôn giáo rất quan trọng đối với những yếu tố dân gian không chính thống, một trong những nguồn gốc từ thời pharaoh. [3]
Fellah nghĩa là "nông dân", "tá điền", trong tiếng Ả rập nó chỉ những người dân dân vùng nông thôn tại những nơi người Ả rập đã đoạt được. 60% dân số Ai Cập [4] Lưu trữ 2006-10-04 tại Wayback Machine, là fellahin (số nhiều của fellah???) có môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường khổ cực và tiếp tục sống trong những ngôi nhà làm bằng gạch bùn in như tổ tiên xưa kia của tớ. Đầu thế kỷ XX, số lượng này còn đang cao hơn, trước khi có làn sóng nhập cư của tớ vào những thành thị và thị trấn. Năm 1927, nhà quả đât học Winifred Blackman, tác giả cuốn Người Fellahin Thượng Ai Cập, đã tiến hành một nghiên cứu và phân tích dân tộc bản địa học về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của những người dân nông dân Thượng Ai Cập và kết luận rằng có một sự tiếp nối Một trong những đức tin và sự thi hành văn hóa và tôn giáo trong những người dân fellahin với những thời Ai Cập cổ đại [5].
Các nhóm dân tộc bản địa thiểu số ở Ai Cập gồm một lượng nhỏ bộ tộc Ả rập Bedouin sống ở phía đông và phía tây sa mạc và Bán đảo Sinai, người Siwis ở Ốc đảo Siwa nói ngôn từ Berber và những hiệp hội Nubian cổ tụ tập dọc theo sông Nile vùng cực nam Ai Cập. Ai Cập cũng luôn có thể có tầm khoảng chừng 90.000 người tị nạn, đa số là 70.000 người tị nạn Palestine và 20.000 người tị nạn Sudan. Một hiệp hội Do Thái từng rất mạnh mẽ và tự tin đã hoàn toàn biến mất, hiện chỉ từ một số trong những lượng nhỏ ở lại Ai Cập và những người dân chỉ tới đó vào những dịp lễ hội tôn giáo. Nhiều địa điểm khảo cổ học và lịch sử quan trọng của Do Thái hiện vẫn còn tại đó.
Tôn giáo
Tôn giáo tại Ai Cập.[61]Tôn giáo Tỷ lệ Hồi giáo
90% Chính thống giáo
9% Khác
1%
Theo hiến pháp, bất kỳ một thể chế mới nào đều phải tuân theo luật Hồi giáo (tiếng Ả rập: الإسلام). Ai Cập là một nước Hồi giáo với gần 90% dân số theo đạo này, phần lớn thuộc dòng Sunni một nhánh của Hồi giáo [6] Lưu trữ 2006-05-17 tại Wayback Machine. Người theo Cơ Đốc giáo chiếm khoảng chừng 10% dân số, phần lớn là loại Chính thống giáo Copt với 9%, 1% còn sót lại gồm Công giáo, Chính thống giáo Hy Lạp, Chính thống giáo Syria, và Chính thống giáo Armenia, phần lớn sống tại Alexandria và Cairo. Ai Cập cũng là quốc gia có số dân theo Hồi giáo đông thứ hai châu Phi sau Nigeria và đứng thứ ba khu vực Trung Đông sau Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.
Hiện vẫn còn một hiệp hội Do Thái nhỏ, với khoảng chừng 300 người Ai Cập.
Có những người dân Ai Cập tự coi mình là vô thần và theo thuyết bất khả tri, nhưng không thể biết số lượng của tớ vì việc công khai minh bạch điều này đồng nghĩa với việc bị trừng phạt. Năm 2000, một nhà văn Ai Cập vô thần công khai minh bạch, lôi kéo thành lập một hiệp hội những người dân vô thần ở Ai Cập, đã bị kết tội lăng mạ Hồi giáo và những nhà tiên tri trong bốn cuốn sách của ông [7] Lưu trữ 2004-12-26 tại Wayback Machine.
Trường phái Hanafi của Hồi giáo Sunni được nhà nước tổ chức rộng rãi thông qua Wizaret Al-Awkaf (Bộ những vấn đề tôn giáo). Al-Awkaf trấn áp mọi thánh đường và quản lý mọi tu sĩ Hồi giáo. Các Imams được đào tạo trong những trường hướng nghiệp Imam và tại Đại học Al-Azhar. Ủy ban này ủng hộ Hồi giáo Sunni và có trách nhiệm đưa ra những lời phán quyết Fatwa về những vấn đề. Ai Cập có hai thể chế tôn giáo chính. Đại học Al-Azhar (Arabic: جامعة الأزهر) là thể chế Hồi giáo cổ nhất và là viện nghiên cứu và phân tích cấp cao nhất (đã được thành lập từ khoảng chừng năm 970 Công Nguyên). Ai Cập cũng luôn có thể có nhiều di sản Cơ Đốc giáo với sự hiện hữu của Giáo hội Chính thống giáo Copt do Thượng phụ thành Alexandria lãnh đạo, với khoảng chừng từ 12 tới 20 triệu tín đồ trên khắp thế giới (Một trong những Nhà thờ Chính thống giáo Copt là Nhà thờ Thánh Takla Haimanot tại Alexandria).
Bahá'ís ở Ai Cập với số người theo khoảng chừng vài trăm nghìn, nhưng những thể chế và hoạt động và sinh hoạt giải trí hiệp hội của tớ bị cấm ngặt; họ cũng không được phép có chứng tỏ thư. Tháng 4, 2006 một tòa án đã công nhận Đức tin Bahá'í nhưng chính phủ nước nhà đã quyết định tái thẩm lại trường hợp đó. Một thành viên nghị viện, Gamal Akl của đảng chính trị đối lập Anh Em Hồi giáo, đã nói Bahá'ís là những người dân vô đạo và phải bị giết trên mảnh đất nền mà người ta đã quyết định thay đổi tôn giáo của tớ [8].
Người Ai Cập cổ đại rất tôn sùng thần "Kim ngưu". Các thầy cúng sẽ nuôi dưỡng những chú bò có xuất thân "Kim ngưu" rất thận trọng, khi chúng được bốn tháng tuổi thì đem tới miếu Kim Ngưu để tiến hành lễ hiến tế. Tại đây, những thiếu nữ phải trút bỏ quần áo và tự nguyện dâng cho thần sự trinh trắng. Đó là trách nhiệm tôn giáo bắt buộc của phụ nữ Ai Cập cổ đại.[9] Lưu trữ 2011-11-29 tại Wayback Machine
Văn hoá
Ẩm thực Ai Cập
Thủ đô Cairo của Ai Cập là thành phố lớn số 1 châu Phi và từ nhiều thế kỷ đã là một trung tâm học thuật, văn hóa và thương mại. Viện hàn lâm ngôn từ Ả rập của Ai Cập phụ trách chỉnh lý ngôn từ Ả rập (Arabic:اللغة العربية) trên khắp thế giới.
Ai Cập có một nền công nghiệp truyền thông và nghệ thuật và thẩm mỹ phát triển từ thời điểm cuối thế kỷ XIX, lúc bấy giờ có hơn 30 kênh truyền hình vệ tinh và 100 phim truyện sản xuất thường niên. Trên thực tế Cairo từ lâu đã được gọi là "Hollywood của phương Đông." Để phát triển hơn thế nữa ngành truyền thông của tớ, đặc biệt với sự đối đầu đối đầu mạnh mẽ và tự tin từ Các quốc gia Ả rập Vùng Vịnh và Liban, một thành phố điện ảnh lớn đã được xây dựng. Ai Cập là nước Ả rập duy nhất có nhà hát opera.
Một số người Ai Cập nổi tiếng:
- Saad Zaghlul (lãnh đạo cuộc cách mạng tân tiến Ai Cập đầu tiên)
Gamal Abdel Nasser (cựu tổng thống)
Anwar Sadat (cựu tổng thống và là người đoạt giải Nobel Hòa bình)
Boutros Boutros-Ghali (cựu tổng thư ký Liên hiệp quốc)
Naguib Mahfouz (tác giả đoạt giải Nobel)
Umm Kulthum (ca sĩ)
Omar Sharif (diễn viên)
Ahmed Zewail (nhà hóa học đoạt giải Nobel)
Mohamed ElBaradei (Lãnh đạo Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế; đoạt giải Nobel hòa bình năm 2005)
Mohamed Salah (cầu thủ bóng đá)
Để biết thêm những người dân khác, xem Danh sách người Ai Cập
Tham khảo
^ a b c d e Bản mẫu:Theo trưng cầu hiến pháp Ai Cập 2022, Hội đồng Shura bị bãi bỏ vào năm 2014 sẽ trở thành thượng viện Cộng hòa Ả Rập Ai Cập Lỗi chú thích: Thẻ không hợp lệ: tên “imf2” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác ^ Pierre Crabitès (1935). Ibrahim of Egypt. Routledge. tr. 1. ISBN 978-0-415-81121-7. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2013. ... on ngày 9 tháng 7 năm 1805, Constantinople conferred upon Muhammad Ali the pashalik of Cairo ... ^ “Total area km2, pg.15”. Capmas.Gov – Arab Republic of Egypt. السكان/pop.pdf Bản gốc Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp) (PDF) tàng trữ ngày 21 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 8 tháng 5 năm 2015. ^ “https://youtube.com/watch?v=vlf62np6B2E”. Liên kết ngoài trong |title= (trợ giúp); |url= trống hay bị thiếu (trợ giúp) ^ “GINI index”. World Bank. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ “2022 Human Development Report”. United Nations Development Programme. 2022. Bản gốc tàng trữ ngày 14 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2022. ^ name="USDept of State/Egypt" ^ Arthur Goldschmidt (1988). Modern Egypt: The Formation of a Nation-State. Westview Press. ISBN 978-0-86531-182-4. ^ Midant-Reynes, Béatrix. The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Kings. Oxford: Blackwell Publishers. ^ “Lessons from/for BRICSAM about South-North Relations the Start of the 21st Century: Economic Size Trumps All Else?”. International Studies Review. 9. ^ “Ai Cập chính thức trả hai đảo cho Saudi Arabia”. ^ Midant-Reynes, Béatrix. The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Kings. Oxford: Blackwell Publishers. ^ “The Nile Valley 6000–4000 BC Neolithic”. The British Museum. 2005. Bản gốc tàng trữ ngày 14 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2008. ^ Bard, Kathryn A. Ian Shaw, ed. The Oxford Illustrated History of Ancient Egypt. Oxford: Oxford University Press, 2000. p. 69. ^ “The Fall of the Egyptian Old Kingdom”. BBC. ngày 17 tháng 2 năm 2011. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2011. ^ “The Kushite Conquest of Egypt”. Ancientsudan.org. Bản gốc tàng trữ ngày một tháng 2 năm 2011. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2010. ^ Shaw (2002) p. 383 ^ Bowman, Alan K (1996). Egypt after the Pharaohs 332 BC – AD 642 (ấn bản 2). Berkeley: University of California Press. tr. 25–26. ISBN 0-520-20531-6. ^ Stanwick, Paul Edmond (2003). Portraits of the Ptolemies: Greek kings as Egyptian pharaohs. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-77772-8. ^ a b “Egypt”. Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. Bản gốc tàng trữ ngày 20 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2011. See drop-down essay on "Islamic Conquest and the Ottoman Empire" ^ Kamil, Jill. Coptic Egypt: History and Guide. Cairo: American University in Cairo, 1997. p. 39 ^ El-Daly, Okasha (2005). Egyptology: The Missing Millennium. Luân Đôn: UCL Press. tr. 140. ^ a b c Abu-Lughod, Janet L. (1991) [1989]. “The Mideast Heartland”. Before European Hegemony: The World System A.D. 1250–1350. Tp New York: Oxford University Press. tr. 243–244. ISBN 978-0-19-506774-3. ^ “Egypt – Major Cities”. Countrystudies.us. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ Donald Quataert (ngày 11 tháng 8 năm 2005). The Ottoman Empire, 1700–1922. Cambridge University Press. tr. 115. ISBN 978-1-139-44591-7. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2013. ^ “Icelandic Volcano Caused Historic Famine In Egypt, Study Shows”. ScienceDaily. ngày 22 tháng 11 năm 2006. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ Izzeddin, Nejla M. Abu (1981). Nasser of the Arabs: an Arab assessment. Third World Centre for Research and Publishing. tr. 2. ISBN 978-0-86199-012-2. ^ a b Baten, Jörg (2022). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. tr. 217. ISBN 9781107507180. ^ Nejla M. Abu Izzeddin, Nasser of the Arabs, p 2. ^ Baten, Jörg (2022). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. tr. 217, p.224 Figure 7.6: "Height development in the Middle East and the world (male)" and p.225. ISBN 9781107507180. ^ Anglo French motivation: Derek Hopwood, Egypt: Politics and Society 1945–1981. Luân Đôn, 1982, George Allen & Unwin. p 11. ^ De facto protectorate: Joan Wucher King, Historical Dictionary of Egypt. Metuchen, New Jersey, USA; 1984; Scarecrow. p 17. ^ “Treaty of Lausanne (1923): Article 17 of the treaty refers to Egypt and Sudan”. byu.edu. ^ Jankowski, James. Egypt, A Short History. tr. 111. ^ Jankowski, James. Egypt, A Short History. tr. 112. ^ “Egypt”. The World Factbook. CIA. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2011. ^ “The Emergency Law in Egypt”. International Federation for Human Rights. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2011. ^ Jesse Ferris (2013). Nasser's Gamble: How Intervention in Yemen Caused the Six-Day War and the Decline of Egyptian Power. Princeton University Press. tr. 2. ISBN 0-691-15514-3. during the 60's, "Egyptian economy went from sluggishness to the verge of collapse, ... society became less không lấy phí, and Nasser's appeal waned considerably" ^ USMC Major Michael C. Jordan (1997). “The 1973 Arab-Israeli War: Arab Policies, Strategies, and Campaigns”. GlobalSecurity.org. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2009. ^ Vatikiotis, P.J. (1991). The history of modern Egypt: from Muhammad Ali to Mubarak (ấn bản 4.). Luân Đôn: Weidenfeld and Nicolson. tr. 443. ISBN 978-0-297-82034-5. ^ Amin, Galal. Egypt's economic predicament: a study in the interaction of external pressure, political folly, and social tension in Egypt, 1960–1990, 1995 ^ Cambanis, Thanassis (ngày 11 tháng 9 năm 2010). “Succession Gives Army a Stiff Test in Egypt”. The Tp New York Times. Egypt. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2011. ^ Dunne, Michele (January 2006). "Evaluating Egyptian Reform". Carnegie Papers: Middle East Series (66): 4. ^ Murphy, Caryle Passion for Islam: Shaping the Modern Middle East: the Egyptian Experience, Scribner, 2002, p.4 ^ “Mubarak throws presidential race wide open”. Business Today Egypt. ngày 10 tháng 3 năm 2005. Bản gốc tàng trữ ngày 10 tháng 3 năm 2005. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ “Democracy on the Nile: The story of Ayman Nour and Egypt's problematic attempt không lấy phí elections”. Weeklystandard.com. ngày 27 tháng 3 năm 2006. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2011. ^ “Anger over Egypt vote timetable”. BBC News. ngày 20 tháng 3 năm 2007. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2011. ^ “Mubarak Resigns As Egypt's President, Armed Forces To Take Control”. Huffington Post. ngày 11 tháng 2 năm 2011. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ Kirkpatrick, David D. (ngày 11 tháng 2 năm 2010). “Mubarak Steps Down, Ceding Power to Military”. The Tp New York Times. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2011. ^ “Egypt crisis: President Hosni Mubarak resigns as leader”. BBC. ngày 11 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2011. ^ Memmott, Mark (ngày 28 tháng 11 năm 2011). “Egypt's Historic Day Proceeds Peacefully, Turnout High For Elections”. Npr.org. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2013. ^ “Egypt's new president moves into his offices, begins choosing a Cabinet”. CNN. ngày 25 tháng 6 năm 2012. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2013. ^ “Think Again: The Muslim Brotherhood”. Al-Monitor. ngày 28 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 7 tháng 12 năm 2022. ^ Kirkpatrick, David D. (ngày 3 tháng 7 năm 2013). “Army Ousts Egypt's President; Morsi Denounces 'Military Coup'”. Tp New York Times. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2013. ^ “Egypt protests: Hundreds killed after police storm pro-Morsi camps”. Australian Broadcasting Corporation. ngày 15 tháng 8 năm 2013. Truy cập ngày 29 tháng 7 năm 2014. ^ “Abuse claims rife as Egypt admits jailing 16,000 Islamists in eight months”. The Independent. ngày 16 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 7 năm 2014. ^ “Egypt constitution 'approved by 98.1 percent'”. Al Jazeera English. ngày 18 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 1 năm 2014. ^ “Egypt's El-Sisi bids military farewell, says he will run for presidency”. Ahram Online. ngày 26 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2014. ^ “Former army chief scores landslide victory in Egypt presidential polls”. The Guardian. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2014. ^ “Sisi elected Egypt president by landslide”. ngày 30 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 7 năm 2014. ^ “Religions”. CIA World Factbook. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2013.
Liên kết ngoài
Chính phủ
- Egyptian Government Services Portal
Egypt State Information Services
Egypt Information Portal - available in Arabic and English
Tin tức
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Ai Cập.- Al-Ahram Weekly
AllAfrica – Egypt news
Egypt Today magazine
Business Today Egypt magazine
Khái quát
Tìm hiểu thêm về
Ai Cập
tại những dự án công trình bất Động sản liên quan
Từ điển từ Wiktionary
Tập tin phương tiện từ Commons
Tin tức từ Wikinews
Danh ngôn từ Wikiquote
Văn kiện từ Wikisource
Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
Tài nguyên học tập từ Wikiversity
- Webcams in Egypt Lưu trữ 2007-09-28 tại Wayback Machine
Egypt's location on a 3D globe (Java) Lưu trữ 2006-05-29 tại Wayback Machine
BBC News Country Profile - Egypt
CIA World Factbook - Egypt Lưu trữ 2006-05-17 tại Wayback Machine
US State Department - Egypt includes Background Notes, Country Study and major reports
Congressional Research Service (CRS) Reports regarding Egypt Lưu trữ 2009-02-15 tại Wayback Machine
Human Rights Watch -Egypt
Open Directory Project - Egypt Lưu trữ 2006-05-12 tại Wayback Machine directory category
Joinafrica.com - Egypt Lưu trữ 2006-05-16 tại Wayback Machine
Giáo dục đào tạo
Xem: Danh sách những trường đại học tại Ai Cập
- Study Destinations in Egypt
Supreme Council of Universities
Du lịch
Wikivoyage có cẩm nang du lịch về Egypt.Xem: Danh sách những viện kho tàng trữ bảo tàng tại Ai Cập
- Tour Egypt (Association of Egyptian Travel Businesses)
Egypt Hotel & Travel Guide
Journey through Eternal Egypt
Images from Egypt Lưu trữ 2006-06-20 tại Wayback Machine
Khác
- CAIRO - 1001 Years of Islamic Art and Architecture (Video series in four parts) Lưu trữ 2007-01-07 tại Wayback Machine
Egypt Maps - Perry-Castañeda Map Collection
Egypt Photo Galleries Pictures from a visit in tháng 12 năm 2004
Egypt through the ages..
Ancient Egyptian History - A comprehensive & consise educational website focusing on the basic and the advanced in all aspects of Ancient Egypt
Egyptian Mythology Lưu trữ 2022-03-19 tại Wayback Machine
Khnumhotep & Niankhkhnum
Egyptian law Lưu trữ 2006-05-25 tại Wayback Machine from Jurispedia
Photographs of Egypt Pictures from a visit in May/tháng 6 năm 2005
Images of Egypt on Odd-stuff!
