Video Cảm nhận về hình ảnh bếp lửa và tình bà cháu - Lớp.VN

Thủ Thuật Hướng dẫn Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu Mới Nhất

Bùi Thị Thu Hương đang tìm kiếm từ khóa Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu được Cập Nhật vào lúc : 2022-05-24 04:33:44 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.

Tailieumoi xin ra mắt đến những quý thầy cô, những em học viên lớp 9 bài văn mẫu Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa hay nhất, gồm 15 trang trong đó có dàn ý phân tích rõ ràng, sơ đồ tư duy và 14 bài văn phân tích mẫu hay nhất giúp những em học viên có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình ôn tập, củng cố kiến thức và kỹ năng và sẵn sàng sẵn sàng cho bài thi vào lớp 10 môn Văn sắp tới. Chúc những em học viên ôn tập thật hiệu suất cao và đạt được kết quả như mong đợi.

Nội dung chính

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 5Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 6Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 7Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 8Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 9Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 10Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 11Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 12Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 13Cảm nhận người bà trong bài thơ Bếp lửaPhân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 14Video liên quan

Bằng Việt là nhà thơ cùng lứa với những nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ chống Mĩ cứu nước. Thơ Bằng Việt hàm chứa những tình cảm rộng lớn, yêu thương. Tiêu biểu cho hồn thơ ông là bài thơ “Bếp lửa” được viết năm 1963 khi tác giả đang là một sinh viên ở nước ngoài. Trong thực trạng sống xa quê hương, xa người thân, những tình cảm về tuổi thơ có điều kiện được đơm mầm, nảy nở, được tác giả chiêm nghiệm lâu bền hơn. 

Hình ảnh người bà kính trong dòng cảm xúc miên man của người cháu được thể hiện qua những dòng thơ nhớ thương da diết, không nguôi. Như một quy luật nghiệt ngã của văn chương, của sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ, ai cũng muốn viết về tuổi thơ của tớ nhưng vì thơ viết về kỷ niệm bao giờ cũng khá được bao bọc không khí nhớ thương, tiếc nuối những chuyện đã qua nên thường lan man, khó tìm thấy những rõ ràng đặc sắc để lay động tâm hồn bạn đọc. Bằng Việt cũng viết về kỷ niệm ấu thơ thuở hoa còn là một nụ nhưng nhà thơ đã chọn cho mình một rõ ràng độc đáo, tuy bình dị nhưng không phải ai cũng nhận ra: “Bếp lửa”. Nhớ về tuổi thơ, nghĩ về nhà bếp lửa, tác giả lại nhớ, lại nghĩ đến hình ảnh người bà thương yêu – một hình ảnh xuyên suốt bài thơ, lúc nào thì cũng chập chờn lay động:

“Một nhà bếp lửa chơi vơi sương sớm.

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm.

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”

Lúc nào thì cũng vậy, bỏ qua không khí, bỏ qua thời gian, còn sót lại trong nhân vật người cháu không gì khác ngoài hình ảnh người bà. Đầu tiên, ký ức đưa nhân vật trở về trong năm đói mòn đói mỏi. Cái đói quay đói quắt đã ám ảnh trong văn chương thuở nào của ta, đói đến nỗi phải ăn đất sét (trong văn của Ngô Tất Tố), những trăn trở về miếng ăn luôn dằn vặt trang viết của Nam Cao… Đến nỗi nhà thơ Chế Lan Viên đã từng tổng kết trong một câu thơ đau đớn: “Cả dân tộc bản địa đói nghèo trong rơm rợ… ”Tuy nhiên, cái đói ở đây chỉ là cái cớ để tác giả nhớ về một tuổi thơ cay cực, thiếu thốn trăm bề:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

Bố đi đánh xe khô rạc người gầy

Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”

Là vì khói, vì khó nhọc hay vì những tình cảm của một thời chia xa? Qua đó, nhà thơ xác định tuổi thơ mình dẫu thiếu thốn vật chất nhưng không bao giờ thiếu thốn nghĩa tình.Từ mùi khói nhà bếp, nhân vật trữ tình lại nhớ về tiếng chim tu hú trong suốt tám năm ròng trong tuổi thơ. Đoạn thơ không khỏi khiến ta chạnh nhớ về “Tiếng chim tu hú” của nữ sĩ Anh Thơ: Cũng cha già, những kỷ niệm về thuở nào thiếu nữ hoa niên, tiếng chim tu hú len lỏi khắp bài thơ như một tiếng chim u uẩn, không buồn mà tiếc. Còn ở đây, tiếng chim tu hú bước vào thơ như một rõ ràng để thêm yêu bà mà thôi:

“Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học

Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc

Tu hú ơi! Chẳng đến ỏ cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”

Còn gì hơn với những rõ ràng tự sự xúc động như thế? Câu thơ giản dị lời ăn tiếng nói hàng ngày, không trau chuốt nhưng mới thực sự là thơ bởi đó là tiếng nói của tình cảm, của yêu thương. Bà luôn bên cháu dạy dỗ, chăm sóc cho cháu lớn lên, nuôi dưỡng cả tâm hồn lẫn thể chất cho cháu. Vậy mà bây giờ cháu cũng đi xa, để bà một mình khó nhọc:

“Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”

Câu thơ mới thấm thía làm thế nào, xót xa làm thế nào! Đặc biệt, hình ảnh người bà tự nhiên trở nên cao lớn, vĩ đại khi Bằng Việt nhớ về trong năm đau thương, vất vả. Mặc kệ “Giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi”, mặc cho trận chiến tranh tàn phá, kho đau chất chồng, bà lúc nào thì cũng “đinh ninh” dặn cháu: “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”. Bà là hiện thánh rõ ràng nhất, sinh động nhất cho hậu phương lớn. Dẫu có thế nào đi chăng nữa thì không gì hoàn toàn có thể lay chuyển được niềm tin dai dẳng” của bà vào tương lai được:

“Rồi sớm rồi chiều lại bén lửa bà nhen

Một ngọn lừa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”

Không còn là một nhà bếp nữa rồi, giờ đây ngọn lửa luôn cháy trong lòng bà. Có người nói, cứ quay ngược trái tim, là tấm lòng, tâm hồn cửa bà như bao người Việt Nam đó. Một niềm tin bất diệt lạ lùng. Chính đức tin của bà ủ sẵn đã được truyền sang cho cháu một cách tự nhiên như truyền lửa cho thế hệ tương lai.Làm nên thành công của đoạn thơ nhớ về bà, qua dòng chảy cảm xúc của nhân vật trữ tình đó đó là sự việc phối hợp, đan cài thuần thục với nhau qua Một trong những yếu tố biểu cảm, miêu tả và tự sự. Đây là nét bút pháp quen thuộc của nhà thơ. Chính sự phối hợp nhuần nhị, độc đáo đó làm cho hình ảnh của bà thật thân mật, những mảng ký ức tuổi thơ lại hiện về sống động và chân thật, giản dị.Qua dòng hồi tưởng tinh tế đó nhà thơ trở về với hiện tại cũng là để nhớ về bà nhiều hơn nữa, thương bà nhiều hơn nữa:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa.

Mấy chục năm rồi đến tận giờ đây

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”

Nhà thơ xác định chắc như đinh nhà bếp lửa là hoá thân rõ ràng của bà và bà cũng đó đó là nhà bếp lửa sưởi ấm tâm hồn nhà thơ mà bà luôn nhóm:

“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm thương yêu khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”

Tình cảm của bà thật bát ngát, giản dị như khoai sắn và cũng ngọt bùi như khoai sắn. Cuối cùng, nhà thơ xác định: “Ôi! kỳ lạ và thiêng liêng nhà bếp lửa”, một câu thơ có sức khái quát cao. Qua thời gian, qua bom đạn, nhà bếp lửa vẫn bập phát cháy rực rỡ . Nhưng hơn hết, nó còn là một hình tượng cho những tình cảm thiêng liêng, những ân tình thuỷ chung trong cuộc sống từng người.Hình ảnh của người bà, tình yêu của bà, niềm tin của bà qua hồi tưởng và suy ngẫm của đứa cháu đã lớn, suy rộng ra là hình ảnh, tình yêu của quê hương, đất nước đối với ta. Tình cảm trân trọng, yêu quý đối với bà là biểu lộ rõ ràng tình yêu lớn của từng người đối với nơi mình sinh ra và lớn lên. Ai cũng luôn có thể có một tuổi thơ như vậy. Vì vậy mà bài thơ đã đưa ta về với những rất lâu rồi tưởng đã ngủ yên trong quên lãng.

1. Mở bài: Giới thiệu về tác giả Bằng Việt và tác phẩm thơ Bếp lửa

- Nêu khái quát nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm: bài thơ gợi lên những kỉ niệm sâu sắc về tuổi thơ,tình bà cháu thiêng liêng, cảm động

- Hình ảnh người bà nhân hậu, giàu tình yêu thương, sự hi sinh vì con cháu hiện lên thật giản dị, thân mật và ấm áp

- Hình ảnh nhà bếp lửa nơi xứ người gợi lên nỗi nhớ bà, nhớ quê hương

- Dòng hồi tưởng về bà, về tuổi thơ được khơi gợi từ hình ảnh thân thương- nhà bếp lửa

+ Bếp lửa “chờn vờn sương sớm” và “ấp iu nồng đượm” ùa về trong tâm trí người cháu hình ảnh người bà nhân hậu với tấm lòng chi chút của người nhóm lửa

- Bếp lửa thực tự nhiên khi xa xứ đánh thức dòng cảm xúc, nỗi nhớ luôn trực chờ trong lòng người cháu về bà: cháu thương bà lặng lẽ, âm thầm

- Bài thơ gợi lại kỉ niệm ấm áp, êm đềm của tuổi thơ khi bên bà

+ Tuổi thơ đứa cháu là những chuỗi ngày thiếu thốn, trở ngại vất vả “đói mòn đói mỏi” dường như ám ảnh,xót xa cho những người dân cháu mọi khi nhớ lại

+ Nhưng có bà, môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của cháu luôn tràn ngập tình yêu thương, đầm ấm

- Bên cạnh nhà bếp lửa, âm thanh của tiếng tu hú gợi lên hình ảnh hai bà cháu gắn bó, chia sẻ tình cảm nồng ấm suốt 8 năm trời

- Bà luôn ân cần đảm nhiệm nhiều vai trò khi chăm sóc cháu: giải pháp liệt kê “bà bảo, bà chăm, bà dạy” diễn tả sâu sắc và cảm động sự nhân hậu, tình yêu thương cháu và sự chăm sóc chi chút cho cháu của bà

+ Bà trở thành chỗ tựa vững chắc cho cháu, lấp đầy những thiếu thốn về vật chất và tinh thần của đứa cháu

- Trong thực trạng trận chiến tranh tàn phá, bà vững lòng, bình tĩnh tạo niềm tin cho con cháu

+ Hình ảnh nhà bếp lửa, ngọn lửa ấm áp từ tình thương yêu, sự hi sinh của bà đối lập với ngọn lửa hung tàn, tiêu diệt sự sống của quân địch (năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi)

→ Mạch cảm xúc xen với lời kể, cùng hình ảnh thơ phủ rộng hiện lên rõ nét đã để lại dấu ấn sâu đậm về người bà Những suy ngẫm về cuộc sống bà và hình tượng nhà bếp lửa

- Từ những hoài niệm về bà, người cháu suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc sống bà

+ Hình ảnh của bà luôn gắn chặt với hình ảnh nhà bếp lửa ấm áp, thân thuộc

+ Trong lòng bà luôn có một “ngọn lửa” “ủ sẵn”, đây là ngọn lửa của niềm tin, ý chí, nghị lực và khát vọng sống

+ Điệp từ “một ngọn lửa” nhấn mạnh vấn đề vào tình yêu thương cũng như tấm lòng nhân hậu của bà dành riêng cho cháu

+ Ngọn lửa đó thắp lên niềm tin, tình yêu và nghị lực sống tin tưởng vào ngày mai cho đứa cháu

- Hình ảnh người bà tần tảo khuya sớm, là người thắp lửa, giữ lửa truyền tới thế hệ trẻ

+ Mặc dù cuộc sống bà trải qua “nắng mưa” lận đận, nhưng bà luôn sáng sủa, tin tưởng và dành những điều tốt đẹp cho con cháu

+ Động từ “nhóm” được lặp đi lặp lại nhằm mục đích xác định : bà đó đó là người khơi dậy những giá trị sống tốt đẹp trong cuộc sống mỗi con người. Bà đã truyền hơi ấm tình người, khơi dậy trong tâm hồn cháu tình yêu thương ruột thịt, sự cảm thông chia sẻ

+ Từ đó nhà thơ mày mò ra điều kì diệu giữa cuộc sống bình dị “Ôi kì lạ và thiêng liêng- nhà bếp lửa

- Khổ thơ cuối là lời tự bạch của người cháu khi trưởng thành, xa quê

+ Dù xa quê hương, xa bà nhưng người cháu vẫn luôn nhớ và khuynh hướng về bà với niềm yêu thương, sự biết ơn vô hạn

- Tác giả xây dựng thành công hình tượng nhà bếp lửa để làm sáng lên phẩm chất đáng quý của bà. Qua đó thể hiện tình cảm yêu quý, kính trọng bà của người cháu xa quê nhưng luôn nhớ và biết ơn sự quyết tử, chăm sóc, dạy bảo của bà.

Hình ảnh người cháu đi lính trở về quê ngoại hồi tưởng lại hình bóng bà lam lũ vất vả trong bài thơ “ Đò Lèn” của Nguyễn Duy:

“Bà đi gánh chè xanh Ba Trại

Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn”

Gợi nhắc ta nhớ tới tình cảm bà cháu sâu nặng trong bài thơ “ Bếp lửa”. Nhà văn khắc họa hình ảnh người bà với những vẻ đẹp tần tảo, đức hi sinh và niềm tin mãnh liệt, qua đó thể hiện lòng kính yêu bà sâu nặng. Khơi nguồn kí ức của người cháu khi trưởng thành nhớ về bà khi anh phát hiện hình ảnh quen thuộc:

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”

Người bà hiện lên chịu thương chịu khó, cần mẫn nhóm lửa ngày nào nay ùa về trước mắt người cháu. Hình ảnh bàn tay cần mẫn của người bà đang nâng niu, vun vén cho ngọn lửa chập chờn, bập bùng trong mỗi sớm mai. In hằn suốt đời bà là những vất vả, nhọc nhằn, hình ảnh ẩn dụ “ biết mấy nắng mưa” tượng trưng cho bao nỗi cơ hàn đè nặng lên tấm thân già nua của bà. Hình ảnh ấy khơi dậy niềm thương cảm, xót xa của người cháu khiến dòng hồi tưởng về bà rõ nét, chân thực hơn:

“ Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế

...Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.

Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,”

Khi cháu lên bốn, lên tám đó là những mốc thời nguy hại khó nhất của cuộc trận chiến tranh: cái đói hoành hành, giặc tàn phá hậu phương. Bà nuôi nấng đứa cháu nhỏ dại, suốt tám năm ròng “ cháu cùng bà nhóm lửa”. Phải chăng bà luôn bền chắc nhen lên hơi ấm của sự việc sống bền chắc? Bà không riêng gì có trở thành người cha, người mẹ của cháu lúc cha mẹ bận công tác thao tác nơi tiền tuyến mà bà còn là một người thầy hết mực bảo ban cháu. Điệp từ “ bà” lặp đi lặp lại cùng một loạt động từ “ kể chuyện, dạy, chăm cháu học” giúp ta tưởng tượng bà là người khắc sâu lòng căm thù giặc trong lòng cháu qua những câu truyện kể và bà bảo ban cháu nên người.Khó nhọc đời bà thêm trĩu nặng khi nuôi lớn cháu trong thực trạng khốn khó, đầy thiếu thốn về vật chất. Nhà thơ khắc họa hình ảnh người bà với tình yêu thương cháu vô bờ bến, có lẽ rằng bà muốn bù đắp phần nào những xấu số trong tuổi thơ đứa cháu nhỏ bé. Không chỉ giàu tình yêu thương cháu mà bà còn giàu đức hi sinh và lòng vị tha:

“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,

Mày viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Nén nỗi khổ đau một mình bà chịu đựng tất cả nên lời căn dặn cháu “ chớ kể này, kể nọ” những gian khó ở quê nhà : “ giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi”, bởi bà muốn làm yên lòng những người dân nơi hỏa tuyến để họ làm tốt trách nhiệm. Lòng vị tha giúp bà và dân làng tạo thành hậu phương vững chắc cho tiền tuyến đánh giặc. Bà luôn nuôi dưỡng, ấp ủ một niềm tin không bao giờ dập tắt, niềm tin nhỏ bé nhưng dai dẳng, được nhen lên bằng cả tấm lòng, trái tim nhân hậu:

“Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...”

Điệp ngữ “một ngọn lửa” ấm nồng vẫn âm ỉ cháy ngày qua ngày được bà nâng niu biến hình ảnh nhà bếp lửa trở thành một hình tượng giàu sức tượng trưng:

“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm tình yêu thương khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả tâm tình tuổi nhỏ”

Hành động “nhóm” nhà bếp điệp lại tới bốn lần nhấn mạnh vấn đề thói quen thường ngày thành nếp sống của suốt cuộc sống long đong “lận đận” của bà. Nhưng việc làm giản đơn ấy có sức mạnh kì lạ. Nó thắt chặt tình nghĩa xóm làng bằng những củ khoai sắn hay nồi xôi gạo ngọt bùi từ nhà bếp lửa bà đun nấu. Một trời mộng mơ của cháu từng bị quên béng nay bên bà những nỗi niềm ấy lại sống dậy khi được sưởi ấm tâm hồn. Vậy bà không riêng gì có là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là một người truyền lửa.Qua dòng kí ức tuổi thơ của người cháu, bài thơ “ Bếp lửa” gửi gắm lòng biết ơn bà sâu nặng. Nhà thơ Bằng Việt khôn khéo xây dựng hình ảnh nhà bếp lửa gắn sát với hình tượng người bà vừa làm nổi bật vẻ đẹp cao cả vừa tạo tính hình tượng cho hình ảnh thơ.

Bạn đã bao giờ đắm chìm trong những kỉ niệm tuổi thơ với một hình ảnh thân thuộc nào đó? Phải chăng hình ảnh ấy đã để lại cho bạn ấn tượng sâu sắc nơi tâm hồn? Với Bằng Việt, có lẽ rằng bóng hình thân thương của người bà bên nhà bếp lửa đã thấm đẫm trang kí ức tuổi thơ.Những kí ức đó đã được Bằng Việt tái hiện chân thực qua bài thơ “Bếp lửa”. Vậy hình ảnh người bà hiện lên trên những vần thơ ấy sâu sắc ra làm sao? Điều đó góp thêm phần thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm ra sao? Hãy thử hòa tâm hồn vào hơi ấm ngọn lửa của tình bà ngay từ những câu thơ đầu tiên:

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”

Dòng cảm xúc trong trẻo, bình dị ấy bắt nguồn từ hình ảnh nhà bếp lửa “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” gợi bàn tay nhóm lửa khôn khéo, chi chút của người bà. Sự hi sinh thầm lặng miệt mài của bà đã sưởi ấm trái tim đứa cháu nhỏ, sưởi ấm trong năm tháng tuổi thơ của cháu. Tuổi thơ ấy có thật sự bình yên, êm đềm bên ngọn lửa ấm áp? Không! Những kỉ niệm tuổi thơ cạnh bên bà là môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường có nhiều gian truân, thiếu thốn và nhọc nhằn:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy

Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!”

Những dòng thơ chân thực đến ám ảnh, xót xa. Năm lên bốn, cháu đã phải đối mặt với nạn đói năm 1945, vậy mà trong những mảnh ghép kí ức mơ hồ ấy vẫn lưu giữ mùi khói nhà bếp của bà – mùi khói đã hun nhèm mắt cháu, để đến giờ đây nghĩ lại “sống mũi còn cay”.Cay vì khói nhà bếp, cay vì cảm xúc sống dậy những mùi khói của mấy chục năm qua. Không thể không sở hữu và nhận thấy sức ám ảnh, lay động trong tâm hồn cháu khi mà dù cho những kỉ niệm đã nhạt nhòa thì mùi khói nhà bếp năm nào vẫn để lại dư vị cay cay nơi sống mũi. Bà vẫn lặng lẽ, vẫn âm thầm tích góp hơi ấm nuôi dưỡng cháu trong trong năm tháng ấy, đến tận “tám năm ròng”. Càng lớn lên trong vòng tay của bà, những kí ức về bà lại càng sâu đậm trong tâm hồn người cháu:

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không về

Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.”

Trong sương khói mịt mờ của trận chiến tranh, cháu không được sống cùng bố mẹ, nhưng lại được yêu thương, che chở, nuôi dưỡng tâm hồn từ tấm lòng bà. Bên nhà bếp lửa hồng bà kể chuyện, chuyện đời thường ngày này, chuyện cổ tích rất lâu rồi. Từng việc, từng việc, nhỏ nhẹ, hai bà cháu từng ngày, từng tháng và “tám năm ròng” cùng nhau “nhóm nhà bếp lửa” để nấu nướng thức ăn, để sưởi ấm chỗ ở, và hơn thế, là để soi sáng trí tuệ và tâm hồn.Bà đã đóng vai trò thay thế người mẹ, người cha, người thầy để dạy dỗ, yêu thương cháu một cách vô điều kiện. Bởi vậy, tình yêu và kính trọng bà được Bằng Việt thể hiện sâu sắc qua hình ảnh: “Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”. Bà và nhà bếp lửa là nơi tựa tinh thần, là sự việc chăm chút, đùm bọc dành riêng cho cháu.Hơi ấm của nhà bếp lửa ấy lại gợi thêm những kỉ niệm về thuở nào đầy vất vả, đau thương. Hình ảnh bà già nua, nhỏ bé nơi làng quê hoang tàn trong khói lửa trận chiến tranh vẫn không một lời kêu ca, phàn nàn khiến biết bao trái tim tất cả chúng ta cảm phục. Đặc biệt, lời dặn cháu đã làm ngời sáng vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ giàu lòng vị tha, giàu đức hi sinh, cả đời vì con vì cháu:

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Bằng Việt đã thổi vào những vần thơ truyền cho những người dân đọc sức mạnh mẽ và tự tin của lòng yêu nước, sự can đảm và mạnh mẽ và tự tin và hi sinh lớn lao qua hình tượng người bà. Thật vậy! Người bà ấy gồng mình lên gánh vác mọi lo toan để những con yên tâm công tác thao tác với tấm lòng của một người hậu phương luôn hướng ra phía tiền tuyến, trong ý chí và nghị lực kiên cường. Bà mang vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, sẵn sàng hi sinh tình riêng để đặt tình chung lên trên.Đó chẳng phải là biểu lộ cao cả nhất của lòng yêu Tổ quốc, yêu kháng chiến và cách mạng đấy ư? Bằng Việt đã thổi vào những vần thơ truyền cho những người dân đọc sức mạnh mẽ và tự tin của lòng yêu nước, sự can đảm và mạnh mẽ và tự tin và hi sinh lớn lao qua hình tượng người bà. Càng về cuối, nỗi xúc động dâng trào lên càng tha thiết và mãnh liệt làm cho hình ảnh người bà càng trở nên chân thực và sống động hơn bao giờ hết, làm điểm sáng cho tất cả bài thơ với những hành vi và phẩm chất tuyệt đẹp

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng – nhà bếp lửa!”

Bếp lửa không riêng gì có được nhen lên bằng nguyên vật liệu củi rơm mà còn được nhen lên từ ngọn lửa sức sống, lòng yêu thương, “luôn ủ sẵn” trong bà, của niềm tin vô cùng “dai dẳng”, bền chắc và bất diệt… Giọng thơ vang lên mạnh mẽ và tự tin, đầy xúc động tự hào đã xác định ý chí, bản lĩnh sống của bà, cũng là của người phụ nữ Việt Nam thời chiến. Bà là người nhóm lửa, truyền lửa, cũng là người luôn giữ cho ngọn lửa ấm nóng, tỏa sáng trong mái ấm gia đình.Trong tâm trí của Bằng Việt, nhà bếp lửa và bà tuy thật bình dị, song ẩn giấu nhiều điều cao quý thiêng liêng: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – nhà bếp lửa!”. Mỗi câu, mỗi chữ cứ như hồng lên, nồng ấm biết bao tình cảm nhớ thương, ơn nghĩa. Và đứa cháu hiếu thảo ấy giờ đây đã lớn, đã đi đến những chân trời mới mẻ, niềm sung sướng. Thế nhưng dù có rời xa nhà bếp lửa của bà, cháu vẫn nhớ mãi về ngọn lửa làm nhèm mắt cháu thuở lên bốn, vẫn nhớ mãi hình ảnh tảo tần nắng mưa nơi ngóc ngách nhà cửa bếp của bà:

“Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu

Có lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngả

Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”

Đứng trong những điều mới mẻ của thế giới rộng lớn, tuổi thơ đã lùi xa, đứa cháu nhỏ giờ đã được chắp cánh bay cao nhưng quên sao được bà và nhà bếp lửa quê hương, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau bởi bà và quê hương yêu dấu là vấn đề tựa, là nơi tựa tinh thần vững chắc cho cháu trên từng bước đường đời. Hình ảnh bàn tay khôn khéo, chắt chiu nhóm lửa vẫn luôn tỏa hơi ấm trong tâm hồn người cháu.Bạch Cư Dị từng nói: “Cảm động lòng người trước hết không gì bằng tình cảm và tình cảm và tình cảm là cái gốc của văn chương”. Thật vậy! Bài thơ “Bếp lửa” là một bài thơ như vậy. Đọc những vần thơ thấm đẫm cảm xúc của Bằng Việt dường như trong ai cũng sống dậy những tình cảm đẹp, kí ức đẹp. Với bạn hoàn toàn có thể là tình cảm với mái ấm gia đình, người thân trong gia đình. Với bạn hoàn toàn có thể là tình cảm với bạn bè, thầy cô.Bằng Việt cũng mang những cảm xúc đó, nhưng ông hoàn toàn có thể chuyển tải nó qua những vần thơ tha thiết làm xao xuyến biết bao tâm hồn độc giả. Dòng cảm xúc trong trẻo ấy đã để lại trong ta nhiều ấn tượng, đặc biệt là hình ảnh thân thương của người bà.

Lép Tôn-xtôi đã từng nói rằng: "Một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ là kết quả của tình yêu". Tình yêu con người, yêu môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đó đó là hạt mầm khỏe mạnh nuôi dưỡng nhân cách, tài năng con người, cũng là cảm hứng sáng tác cho muôn văn nhân,nghệ sĩ. Cùng chung mạch nguồn về tình yêu mái ấm gia đình, nếu nữ sĩ Xuân Quỳnh khiến người đọc nhớ về thuở nào bên người bà kính yêu với tiếng bà mắng yêu, với hình ảnh "Tay bà khum soi trứng" thì Bằng Việt lại khiến ta nhớ mãi người bà đôn hậu, giàu tình yêu với con cháu, dân tộc bản địa, và đặc biệt người bà ấy gắn với hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt: "Bếp lửa"."Bếp lửa" như một đóa hoa đầu mà Bằng Việt thân gửi đến độc giả khi ông đang là sinh viên năm thứ hai du học tại Liên Xô. Xa mái ấm gia đình, bè bạn, quê hương, tại nơi đất khách quê người, ông bồi hồi nhớ lại kỉ niệm ấu thơ bên nhà bếp lửa cùng người bà đáng kính. Đó là hình ảnh của ngọn lửa cháy leo lét bên vách bế trong làn sương buổi sớm được đôi tay bà "ấp iu", chở che. Hình ảnh "Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm" gợi ta nghĩ đến hình ảnh ngọn lửa có đôi tay gầy guộc, già nua của bà nhen nhóm, chở che cho ngọn lửa cháy lên, sáng lên và khiến ta tưởng tượng đến sự ôm ấp, che chở, tình cảm yêu thương, đùm bọc mà bà dành riêng cho cháu trong những tháng ngày tuổi thơ.

Và rồi trong kí ức của cháu hiện về kỉ niệm năm bốn tuổi, năm tám tuổi. Kỉ niệm tuổi ấu thơ cứ lần lượt hiện về trong nỗi nhớ của cháu tựa như một thước phim quay chậm, đó là kỉ niệm "Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa". Lời thơ thủ thỉ, tâm tình như câu truyện trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đời thương, cùng điệp ngữ "tu hú kêu" và thắc mắc tu từ "Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà?" gợi về nhiều những câu truyện mà bà đã kể cho cháu nghe. Trong trong năm tháng cha mẹ đi công tác thao tác xa, bà và cháu quấn quýt bên nhau. Cháu ở bên bà, được bà nuôi dưỡng, săn sóc "bà bảo cháu nghe", "bà dạy cháu học", "bà chăm cháu làm". Thời ấu thơ, bà đó đó là nơi tựa tinh thần quan trọng cho cháu,...Bên bà, có lẽ rằng cháu sẽ thấy thật ấm áp, bình yên, niềm sung sướng biết bao.Trong tâm trí của cháu luôn khắc sâu kỉ niệm năm giặc phá làng, đốt làng, túp lều tranh của hai bà cháu cũng trở nên đốt. Trong những tháng năm khắc nghiệt ấy, cháu nhớ như in lời dạy của bà:

"Bố ở chiến khu bố cn việc bố

Mày có viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên"

Cuộc sống của hai bà cháu vô cùng trở ngại vất vả, cơ cực ở vào cảnh màn trời chiếu đất, đó là tháng ngày tăm tối nhất. So với thực tế môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của hai bà cháu, phương châm về chất đã không được tuân thủ. Bà dặn cháu như vậy là để bố mẹ cháu yên tâm công tác thao tác. Từ lời dặn ấy, ta thấy ở bà có những phẩm chất thật cao đẹp: giàu lòng thương con, hi sinh niềm sung sướng tuổi già để đổi lấy độc lập dân tộc bản địa và đặc biệt là lòng dũng cảm, kiên định của bà trước mọi trở ngại vất vả quyết liệt. Tuy bà không trực tiếp tham gia chiến đấu nhưng lại là nơi tựa vững chắc cho tiền tuyến. Cảm nhận đức hi sinh cao cả của bà, trong lòng ta lại nhớ về bao bà mẹ Việt Nam anh hùng, những người dân đã rơi bao giọt nước mắt khi phải tiễn chồng con ra tiền tuyến, nhớ đến người mẹ Tà-ôi địu con trên sống lưng mà vẫn giã gạo nuôi bộ đội trong "Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ" của Nguyễn Khoa Điềm,... Những bà mẹ kính yêu ấy xứng đáng được bác Hồ ngợi ca là người "anh hùng, quật cường, trung hậu, đảm đang",...Bà đó đó là người tiêu biểu cho phẩm chất truyền thống của phụ nữ Việt Nam tự bao đời nay...Người cháu thể hiện những nghĩ suy về nhà bếp lửa bà nhóm, và cũng là về bà:

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”

"Bếp lửa bà nhen" là hình ảnh mang nghĩa thực- nhà bếp lửa cháy bằng rơm, bằng củi do bàn tay gầy guộc của bà nhen nhóm. Từ hình ảnh nhà bếp lửa mà nhà thơ có sự liên tưởng sâu sắc đến ngọn lửa ấm áp của tình yêu thương mà bà luôn ấp ủ dành riêng cho cháu, bù đắp cho cháu khi cháu phải xa mẹ cha. "Ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng" là ngọn lửa của niềm tin trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, có sức sống mãnh liệt, bền chắc mà bà truyền cho cháu. Bà không riêng gì có là người nhóm nhà bếp lửa mà còn là một người giữ lửa, truyền lửa, ngọn lửa của bà thật thiêng liêng, cao cả và vĩ đại.

Cuộc đời bà dẫu đầy truân chuyên, vất vả, nhiều nắng mưa nhưng bà vẫn "giữ thói quen dậy sớm"- một người đảm đang, tần tảo, chịu thương, chịu khó. Với cháu, việc nhóm nhà bếp lửa của bà có ý nghĩa vô cùng quan trọng:

"Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi

Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ"

Mỗi khi bà nhóm lên nhà bếp lửa là nhóm lên tất cả: nhóm lên tình yêu thương mà bà đã dành riêng cho cháu, nhóm lên nụ cười trong lòng cháu mọi khi mùa về, nhóm lên tình đoàn kết với hàng xóm, láng giềng và đặc biệt, bà nhóm dậy tất cả những kỉ niệm ấu thơ của cháu. Vậy là từ nhà bếp lửa mà bà nhen, cháu đã khôn lớn cả về thể chất và tâm hồn, để cháu được bay cao bay xa,...Từ nhà bếp lửa thiêng liêng ấy, cháu đã hiểu hơn về sự đảm đang vất vả của bà. Bà đó đó là người nuôi dưỡng tâm hồn chắp cánh ước mơ cho cháu.Để rồi khi xa bà, với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường tân tiến, đầy đủ, cháu vẫn không nguôi nhớ về bà, có một điều không bao giờ đổi thay, luôn khắc ghi trong tâm trí cháu:

Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở

Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?

Lời thơ của Bằng Việt thủ thỉ, nhẹ nhàng, tâm tình cứ như một câu truyện vậy. Người bà hiện lên trong tâm trí của nhà thơ và ông dành riêng cho bà tình yêu, sự trân trọng. Bài thơ cũng là lời nhắc với mỗi tất cả chúng ta: hãy luôn trân trọng những người dân thân trong gia đình quanh ta, vì họ là môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của ta.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 5

Hẳn ai cũng luôn có thể có một quá khứ bên người thân trong gia đình, mái ấm gia đình, một tuổi thơ trong sáng, niềm sung sướng, hoặc một tuổi thơ kinh hoàng, đau thương,...nhưng sâu trong trái tim từng người, những kỉ niệm, những hồi ức về tuổi thơ luôn là thứ có sức ám ảnh sâu sắc và lớn lao nhất cuộc sống mà ta mãi không thể quên.

Nó sẽ đi theo ta suốt những đoạn đường đầy thăng trầm của đời ta, ăn sâu vào tâm khảm và ngự trị vĩnh hằng trong tim ta...Dù tuổi thơ ta có ngọt ngào hay cay đắng, thì vẫn còn tồn tại một hoặc nhiều con người đã nâng đỡ ta, chăm sóc ta,... và để lại dấu ấn làm kỉ niệm sống mãi theo thời gian, năm tháng....

Nhà thơ Bằng Việt cũng luôn có thể có một tuổi thơ như vậy...Một tuổi thơ đói khổ, đơn độc nhưng lại đầy đủ, ấm áp và niềm sung sướng vô cùng! Đầy đủ, tràn đầy tình yêu thương của bà, ấm áp bởi sự quan tâm, chăm sóc, chở che của bà những ngày xa bố mẹ và niềm sung sướng bởi...có bà!

Ông đã sáng tác bài thơ “Bếp lửa” khi đang là một du học viên ở Liên Xô, theo dòng hồi tưởng trong một ngày ngày đông giá rét không còn bà ở bên, ông tìm về tuổi thơ được ở cùng bà với dòng chảy thời gian bên nhà bếp lửa bập bùng tình yêu thương ấm áp, theo nhịp đập của một trái tim nhớ nhung da diết...

”Bếp lửa” không riêng gì có làm ấm tình cảm bà cháu mà còn sưởi ấm một đời người...”Bếp lửa” hay cùng đó đó là bà đang bên cháu, hình ảnh bà đang hiện về lung linh qua ánh lửa “chờn vờn”, “chờn vờn”, đúng không bà ơi...? Bà đang nhóm nhà bếp trong những dòng thơ đầu của cháu...

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”

Ngay ba câu thơ đầu, điệp ngữ “một nhà bếp lửa” đã đi liền với những từ láy… gợi cho ta cái cảm hứng ấm áp với tình cảm chứa chan. Ta cảm nhận được trong câu thơ đầu, nhà bếp lửa với những ngọn lửa ấm nóng cứ “chờn vờn” sưởi ấm cả gian nhà vào lúc sớm tinh mơ mà sương sớm xuống buốt giá một ngày đông khi hai bà cháu sống bên nhau. Bếp lửa là hình ảnh đầu tiên mà cháu nhớ lại khi hồi tưởng về quá khứ.

Vì có hình bóng bà luôn gắn sát với nhà bếp lửa “rồi sớm rồi chiều” bà nhen hay nhà bếp lửa ấy cũng ấm như lòng bà thương cháu, ấm như tình cảm mái ấm gia đình, hơi ấm của nhà bếp lửa cũng đó đó là của bà đang sưởi tim cháu, phủ rộng cả gian nhà chỉ có hai người vốn lạnh lẽo, trống vắng, xoa dịu nỗi đơn độc, buồn tẻ của hai bà cháu hay là ấm cả ngày đông đầy “sương sớm” ngoài kia...?

"Ấp iu”- gợi một bàn tay nhen nhóm lên ngọn lửa vừa đủ ấm một cách khéo, ân cần. Chính vì vậy, tuy nhiên trong hai câu thơ đầu, bà không xuất hiện trực tiếp, nhưng ta thấy hình ảnh bà đã hiện lên rất rõ. Bà đang ngồi bên nhà bếp lửa để nhóm lên ngọn lửa “chờn vờn”, “ấp iu nồng đượm” tình yêu thương vô bờ mà bà dành riêng cho cháu.

Để rồi đến câu thơ thứ hai, cháu thốt lên theo dòng xúc cảm xót xa “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa” trong trái tim của cháu nhớ về người bà gian truân, vất vả và từng trải! Chỉ một từ “thương” thôi cũng đủ đọng lại ý thơ cho tất cả đoạn. Cháu biết lắm và cháu thương lắm bà ơi những nhọc nhằn, “nắng mưa”, trở ngại vất vả, gian truân đời bà!

Cháu hiểu lắm và cảm lắm bà ơi những hi sinh thầm lặng của cuộc sống bà! Tình thương là vị muối mặn của tình người, là chất keo của mối gắn bó. Chữ “thương” vốn xuất hiện nhiều trong thơ ca trữ tình và đặc biệt xuất hiện nhiều trong những tác phẩm nói về tình yêu thương con người.

Đối tượng của tình thương là lòng trắc ẩn và như vậy, một từ “thương” đã hoàn toàn có thể thấy được biết bao cảm xúc đang sống dậy trong lòng cháu, một nỗi nhớ thương cồn cào, da diết, mãnh liệt và ước ao được trở về tuổi thơ bên bà, ngồi cạnh bà dưới ấm áp nhà bếp lửa và “nồng đượm” tình yêu thương... Hình ảnh bà “biết mấy nắng mưa” cứ rõ dần, tỏ dần với sự hi sinh âm thầm, lặng lẽ. Từ hồi ức từ từ trở về dưới những dòng thơ của tác giả, hiện ra theo bập bùng ánh lửa kỉ niệm, chảy về quá khứ...:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”

Kỉ niệm năm cháu bốn tuổi ám ảnh nhất là mùi khói và cái nghèo đói. Những năm tháng đói khổ, người cháu cảm nhận, biết được mùi khói từ hồi lên bốn, đó đó đó là nạn đói năm 1945, cái đói kinh khủng, ghê rợn và dai dẳng, “đói mòn đói mỏi”. Từ “mòn mỏi” được tách ra làm hai tiếng đau đến xé lòng, nó như ăn sâu vào tâm trí đứa cháu sự ám ảnh không thể nào quên- cái đói kéo dãn làm con người mệt mỏi, kiệt sức dần, như thể từ từ giết chết người ta vậy!

Bao trùm lên toàn xã hội lúc bấy giờ là cái đói ghê rợn, cái đói lịch sử của dân tộc bản địa ta đã làm chết hơn hai triệu người! Trong kí ức của cháu, đến giờ nó vẫn còn ám ảnh dai dẳng lắm, kinh khủng lắm! Hơn hai mươi năm sau, khói vẫn làm cay mắt tác giả, như thể vừa mới “hun nhèm” thôi! Kỉ niệm ùa về ngập tràn trong tim, trong tâm óc, và đọng lại nơi khóe mắt cay cay mùi khói của quá khứ.

Cay vì khói, vì cái đói làm những giọt nước mắt của đứa trẻ thơ dại cay xè đi trong cảm hứng “đói mòn đói mỏi”đang ăn sâu vào từng tế bào, dấy lên trong cổ họng và dường như thể cả khung hình nỗi thèm khát cái ăn, củ khoai, củ sắn, hay là giọt nước mắt mừng rỡ, sung sướng, niềm sung sướng đến tột cùng khi sắp được ăn cho thỏa nỗi thèm, bù lấp phần nào cái đói dai dẳng, lúc bà đang lặng lẽ nhóm nhà bếp lửa, tức là cháu sắp được ăn rồi đấy! Trong tâm trí non nớt của đứa trẻ lên bốn, dù đồ ăn cũng chẳng có gì ngon, nhưng hồi ấy là cả một thứ “sơn hào hải vị” không gì sánh bằng, cả một điều lớn lao, vĩ đại!

“...Cái năm đói củ rong rềng luộc sượngCứ nghe thơm mùi huệ trắng, hương trầm”

(Đò Lèn-Nguyễn Duy)

Vâng! Chỉ như vậy thôi, cũng làm ấm lòng cháu và trở thành một kỉ niệm không thể quên của đời cháu! Cái “cay” ấy còn là một chiếc đắng của những đói khổ không riêng gì có của có hai bà cháu tác giả mà còn của nhiều người khác nữa! Đến người còn không còn ăn, nói chi “người gầy” "khô rạc” là vấn đề dĩ nhiên! Theo lời tâm sự của tác giả, lúc đó, để kiếm thêm tiền nuôi mái ấm gia đình, bố tác giả có đi đánh xe chạy chuyến Phùng (Đan Phượng, Hà Tây) đi Tp Hà Nội Thủ Đô.

Đó cũng là một kỉ niệm còn neo lại nơi tâm trí cháu, trở thành một trong những điều ám ảnh suốt cuộc sống cháu mãi không quên! Khổ thơ không nhắc tới bà, nhưng sao bà đẹp và lặng thầm thế! Bà chở che cho cháu và cho tất cả mái ấm gia đình, là cây cao bóng cả suốt những ngày đói khổ, những giông tố ập đến phũ phàng và dai dẳng... Bà nhỏ bé mà vĩ đại, lớn lao như vậy đấy...Trong lòng cháu...!

Tới đây, dòng cảm xúc hòa vào dòng chảy của những câu thơ tự sự, tưới đẫm chất trữ tình cho giọng thơ, góp thêm phần làm cho hình ảnh bà trong bài thơ hiện ra rõ hơn và đẹp hơn hết:

“Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở Huế

Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế”

“Tám năm ròng”mà chỉ nghe thôi đã thấy được cái đằng đẵng, ròng rã, với bao nhọc nhằn trở ngại vất vả, vất vả và cả nỗi sợ hãi, niềm thương nhớ da diết nữa,...cứ đeo đẳng lấy hai bà cháu! Nhưng trong tám năm ấy ,“cháu cùng bà nhóm lửa”, vẫn nhóm lên ngọn lửa của sự việc sống, của tình yêu cháy bỏng nơi trái tim một cậu bé hồn nhiên, trong trắng tuổi lên tám.

Chính hình ảnh nhà bếp lửa quê hương, nhà bếp lửa của tình bà cháu đó đã gợi nên một liên tưởng khác, một hồi ức khác trong tâm trí thi sĩ thuở nhỏ. Đó là tiếng chim tu hú kêu. Âm thanh ấy sao mà da diết, khắc khoải, mà buồn thương thế! Nó ngân dài lê thê suốt cả khổ thơ, là âm thanh của quá khứ dội về hiện tại, làm kỉ niệm như đang sống dậy trong tâm hồn cháu. Ôi những kỉ niệm ấy, có cả đắng và ngọt, đơn độc và niềm sung sướng! Từ “tu hú” được điệp lại ba lần làm cho âm điệu cấu thơ thêm bồi hồi tha thiết, làm cho những người dân đọc cảm thấy như tiếng tu hú đang từ xa vọng về trong tiềm thức của tác giả.

Tiếng “tu hú” lúc mơ hồ, lúc văng vẳng từ những cánh đồng xa, lâng lâng trong lòng người cháu xa xứ. Trong văn học nghệ thuật và thẩm mỹ, tiếng chim tu hú là hình tượng của một sự khắc khoải nhớ nhung da diết khôn nguôi. Trong thực tế, tu hú lại là một loài chim xấu số, không biết ấp trứng và làm tổ.

Hạnh phúc tưởng chừng như nhỏ bé và lại là thiêng liêng và lớn lao nhất của cuộc sống mỗi con người, là niềm sung sướng mái ấm gia đình, là phút giây sung sướng đến tột cùng khi được trông thấy đứa con-hình hài yêu dấu-món quà vô giá mà cuộc sống ban tặng cho mình- cất tiếng khóc chào đời, là sự việc mãn nguyện nhất lúc đã có được một căn phòng, một tổ ấm-nơi nương tựa vững chãi nhất trong những phút giây bi quan, yếu lòng, sau mỗi vấp ngã của cuộc sống-con người ta tìm về để được an ủi, sẻ chia một cách chân thành!

Ấy vậy mà loài chim tu hú đâu đã có được niềm niềm sung sướng lớn lao, thiêng liêng, đẹp đẽ nhất cuộc sống ấy! Tiếng kêu của chúng trở vì vậy trở nên khắc khoải, mòn mỏi, mong đợi, khát khao một điều gì đó tha thiết lắm...Ta đã từng nghe thấy tiếng kêu ấy trong “Khi con tu hú” của Tố Hữu, làm sục sôi khao khát tự do mãnh liệt, phát cháy rực rỡ mạnh mẽ và tự tin nơi người tù cách mạng, khiến anh phải thốt lên:

“Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm thế nào, chết uất thôi!

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”

Tiếng kêu đầy khao khát và khắc khoải ấy cũng xuất hiện ở nỗi nhớ da diết về quê hương và bóng người cha già quạnh hiu, đơn độc trong lòng cô con gái tuổi thanh xuân-bài thơ “Tiếng chim tu hú” của nữ thi sĩ Anh Thơ:

“Rồi tiếng chim tu húVang suốt những mùa hèCon đi dài thương nhớ

Mười năm chưa về quê!”

Ta thuận tiện và đơn giản cảm nhận được trong “Bếp lửa”, tiếng chim tu hú khắc khoải làm cho dòng kỉ niệm của cháu trải dài hơn thế nữa, rộng hơn và sâu hơn trong cái không khí xa vắng của nỗi nhớ thương...Và bà ơi khi tu hú kêu, thì đó cũng là lúc “Bà hay kể chuyện hồi còn ở Huế”. Những câu truyện ấy, rất dài mà rất hay, thấm thía, hơn thế nữa, nó còn được kể qua chất giọng ấm áp, chậm rãi, chan chứa cảm xúc và tình yêu thương của bà.

Có thể đó là những chuỗi ngày niềm sung sướng khi mái ấm gia đình ở Huế, bà cũng là người hoài niệm, sâu sắc và đầy suy ngẫm...Cũng hoàn toàn có thể đó là rất nhiều những câu truyện,...in như những câu truyện mà bà hay kể “hồi còn ở Huế”! Vậy ư? Thế thì nhiều lắm lắm! Trong kho tàng chuyện ấy, hoàn toàn có thể, tuổi thơ cháu đã ướp đậm vị ngọt ngào của hương cổ tích! Cháu hào mình vào thế giới nơi có cô Tấm thảo hiền, có chằng Thạch Sanh dũng cảm, có mẹ con nhà Cám độc ác, tàn nhẫn, có mẹ con Lí Thông gian xảo, mưu mô,...có điều thiện cũng như điều ác.

Và hơn hết, điều thiện bao giờ cũng thắng điều ác! Nhắc tới tuổi thơ, người ta bao giờ cũng nghĩ ngay đến những câu truyện cổ tích mà bà và mẹ hay kể cho con trẻ nghe, rồi bảo chúng rút ra bài học kinh nghiệm tay nghề, hoặc răn dạy những điều hay, lẽ phải từ câu truyện ấy! Chuyện cổ tích mà bà kể cho cháu nghe cũng thế! Vừa đơn giản, dễ hiểu, và lại vừa sâu sắc, thấm đẫm tình...

Bà đã ươm lên và nuôi dưỡng trong những suy nghĩ, tình cảm của cháu ngay từ lúc còn thơ dại một mầm cây tươi tốt, đẹp đẽ, sáng ngời, nó là cái gốc để phát triển thành những thân, những cành, những hoa, lá, những quả... sau này!

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi, chẳng đến ở cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa!”

Những câu thơ tiếp theo làm hiện lên một căn phòng quạnh hiu, lạnh lẽo giữa đồng, chỉ hẩm hút có một già một trẻ. Đứa trẻ thì “ăn chưa no, lo chưa tới”, còn bà thì ốm yếu hom hem. Bà phải xoay sở nuôi thân mình và nuôi cả cháu. Vậy mà bà còn “bảo cháu làm, chăm cháu học” cạnh bên nhà bếp lửa. Hình ảnh nhà bếp lửa ở đây không ghi dấu đắng cay nữa mà đó là hình ảnh của một căn phòng ấm áp, nương náu để hai bà cháu sinh sống.

Trong tám năm ấy, đất nước có trận chiến tranh, hai bà cháu phải rời làng đi tản cư, bố mẹ phải đi công tác thao tác, cháu vì thế phải ở cùng bà trong quãng thời gian ấy, nhưng dường như đối với đứa cháu như vậy lại là một niềm niềm sung sướng vô bờ! Cùng bà, ngày nào cháu cũng nhóm nhà bếp. Và trong cái khói nhà bếp chập chờn, mờ mờ ảo ảo ấy, người bà như một bà tiên hiện ra trong câu truyện cổ huyền ảo của cháu.

Nếu như đối với mỗi tất cả chúng ta, cha sẽ là cánh chim để nâng ước mơ của con vào một khung trời mới, mẹ sẽ là cành hoa tươi thắm nhất để con cài lên ngực áo thì đối với cháu, người bà vừa là cha, vừa là mẹ, vừa là cánh chim, là một cành hoa của riêng cháu.Tình bà cháu là vô cùng thiêng liêng và quý giá đối với cháu. Trong những tháng năm sống cạnh bên bà, bà không riêng gì có chăm sóc cho cháu từng miếng ăn, giấc ngủ mà còn là một người thầy đầu tiên của cháu.

Bà dạy cho cháu những vần âm, những phép tính đầu tiên. Không chỉ thế, bà còn dạy cháu những bài học kinh nghiệm tay nghề quý giá về cách sống, đạo làm người. Những bài học kinh nghiệm tay nghề đó sẽ là hành trang mang theo suốt quãng đời còn sót lại của cháu. Người bà và tình cảm mà bà dành riêng cho cháu thật sự là một chỗ tựa vững chắc về cả vật chất lẫn tinh thần cho đứa cháu nhỏ bé. Cho nên khi giờ đây nghĩ về bà, nhà thơ càng thương bà hơn vì cháu đã đi rồi, bà sẽ ở với ai, ai sẽ người cùng bà nhóm lửa, ai sẽ cùng bà chia sẻ những câu truyện những ngày ở Huế,...

Nhà thơ bỗng tự hỏi lòng mình: “Tu hú ơi, chẳng đến ở cùng bà?/Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa!”. Một lời than thở thể hiện nỗi nhớ mong bà sâu sắc của đứa cháu nơi xứ người khi nghĩ lại những ngày tháng đã xa...Xen lẫn trong đó là một niềm tự hào vì mình có bà của đứa cháu ngây thơ trước những con chim tu hú bơ vơ cứ “kêu chi hoài trên những cánh đồng xa” ngoài kia!

Cháu thương bà và cũng thương tu hú nữa! Vì cảnh ngộ của hai bà cháu ta sao mà giống tu hú thế! Cũng hiu quạnh, đơn độc, cha mẹ thì “bận công tác thao tác không về” mất rồi! “Tu hú ơi, hãy về ở cùng bà đi, bà sẽ chăm sóc cho tu hú, như thể bà đã chăm sóc cho ta, và tu hú sẽ không phải bơ vơ nữa! Tu hú về với bà, thì cả bà và tu hú sẽ cùng bên nhau, không còn ai đơn độc cả!”

Chỉ trong một khổ thơ mà hai từ “bà”, “cháu” đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần gợi lên hình ảnh hai bà cháu sóng đôi, gắn bó, quấn quýt không rời. Tình yêu thương của bà dành riêng cho cháu, của cháu đối với bà đã để lại trong lòng cháu những kỉ niệm không bao giờ nhạt phai và nó luôn sống mãi bởi âm thanh tiếng chim tu hú da diết ấy luôn âm vang trong tim cháu, như tiếng lòng thổn thức của cháu luôn nhớ mong về bà...

Trong Bếp lửa tác giả đưa hình ảnh này ra để nỗi đau riêng hòa vào nỗi đau chung của tất cả dân tộc bản địa, thực trạng chung của toàn nước:

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:“Bố ở chiến khu bố còn việc bốMày viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Cuộc sống càng trở ngại vất vả, cảnh ngộ càng ngặt nghèo, nghị lực của bà càng bền vững, tấm lòng của bà càng mênh mông. Qua đó, ta thấy hiện lên một người bà cần mẫn, nhẫn nại và giàu đức hi sinh. Dù cho ngôi nhà, túp lều tranh của hai bà cháu đã bị đốt nhẵn, nơi nương thân của hai bà cháu nay đã không hề,tài sản lớn số 1 của một đời người đã bị “cháy tàn cháy rụi”-cháy sạch sành sanh, không hề nguyên vẹn một thứ gì, nói đúng hơn là không hề gì để mà cháy, bà dù có đau khổ thế nào thì cũng không đủ can đảm nói ra vì sợ làm đứa cháu nhỏ bé của tớ lo buồn.

Bà cứng rắn, dắt cháu vượt qua mọi trở ngại vất vả, bà không thích đứa con đang bận việc nước phải lo ngại chuyện nhà. Điều đó ta hoàn toàn có thể thấy rõ qua lời dặn của bà: “Mày có viết thư chớ kể này kể nọ/Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”. Lời dặn của bà nôm na giản dị nhưng chất chứa biết bao tình, tinh thần lắm, ý chí lắm, niềm tin của bà mạnh mẽ và tự tin lắm, trong khi “ hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi”-cảm nhận như có một sức mạnh vô hình nào đó cứ làm người ta cúi gắm, cúi gằm mặt xuống vì đau đớn đến não nề, không nói được một lời nào!

Gian khổ, thiếu thốn, bao nỗi nhớ thương con bà đều phải nén vào trong lòng để yên lòng người nơi tiền tuyến. Hình ảnh người bà không riêng gì có từ là người bà của riêng cháu mà còn là một một hình tượng rõ nét cho những người dân phụ nữ Việt Nam giàu đức hi sinh, thương con quý cháu, luôn tin tưởng vào kháng chiến, vào cách mạng khi nhắc cháu viết thư vẫn bảo nhà bình yên để bố mẹ yên tâm công tác thao tác chiến đấu.Kết thúc khổ thơ, Bằng Việt đã nâng hình ảnh nhà bếp lửa trở thành hình ảnh ngọn, một ngọn lửa:

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn,

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...”.

Bà lại làm lại từ đầu, từ “lại” trong câu thơ thể hiện sự chắt chiu, sự khởi đầu làm lại sau những trở ngại vất vả, thiếu thốn! Bà vẫn “nhen” lên nhà bếp lửa “rồi sớm rồi chiều”, dù “nhen” thì khó hơn là “nhóm”! Trên nền đất cũ của ngôi nhà đã bị đốt “cháy tàn cháy rụi”, bà nhen lên một sự sống mới, mãnh liệt hơn, dai dẳng hơn, bởi trong lòng bà “một ngọn lửa luôn ủ sẵn”, “một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”!

Đó đó đó là ngọn lửa mà bà đã truyền cho cháu-sức mạnh và niềm tin, để cháu vững lòng vượt qua những trở ngại vất vả, thử thách đầu đời in như bà đang nỗ lực đây! Giặc Pháp hoàn toàn có thể phá làng, đốt nhà, nhưng không thể dập tắt đi ngọn lửa, ấm áp cháy mãi trong lòng bà! Ngọn lửa “chứa niềm tin dai dẳng”, ngọn lửa mang tình yêu thương của bà, ngọn lửa ấm nồng như tình bà cháu, ngọn lửa đỏ hồng soi sáng cho con phố cháu đi, ngọn lửa kỳ vọng vào một tương lai tốt đẹp cho tổ quốc, cho lẽ sống thiêng liêng, cao đẹp của tất cả dân tộc bản địa!

Hình ảnh ngọn lửa toả sáng trong câu thơ, nó có sức truyền cảm mạnh mẽ và tự tin. Bà luôn nhắc cháu rằng: nơi nào có ngọn lửa, nơi đó có bà, bà sẽ luôn ở cạnh cháu. Bà- một con người nhỏ bé mà vĩ đại vô cùng! Bà đốt lên ngọn lửa cháy vĩnh hằng trong tim cháu bằng ngọn lửa mà “lòng bà luôn ủ sẵn”, bà sưởi ấm lòng cháu trong suốt trong năm tháng đã qua bằng ngọn lửa yêu thương vô bờ!

Bà nâng bước cháu đi trên con phố đời bởi ngọn lửa của niềm tin bất diệt ấy, bà truyền cho cháu hơi ấm tình thương và bà sáng mãi như một ngọn lửa...Không bao giờ tắt...!Bốn tuổi cháu biết cái đói, tám tuổi cháu hiểu những câu truyện của bà, rồi biết trận chiến tranh đau khổ, gian lao của đất nước, và khởi đầu có niềm tin mà bà nhen lên trong cháu...Và giờ đây, cháu cảm được...:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi đến tận giờ đây

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”

Nếu ở câu thơ đầu chỉ là “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”, sau một dòng chảy dài của cảm xúc dâng trào chảy theo hồi ức thơ ấu, thì giờ đây câu thơ đã kết lại bằng một sự suy ngẫm sâu sa: “Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa”! Cả câu thơ dồn vào hai từ “lận đận”-thao tác gì rồi cũng không thành, cứ long đong, vất vả và khó nhọc như vậy suốt cả một đời!

Đó phải là một khoảng chừng thời gian dài, một quá trình lâu để cảm biết và hiểu sâu sắc, có lớn lên, có trưởng thành và từng trải thì mới thấm thía, thấu hiểu lắm lắm như vậy về cuộc sống bà. Câu thơ tuy không thể hiện cảm xúc như câu thơ trước, song, còn ý nghĩa và sâu xa hơn thế! Chữ thương như lặn vào trong trái tim, trong đáy lòng sâu thăm thẳm của cháu, khắc sâu vào tâm khảm cháu.

Đó là một suy ngẫm rất “chín” qua quan điểm nhận của cuộc sống ở góc nhìn tuổi trưởng thành của cháu về bà, về những thăng trầm, những “mưa”, những “nắng”, những “lận đận” mà đời bà đã trải qua! Và rồi cứ như vậy, bà vẫn hi sinh âm thầm lặng lẽ, mà “Mấy chục năm rồi đến tận giờ đây /Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”. Một sự vất vả, khó nhọc mà cũng trở thành thói quen trong cuộc sống người bà đầy gian truân, trắc trở ấy! Bà cứ lặng thầm, lặng thầm như vậy, để rồi:

“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu, nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”.

Một lần nữa, hình ảnh nhà bếp lửa “ ấp iu”, “nồng đượm” đã được nhắc lại ở cuối bài thơ như một lần nữa xác định lại tình cảm sâu sắc của hai bà cháu. Nhóm lên nhà bếp lửa ấy, người bà đã truyền cho đứa cháu một tình yêu thương những người dân ruột thịt và nhắc cháu rằng không bao giờ được quên đi trong năm tháng nghĩa tình, trong năm tháng trở ngại vất vả mà hai bà cháu đã sống với nhau, trong năm tháng mà hai bà cháu mình cùng chia nhau từng củ sắn, củ mì.

“Nồi xôi gạo mới sẻ chung vui” của bà hay là lời răng dạy cháu luôn phải mở lòng ra với mọi người xung quanh, phải gắn bó với xóm làng, đừng bao giờ có một lối sống ích kỉ. Bà không riêng gì có là người chăm sóc cho cháu đầy đủ về vật chất mà còn là một người làm cho tuổi thơ của cháu thêm đẹp, thêm huyền ảo như trong cổ tích, bà tô màu hồng lên trên màu xám trong tuổi thơ cháu, “nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”!

Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu đã khơi dậy, giáo dục và thức tỉnh tâm hồn đứa cháu để mai này cháu khôn lớn thành người, bà nuôi dưỡng tâm hồn cháu ngay từ những ngày còn thơ dại để tạo gốc rễ cho việc hình thành tốt đẹp mãi tới tận tương lai! Người bà kì diệu như vậy ấy, rất giản dị nhưng có một sức mạnh kì diệu từ trái tim.

Bà làm cho kỉ niệm trong năm tháng ấy trở thành bóng tre rợp mát đi theo suốt cuộc sống cháu, khiến cháu thốt lên trong những xúc động nghẹn ngào: “Ôi kì lạ và thiêng liêng-nhà bếp lửa!” Tình thương và lòng nhân ái, bát ngát của con người mãi ấm nóng, bền chắc tỏa sáng trường tồn. Suốt dọc bài thơ, mười lần xuất hiện hình ảnh nhà bếp lửa là mười lần tác giả nhắc tới bà. Âm điệu những dòng thơ nhanh mạnh như tình cảm dâng trào lớp lớp sóng vỗ vào bãi tắm biển xanh thẳm lòng cháu.

Bà đã là, đang là và sẽ mãi mãi là người quan trọng nhất đối với cháu dù ở bất kì phương trời nào. Bà đã trở thành ngọn lửa luôn cháy mãnh liệt và sưởi ấm tim cháu! Để rồi giờ đây, khi đang ở xa bà nửa vòng trái đất, nhà thơ Bằng Việt vẫn luôn hướng lòng mình về bà, cảm hứng nhớ nhung da diết cồn cào những hồi ức quá đẹp đẽ, ấm áp bên bà và hình ảnh bả luôn thường trực trong tâm khảm của người cháu:

“Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngảNhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở

Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”

Bài thơ được kết lại trong một thắc mắc tu từ. Đó là một nỗi đau đáu nhớ về bà! Nhà phê bình Văn Giá nhận xét:”Trong mọi trường hợp, người đàn bà dưới mái ấm mái ấm gia đình thường gắn sát với những gì thường nhật, thiết thân nhất. Họ giữ cho ta có chỗ trở về sau những thăng trầm, biến cố, thành bại ở đời.

Trong dáng hình bình dị, thầm lặng khiêm nhường quá đỗi ấy ẩn giấu một trái tim lớn đầy lòng nhân ái, khoan dung. Các câu thơ như những làn sáng hắt ra từ ngọn lửa ấm nóng, gợi ý, thấm thía tâm can người đọc.” Xa vòng tay chăm chút của bà để đến với chân trời mới, chính tình cảm của hai bà cháu đã sưởi ấm lòng tác giả trong ngày đông lạnh giá của nước Nga.

Đứa cháu nhỏ của bà rất lâu rồi giờ đã trưởng thành nhưng trong lòng vẫn luôn đinh ninh nhớ về ngóc ngách nhà cửa bếp, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau. Cháu sẽ không quên và không thể nào quên được vì đó đó đó là nguồn cội, là nơi mà tuổi thơ của cháu đã được nuôi dưỡng để lớn lên từ đó, trong vòng tay yêu thương chở che của bà và trong trái tim cháy bỏng một ngọn lửa chan chứa niềm tin, tình yêu thương bà dành riêng cho cháu...

“Tôi trong suốt giữa đôi bờ hư thựcgiữa bà tôi và tiên phật thánh thần”

(Đò Lèn-Nguyễn Duy)

Nào, giờ thì hãy nhắm mắt lại một lúc, tất cả chúng ta sẽ thấy ngay hình ảnh nhà bếp lửa hồng và dáng người bà lặng lẽ ngồi bên... Bài thơ “Bếp lửa” sẽ sống mãi trong lòng bạn đọc nhờ sức truyền cảm sâu sắc của nó. Bài thơ đã khơi dậy trong lòng tất cả chúng ta một tình cảm cao đẹp đối với mái ấm gia đình, với những người dân đã tô màu lên tuổi thơ trong sáng của ta. Những kỉ niệm thân thiết nhất của tuổi thơ luôn có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống!

Bà đã hiện về trong từng câu thơ chan chứa cảm xúc, tim bà mang một ngọn lửa sưởi ấm cuộc sống cháu.... Trong lòng cháu... Thuở ấu thơ... Giờ đây... Và mãi mãi...

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 6

Bạn đã bao giờ đắm chìm trong những kỉ niệm tuổi thơ với một hình ảnh thân thuộc nào đó? Phải chăng hình ảnh ấy đã để lại cho bạn ấn tượng sâu sắc nơi tâm hồn? Với Bằng Việt, có lẽ rằng bóng hình thân thương của người bà bên nhà bếp lửa đã thấm đẫm trang kí ức tuổi thơ.

Những kí ức đó đã được Bằng Việt tái hiện chân thực qua bài thơ “Bếp lửa”. Vậy hình ảnh người bà hiện lên trên những vần thơ ấy sâu sắc ra làm sao? Điều đó góp thêm phần thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm ra sao? Hãy thử hòa tâm hồn vào hơi ấm ngọn lửa của tình bà ngay từ những câu thơ đầu tiên:

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”

Dòng cảm xúc trong trẻo, bình dị ấy bắt nguồn từ hình ảnh nhà bếp lửa “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” gợi bàn tay nhóm lửa khôn khéo, chi chút của người bà. Sự hi sinh thầm lặng miệt mài của bà đã sưởi ấm trái tim đứa cháu nhỏ, sưởi ấm trong năm tháng tuổi thơ của cháu. Tuổi thơ ấy có thật sự bình yên, êm đềm bên ngọn lửa ấm áp? Không! Những kỉ niệm tuổi thơ cạnh bên bà là môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường có nhiều gian truân, thiếu thốn và nhọc nhằn:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!”

Những dòng thơ chân thực đến ám ảnh, xót xa. Năm lên bốn, cháu đã phải đối mặt với nạn đói năm 1945, vậy mà trong những mảnh ghép kí ức mơ hồ ấy vẫn lưu giữ mùi khói nhà bếp của bà – mùi khói đã hun nhèm mắt cháu, để đến giờ đây nghĩ lại “sống mũi còn cay”.

Cay vì khói nhà bếp, cay vì cảm xúc sống dậy những mùi khói của mấy chục năm qua. Không thể không sở hữu và nhận thấy sức ám ảnh, lay động trong tâm hồn cháu khi mà dù cho những kỉ niệm đã nhạt nhòa thì mùi khói nhà bếp năm nào vẫn để lại dư vị cay cay nơi sống mũi. Bà vẫn lặng lẽ, vẫn âm thầm tích góp hơi ấm nuôi dưỡng cháu trong trong năm tháng ấy, đến tận “tám năm ròng”. Càng lớn lên trong vòng tay của bà, những kí ức về bà lại càng sâu đậm trong tâm hồn người cháu:

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe

Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.”

Trong sương khói mịt mờ của trận chiến tranh, cháu không được sống cùng bố mẹ, nhưng lại được yêu thương, che chở, nuôi dưỡng tâm hồn từ tấm lòng bà. Bên nhà bếp lửa hồng bà kể chuyện, chuyện đời thường ngày này, chuyện cổ tích rất lâu rồi. Từng việc, từng việc, nhỏ nhẹ, hai bà cháu từng ngày, từng tháng và “tám năm ròng” cùng nhau “nhóm nhà bếp lửa” để nấu nướng thức ăn, để sưởi ấm chỗ ở, và hơn thế, là để soi sáng trí tuệ và tâm hồn.

Bà đã đóng vai trò thay thế người mẹ, người cha, người thầy để dạy dỗ, yêu thương cháu một cách vô điều kiện. Bởi vậy, tình yêu và kính trọng bà được Bằng Việt thể hiện sâu sắc qua hình ảnh: “Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”. Bà và nhà bếp lửa là nơi tựa tinh thần, là sự việc chăm chút, đùm bọc dành riêng cho cháu.

Hơi ấm của nhà bếp lửa ấy lại gợi thêm những kỉ niệm về thuở nào đầy vất vả, đau thương. Hình ảnh bà già nua, nhỏ bé nơi làng quê hoang tàn trong khói lửa trận chiến tranh vẫn không một lời kêu ca, phàn nàn khiến biết bao trái tim tất cả chúng ta cảm phục. Đặc biệt, lời dặn cháu đã làm ngời sáng vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ giàu lòng vị tha, giàu đức hi sinh, cả đời vì con vì cháu:

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàm xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:‘Bố ở chiến khu, bố còn việc bốMày có viết thư, chớ kể này, kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Bằng Việt đã thổi vào những vần thơ truyền cho những người dân đọc sức mạnh mẽ và tự tin của lòng yêu nước, sự can đảm và mạnh mẽ và tự tin và hi sinh lớn lao qua hình tượng người bà. Thật vậy! Người bà ấy gồng mình lên gánh vác mọi lo toan để những con yên tâm công tác thao tác với tấm lòng của một người hậu phương luôn hướng ra phía tiền tuyến, trong ý chí và nghị lực kiên cường. Bà mang vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, sẵn sàng hi sinh tình riêng để đặt tình chung lên trên.

Đó chẳng phải là biểu lộ cao cả nhất của lòng yêu Tổ quốc, yêu kháng chiến và cách mạng đấy ư? Bằng Việt đã thổi vào những vần thơ truyền cho những người dân đọc sức mạnh mẽ và tự tin của lòng yêu nước, sự can đảm và mạnh mẽ và tự tin và hi sinh lớn lao qua hình tượng người bà. Càng về cuối, nỗi xúc động dâng trào lên càng tha thiết và mãnh liệt làm cho hình ảnh người bà càng trở nên chân thực và sống động hơn bao giờ hết, làm điểm sáng cho tất cả bài thơ với những hành vi và phẩm chất tuyệt đẹp:

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bây giờBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng – nhà bếp lửa!”

Bếp lửa không riêng gì có được nhen lên bằng nguyên vật liệu củi rơm mà còn được nhen lên từ ngọn lửa sức sống, lòng yêu thương, “luôn ủ sẵn” trong bà, của niềm tin vô cùng “dai dẳng”, bền chắc và bất diệt… Giọng thơ vang lên mạnh mẽ và tự tin, đầy xúc động tự hào đã xác định ý chí, bản lĩnh sống của bà, cũng là của người phụ nữ Việt Nam thời chiến. Bà là người nhóm lửa, truyền lửa, cũng là người luôn giữ cho ngọn lửa ấm nóng, tỏa sáng trong mái ấm gia đình.

Trong tâm trí của Bằng Việt, nhà bếp lửa và bà tuy thật bình dị, song ẩn giấu nhiều điều cao quý thiêng liêng: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – nhà bếp lửa!”. Mỗi câu, mỗi chữ cứ như hồng lên, nồng ấm biết bao tình cảm nhớ thương, ơn nghĩa. Và đứa cháu hiếu thảo ấy giờ đây đã lớn, đã đi đến những chân trời mới mẻ, niềm sung sướng. Thế nhưng dù có rời xa nhà bếp lửa của bà, cháu vẫn nhớ mãi về ngọn lửa làm nhèm mắt cháu thuở lên bốn, vẫn nhớ mãi hình ảnh tảo tần nắng mưa nơi ngóc ngách nhà cửa bếp của bà:

“Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngảNhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:

Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”

Đứng trong những điều mới mẻ của thế giới rộng lớn, tuổi thơ đã lùi xa, đứa cháu nhỏ giờ đã được chắp cánh bay cao nhưng quên sao được bà và nhà bếp lửa quê hương, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau bởi bà và quê hương yêu dấu là vấn đề tựa, là nơi tựa tinh thần vững chắc cho cháu trên từng bước đường đời. Hình ảnh bàn tay khôn khéo, chắt chiu nhóm lửa vẫn luôn tỏa hơi ấm trong tâm hồn người cháu.

Bạch Cư Dị từng nói: “Cảm động lòng người trước hết không gì bằng tình cảm và tình cảm và tình cảm là cái gốc của văn chương”. Thật vậy! Bài thơ “Bếp lửa” là một bài thơ như vậy. Đọc những vần thơ thấm đẫm cảm xúc của Bằng Việt dường như trong ai cũng sống dậy những tình cảm đẹp, kí ức đẹp. Với bạn hoàn toàn có thể là tình cảm với mái ấm gia đình, người thân trong gia đình. Với bạn hoàn toàn có thể là tình cảm với bạn bè, thầy cô.

Bằng Việt cũng mang những cảm xúc đó, nhưng ông hoàn toàn có thể chuyển tải nó qua những vần thơ tha thiết làm xao xuyến biết bao tâm hồn độc giả. Dòng cảm xúc trong trẻo ấy đã để lại trong ta nhiều ấn tượng, đặc biệt là hình ảnh thân thương của người bà.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 7

Nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Pháp, trong năm tháng xa quê ở nước ngoài là nguồn cảm hứng thôi thúc nhà thơ viết nên bài thơ Bếp Lửa và những cảm nhận về tình bà cháu thấm thía, sâu sắc thiêng liêng. Và hình ảnh người bà đã sống mãi trong lòng người đọc về một người phụ nữ Việt Nam âm thầm hi sinh, yêu thương cao cả và là ngọn lửa bất diệt của niềm tin cho những người dân cháu yêu thương của tớ, khơi dậy trong lòng tất cả chúng ta niềm xúc động nghẹn ngào về tình bà cháu thiêng liêng, cao đẹp.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh nhà bếp lửa chờn vờn sương sớm, ấp iu nồng đượm gắn sát với hình ảnh người bà thầm lặng, từng ngày từng giờ nhen nhóm ngọn lửa để sưởi ấm trái tim người cháu yêu thương. Người bà hiện lên với hình ảnh chắt chiu, thận trọng tích góp từng hơi ấm lúc đất nước đang trong cảnh đói kém, loạn lạc. Bà vẫn âm thầm với khói nhà bếp hun nhèm mắt cháu mà đem tấm lòng già cả của tớ, nuôi dưỡng cháu hay cũng đó đó là mần nin thiếu nhi tương lai của đất nước để mong phát triển dân tộc bản địa. Đến những khổ thơ tiếp theo, người bà hiện lên qua lời kể của đứa cháu về những kỉ niệm thuở nào khi cháu còn nhỏ. Bà in như người mẹ hiền đã nuôi dưỡng, chăm sóc và bảo ban cháu từng ngày. Có lẽ nỗi nhớ mong da diết và sự thiếu thốn tình cảm của bố mẹ khi xa nhà đã vơi bớt phần nào khi có sự đùm bọc, yêu thương che chở của người bà.

Bà cũng là hình ảnh điển hình của người phụ nữ Việt Nam, can đảm và mạnh mẽ và tự tin mạnh mẽ và tự tin, đã hi sinh tình riêng đặt tình chung lên trên. Khi dặn cháu bố có gọi về chớ kể này kể nọ, cứ bảo nhà vẫn được bình yên. Vậy là bao nhiêu trở ngại vất vả, bao nhiêu nỗi đau và những cơ cực túng thiếu bà đã ghim lại trong lòng mình để làm hậu phương vững chắc nơi tiền tuyến. Bà mang vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, sẵn sàng hi sinh mọi nỗi thống khổ của tình riêng để đặt tình chung lên trên, đó chẳng phải là biểu lộ cao nhất của lòng yêu tổ quốc, yêu kháng chiến và cách mạng đó ư. Bằng việt dường như dã thổi đến tâm hồn người đọc sức mạnh mẽ và tự tin của lòng yêu nước, sự can đảm và mạnh mẽ và tự tin và hi sinh lớn lao qua hình tượng người bà.

Càng về cuối, nỗi xúc động dâng trào lên càng tha thiết mãnh liệt làm cho hình ảnh người bà hiện lên càng chân thực và sống động hơn bao giờ hết, làm điểm sáng của toàn bộ bài thơ với những hành vi và phẩm chất tuyệt đẹp. Bà là người nhóm lửa, giữ lửa và cũng là người làm cho ngọn lửa ấy cháy sáng bất diệt. Chính bà đã nhóm lên ngọn lửa ấm áp của thực tại, nhưng hơn hết bà cũng nhóm lên ngọn lửa của yêu thương hồng lên để sưởi ấm cháu trong những phút yếu lòng, luộc khoai luộc sắn cho cháu ăn đỡ đói lòng, nối kết tình cảm đoàn kết với tình làng nghĩa xóm. Như vậy, trái tim của bà đó đó là ngọn lửa của niềm tin, của thắng lợi của những tình cảm yêu thương và những kỉ niệm ấu thơ làm hành trang nâng đỡ cháu trong suốt đoạn đường dài sau này. Để rồi dù có đi xa, có khói trăm tàu, có điện trăm nhà thì cháu vẫn khôn nguôi nhắc nhở “sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”.

Như vậy, bằng tài năng và tấm lòng chân tâm thực ý, nhà thơ Bằng Việt đã khắc họa hình ảnh người bà thật đẹp và thiêng liêng như ánh sáng của ngọn lửa bất diệt trong lòng người đọc. Hình ảnh người bà nhắc ta về tình bà cháu thiêng liêng, về vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam yêu nước sẵn sàng hi sinh vì quyền lợi thành viên để vì tinh thần dân tộc bản địa.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 8

Bếp lửa của Bằng Việt là chuỗi những dòng kí ức tuổi thơ đẹp đẽ và hơn hết những kỉ niệm đó luôn gắn với người bà thân yêu. Chỉ với một bài thơ bảy khổ nhưng đã khắc họa những phẩm chất cao quý, đẹp đẽ của bà. Bà cũng đó đó là hình tượng của những người dân mẹ Việt Nam vĩ đại, luôn hi sinh hết lòng vì con, vì cháu. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện một cách chân thực nhất, đầy đủ nhất qua những dòng thơ thấm đẫm tình yêu thương.

Hình ảnh bà trong dòng kí ức tuổi thơ cháu hiện lên thật thân mật, thiêng liêng với tình yêu thương vô bờ, sự che chở và bao bọc. Cứ thế qua từng câu thơ, từng con chữ những đức tính, sự hi sinh của bà được khơi ra với lòng biết ơn, tự hào sâu sắc của tác giả.

Ba câu thơ đầu với hình ảnh nhà bếp lửa là mạch nguồn khơi dậy hình ảnh người bà thân thương: Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớm/ Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm/ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. Bếp lửa với ánh lửa lung linh, bập bùng vào sáng sớm gợi nên điều gì đó thật thân thương, thân mật. Hai chữ ấp iu vừa diễn tả được cái khôn khéo trong việc làm nhóm lửa của bà, nhưng đồng thời còn đã cho tất cả chúng ta biết tấm lòng bao dung, nhân hậu toát ra từ những cử chỉ ấy. Từ hình ảnh nhà bếp lửa, bằng tình cảm chân thực, tự nhiên tác giả đã bật lên: Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. Đó là câu thơ dồn nén biết bao tình cảm chân thành, ẩn dụ nắng mưa tượng trưng cho những trở ngại vất vả cực nhọc trong đời bà. Đồng thời đó cũng là nỗi ám ảnh khôn nguôi day dứt trong lòng Bằng Việt. Hình ảnh bà hiện lên thật nhẹ nhàng, sâu lắng và những phẩm chất đẹp đẽ của bà lần lượt hiện ra rõ nét ở những khổ thơ tiếp theo.

Bà là người phụ nữ tảo tần, chịu thương, chịu khó. Trong trong năm cả dân tộc bản địa ta sống trong đói kém, cái đói đã giết chết biết bao nhiêu người dân Việt Nam, nhưng bà vẫn tần tảo, nuôi cháu khôn lớn. Quá khứ về trong năm đói kém ấy hiển hiện rõ ràng hơn bao giờ hết qua cách thể hiện ngôn từ đặc sắc đói mòn đói mỏi và hình ảnh đầy sự ám ảnh Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy. Mỗi lần cháu nghĩ lại vẫn còn cay cay nơi đầu sống mũi. Khổ thơ không một lần nhắc tới bà, nhưng vẻ đẹp của bà vẫn hiện hữu, vẫn thật lớn lao, đẹp đẽ, đó là vẻ đẹp của sự việc hi sinh thầm lặng. Bà tảo tần nuôi nấng, bà là cây cổ thụ to lớn che chở cho cháu và cả mái ấm gia đình vượt qua những giông tố cuộc sống. Dáng bà nhỏ bé mà ý chí, sự hi sinh lại lớn lao vô cùng.

Bà không riêng gì có tảo tần, chăm sóc cho mái ấm gia đình mà bà còn là một người nuôi dưỡng, bảo ban cháu khôn lớn trưởng thành. Bà vừa làm bà, vừa làm cha mẹ bao bọc, che chở cho cháu. Tám năm cha mẹ xa nhà, bận công tác thao tác ở chiến khu là tám năm cháu được sống trong vòng tay yêu thương, ấm áp của bà. Bà với một tình yêu thương thầm lặng, mỗi ngày đều bảo ban, dạy dỗ cháu: Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe/ Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học. Chính bà là là người đã nuôi dưỡng tâm hồn cháu bằng việc kể những câu truyện ở Huế để nhắc nhở cháu về truyền thống mái ấm gia đình, về những đau thương mất mát của dân tộc bản địa. Bà còn bảo ban, dạy cháu từng chút từng chút một để cháu ngày một khôn lớn trưởng thành trong suy nghĩ và nhân cách. Hàng loạt những từ bà bảo, bà dạy, bà chăm đã diễn tả sâu sắc tình yêu thương bát ngát, sự chi chút hết mình bà dành riêng cho cháu.

Không chỉ vậy, bà còn là một trụ cột vững chắc trong mái ấm gia đình, là hậu phương lớn để con cháu yên tâm công tác thao tác. Mặc kệ Giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi, dù trận chiến tranh có tàn phá quyết liệt hơn thế nữa, bà vẫn vững lòng trước những thử thách: Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh/ Bố ở chiến khu bố còn việc bố/ Mà có viết thư chớ kể này kể nọ/ Cứ bảo nhà vẫn được bình yên. Câu thơ như lời bà nói, giản dị và chân thực biết nhường nào, nhưng nó có sức lay động lớn đối với mỗi tất cả chúng ta. Bà không riêng gì có là nơi tựa cho đứa cháu thơ dại, dạy dỗ cháu học tập mà bà còn là một hậu phương vững chắc cho những đứa con ngoài mặt trận yên tâm công tác thao tác. Hình ảnh bà gợi ý ta nhớ đến người bà trong bài thơ Đò Lèn của Nguyễn Duy: Bom Mĩ giội, nhà bà tôi bay mất/ đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền/ thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết/ bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn. Trước những bão tố trận chiến tranh, lòng bà vẫn vững vàng, tình yêu thương, sự bao dung và tấm lòng hi sinh đó đó là sức mạnh giúp bà giúp bà chống lại mọi trở ngại vất vả, gian truân.

Đẹp đẽ nhất, thiêng liêng, cao cả nhất chính bà là người đã khơi dậy những mơ ước, kỳ vọng, bà trao truyền sức mạnh phi thường của tớ cho những thế hệ sau: Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen/ Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn/ Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng. Lòng bà luôn ủ sẵn một niềm tin dai dẳng, bền chắc và bất diệt. Ngọn lửa của kỉ niệm, tình yêu thương sẽ nâng bước, soi sáng cho cháu trên suốt những đoạn đường đời. Cùng với hình tượng “ngọn lửa”, những từ ngữ chỉ thời gian: “rồi sớm rồi chiều”, những động từ “nhen”, “ủ sẵn”, “chứa” đã xác định ý chí, bản lĩnh sống của bà, cũng là của người phụ nữ Việt Nam giữa thời chiến. Ở khổ thơ tiếp theo tác giả sử dụng hàng loạt điệp từ nhóm: Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm/ Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm/ Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi/ Nhóm nồi xôi gạo sẻ mới chung vui/ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ. Từ hành vi, bà đã nhóm dậy những gì thiêng liêng, cao quý nhất của con người: đó là tình yêu thương, nụ cười; sự san sẻ trong trở ngại vất vả của tình làng nghĩa xóm và đẹp đẽ nhất là những tâm tình, ước vọng của tuổi thơ. Nhờ có bà mà cháu biết sẻ chia, gắn bó với xóm làng, biết sống ân nghĩa thủy chung với quê hương, đất nước.

Bằng sự phối hợp linh hoạt những phương thức diễn đạt: tự sự, miêu tả và biểu cảm, giọng điệu hồi tưởng, đậm chất suy tư tác giả đã đã cho tất cả chúng ta biết chân dung ba thật cao cả, đẹp đẽ mà cũng rất là thân thương, bình dị. Bà là hình ảnh tiêu tiểu cho những người dân phụ nữ Việt Nam đảm đang, tần tảo và giàu đức hi sinh. Đồng thời bài thơ cùng là lời nhắc nhở mỗi tất cả chúng ta phải biết yêu thương kính trọng ông bà và mái ấm gia đình.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 9

Từ lâu, những phẩm chất tốt đẹp của những người dân phụ nữ đã khơi nguồn cảm xúc dồi dào, bất tận cho biết thêm thêm bao những người dân nghệ sĩ để sáng tác lên những bài văn hay, những bài thơ tuyệt mĩ về người bà, người mẹ. Và Bằng Việt, với bài thơ "Bếp lửa" đã và đang góp một tiếng thơ tuyệt mĩ ấy về hình ảnh người bà – một người phụ nữ nhân hậu, bao dung, giàu tình yêu thương con, thương cháu tha thiết.

Bài thơ ra đời năm 1963, khi đó Bằng Việt đang là sinh viên ngành luật bên Liên Xô, vì thế thi phẩm là loại hoài niệm về những kỉ niệm thời thơ ấu được sống trong sự chăm sóc, yêu thương của bà và bên nhà bếp lửa thân yêu. Qua đó, người cháu thể hiện lòng kính yêu, sự trân trọng, biết ơn đối với bà, cũng là đối với mái ấm gia đình, quê hương, đất nước.

Trước hết là hình ảnh "nhà bếp lửa" - nơi khơi nguồn cảm xúc nỗi nhớ, hồi tưởng về người bà kính yêu. Ở phương xa, người cháu luôn khuynh hướng về quê nhà, nơi có mái ấm gia đình, có người thân trong gia đình yêu, có bà và có cả những kỉ niệm lúc còn nhỏ. Và dòng cảm xúc hồi tưởng ấy được bắt nguồn từ hình ảnh “nhà bếp lửa” yêu thương:

Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Hình ảnh nhà bếp lửa “chờn vờn sương sớm” giàu tính chất tả thực, gợi lên hình ảnh một nhà bếp lửa ẩn hiện bập phát cháy rực rỡ trong làn sương khói của buổi sớm mai. Những đốm than hồng đỏ rực nồng đượm sự ấp ủ, được nhóm lên bởi bàn tay dịu dàng êm ả, cần mẫn, khôn khéo và tấm lòng chi chút của người bà. Đồng thời, cái nhà bếp lửa ấy cũng chờn vờn trong tâm trí , trong nỗi nhớ ám ảnh của nhà thơ, ấp ui, trân trọng và giữ gìn. Từ đó đánh thức dòng hồi tưởng nhớ thương của người cháu về người bà – người nhóm lửa trong mỗi buổi sớm mai:

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Cụm từ “biết mấy nắng mưa” gợi tả sự cần mẫn, chịu khó, vất vả, giàu đức hi sinh của người bà. "Thương” là tình cảm chân thành, xuất phát từ trái tim giàu tình yêu thương, sự sẻ chia và bao hàm cả sự kính trọng, niềm biết ơn sâu sắc, cùng nỗi nhớ khôn nguôi của người cháu dành riêng cho bà của tớ.

Sống trong thời buổi trận chiến tranh loạn lạc, biết bao mái ấm gia đình phải li tán, thậm chí là sinh li tử biệt. Và Bằng Việt, một đứa trẻ phải sống dưới làn bom, mũi súng của quân địch đã và đang phải chịu cảnh xa cha, xa mẹ từ nhỏ. Bởi cha mẹ Bằng Việt cũng tham gia cách mạng, vì thế tất cả mọi thứ ở quê nhà, Bằng Việt đều sống trong tình yêu thương, bao bọc chở che của người bà kính yêu. Cho nên với Bằng Việt, bà là nơi giữ gìn tổ ấm, là nơi tựa vững chắc giàu tình yêu thương, niềm tin tưởng, nuôi dạy Bằng Việt khôn lớn, trưởng thành suốt trong năm ròng kháng chiến:

Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,

Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà...

Bên nhà bếp lửa, bà kể chuyện cho cháu nghe, bà bảo ban, dạy dỗ và chăm cháu học. Các động từ: “bà bảo, bà dạy, bà chăm” đã diễn tả một cách sâu sắc và thấm thía tình yêu thương bát ngát, chăm chút của người bà dành riêng cho những người dân cháu. Vì thế , bà trở thành ngọn nguồn ấm áp, vỗ về, nuôi nấng, chở che, giữ gìn tổ ấm mái ấm gia đình và bà là sự việc phối hợp thiêng liêng cao quí của tình cha, nghĩa mẹ, công thầy trong những chuyến du ngoạn xa bận công tác thao tác của bố mẹ. Cho nên, người cháu luôn ghi lòng tạc dạ đức công ơn trời bể ấy của bà: “Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”. Chỉ một mình chữ “thương” thôi đã và đang đủ gói ghém tất thảy tình yêu thương, sự kính trọng và niềm biết ơn sâu nặng mà người cháu dành riêng cho bà của tớ. Trong trong năm đất nước có trận chiến tranh, những trở ngại vất vả, ác liệt, biết bao nhiêu đau thương mất mát vẫn luôn in sâu trong tâm trí của người cháu. Và có một kỉ niệm trong hồi ức mà người cháu chẳng bao giờ quên được dù đã lớn khôn:

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Nỗi khổ sở, đau đớn khi giặc giã kéo về làng tàn phá, thiêu hủy nhà cửa, xóm làng, bà vẫn âm thầm chịu đựng, tự gắng gượng đứng lên chống đỡ nhờ việc đùm bọc, giúp sức của dân làng. Bà không thích người con ở chiến khu biết được việc ở nhà mà ảnh hưởng đến việc làm trong quân ngũ. Đó phải chẳng là phẩm chất cao quý của những người dân mẹ Việt Nam anh hùng trong trận chiến tranh. Ta đọc ở đây sự hi sinh thầm lặng, cao cả và thiêng liêng của người bà, người mẹ ở hậu phương luôn muốn gánh vác cùng con cháu, cùng đất nước để đánh đuổi giặc giã xâm lăng, đem lại khung trời tự do cho dân tộc bản địa. Lời dặn dò của người bà vẫn được cháu "đinh ninh" nhớ mãi trong lòng, được trích nguyên văn được nhắc lại trực tiếp khi người cháu viết thư cho bố càng đã cho tất cả chúng ta biết phẩm chất đáng quý biết bao của người bà. Vì thế, đến đây ta mới thấy được hết tất cả công lao to lớn của người mẹ Việt Nam đối với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Có được thắng lợi ấy không riêng gì có là sự việc đóng góp trực tiếp của những người dân lính trên mặt trận tiền tuyến mà còn tồn tại cả sự đóng góp lớn lao của những người dân phụ nữ ở hậu phương. Cho nên, đến đây tất cả chúng ta thấy tấm lòng của người thật rộng lớn mênh mông không riêng gì có dành riêng cho con cho cháu mà còn cho tất cả mọi người, cho quê hương, đất nước tươi đẹp này.

Sau những đoạn thơ hồi tưởng về thời ấu thơ được sống cùng bên bà của tớ, người cháu tiếp tục suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc sống của bà qua hình ảnh nhà bếp lửa:

Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…

Từ “nhà bếp lửa” bài thơ đã gợi đến “ngọn lửa” với ý nghĩa trừu tượng và khái quát. Bếp lửa bà nhen lên trong mỗi buổi sớm mai và buổi chiều tà không đơn giản chỉ bằng nguyên vật liệu của tự nhiên, mà cao hơn đã được tác giả thổi lên thành hình tượng cho tình yêu thương và niềm tin trong sáng, mãnh liệt. Điệp ngữ “một ngọn lửa” vừa có ý nghĩa nhấn mạnh vấn đề đến sự sống dai dẳng bất diệt của ngọn lửa; lại vừa có ý nghĩa thể hiện tình yêu thương mà người bà dành riêng cho cháu. Ngọn lửa đó đó là hình ảnh khúc xạ cho tâm hồn, cho ý chí, nghị lực sống phi thường của người bà. Vì thế, bà không riêng gì có là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là một người tiếp lửa, truyền lửa cho những người dân cháu thân yêu. Đó là ngọn lửa của sự việc sống, niềm tin cho thế hệ nối tiếp.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 10

Chỉ là một tiếng gà nhảy ổ giữa giữa trưa hè, một nhà bếp lửa chờn vờn trong sương sớm... mà biết bao tình nghĩa. Phải chăng những điều bình dị, giản đơn nhất lại đó đó là chìa khóa của tâm hồn, của những tình cảm thiết tha, chân thành mà không một giá trị tầm thường nào hoàn toàn có thể đổi được. Nếu như Tiếng gà trưa đánh thức trong Xuân Quỳnh những kỉ niệm về bà cùng tình bà cháu cao đẹp thì Bếp lửa lại làm sống dậy trong lòng Bằng Việt cả một quá khứ đầy ắp kỉ niệm, từ đó xác định tình cảm thương nhớ khôn nguôi của cháu với bà. Theo mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình, ta cảm nhận được cái ánh sáng của nhà bếp lửa, sự ấm áp kì diệu và thiêng liêng của tình bà cháu và đặc biệt ta được thấy chân dung đẹp đẽ, lung linh sắc màu cổ tích của người bà trong bài thơ.

Bếp lửa là lời tâm sự của người cháu ở nơi xa nhớ về bà của tớ với những kỉ niệm về tình bà cháu, thể hiện sự kính yêu, ngưỡng vọng và suy ngẫm sâu sắc về bà. Mạch cảm xúc của bài thơ rất tự nhiên, đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kì niệm thổi lên thành suy ngẫm: hình ảnh nhà bếp lửa gợi về trong năm tháng tuổi thơ sống bên bà tám năm ròng, làm hiện lên hình ảnh người bà với bao nỗi vất vả và tình yêu thương, trìu mến dành riêng cho cháu; từ kỉ niệm, người cháu đã trưởng thành suy ngẫm và thấu hiểu cuộc sống bà lẽ sống giản dị mà cao quý của bà và mong ước gửi niềm nhớ thương sâu sắc về với bà.

Bếp lửa với bao ấm áp đã trở thành hình ảnh khơi nguồn cho dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình - người cháu. Bếp lửa khơi gợi, nhen lên, phủ rộng và cháy mãi trong, dòng hồi tưởng về kí ức tuổi thơ, tỏa sáng chân dung của người bà:

Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa

Cụm từ "một nhà bếp lửa" vang lên trở thành điệp khúc mở đầu bài thơ. Giữa cái sương sớm buốt lạnh, nhà bếp lửa hiện lên làm chủ không khí trở nên thật ấm áp. "Chờn vờn sương sớm" không riêng gì có gợi tả hình ảnh nhà bếp lửa quen thuộc trong mỗi mái ấm gia đình Việt Nam những sớm mai mà còn gợi lên hình ảnh nhà bếp lửa chập chờn trong kí ức tuổi thơ. Từ "ấp iu" đã gợi tả đôi tay kiên trì, khôn khéo và tấm lòng rộng mở của bà. Các từ láy "chờn vờn", "ấp iu" đã link và diễn tả đúng chuẩn dòng cảm xúc được gợi lên từ hình ảnh nhà bếp lửa. Từ sự khơi nguồn này, cả một quá khứ đầy ắp kỉ niệm đã thức dậy trong tâm tưởng và suy ngẫm của người cháu.

Hình ảnh người bà qua dòng hồi tưởng, suy ngẫm của nhân vật trữ tình hiện lên với bao nỗi vất vả và phẩm chất đáng quý. Nhớ về bà, cháu nhớ về những kí ức tuổi thơ với bao kỉ niệm sống bên bà:

Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!

Khổ thơ ngắt nhịp ngắn và tạm bợ; càng về cuối đoạn, nhịp thơ càng chùng xuống như nhấn mạnh vấn đề sự trở ngại vất vả, cơ cực mà hai bà cháu đã từng trải qua. Hồi từ hiện tại, những kỉ niệm đã đưa cậu bé năm nào về với quá, khứ cùng với những cảm hứng rất thật "Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!". Cái cay xè nơi sống mũi của hai mươi năm về trước lại bất thần ập đến. Phải chăng quá khứ trong cháu vẫn còn rất sâu đậm, vẹn nguyên và chẳng thể phai nhòa nên nó đã hiện, lên thật sống động.

Có thể nói, tuổi thơ của cháu gắn sát với quá trình lịch sử đau thương mà oai hùng của dân tộc bản địa. Tuổi thơ ấy có cái gian truân chung của thời kháng chiến chống Pháp. Trong thực trạng "mẹ cùng cha bận công tác thao tác không về", cháu đã sống trong tình yêu thương, sự đùm bọc, chở che, dạy dỗ của bà:

Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học

Trong hoài niệm về tuổi thơ, hình ảnh nhà bếp lửa thân mật quen thuộc luôn gắn sát với hình ảnh người bà thân thương. Nhớ về bà là người cháu nhớ về nhà bếp lửa, hình ảnh bà và nhà bếp lửa luôn gắn bó song hành. Nỗi nhớ da diết của người cháu với bà cũng đó đó là nỗi nhớ thương mái ấm gia đình, quê hương, đất nước.

Từ sự hồi tưởng về những kỉ niệm tuổi thơ, về bà và nhà bếp lửa, người cháu đã suy ngẫm về cuộc sống, lẽ sống của bà. Trong hoài niệm tuổi thơ, hình ảnh nhà bếp lửa thân mật, quen thuộc luôn gắn sát với người bà tần tảo, chịu thương, chịu khó:

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi đến tận giờ đây

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm.

Từ hình ảnh nhà bếp lửa bình dị, quen thuộc, cháu nhận ra những điều kì lạ và thiêng liêng. Ngọn lửa từ bàn tay bà với bao tình yêu thương đã nuôi lớn cháu, nhóm dậy những tâm tình tuổi nhỏ.

Không những vậy, bà còn là một người phụ nữ giàu tình yêu thương, đức hi sinh. Bà là hình tượng sáng ngời của người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến. Bà lặng lẽ, âm thầm hi sinh cho Tổ quốc:

Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này kể nọ

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên.

Trong trong năm tháng trận chiến tranh, cháu lớn lên, trưởng thành trong tình yêu thương, đức hi sinh cao cả, sự đùm bọc, che chở của người bà:

Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...

Hình ảnh nhà bếp lửa đã được nhà thơ liên tưởng thành ngọn lửa của tình yêu thương với ý nghĩa thật sâu sắc. Nếu nhà bếp lửa là biểu lộ môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường âm thầm, lặng lẽ của hai bà cháu thì ngọn lửa rộng hơn, nó là sức sống tình yêu, là niềm tin của bà trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của hai bà cháu.

Cuộc đời bà "lận đận" mấy chục năm, bà lặng lẽ hi sinh cho cháu, cho mọi người:

Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Điệp từ "nhóm" được lặp lại nhiều lần trong đoạn thơ đã xác định bà không riêng gì có là người nhóm lửa mà còn là một người giữ lửa, truyền lửa, thắp lên trong người cháu ngọn lửa của tình yêu thương, của nghị lực, niềm tin, giúp cháu vững bước trên đường đời. Bà không riêng gì có là người chăm sóc cho cháu đầy đủ về vật chất mà còn là một người làm cho tuổi thơ của cháu thêm đẹp, thêm huyền ảo như trong truyện cổ tích. Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu đã nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục và thức tỉnh tâm hồn cháu để mai này cháu khôn lớn thành người. Ta hoàn toàn có thể phát hiện người bà như vậy trong Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh:

Tiếng gà trưaMang bao nhiêu hạnh phúcĐêm cháu về nằm mơGiấc ngủ hồng sắc trứng.Với người cháu, ngọn lửa ấy thật kì lạ, thiêng liêng:

Ôi kì lạ và thiêng liêng nhà bếp lửa!

Trong cả bài thơ, mười lần xuất hiện hình ảnh nhà bếp lửa là mười lần tác giả nhắc tới bà. Âm điệu những dòng thơ nhanh mạnh như tình cảm dâng trào của người cháu đối với bà. Hình ảnh nhà bếp lửa thiêng liêng, kì lạ vì nhà bếp lửa luôn hiện hữu, gắn bó, song hành cùng với hình ảnh người bà, gắn sát với trong năm tháng tuổi thơ của cháu. Bà và nhà bếp lửa đã nuôi lớn cháu, thắp sáng niềm tin và ước mơ, trở thành điểm tựa tinh thần của cháu. Câu thơ là lời thốt lên từ sâu thẳm tâm hồn người cháu, thể hiện lòng tự hào, biết ơn sâu sắc của cháu với bà cũng tương tự quê hương, đất nước.

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 11

Viết về người bà trong mái ấm gia đình, với tình thương và đức hi sinh cao cả, bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt là một trong những bài thơ lắng sâu trong tâm hồn tuổi thơ mỗi tất cả chúng ta. Hình ảnh người bà đôn hậu cùng với hình tượng ngọn lửa là hai nét vẽ biểu cảm của một hồn thơ đẹp được thể hiện một cách hàm súc qua đoạn thơ sau:Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen ... Ôi kì lạ và thiêng liêng - nhà bếp lửa!

Từ "nhà bếp lửa" đã trở thành "ngọn lửa". "Bếp lửa bà nhen" mỗi sớm mỗi chiều, ngọn lửa "lòng bà luôn ủ sẵn", ngọn lửa của "niềm tin" về ấm no, niềm sung sướng:

Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...

Vần thơ mang hàm nghĩa sâu sắc ngợi ca những phẩm chất cao cả của người bà, cũng là của người phụ nữ Việt Nam. Ngọn lửa của tình thương mà bà"luôn ủ sẵn" để dành riêng cho con cháu. Ngọn lửa của niềm tin mãnh liệt, bền chắc "dai dẳng" suốt cả đời bà, được "bà nhen" mãi mãi sáng bừng bất diệt.

Lòng bà, tình thương của bà sáng bừng ngọn lửa ấy. Nghệ thuật sử dụng điệp ngữ: "rồi sớm rồi chiều", "bà nhen... bà ủ sẵn", "một ngọn lửa... một ngọn lửa..." có mức giá trị thẩm mỹ đặc sắc thể hiện niềm tự hào, lòng biết ơn đối với đức hi sinh, tần tảo bền chắc của người bà kính yêu.

Tình thương, đức hi sinh, tính kiên trì nhẫn nại của hà, của mẹ là nguồn nhiên liệu vô tận làm bừng sáng ngọn lửa vĩnh cửu truyền cảm ấy. Bảy câu thơ tiếp theo nói lên những suy nghĩ của cháu đối với hà và việc hù nhóm lửa. Phần đầu bài thơ có câu: "Cháu thương bà biết mấy nắng mưa", ở đây, cháu lại thổ lộ: "lận đận đời bà biết mấy nắng mưa". "Lận đận... nắng mưa" là một đời vất vả, tần tảo, khó nhọc.

Cảnh nghèo nên bà suốt đời vất vả. Chữ "lận đận" thể hiện tấm lòng đôn hậu và đức hi sinh của bà.Bà là nơi tựa, là mái ấm tình thương của con cháu. Thức khuya dậy sớm vì niềm sung sướng của cháu con đã trở thành "thói quen" của bà trong "mấy chục năm", trong cả đời bà:

Mấy chục năm rồi, đến tận giờ đây
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm.

Cảm xúc dâng trào khi nhà thơ nghĩ về bà, về nhà bếp lửa, và việc bà nhóm lửa. Một sự tổng kết và ngợi ca về đời bà, tình bà. Bà là suối nguồn của ấm no và niềm sung sướng, là tình thương của tuổi thơ. Bếp lửa mà bà nhen nhóm một đời người là ngọn lửa "kì lạ và thiêng liêng".

Điệp ngữ: "nhóm nhà bếp lửa", "nhóm niềm yêu thương", "nhóm nồi xôi gạo mới", "nhóm dậy cả những tâm tình"... bốn lần vang lên qua vần thơ cảm thán đã khắc sâu hình ảnh người bà, tiêu biểu cho những phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam, biểu lộ niềm tôn kính và biết ơn vô hạn. Ý tưởng sâu sắc đẹp đẽ. Ngôn từ biểu cảm. Hình tượng người bà và nhà bếp lửa kì vĩ, tráng lệ:

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng nhà bếp lửa

Các từ ngữ "ấp iu nồng đượm", "yêu thương", "ngọt bùi", "chung vui" thể hiện sự tinh luyện của một ngòi bút nghệ thuật và thẩm mỹ, đã diễn tả thật hay tình thương, nụ cười, sự no ấm niềm sung sướng mà bà đã mang lại cho con cháu. Bà đã "nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ", nuôi dưỡng và làm bừng sáng những ước mơ, những khát vọng của đàn cháu nhỏ. Bếp lửa bà đã nhóm lên ngọn lửa của tình thương ấm áp.

Nhà thơ sung sướng tự hào thốt lên: "Ôi kì lạ và thiêng liêng - nhà bếp lửa!Đã có nhiều thơ ca viết thật hay về người mẹ hiền. Nhưng đang có ít bài thơ viết về bà, và đạt tới độ đặc sắc như bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt.Hình ảnh người bà đôn hậu được thể hiện qua hình tượng "nhà bếp lửa", "nhóm lửa" và "ngọn lửa" rất thân mật với tâm hồn mỗi tất cả chúng ta.

Bà thương cháu bao nhiêu thì cháu lại kính yêu và biết ơn bà bấy nhiêu. Bài thơ Bếp lửa đã nói lên thật xúc động, trong sáng một nét trẻ đẹp trong mái ấm gia đình Việt Nam, trong đạo lí dân tộc bản địa, và trong tâm hồn mỗi tất cả chúng ta. Câu thơ: "Cháu thương bà biết mấy nắng mưa" đã trở thành câu thơ trong trí nhớ nhiều người gần xa...

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 12

Bằng Việt là nhà thơ cùng lứa với những nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ chống Mĩ cứu nước. Thơ Bằng Việt hàm chứa những tình cảm rộng lớn, yêu thương. Tiêu biểu cho hồn thơ ông là bài thơ “Bếp lửa” được viết năm 1963 khi tác giả đang là một sinh viên ở nước ngoài. Trong thực trạng sống xa quê hương, xa người thân, những tình cảm về tuổi thơ có điều kiện được đơm mầm, nảy nở, được tác giả chiêm nghiệm lâu bền hơn. Hình ảnh người bà kính trong dòng cảm xúc miên man của người cháu được thể hiện qua những dòng thơ nhớ thương da diết, không nguôi.

Như một quy luật nghiệt ngã của văn chương, của sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ, ai cũng muốn viết về tuổi thơ của tớ nhưng vì thơ viết về kỷ niệm bao giờ cũng khá được bao bọc không khí nhớ thương, tiếc nuối những chuyện đã qua nên thường lan man, khó tìm thấy những rõ ràng đặc sắc để lay động tâm hồn bạn đọc. Bằng Việt cũng viết về kỷ niệm ấu thơ thuở hoa còn là một nụ nhưng nhà thơ đã chọn cho mình một rõ ràng độc đáo, tuy bình dị nhưng không phải ai cũng nhận ra: “Bếp lửa”. Nhớ về tuổi thơ, nghĩ về nhà bếp lửa, tác giả lại nhớ, lại nghĩ đến hình ảnh người bà thương yêu – một hình ảnh xuyên suốt bài thơ, lúc nào thì cũng chập chờn lay động:

“Một nhà bếp lửa chơi vơi sương sớm.Một bếp lửa ấp iu nồng đượm.

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”

Lúc nào thì cũng vậy, bỏ qua không khí, bỏ qua thời gian, còn sót lại trong nhân vật người cháu không gì khác ngoài hình ảnh người bà. Đầu tiên, ký ức đưa nhân vật trở về trong năm đói mòn đói mỏi. Cái đói quay đói quắt đã ám ảnh trong văn chương thuở nào của ta, đói đến nỗi phải ăn đất sét (trong văn của Ngô Tất Tố), những trăn trở về miếng ăn luôn dằn vặt trang viết của Nam Cao… Đến nỗi nhà thơ Chế Lan Viên đã từng tổng kết trong một câu thơ đau đớn: “Cả dân tộc bản địa đói nghèo trong rơm rợ… ”

Tuy nhiên, cái đói ở đây chỉ là cái cớ để tác giả nhớ về một tuổi thơ cay cực, thiếu thốn trăm bề:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc người gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”

Là vì khói, vì khó nhọc hay vì những tình cảm của một thời chia xa? Qua đó, nhà thơ xác định tuổi thơ mình dẫu thiếu thốn vật chất nhưng không bao giờ thiếu thốn nghĩa tình.

Từ mùi khói nhà bếp, nhân vật trữ tình lại nhớ về tiếng chim tu hú trong suốt tám năm ròng trong tuổi thơ. Đoạn thơ không khỏi khiến ta chạnh nhớ về “Tiếng chim tu hú” của nữ sĩ Anh Thơ: Cũng cha già, những kỷ niệm về thuở nào thiếu nữ hoa niên, tiếng chim tu hú len lỏi khắp bài thơ như một tiếng chim u uẩn, không buồn mà tiếc. Còn ở đây, tiếng chim tu hú bước vào thơ như một rõ ràng để thêm yêu bà mà thôi:

“Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi! Chẳng đến ỏ cùng bà

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”

Còn gì hơn với những rõ ràng tự sự xúc động như thế? Câu thơ giản dị lời ăn tiếng nói hàng ngày, không trau chuốt nhưng mới thực sự là thơ bởi đó là tiếng nói của tình cảm, của yêu thương. Bà luôn bên cháu dạy dỗ, chăm sóc cho cháu lớn lên, nuôi dưỡng cả tâm hồn lẫn thể chất cho cháu. Vậy mà bây giờ cháu cũng đi xa, để bà một mình khó nhọc:

“Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”

Câu thơ mới thấm thía làm thế nào, xót xa làm thế nào! Đặc biệt, hình ảnh người bà tự nhiên trở nên cao lớn, vĩ đại khi Bằng Việt nhớ về trong năm đau thương, vất vả. Mặc kệ “Giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi”, mặc cho trận chiến tranh tàn phá, kho đau chất chồng, bà lúc nào thì cũng “đinh ninh” dặn cháu: “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”. Bà là hiện thánh rõ ràng nhất, sinh động nhất cho hậu phương lớn. Dẫu có thế nào đi chăng nữa thì không gì hoàn toàn có thể lay chuyển được niềm tin dai dẳng” của bà vào tương lai được:

“Rồi sớm rồi chiều lại bén lửa bà nhenMột ngọn lừa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”

Không còn là một nhà bếp nữa rồi, giờ đây ngọn lửa luôn cháy trong lòng bà. Có người nói, cứ quay ngược trái tim, là tấm lòng, tâm hồn cửa bà như bao người Việt Nam đó. Một niềm tin bất diệt lạ lùng. Chính đức tin của bà ủ sẵn đã được truyền sang cho cháu một cách tự nhiên như truyền lửa cho thế hệ tương lai.

Làm nên thành công của đoạn thơ nhớ về bà, qua dòng chảy cảm xúc của nhân vật trữ tình đó đó là sự việc phối hợp, đan cài thuần thục với nhau qua Một trong những yếu tố biểu cảm, miêu tả và tự sự. Đây là nét bút pháp quen thuộc của nhà thơ. Chính sự phối hợp nhuần nhị, độc đáo đó làm cho hình ảnh của bà thật thân mật, những mảng ký ức tuổi thơ lại hiện về sống động và chân thật, giản dị.

Qua dòng hồi tưởng tinh tế đó nhà thơ trở về với hiện tại cũng là để nhớ về bà nhiều hơn nữa, thương bà nhiều hơn nữa:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa.Mấy chục năm rồi đến tận giờ đây

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”

Nhà thơ xác định chắc như đinh nhà bếp lửa là hoá thân rõ ràng của bà và bà cũng đó đó là nhà bếp lửa sưởi ấm tâm hồn nhà thơ mà bà luôn nhóm:

“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm thương yêu khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”

Tình cảm của bà thật bát ngát, giản dị như khoai sắn và cũng ngọt bùi như khoai sắn. Cuối cùng, nhà thơ xác định: “Ôi! kỳ lạ và thiêng liêng nhà bếp lửa”, một câu thơ có sức khái quát cao. Qua thời gian, qua bom đạn, nhà bếp lửa vẫn bập phát cháy rực rỡ . Nhưng hơn hết, nó còn là một hình tượng cho những tình cảm thiêng liêng, những ân tình thuỷ chung trong cuộc sống từng người.

Hình ảnh của người bà, tình yêu của bà, niềm tin của bà qua hồi tưởng và suy ngẫm của đứa cháu đã lớn, suy rộng ra là hình ảnh, tình yêu của quê hương, đất nước đối với ta. Tình cảm trân trọng, yêu quý đối với bà là biểu lộ rõ ràng tình yêu lớn của từng người đối với nơi mình sinh ra và lớn lên. Ai cũng luôn có thể có một tuổi thơ như vậy. Vì vậy mà bài thơ đã đưa ta về với những rất lâu rồi tưởng đã ngủ yên trong quên lãng.

Cảm nhận hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa

Hình ảnh người bà trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt là một trong những hình tượng đẹp, niềm cảm hứng sâu sắc về người bà hiền hậu, phẩm chất tốt đẹp.

Hình ảnh "nhà bếp lửa" là hình ảnh chủ yếu xuyên suốt bài thơ, là nơi khơi nguồn cảm xúc nỗi nhớ, hồi tưởng về người bà kính yêu. Ở phương xa, người cháu dù không cạnh bên bà nhưng tâm trí luôn khuynh hướng về quê nhà, nơi có mái ấm gia đình, có bà và có cả những kỉ niệm tuổi thơ lúc còn nhỏ:

Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Hình ảnh nhà bếp lửa "chờn vờn sương sớm" là hình ảnh giàu chất tả thực, gợi lên hình ảnh một nhà bếp lửa ẩn hiện bập phát cháy rực rỡ trong làn sương khói của buổi sớm mai. Bếp lửa ngày ngày hồng đỏ rực là nhờ có bàn tay của bà và nồng đượm sự ấp ủ, bàn tay ấy dịu dàng êm ả, cần mẫn, khôn khéo và tấm lòng chi chút của người bà. Đồng thời, hình ảnh cái nhà bếp lửa ấy cũng ám ảnh và theo suốt trong tâm trí nhà văn, hết mực trân trọng và giữ gìn. Từ đó đánh thức dòng hồi tưởng nhớ thương của người cháu về người bà - người nhóm lửa trong mỗi buổi sớm mai. Người bà hiện lên với hình ảnh chắt chiu, tuy trở ngại vất vả nhưng luôn quan tâm cháu hết mực lúc đất nước đang trong cảnh đói kém, loạn lạc. Bà vẫn âm thầm, lặng lẽ góp nhóm lửa với khói nhà bếp hun nhèm mắt cháu mà đem tấm lòng mình, muốn đem những thứ tốt nhất để nuôi dưỡng cháu. Đến những khổ thơ tiếp theo, người bà hiện lên qua lời kể của đứa cháu về những kỉ niệm thuở nào khi cháu còn nhỏ.

Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,

Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà...

Bà in như người mẹ hiền, thay vai trò của mẹ để nuôi dưỡng, chăm sóc và bảo ban cháu từng ngày. Có lẽ nỗi nhớ mong da diết và sự thiếu thốn tình cảm của bố mẹ khi xa nhà đã vơi bớt phần nào khi có sự đùm bọc, yêu thương che chở của người bà. Bà đó đó là tổ ấm, nơi che chở vững chắc, chỗ tựa thoải mái, bình yên cho cháu. Vì thế , bà trở thành ngọn nguồn ấm áp, vỗ về, nuôi nấng, chở che, giữ gìn tổ ấm mái ấm gia đình và bà là sự việc phối hợp thiêng liêng cao quí của cha mẹ. Cho nên, người cháu luôn khắc ghi tình cảm thiêng liêng của bà: "Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc". Chữ "thương" đã tất cả tình yêu thương, sự kính trọng và niềm biết ơn sâu sắc, tình cảm mà người cháu dành riêng cho bà. Bà phải khổ cực biết bao trong trong năm đất nước có trận chiến tranh, những trở ngại vất vả, ác liệt, và cả bao mất mát:

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Bà dù chịu khổ nhưng không thích cho con biết. Đó phải chẳng là phẩm chất cao quí của những người dân mẹ Việt Nam anh hùng trong trận chiến tranh. Sự hi sinh thầm lặng, cao cả và thiêng liêng của người bà, người mẹ ở hậu phương luôn công lao to lớn số 1, là động lực cho những chiến sỹ mạnh mẽ và tự tin đối mặt với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Những dòng thơ cuối tuôn trào như nỗi xúc động tha thiết mãnh liệt làm cho hình ảnh người bà cùng nhà bếp lửa hiện lên càng chân thực và sống động. Bà là người nhóm lửa, giữ lửa và cũng là người làm cho ngọn lửa ấy cháy sáng bất diệt, bà cũng là người nhóm lên ngọn lửa của yêu thương để sưởi ấm tuổi thơ cháu trong suốt cuộc sống, kỉ niệm về bà là những kỉ niệm tuyệt nhất, sâu sắc nhất để rồi dù có đi xa, có khói trăm tàu, có điện trăm nhà thì cháu vẫn khôn nguôi “sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”.

Cảm nhận người bà trong bài thơ Bếp lửa

Từ lâu hình ảnh người phụ nữ đã trở thành mạch nguồn xuyên suốt nuôi dưỡng văn học Việt Nam. Áng thơ về hình ảnh những người dân bà, người mẹ luôn chạm đến trái tim người đọc. Hình ảnh người bà trong “Bếp lửa” của Bằng Việt cũng là một trong số đó.

“Bếp lửa” được viết năm 1963, khi tác giả đang học tại Ucraina. Đây là thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ, còn nhiều gian truân, trở ngại vất vả. Bài thơ được khơi nguồn từ hình ảnh nhà bếp lửa giản dị, thân thương mà ấm áp, từ đó song hành cùng với người bà trong suốt mạch nguồn câu truyện. Qua đó không riêng gì có khắc họa hình ảnh người bà, người phụ nữ Việt Nam với những vẻ đẹp truyền thống mà còn thể hiện niềm yêu kính, biết ơn và tình cảm đối với quê hương đất nước của người con xa xứ.

Hình ảnh người bà dần hiện ra trong ngọn lửa ở những câu thơ đầu:

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”

Bếp lửa hiện lên: “chờn vờn sương sớm”, là trong làn sương sớm mai hay là trong làn sương mờ tỏ của kí ức, của thời gian mà cháu đang cố ngược dòng để quay về? Ngọn lửa ấy ấm nóng bởi tình yêu thương, bởi bàn tay và tấm lòng ấp ủ của của người nhóm: “ấp iu nồng đượm”. Hai từ “ấp iu” đã đủ cho ta thấy sự ấp ủ, nâng niu và yêu thương của người nhóm lửa. Và rồi người ấy cũng hiện ra: “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”. Hình ảnh người bà với “sương sớm”, với “biết mấy nắng mưa” chẳng phải là hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam luôn tảo tần, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh hay sao?

Những ngày trận chiến tranh loạn lạc, gian truân trở ngại vất vả là những kỉ niệm không thể nào quên đối với cháu. Nhưng như mong ước thay, trong những ngày tháng ấy, cháu lại sở hữu bà:

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà.

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”.

Tuổi thơ của cháu thiếu thốn tình yêu thương của cha mẹ nhưng lại thật đủ đầy bởi sự bao bọc của bà. Một loại những hành vi được liệt kê: “cháu ở cùng bà, bà bảo, bà dạy, bà chăm” đã khắc họa hình ảnh người bà tảo tần mà nhân hậu. Thương cháu, bà làm cha, làm mẹ để bảo vệ, dạy dỗ và nuôi nâng cháu lên trên người. Nhờ có bàn tay bà mà cháu mới đã có được ngày ngày hôm nay. Để rồi cả cuộc sống bà chỉ gói trong hai chữ “khó nhọc”. Yêu thương vô bờ mà chẳng nghĩ cho mình. Hai chữ “khó nhọc” cất lên nghe mới xa xót và thấm thía làm thế nào, nó có cả cuộc sống bà và cả tình yêu của đứa cháu. Để rồi lại chuyển thành niềm thương, hối hận khi cháu giờ đây chẳng thể ở cạnh bà mà chỉ hoàn toàn có thể nhắn gửi: “Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà”.

Đặc biệt hình ảnh người bà càng được khắc họa sâu hơn khi:

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!””

Bà hiện lên là một hậu phương vững chắc. Nơi hậu phương dẫu vẫn phải chịu những tổn thương và mất mát nhưng bà “vẫn vững lòng” và “dặn cháu đinh ninh”: “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên”. Câu nói giản dị, thân thuộc của khẩu ngữ thường ngày mà thấm thía bao nhiêu. Những người mẹ Việt Nam là thế, họ không trực tiếp ra trận nhưng họ là người đã sinh ra những anh hùng, là người chịu gạt giọt nước mắt riêng mà để con lên đường, và ở quê nhà vẫn không nguôi lo nghĩ cho những người dân ngoài tiền tuyến. Những chiến công sau này của dân tộc bản địa, đã in bóng bao sự hi sinh thầm lặng của những bà mẹ Việt Nam anh hùng như vậy.

Và rồi, hình ảnh bà nhập vào ngọn lửa để sáng lên:

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...”

Từ “nhà bếp lửa” rõ ràng của câu trước sang “ngọn lửa” câu sau đã mang tầm khái quát và hình tượng to hơn rồi. Bếp lửa bà nhen lên mỗi sớm mỗi chiều không phải chỉ bằng than, củi tự nhiên mà còn bằng cả tấm lòng bà “luôn ủ sẵn”, “chứa niềm tin dai dẳng”. Ngọn lửa kia hoàn toàn có thể cháy suốt tuổi thơ của cháu chính chính bới nó được nhóm lên bởi ngọn lửa yêu thương, bởi niềm tin trong sáng và nhân hậu trong lòng bà. Bà không riêng gì có là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là một người truyền lửa cho cháu, cho thế hệ tương lai.

Từ đó mà tác giả suy ngẫm về bà, về cuộc sống bà:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bây giờBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng - nhà bếp lửa!”

Cụm từ “biết mấy nắng mưa” được lặp lại như để nhắc nhớ lại những gian khó, vất vả mà bà phải chịu đựng. Từ đó làm sáng lên những phẩm chất, vẻ đẹp cao quý của bà. Từ bàn tay của bà đã nhóm lên “nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm” sưởi ấm cháu suốt thuở nào tuổi thơ. Từ bàn tay bà đã nhóm lên “niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi”, rất giản dị, đơn sơ mà thấm đượm ân tình. Từ bàn tay bà mà tình làng nghĩa xóm thêm gắn bó, yêu thương: “Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui”. Và chính bà đã nhóm lên ước mơ, khát vọng và tương lai của cháu sau này. Điệp từ “nhóm” lại đầu mỗi câu thơ để khắc họa hình ảnh người bà: người nhóm lửa, người truyền tải và phủ rộng yêu thương, ân nghĩa, ước mơ và niềm tin cho xung quanh và cho môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Để rồi Bằng Việt phải thốt lên: “Ôi! Kì là và thiêng liêng – nhà bếp lửa”. Nó kì lạ và thiêng liêng vì nó đơn sơ mà thắm tình,, nó giản dị mà hoàn toàn có thể nhóm lên bao tình nghĩa, ước mơ.

Nhờ ngọn lửa của bà, giờ đây, cháu đã ở nơi vùng trời mơ ước “Có khói trăm tàu, lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngả” – có môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đủ đầy và tiện nghi nhưng trong lòng vẫn khôn nguôi nhớ về bà, khôn nguôi thắc mắc: “Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”

Những câu thơ giản dị, dễ hiểu đã khắc họa một cách chân thực mà sâu sắc hình ảnh người bà, người mẹ Việt Nam tảo tần, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh, niềm tin và nghị lực. Như hình ảnh người bà trong “Tiếng gà trưa” (Xuân Quỳnh), trong “Đò Lèn” (Nguyễn Duy), đó đó đó là cội nguồn sức mạnh mẽ và tự tin của mọi đứa con và mọi thắng lợi vĩ đại của dân tộc bản địa.

Bài thơ khép lại trong hơi ấm và ánh sáng. Ngọn lửa của người bà năm xưa đã cháy trong tâm hồn thế hệ độc giả từ bao giờ…

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 13

Hình ảnh người bà trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt là một trong những hình tượng đẹp, niềm cảm hứng sâu sắc về người bà hiền hậu, phẩm chất tốt đẹp.

Hình ảnh "nhà bếp lửa" là hình ảnh chủ yếu xuyên suốt bài thơ, là nơi khơi nguồn cảm xúc nỗi nhớ, hồi tưởng về người bà kính yêu. Ở phương xa, người cháu dù không cạnh bên bà nhưng tâm trí luôn khuynh hướng về quê nhà, nơi có mái ấm gia đình, có bà và có cả những kỉ niệm tuổi thơ lúc còn nhỏ:

Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.

Hình ảnh nhà bếp lửa "chờn vờn sương sớm" là hình ảnh giàu chất tả thực, gợi lên hình ảnh một nhà bếp lửa ẩn hiện bập phát cháy rực rỡ trong làn sương khói của buổi sớm mai. Bếp lửa ngày ngày hồng đỏ rực là nhờ có bàn tay của bà và nồng đượm sự ấp ủ, bàn tay ấy dịu dàng êm ả, cần mẫn, khôn khéo và tấm lòng chi chút của người bà. Đồng thời, hình ảnh cái nhà bếp lửa ấy cũng ám ảnh và theo suốt trong tâm trí nhà văn, hết mực trân trọng và giữ gìn. Từ đó đánh thức dòng hồi tưởng nhớ thương của người cháu về người bà - người nhóm lửa trong mỗi buổi sớm mai. Người bà hiện lên với hình ảnh chắt chiu, tuy trở ngại vất vả nhưng luôn quan tâm cháu hết mực lúc đất nước đang trong cảnh đói kém, loạn lạc. Bà vẫn âm thầm, lặng lẽ góp nhóm lửa với khói nhà bếp hun nhèm mắt cháu mà đem tấm lòng mình, muốn đem những thứ tốt nhất để nuôi dưỡng cháu. Đến những khổ thơ tiếp theo, người bà hiện lên qua lời kể của đứa cháu về những kỉ niệm thuở nào khi cháu còn nhỏ.

Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,

Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà...

Bà in như người mẹ hiền, thay vai trò của mẹ để nuôi dưỡng, chăm sóc và bảo ban cháu từng ngày. Có lẽ nỗi nhớ mong da diết và sự thiếu thốn tình cảm của bố mẹ khi xa nhà đã vơi bớt phần nào khi có sự đùm bọc, yêu thương che chở của người bà. Bà đó đó là tổ ấm, nơi che chở vững chắc, chỗ tựa thoải mái, bình yên cho cháu. Vì thế , bà trở thành ngọn nguồn ấm áp, vỗ về, nuôi nấng, chở che, giữ gìn tổ ấm mái ấm gia đình và bà là sự việc phối hợp thiêng liêng cao quí của cha mẹ. Cho nên, người cháu luôn khắc ghi tình cảm thiêng liêng của bà: "Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc". Chữ "thương" đã tất cả tình yêu thương, sự kính trọng và niềm biết ơn sâu sắc, tình cảm mà người cháu dành riêng cho bà. Bà phải khổ cực biết bao trong trong năm đất nước có trận chiến tranh, những trở ngại vất vả, ác liệt, và cả bao mất mát:

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"

Bà dù chịu khổ nhưng không thích cho con biết. Đó phải chẳng là phẩm chất cao quí của những người dân mẹ Việt Nam anh hùng trong trận chiến tranh. Sự hi sinh thầm lặng, cao cả và thiêng liêng của người bà, người mẹ ở hậu phương luôn công lao to lớn số 1, là động lực cho những chiến sỹ mạnh mẽ và tự tin đối mặt với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Những dòng thơ cuối tuôn trào như nỗi xúc động tha thiết mãnh liệt làm cho hình ảnh người bà cùng nhà bếp lửa hiện lên càng chân thực và sống động. Bà là người nhóm lửa, giữ lửa và cũng là người làm cho ngọn lửa ấy cháy sáng bất diệt, bà cũng là người nhóm lên ngọn lửa của yêu thương để sưởi ấm tuổi thơ cháu trong suốt cuộc sống, kỉ niệm về bà là những kỉ niệm tuyệt nhất, sâu sắc nhất để rồi dù có đi xa, có khói trăm tàu, có điện trăm nhà thì cháu vẫn khôn nguôi “sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”.

Cảm nhận người bà trong bài thơ Bếp lửa

Từ lâu hình ảnh người phụ nữ đã trở thành mạch nguồn xuyên suốt nuôi dưỡng văn học Việt Nam. Áng thơ về hình ảnh những người dân bà, người mẹ luôn chạm đến trái tim người đọc. Hình ảnh người bà trong “Bếp lửa” của Bằng Việt cũng là một trong số đó.

“Bếp lửa” được viết năm 1963, khi tác giả đang học tại Ucraina. Đây là thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ, còn nhiều gian truân, trở ngại vất vả. Bài thơ được khơi nguồn từ hình ảnh nhà bếp lửa giản dị, thân thương mà ấm áp, từ đó song hành cùng với người bà trong suốt mạch nguồn câu truyện. Qua đó không riêng gì có khắc họa hình ảnh người bà, người phụ nữ Việt Nam với những vẻ đẹp truyền thống mà còn thể hiện niềm yêu kính, biết ơn và tình cảm đối với quê hương đất nước của người con xa xứ.

Hình ảnh người bà dần hiện ra trong ngọn lửa ở những câu thơ đầu:

“Một nhà bếp lửa chờn vờn sương sớmMột nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm

Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.”

Bếp lửa hiện lên: “chờn vờn sương sớm”, là trong làn sương sớm mai hay là trong làn sương mờ tỏ của kí ức, của thời gian mà cháu đang cố ngược dòng để quay về? Ngọn lửa ấy ấm nóng bởi tình yêu thương, bởi bàn tay và tấm lòng ấp ủ của của người nhóm: “ấp iu nồng đượm”. Hai từ “ấp iu” đã đủ cho ta thấy sự ấp ủ, nâng niu và yêu thương của người nhóm lửa. Và rồi người ấy cũng hiện ra: “Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”. Hình ảnh người bà với “sương sớm”, với “biết mấy nắng mưa” chẳng phải là hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam luôn tảo tần, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh hay sao?

Những ngày trận chiến tranh loạn lạc, gian truân trở ngại vất vả là những kỉ niệm không thể nào quên đối với cháu. Nhưng như mong ước thay, trong những ngày tháng ấy, cháu lại sở hữu bà:

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,Tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà.

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa”.

Tuổi thơ của cháu thiếu thốn tình yêu thương của cha mẹ nhưng lại thật đủ đầy bởi sự bao bọc của bà. Một loại những hành vi được liệt kê: “cháu ở cùng bà, bà bảo, bà dạy, bà chăm” đã khắc họa hình ảnh người bà tảo tần mà nhân hậu. Thương cháu, bà làm cha, làm mẹ để bảo vệ, dạy dỗ và nuôi nâng cháu lên trên người. Nhờ có bàn tay bà mà cháu mới đã có được ngày ngày hôm nay. Để rồi cả cuộc sống bà chỉ gói trong hai chữ “khó nhọc”. Yêu thương vô bờ mà chẳng nghĩ cho mình. Hai chữ “khó nhọc” cất lên nghe mới xa xót và thấm thía làm thế nào, nó có cả cuộc sống bà và cả tình yêu của đứa cháu. Để rồi lại chuyển thành niềm thương, hối hận khi cháu giờ đây chẳng thể ở cạnh bà mà chỉ hoàn toàn có thể nhắn gửi: “Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà”.

Đặc biệt hình ảnh người bà càng được khắc họa sâu hơn khi:

“Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh"Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!””

Bà hiện lên là một hậu phương vững chắc. Nơi hậu phương dẫu vẫn phải chịu những tổn thương và mất mát nhưng bà “vẫn vững lòng” và “dặn cháu đinh ninh”: “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên”. Câu nói giản dị, thân thuộc của khẩu ngữ thường ngày mà thấm thía bao nhiêu. Những người mẹ Việt Nam là thế, họ không trực tiếp ra trận nhưng họ là người đã sinh ra những anh hùng, là người chịu gạt giọt nước mắt riêng mà để con lên đường, và ở quê nhà vẫn không nguôi lo nghĩ cho những người dân ngoài tiền tuyến. Những chiến công sau này của dân tộc bản địa, đã in bóng bao sự hi sinh thầm lặng của những bà mẹ Việt Nam anh hùng như vậy.

Và rồi, hình ảnh bà nhập vào ngọn lửa để sáng lên:

“Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng...”

Từ “nhà bếp lửa” rõ ràng của câu trước sang “ngọn lửa” câu sau đã mang tầm khái quát và hình tượng to hơn rồi. Bếp lửa bà nhen lên mỗi sớm mỗi chiều không phải chỉ bằng than, củi tự nhiên mà còn bằng cả tấm lòng bà “luôn ủ sẵn”, “chứa niềm tin dai dẳng”. Ngọn lửa kia hoàn toàn có thể cháy suốt tuổi thơ của cháu chính chính bới nó được nhóm lên bởi ngọn lửa yêu thương, bởi niềm tin trong sáng và nhân hậu trong lòng bà. Bà không riêng gì có là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là một người truyền lửa cho cháu, cho thế hệ tương lai.

Từ đó mà tác giả suy ngẫm về bà, về cuộc sống bà:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bây giờBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Ôi kì lạ và thiêng liêng - nhà bếp lửa!”

Cụm từ “biết mấy nắng mưa” được lặp lại như để nhắc nhớ lại những gian khó, vất vả mà bà phải chịu đựng. Từ đó làm sáng lên những phẩm chất, vẻ đẹp cao quý của bà. Từ bàn tay của bà đã nhóm lên “nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm” sưởi ấm cháu suốt thuở nào tuổi thơ. Từ bàn tay bà đã nhóm lên “niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi”, rất giản dị, đơn sơ mà thấm đượm ân tình. Từ bàn tay bà mà tình làng nghĩa xóm thêm gắn bó, yêu thương: “Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui”. Và chính bà đã nhóm lên ước mơ, khát vọng và tương lai của cháu sau này. Điệp từ “nhóm” lại đầu mỗi câu thơ để khắc họa hình ảnh người bà: người nhóm lửa, người truyền tải và phủ rộng yêu thương, ân nghĩa, ước mơ và niềm tin cho xung quanh và cho môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Để rồi Bằng Việt phải thốt lên: “Ôi! Kì là và thiêng liêng – nhà bếp lửa”. Nó kì lạ và thiêng liêng vì nó đơn sơ mà thắm tình,, nó giản dị mà hoàn toàn có thể nhóm lên bao tình nghĩa, ước mơ.

Nhờ ngọn lửa của bà, giờ đây, cháu đã ở nơi vùng trời mơ ước “Có khói trăm tàu, lửa trăm nhà, nụ cười trăm ngả” – có môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đủ đầy và tiện nghi nhưng trong lòng vẫn khôn nguôi nhớ về bà, khôn nguôi thắc mắc: “Sớm mai này bà nhóm nhà bếp lên chưa?”

Những câu thơ giản dị, dễ hiểu đã khắc họa một cách chân thực mà sâu sắc hình ảnh người bà, người mẹ Việt Nam tảo tần, chịu thương chịu khó, giàu đức hi sinh, niềm tin và nghị lực. Như hình ảnh người bà trong “Tiếng gà trưa” (Xuân Quỳnh), trong “Đò Lèn” (Nguyễn Duy), đó đó đó là cội nguồn sức mạnh mẽ và tự tin của mọi đứa con và mọi thắng lợi vĩ đại của dân tộc bản địa.

Bài thơ khép lại trong hơi ấm và ánh sáng. Ngọn lửa của người bà năm xưa đã cháy trong tâm hồn thế hệ độc giả từ bao giờ…

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – mẫu 14

“Thương bà cháu nhớ ngày xưaDãi dầu cuối chợ nắng mưa sáng chiềuBiển đời đơn độc mái chèo

Thuyền bà chống đỡ trăm chiều bão giông”

(“Bà ơi”, Phạm Trung Dũng)

Những câu thơ bình dị của nhà thơ Phạm Trung Dũng đã gợi ý đến hình ảnh người bà cùng với sự thân thương, thân mật và thiêng liêng trong quan hệ về tình cảm mái ấm gia đình ấm áp. Tình cảm cao đẹp đó còn được nhà thơ Bằng Việt tái hiện đầy xúc động thông qua bài thơ “Bếp lửa”. Bằng những vần thơ mang đậm sắc tố của quá khứ, hoài niệm, hình ảnh người bà đã xuất hiện với sự trìu mến, thân thương.

Trước hết, mở đầu bài thơ, tác giả đã tái hiện hình ảnh người bà qua trong năm tháng tuổi thơ thiếu thốn và gian khó:

“Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏi,Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!”

Tác giả đã sử dụng từ láy “đói mòn đói mỏi” để miêu tả hiện thực trận chiến tranh đau thương gắn sát cùng với sự thiếu thốn và nhọc nhằn - hệ lụy của chủ trương cai trị tàn nhẫn của thực dân Pháp đối với dân tộc bản địa ta. Trong trong năm tháng gian truân đó, hình ảnh người bà hiện lên gắn với làn khói từ nhà bếp lửa: “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu”. Dù thời gian qua đi nhưng ấn tượng về trong năm tháng đã qua vẫn còn đọng lại qua việc sử dụng từ “cay”. Và những kí ức sống bên bà hiện về như một thước quay chậm:

“Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không về,Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,

Nhóm nhà bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”

Dù biết bao mùa tu hú đi qua, nhà thơ vẫn không thể quên được hình ảnh người bà tần tảo nắng mưa. Những vần thơ bình dị nhưng giàu sức gợi đã diễn tả thành công trong năm tháng tuổi thơ trong khói lửa trận chiến tranh. Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ liệt kê, tác giả đã khơi gợi thành công những kỉ niệm sống trong vòng tay chở che cùng với sự săn sóc của người bà: “bà bảo”, “bà dạy”, “bà chăm”... Mỗi một câu thơ vang lên đều chất chứa những hồi ức về sự hi sinh tần tảo của người bà. Trong trong năm tháng “Mẹ cùng cha công tác thao tác bận không về”, bà là nơi tựa tinh thần, là cội nguồn yêu thương chất chứa sự săn sóc, quan tâm. Những câu thơ của nhà thơ Bằng Việt đã gợi ý đến hình ảnh người bà trong bài thơ “Tiếng gà trưa” của nữ sĩ Xuân Quỳnh:

“Tiếng gà trưaMang bao nhiêu hạnh phúcĐêm cháu về nằm mơ

Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Nối tiếp mạch cảm xúc của những hồi ức đã qua là hình ảnh người bà qua những suy ngẫm và cảm nhận chân thực của nhà thơ. Hình ảnh người bà luôn gắn sát, song hành sóng đôi cùng những kỉ niệm bên nhà bếp lửa và trở thành hình tượng cho việc ấm áp của tình thương yêu và chăm sóc:

“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đây

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”

Cuộc đời tiềm ẩn sự lận đận, vất vả lo toan của người bà đã được tái hiện thành công thông qua giải pháp đảo ngữ, đưa tính từ “lận đận” lên đầu câu, phối hợp những cụm từ chỉ thời gian “đời bà”, “mấy chục năm rồi”. Xuôi dòng thời gian, dù môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường không ngừng nghỉ đổi thay, người bà vẫn “giữ thói quen dậy sớm” để nhóm lên niềm tin yêu cùng những kỳ vọng trong tâm tưởng người cháu. Qua từng câu chữ, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy được tình cảm vừa giản dị, chân thành, vừa tha thiết sâu nặng của người cháu đối với người bà. Hình ảnh người bà còn được khắc họa cùng tấm lòng và tình yêu thương “ấp iu nồng đượm”:

“Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm,Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,

Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ…”

Thông qua điệp từ “nhóm”, hình ảnh người bà đã được tái hiện vừa chân thực, vừa tiềm ẩn ý niệm ẩn dụ của sự việc hi sinh tần tảo và thiêng liêng. Đối với tác giả, người bà đó đó là kết tinh cao đẹp nhất của tình thương yêu “ấp iu nồng đượm”, là hình tượng ngời sáng sự sẻ chia, quan tâm và chăm sóc “chia sẻ ngọt bùi”, là người bồi đắp tâm hồn cháu trong trong năm tháng tuổi thơ. Những câu thơ với âm điệu tha thiết đã khắc họa thành công hình ảnh người bà luôn hiện hữu trong tâm tưởng, đồng thời thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn của tác giả Bằng Việt.

Như vậy, bằng những câu thơ bình dị mang âm hưởng tha thiết, sâu lắng, nhà thơ đã khắc họa bức chân dung người bà gắn với hình ảnh nhà bếp lửa trong dòng suy tưởng, chiêm nghiệm tiềm ẩn lòng biết ơn, kính yêu và trân trọng. Thông qua hình ảnh người bà, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy được những đức hi sinh, sự tần tảo của những người dân bà, người mẹ trong trong năm tháng lửa đạn bom rơi.

Clip Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu ?

Bạn vừa tham khảo Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu tiên tiến nhất

Share Link Download Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu miễn phí

Hero đang tìm một số trong những Share Link Down Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu Free.

Thảo Luận thắc mắc về Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu

Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Cảm nhận về hình ảnh nhà bếp lửa và tình bà cháu vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha #Cảm #nhận #về #hình #ảnh #nhà bếp #lửa #và #tình #bà #cháu - 2022-05-24 04:33:44