Kinh Nghiệm về Một trong những nghệ thuật và thẩm mỹ đánh giặc của ông cha ta là phối hợp 2022
Hoàng Lê Minh Long đang tìm kiếm từ khóa Một trong những nghệ thuật và thẩm mỹ đánh giặc của ông cha ta là phối hợp được Cập Nhật vào lúc : 2022-06-29 01:16:04 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, tinh thần yêu nước và cách đánh của quân dân ta lại được phát huy lên một tầm cao mới và đã đánh thắng hai quân địch xâm lược có tiềm lực kinh tế tài chính, quân sự mạnh là thực dân Pháp và đế quốc Mĩ. Từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm của dân tộc bản địa, đã hình thành nên nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam, đó là nghệ thuật và thẩm mỹ trận chiến tranh nhân dân, thực hiện toàn dân đánh giặc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam không ngừng nghỉ phát triển, góp thêm phần thiết thực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
I - MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
- Trang bị cho sinh viên những nội dung cơ bản về nghệ thuật và thẩm mỹ đánh giặc giữ nước của ông cha, nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam từ khi có Đảng. - Xây dựng niềm tự hào dân tộc bản địa, phát huy tinh thần thượng võ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.II - NỘI DUNG
1. Truyền thống và nghệ thuật và thẩm mỹ đánh giặc của ông cha ta
a) Đất nước trong buổi đầu lịch sử Cách đây mấy nghìn năm, từ khi những Vua Hùng mở nước Văn Lang, lịch sử dân tộc bản địa Việt Nam khởi đầu thời đại dựng nước và giữ nước. Do yêu cầu tự vệ trong chống giặc ngoại xâm và yêu cầu làm thuỷ lợi của nền kinh tế tài chính nông nghiệp đã tác động mạnh mẽ và tự tin đến sự hình thành của nhà nước trong buổi đầu lịch sử. Nhà nước Văn Lang là nhà nước đầu tiên của nước ta, có lãnh thổ khá rộng và vị trí địa lí quan trọng, gồm có vùng Bắc Bộ và bắc Trung Bộ ngày này, nằm trên đầu mối những đường giao thông vận tải qua bán đảo Đông Dương và vùng Đông Nam Á. Nền văn minh sông Hồng còn gọi là văn minh Văn Lang, mà đỉnh cao là văn hoá Đông Sơn rực rỡ, thành quả đáng tự hào của thời đại Hùng Vương. Do có vị trí địa lí thuận lợi, nước ta luôn bị những thế lực ngoại xâm nhòm ngó. Sự xuất hiện những thế lực thù địch và âm mưu thôn tính mở rộng lãnh thổ của chúng là rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn trực tiếp đe doạ vận mệnh đất nước ta. Do vậy, yêu cầu chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập và môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường đã sớm xuất hiện trong lịch sử dân tộc bản địa ta. Người Việt muốn tồn tại, bảo vệ môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường và nền văn hoá của tớ chỉ có con phố duy nhất là đoàn kết đứng lên đánh giặc, giữ nước.
b) Những yếu tố tác động đến việc hình thành nghệ thuật và thẩm mỹ đánh giặc
- Về địa lí Nhà nước Văn Lang trước kia, nhà nước Việt Nam ngày này còn có vị trí kế hoạch quan trọng ở khu vực Đông Nam Á và biển Đông, có khối mạng lưới hệ thống giao thông vận tải đường bộ, đường biển, đường sông, đường không, bảo vệ giao lưu trong khu vực châu Á và thế giới thuận lợi. Đã từ lâu, nhiều quân địch luôn nhòm ngó, đe doạ và tiến công xâm lược. Để bảo vệ đất nước, bảo vệ sự trường tồn của dân tộc bản địa, ông cha ta đã đoàn kết và phát huy tối đa ưu thế của địa hình để lập thế trân đánh giặc.
- Về kinh tế tài chính
Kinh tế nước ta là tự cung, tự cấp, sản xuất nông nghiệp là chính, trong đó trồng trọt, chăn nuôi là đa phần, trình độ canh tác thấp. Trong quá trình phát triển, ông cha ta đã phối hợp ngặt nghèo tư tưởng dựng nước phải đi đôi với giữ nước, thực hiện nhiều kế sách như “phú quốc, binh cường”, “ngụ binh ư nông”... Tích cực phát triển sản xuất, chăn nuôi để ổn định, nâng cao đời sống của nhân dân, đồng thời, phát huy tính sáng tạo trong lao động, tự tạo ra vũ khí để chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
- Về chính trị, văn hoá – xã hội
Nước Việt Nam có 54 dân tộc bản địa anh em cùng chung sống hoà thuận, đoàn kết. Trong quá trình dựng nước và giữ nước, dân tộc bản địa ta đã sớm xây dựng được nhà nước, xác định độc lập lãnh thổ lãnh thổ, tổ chức ra quân đội để cùng toàn dân đánh giặc, xây dựng được nền văn hoá mang bản sắc Việt Nam. Đất nước gồm có làng, xã, thôn, bản và có nhiều dân tộc bản địa cùng chung sống. Mỗi dân tộc bản địa, làng, xã có phong tục, tập quán riêng, tạo nên nét đặc sắc văn hoá dân tộc bản địa Việt Nam. Trong quá trình đó, dân tộc bản địa ta đã xây dựng được nền văn hoá truyền thống: đoàn kết, yêu nước, thương nòi, sống hoà thuận, thuỷ chung; lao động cần mẫn sáng tạo, đấu tranh can đảm và mạnh mẽ và tự tin kiên cường quật cường.c) Các cuộc khởi nghĩa và trận chiến tranh chống xâm lược
- Những cuộc trận chiến tranh giữ nước đầu tiên Cuộc trận chiến tranh giữ nước đầu tiên mà sử sách ghi lại là cuộc kháng chiến chống quân Tần. Năm 214 trước Công Nguyên , nhà Tần mang quân sang xâm lược nước ta. Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của vua Hùng và sau đó là Thục Phán đứng lên kháng chiến. Thục Phán, một thủ lĩnh người Âu Việt đã thay thế vua Hùng, thống nhất hai bộ tộc Lạc Việt và Âu Việt, lập ra nhà nước Âu Lạc, dời đô từ Lâm Thao (Phú Thọ) về Cổ Loa (Tp Hà Nội Thủ Đô). Nhà nước Âu Lạc thừa kế nhà nước Văn Lang trên mọi nghành. Sau cuộc kháng chiến chống quân Tần, cuộc kháng chiến của nhân dân Âu Lạc do An Dương Vương lãnh đạo chống quân xâm lược của Triệu Đà từ năm 184 đến 179 trước Công nguyên bị thất bại. Từ đây, đất nước ta rơi vào thảm hoạ hơn một nghìn năm phong kiến Trung Hoa đô hộ, lịch sử gọi là thời kì Bắc thuộc.
- Những cuộc khởi nghĩa và trận chiến tranh chống xâm lược giành và giữ độc lập từ thể kỉ II trước Công nguyên đến dầu thế kỉ X
Trong hơn một nghìn năm (từ năm 179 trước Công Nguyên đến năm 938), nước ta liên tục bị những triều đại phong kiến phương Bắc từ nhà Triệu, nhà Hán, nhà Lương... đến nhà Tuỳ, nhà Đường đô hộ. Trong thời gian này, nhân dân ta đã nêu cao tinh thần quật cường, kiên cường và bền chắc, đấu tranh bảo tồn môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, giữ gìn, phát huy tinh hoa của nền văn hoá dân tộc bản địa và quyết đứng lên đấu tranh giành lại độc lập dân tộc bản địa. + Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng vào ngày xuân năm 40 đã giành được độc lập. Nền độc lập dân tộc bản địa được Phục hồi và giữ vững trong ba năm. + Năm 248, Triệu Thị Trinh phất cờ khởi nghĩa. Nghĩa quân của người con gái núi Nưa (Triệu Sơn, Thanh Hoá) làm cho quân thù nhiều phen kinh hồn, bạt vía. Sau gần nửa năm chiến đấu làm cho toàn thể Giao Châu đều chấn động. Mặc dù bà Triệu cùng nghĩa quân chiến đấu rất can đảm và mạnh mẽ và tự tin, nhưng quân địch có sức mạnh vượt trội và đàn áp rất quyết liệt, nên khởi nghĩa bị thất bại. + Mùa xuân năm 542, phong trào yêu nước của người Việt lại bùng lên mạnh mẽ và tự tin, rầm rộ. Dưới sự tổ chức và lãnh đạo của Lý Bôn, anh hùng hào kiệt bốn phương cùng toàn dân vùng lên lật đổ cơ quan ban ngành sở tại của nhà Lương. Sau đó, nghĩa quân liên tục đánh thắng hai cuộc phản công của quân địch. Đầu năm 544, Lý Bôn lên ngôi nhà vua (Lý Nam Đế), đặt quốc hiệu là Vạn Xuân. + Khởi nghĩa của Lý Tự Tiên và Đinh Kiến năm 687. + Khởi nghĩa của Mai Thúc Loan (Mai Hắc Đế) năm 722. + Khởi nghĩa của Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương) năm 766 đến 791. + Trước hành vi phản bội của Kiều Công Tiễn và hoạ xâm lăng của quân Nam Hán, Ngô Quyền là một danh tướng của Dương Đình Nghệ đã đứng lên lãnh đạo quân dân ta, nhất quyết đánh giặc, bảo vệ độc lập lãnh thổ dân tộc bản địa. Trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng, Ngô Quyền cùng quân và dân ta đã nhấn chìm toàn bộ đoàn thuyền của quân Nam Hán, khiến Hoàng Thao phải bỏ mạng, vua Nam Hán phải bãi binh, chấm hết hơn một nghìn năm Bắc thuộc, đất nước ta mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc bản địa, kỉ nguyên của độc lập, tự chủ.- Các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược từ thế kỉ X đến thế kỉ VIII
+ Kháng chiến chống quân Tống lần thứ nhất năm 981 của nhà Tiền Lê Thời nhà Đinh, công cuộc xây dựng đất nước đang được xúc tiến thì năm 979, Đinh Tiên Hoàng bị ám hại. Các thế lực thù địch trong và ngoài nước thừa dịp âm mưu lật đổ và thôn tính. Lúc bấy giờ, ở Trung Quốc, nhà Tống đã thành lập và đang phát triển. So với Nam Hán, thì nhà Tống là một triều đại cường thịnh của một quốc gia phong kiến lớn số 1 châu Á đương thời. Nhân dịp suy yếu của nhà Đinh, nhà Tống quyết định phát động cuộc trận chiến tranh xâm lược Đại Cồ Việt (quốc hiệu của nước ta lúc đó). Trong khi vua Đinh còn trẻ, chưa đủ kĩ năng và uy tín tổ chức lãnh đạo cuộc kháng chiến, vì sự nghiệp bảo vệ độc lập dân tộc bản địa, triều thần và quân sĩ đã suy tôn Lê Hoàn, người đang giữ chức thập đạo tướng quân lên làm vua. Lê Hoàn lên ngôi, lập nên triều đại nhà Tiền Lê và đảm nhiệm sứ mạng lịch sử, tổ chức và lãnh đạo thắng lợi cuộc kháng chiến chống quân Tống.+ Cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ 2 (1075 - 1077) của nhà Lý
Tuy bị đại bại trong lần xâm lược năm 981, nhà Tống vẫn chưa chịu từ bỏ tham vọng xâm lược nước ta. Khoảng giữa thế kỉ XI, vua Tống Thần Tông ra lệnh sẵn sàng sẵn sàng lực lượng đánh Đại Việt lần nữa, nhằm mục đích giành thắng lợi ở Đại Việt để tạo thế uy hiếp nước Liêu, nước Hạ Trước rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn xâm lược của nhà Tống, Lý Thường Kiệt, lúc đó nắm giữ binh quyền trực tiếp lãnh đạo kháng chiến, nhận thấy không thể để bị động đối phó, đợi quân giặc tiến công sang, mà phải dữ thế chủ động tiến công trước để đẩy quân địch vào thế bị động. Với chủ trương thực hiện “tiên phát chế nhân”, “Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân ra trước để chặn mũi nhọn của chúng”, Lý Thường Kiệt đã dữ thế chủ động đưa quân tiến công sang đất Tống tiêu diệt lực lượng ở những địa thế căn cứ xuất phát của quân địch, rồi rút về phòng thủ đất nước. Biết quân Tống thế nào thì cũng kéo quân sang phục thù, Lý Thường Kiệt đã cho khẩn trương sẵn sàng sẵn sàng kháng chiến, xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt để chặn giặc; đồng thời, triển khai lực lượng, sắp xếp thế trận chống giặc ngoại xâm. Trận phản công Như Nguyệt (tháng 3/1077), quân và dân Đại Việt đã quét sạch quân xâm lược Tống ra khỏi biên cương của Tổ quốc.
+ Ba lần kháng chiến chống quân Nguyên - Mông của nhà Trần ở thế kỉ XIII
Từ năm 1225, nhà Trần thay thế nhà Lý đảm nhận sứ mệnh lãnh đạo công cuộc dựng nước và giữ nước (1226 - 1400), đã lãnh đạo nhân dân ta ba lần kháng chiến chống quân Nguyên - Mông giành thắng lợi vẻ vang, tương hỗ update những nét đặc sắc vào nền nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất vào năm 1258, quân và dân ta đã đánh thắng 3 vạn quân Nguyên - Mông. Cuộc kháng chiến lần thứ hai vào năm 1285, quân và dân ta đã đánh thắng 60 vạn quân Nguyên - Mông. Cuộc kháng chiến lần thứ ba vào năm 1287 - 1288, quân và dân ta đã đánh thắng 50 vạn quân Nguyên - Mông. Trong vòng 30 năm (1258 - 1288), dân tộc bản địa ta phải liên tục ba lần đứng lên chống xâm lược. Kháng chiến chống quân Nguyên - Mông không riêng gì có là cuộc đọ sức quyết liệt giữa một đế quốc đầu sỏ mạnh nhất thế giới lúc đó với một dân tộc bản địa nhỏ bé nhưng nhất quyết đứng lên chống xâm lược để bảo vệ đất nước, mà còn là một cuộc đấu tranh nóng bức về tài trí giữa hai nền nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự của Đại Việt và quân xâm lược Nguyên Mông.+ Cuộc kháng chiến chống Minh do Hồ Quý Ly lãnh đạo.
Vào cuối thế kỉ XIV, triều đại nhà Trần từng bước suy tàn, Hồ Quý Ly là một quý tộc có thanh thế đã phế truất vua Trần, lập ra vương triều mới, triều đại nhà Hồ. Tháng 5/1406, dưới chiêu thức “phù Trần diệt Hồ”, nhà Minh đã đưa quân xâm lược nước ta. Trong tác chiến, nhà Hồ quá thiên về phòng thủ, coi đó là phương thức cơ bản, dẫn đến sai lầm về chỉ huy kế hoạch. Mặt khác, không phát động được toàn dân đánh giặc, tổ chức phản công kế hoạch không đúng thời cơ, bị tổn thất nặng, nên bị thất bại. Đất nước ta một lần nữa bị phong kiến phương Bắc đô hộ.
+ Khởi nghĩa Lam Sơn và trận chiến tranh giải phóng dân tộc bản địa do Lê Lợi, Nguyễn Trãi lãnh đạo.
Mặc dù chiếm hữu được Đại Việt, nhưng giặc Minh không khuất phục được dân tộc bản địa ta, những cuộc khởi nghĩa của những tầng lớp nhân dân yêu nước vẫn liên tục nổ ra, tiêu biểu là khởi nghĩa Lam Sơn. Sau 10 năm (1418 - 1427) chiến đấu bền chắc, ngoan cường, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã phát triển thành trận chiến tranh giải phóng, hoàn thành xong trách nhiệm vẻ vang, quét sạch quân địch ra khỏi bờ cõi. Thắng lợi vĩ đại đó chứng tỏ nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự trong khởi nghĩa, trận chiến tranh giải phóng của ông cha ta đã đạt đến đỉnh cao và để lại nhiều bài học kinh nghiệm tay nghề lịch sử quý giá.+ Khởi nghĩa Tây Sơn và những cuộc kháng chiến chống quân Xiêm 1784 - 1785, kháng chiến chống quân xâm lược Mãn Thanh 1788 - 1789.
Sau khi đánh thắng giặc Minh xâm lược, Lê Lợi lên ngôi, lập nên triều Hậu Lê (triều Lê Sơ), đây là quá trình hưng thịnh nhất của phong kiến Việt Nam. Nhưng thời gian hưng thịnh của đất nước không kéo dãn, từ năm 1553 đến năm 1788 xảy ra cuộc nội chiến triền miên Một trong những thế lực, mà điển hình nhất là vua Lê - chúa Trịnh. Trong thời gian đó, có nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra như khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu, khởi nghĩa Tây Sơn. Quân Tây Sơn tiến công vào Gia Định, hang ổ ở đầu cuối của nhà Nguyễn. Nhà Nguyễn phải sống lưu vong nhờ việc giúp sức của vua Xiêm (Thái Lan). Năm 1784, nhà Tây Sơn tiêu diệt 5 vạn quân Xiêm và tiến công ra Bắc, xoá bỏ giới tuyến sông Gianh, chấm hết toàn bộ thể chế “vua Lê, chúa Trịnh”. Năm 1788, trước rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn xâm lược của 29 vạn quân Mãn Thanh, Nguyễn Huệ lên ngôi nhà vua, lấy hiệu là Quang Trung và thực hiện cuộc hành quân thần tốc tiêu diệt 29 vạn quân xâm lược vào ngày xuân Kỉ Dậu 1789. Tiếp theo là triều đại của Nguyễn Ánh (Gia Long), Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức... và Bảo Đại là ông vua ở đầu cuối của nhà nước phong kiến Việt Nam.
d) Nghệ thuật đánh giặc của ông cha ta
Lịch sử đã đặt ra cho dân tộc bản địa ta biết bao thử thách ngặt nghèo trong quá trình dựng nước và giữ nước. Nhưng với tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, với truyền thống đoàn kết vươn lên trong đấu tranh và xây dựng, với tài thao lược kiệt xuất của ông cha ta, nhân dân ta đã vượt qua tất cả mọi trở ngại, thắng lợi mọi quân địch, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc bản địa. Từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm, dân tộc bản địa ta đã hình thành nghệ thuật và thẩm mỹ trận chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc, nghệ thuật và thẩm mỹ lấy nhỏ thắng lớn, lấy ít địch nhiều, lấy rất chất lượng thắng số lượng đông. Trong quá trình đó, nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam từng bước phát triển và được thể hiện rất sinh động trong khởi nghĩa vũ trang, trận chiến tranh giải phóng, trên những phương diện tư tưởng chỉ huy tác chiến, mưu kế đánh giặc...- Về tư tưởng chỉ huy tác chiến
Giải phóng, bảo vệ đất nước là trách nhiệm quan trọng, là tiềm năng cao nhất của những triều đại phong kiến trong trận chiến tranh giữ nước. Do đó, ông cha ta luôn nắm vững tư tưởng tiến công, coi đó như một quy luật để giành thắng lợi trong suốt quá trình trận chiến tranh. Thực hiện tiến công liên tục mọi lúc, mọi nơi, từ cục bộ đến toàn bộ, để quét sạch quân thù ra khỏi bờ cõi. Tư tưởng tiến công được xem như sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong quá trình sẵn sàng sẵn sàng và tiến hành trận chiến tranh giữ nước. Tư tưởng đó thể hiện rất rõ trong đánh giá đúng quân địch, dữ thế chủ động đề ra kế sách đánh, phòng, khẩn trương sẵn sàng sẵn sàng lực lượng kháng chiến, tìm mọi giải pháp làm cho địch suy yếu, tạo ra thế và thời cơ có lợi để tiến hành phản công, tiến công.Sử sách còn ghi lại, thời nhà Lý đã dữ thế chủ động đánh bại quân địch ở phía Nam (quân Chiêm Thành), phá tan âm mưu link của nhà Tống với Chiêm Thành. Trước rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn xâm lược của nhà Tống, Lý Thường Kiệt đã sử dụng giải pháp “tiên phát chế nhân” dữ thế chủ động tiến công trước để đẩy quân địch vào thế bị động. Ông đã tận dụng thế “thiên hiểm” của địa hình, xây dựng tuyến phòng thủ sông Như Nguyệt, thực hiện trận quyết chiến kế hoạch, dữ thế chủ động chặn và đánh địch từ xa để bảo vệ Thăng Long.
Vào thế kỉ XIII, những quốc gia châu Âu, châu Á đang run sợ trước vó ngựa của giặc Nguyên Mông, thì cả ba lần tiến quân xâm lược Đại Việt vào trong năm 1258, 1285, 1288, giặc Nguyên đều thảm bại, tuy nhiên có số quân to hơn nhiều lần quân đội nhà Trần. Có được thắng lợi đó là vì ta đã thực hiện toàn dân đánh giặc, “toàn nước chung sức, trăm họ là binh”, trong đó, tích cực dữ thế chủ động tiến công giặc là tư tưởng chỉ huy xuyên suốt trong những cuộc trận chiến tranh.
Trước đối tượng tác chiến là giặc Nguyên Mông có sức mạnh to hơn, ông cha ta đã kịp thời thay đổi phương thức tác chiến, tránh quyết chiến với địch khi chúng còn rất mạnh, dữ thế chủ động rút lui kế hoạch, bảo toàn lực lượng và tạo thế, thời cơ để phản công. Rút lui kế hoạch, tạm nhường Thăng Long chọ giặc trong thuở nào gian nhất định, là để bảo toàn lực lượng và đó là một nét độc đáo trong nghệ thuật và thẩm mỹ tác chiến, chứ không phải là tư tưởng rút lui. Quân địch tạm chiếm hữu được Thăng Long mà không chiếm hữu được “Thủ đô” của kháng chiến, chính bới chỉ chiếm khoảng chừng hữu được “thành không, nhà trống”. Trong khoảng chừng thời gian đó, quân đội nhà Trần và nhân dân toàn nước đã tích cực tác chiến nhỏ lẻ, tiêu hao nhiều lực lượng địch, làm cho chúng rơi vào trạng thái “tiến thoái lưỡng nan”, tạo thời cơ tốt nhất để phản công kế hoạch, quét sạch quân thù ra khỏi đất nước (lần thứ nhất sau 9 ngày tính từ khi giặc Nguyên - Mông vào Thăng Long, lần thứ hai sau 5 tháng, lần thứ ba sau 3 tháng).
Đến thời Nguyễn Huệ, tư tưởng dữ thế chủ động tiến công địch để giải phóng Thăng Long lại được phát triển lên một tầm cao mới. Với cách đánh táo bạo, thần tốc, bất thần và mãnh liệt, xử lý và xử lý trận chiến tranh nhanh gọn trong một đợt tổng giao chiến, Ông đã dữ thế chủ động tiến công địch khi chúng còn rất mạnh (29 vạn quân Thanh và bè lũ bán nước Lê Chiêu Thống) nhưng chúng lại rất chủ quan, kiêu ngạo, thiếu phòng bị (quân Thanh và bè lũ bán nước đang sẵn sàng sẵn sàng đón tết Kỉ Dậu năm 1789), do đó, đã giành thắng lợi trọn vẹn.- Về mưu kế đánh giặc
Mưu là để lừa địch, đánh vào chỗ yếu, chỗ sơ hở, chỗ ít phòng bị, làm cho chúng bị động, lúng túng đối phó. Kế là để điều địch theo ý định của ta, giành quyền dữ thế chủ động, buộc chúng phải đánh theo cách đánh của ta. Trong những cuộc trận chiến tranh giải phóng, với ý chí kiên cường của dân tộc bản địa, triều đại nhà Lý, Trần, hậu Lê... đã tạo được thế trận trận chiến tranh nhân dân, thực hiện toàn dân đánh giặc, phối hợp những phương pháp đánh, những lực lượng cùng đánh. Trong chống giặc ngoại xâm để bảo vệ đất nước, ông cha ta đã phối hợp ngặt nghèo giữa quân triều đình, quân địa phương và dân binh, thổ binh những làng xã cùng đánh địch, làm cho lực lượng địch luôn bị phân tán, không thực hiện được hợp quân tại Thăng Long. Để bảo vệ Thăng Long, Lý Thường Kiệt đã xây dựng tuyến phòng ngự sông Cầu để chặn giặc, khi quân nhà Tống tiến công vượt sông không thành công phải chuyển vào phòng ngự, Ông đã dùng quân địa phương và dân binh liên tục quấy rối, làm cho địch mệt mỏi, căng thẳng mệt mỏi, tạo thời cơ cho quân đội nhà Lý chuyển sang phản công giành thắng lợi hoàn toàn.Kế sách đánh giặc của ông cha ta không những sáng tạo, mà còn rất là mềm dẻo, khôn khéo đó là “biết tiến, biết thoái, biết công, biết thủ”. Biết phối hợp ngặt nghèo giữa tiến công quân sự với binh vận, ngoại giao, tạo thế mạnh cho ta, biết phá thế mạnh mẽ và tự tin của giặc, trong đó tiến công quân sự luôn giữ vai trò quyết định. Lê Lợi, Nguyễn Trãi không những giỏi trong bày mưu, lập kế để đánh thắng giặc trên mặt trận, mà còn thực hiện “mưu phạt công tâm”, đánh vào lòng người. Sau khi đánh tan đạo quân viện binh do Liễu Thăng chỉ huy, đã vây chặt thành Đông Quan, buộc Vương Thông phải đầu hàng vô điều kiện, nhưng những ông đã cấp thuyền, ngựa và lương thảo cho hàng binh nhà Minh về nước trong danh dự, để muôn đời dập tắt trận chiến tranh.
Ông cha ta đã phát triển mưu, kế đánh giặc, biến toàn nước thành một mặt trận, tạo ra một “thiên la, địa võng” để diệt địch. Làm cho “địch đông mà hoá ít, địch mạnh mà hoá yếu”, đi đến đâu cũng trở nên đánh, luôn bị tập kích, phục kích, lực lượng bị tiêu hao, tiêu diệt, rơi vào trạng thái “tiến thoái lưỡng nan”. Trong tác chiến, ông cha ta đã triệt để khoét sâu điểm yếu của địch là tác chiến ở mặt trận xa, tiếp tế trở ngại vất vả, nên đã tập trung triệt phá lương thảo, phục vụ hầu cần của địch. Ngoài thực hiện kế “thanh dã”, làm cho quân địch rơi vào trạng thái “người không còn lương ăn, ngựa không còn nước uống”, quân đội nhà Trần tổ chức lực lượng đón đánh những lực lượng vận chuyển lương thực, phục vụ hầu cần và đánh phá kho tàng của địch. Điển hình như đội quân của Trần Khánh Dư đã tiêu diệt toàn bộ đoàn thuyền lương thảo của giặc do Trương Văn Hổ chỉ huy ở bến Vân Đồn, làm cho giặc Nguyên - Mông ở Thăng Long vô cùng hoảng loạn.
- Nghệ thuật trận chiến tranh nhân dân, thực hiện toàn dân đánh giặc
Thực hiện toàn dân đánh giặc là một trong những nét độc đáo trong nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự của ông cha ta, được thể hiện cả trong khởi nghĩa và trận chiến tranh giải phóng. Nét độc đáo đó xuất phát từ lòng yêu nước thương nòi của nhân dân ta, từ tính chất tự vệ, chính nghĩa của những cuộc kháng chiến. Hễ quân địch đụng đến nước ta, thì “vua tôi đồng lòng, anh em hoà mục, toàn nước chung sức, trăm họ là binh”, giữ vững quê hương, bảo vệ xã tắc.
Từ lời thề của Hai Bà Trưng và nghĩa quân: “Một xin rửa sạch nước thù; Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng; Ba kẻo oan ức lòng chồng; Bốn xin vẻn vẹn sở công lệnh này”, đến Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, nghệ thuật và thẩm mỹ “lấy đại nghĩa thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo”, nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự Việt Nam đã liên tục phát triển nhờ vào nền tảng của trận chiến tranh nhân dân, thực hiện tốt đổi yếu thành mạnh, phối hợp lực, thế, thời, mưu, để đạt mục tiêu là cùng giành lại và giữ vững độc lập lãnh thổ đất nước với tư tưởng “dập tắt muôn đời trận chiến tranh”, “đem lại thái bình muôn thuở”. Nội dung cơ bản của thực hiện toàn dân đánh giặc là: “Mỗi người dân là một người lính, đánh giặc theo cương vị, chức trách của tớ. Mỗi thôn, xóm, bản, làng là một pháo đài diệt giặc. Cả nước là một mặt trận, tạo rạ thế trận trận chiến tranh nhân dân liên hoàn, vững chắc làm cho địch đông mà hoá ít, mạnh mà hoá yếu, rơi vào trạng thái bị động, lúng túng và bị sa lầy”. Trong đánh giặc, ông cha ta đã tận dụng địa hình, xây dựng thế trận làng, nước vững chắc, vận dụng sáng tạo cách đánh của nhiều lực lượng, nhiều thứ quân. Vận dụng rộng rãi, sáng tạo nhiều hình thức đánh giặc đổ đạt hiệu suất cao cực tốt như : phòng ngự sông Cầu, phục kích Chi Lăng, phản công Chương Dương, Hàm Tử, tiến công Ngọc Hồi, Đống Đa...
- Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh
Đây là nét đặc sắc và tất yếu trong nghệ thuật và thẩm mỹ quân sự của ông cha ta, khi dân tộc bản địa ta luôn phải chống lại những đội quân xâm lược có quân số, vũ khí, trang bị to hơn nhiều lần. Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh đó đó là sản phẩm của lấy “thế” thắng “lực”. Quy luật của trận chiến tranh là mạnh được, yếu thua, nhưng từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm, cha ông ta đã sớm xác định đúng về sức mạnh trong trận chiến tranh, đó là: sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, chứ không thuần tuý là sự việc so sánh, hơn kém về quân số, vũ khí của mỗi bên tham chiến. Để chống lại 30 vạn quân xâm lược Tống (1077), nhà Lý trong khi chỉ có tầm khoảng chừng 10 vạn quân, Lý Thường Kiệt đã tận dụng được ưu thế địa hình và những yếu tố khác để tạo ra sức mạnh hơn địch và đánh thắng địch.
Thời nhà Trần có tầm khoảng chừng 15 vạn quân, chống lại giặc Nguyên - Mông, lần thứ 2 là 60 vạn, lần 3 là khoảng chừng 50 vạn. Nhà Trần đã “lấy đoản binh để chế trường trận”, hạn chế sức mạnh mẽ và tự tin của giặc, để đánh thắng giặc.
Cuộc khởi nghĩa của Lam Sơn, quân số lúc cao nhất có tầm khoảng chừng 10 vạn, nhưng đã đánh thắng 80 vạn quân Minh xâm lược. Vì Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã vận dụng “tránh thế ban mai, đánh lúc chiều tà” và vận dụng cách đánh “vây thành để diệt viện”.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Mãn Thanh xâm lược, nhà Tây Sơn có tầm khoảng chừng 10 vạn quân, nhưng đã đánh thắng 29 vạn quân xâm lược và quân bán nước Lê Chiêu Thống vì Nguyễn Huệ đã dùng lối đánh táo bạo, thần tốc, bất thần.- Nghệ thuật phối hợp đấu tranh Một trong những mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao và binh vận
Chiến tranh là sự việc thử thách toàn diện đối với mỗi quốc gia trong tham chiến. Trong chống giặc ngoại xâm, ông cha ta đã biết phối hợp ngặt nghèo những mặt trận nhằm mục đích tạo ra sức mạnh tổng hợp để đánh thắng quân địch. Mỗi mặt trận có vị trí, tác dụng rất khác nhau, nhưng cùng thống nhất ở mục tiêu tạo ra sức mạnh để giành thắng lợi trong trận chiến tranh. Mặt trận chính trị nhằm mục đích cổ vũ tinh thần yêu nước của nhân dân, quy tụ sức mạnh đại đoàn kết dân tộc bản địa, là cơ sở để tạo ra sức mạnh quân sự. Mặt trận quân sự là mặt trận quyết liệt nhất, thực hiện tiêu diệt sinh lực, phá huỷ phương tiện trận chiến tranh của địch, quyết định thắng lợi trực tiếp của trận chiến tranh, tạo đà, tạo thế cho những mặt trận khác phát triển. Mặt trận ngoại giao có vị trí rất quan trọng, đề cao tính chính nghĩa của nhân dân ta, phân hóa, cô lập quân địch, tạo thế có lợi cho trận chiến. Mặt khác, mặt trận ngoại giao kết phù phù hợp với mặt trận quân sự, chính trị tạo ra thế có lợi để kết thúc trận chiến tranh càng sớm càng tốt. Mặt trận binh vận để vận động làm tan rã hàng ngũ của giặc, góp thêm phần quan trọng để hạn chế thấp nhất tổn thất của nhân dân ta trong trận chiến tranh.- Về nghệ thuật và thẩm mỹ tổ chức và thực hành những trận đánh lớn
Trong những triều đại phong kiến, ông cha ta đã tổ chức và tiến hành những trận đánh quyết định để giải phóng đất nước, kết thúc trận chiến tranh. Thời nhà Lý có phòng ngự sông Cầu (Như Nguyệt), đây là một điển hình về phối hợp ngặt nghèo hai hình thức tác chiến phòng ngự và phản công trên cả quy mô kế hoạch, giải pháp. Tác chiến phòng ngự ở Như Nguyệt không riêng gì có chặn lại 30 vạn quân Tống, mà còn làm thất bại ý đồ đánh nhanh, thắng nhanh để chiếm Thăng Long của chúng, khiến quân địch phải chuyển từ dữ thế chủ động tiến công sang bị động phòng ngự.Thời nhà Trần, chống giặc Nguyên - Mông lần thứ hai, Trần Quốc Tuấn đã tổ chức một cuộc rút lui kế hoạch, làm thất bại kế hoạch hợp vây của địch. Trong cuộc truy đuổi, giặc Nguyên - Mông không thực hiện được những đòn quyết chiến với nòng cốt ta, trái lại, chúng vấp phải một cuộc trận chiến tranh của toàn dân Đại Việt. Do vậy, quân Nguyên - Mông đã sa vào tình trạng muốn đánh mà không đánh được, “lực càng yếu, thế càng suy”, điều đó đã tạo ra thời cơ phản công cho quân ta.
Thời hậu Lê, sau 10 năm bền chắc, gian truân, ngoan cường, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đã hoàn thành xong trách nhiệm vẻ vang giải phóng dân tộc bản địa, giải phóng Thăng Long. Thắng lợi đó là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó nghệ thuật và thẩm mỹ tổ chức và tiến hành những trận đánh quyết định giữ một vai trò rất quan trọng, đặc biệt ở quá trình cuối của trận chiến tranh. Trong chỉ huy tác chiến, Lê Lợi và Nguyễn Trãi chủ trương “lánh chỗ thực, đánh chỗ hư, tránh nơi vững chắc, đánh nơi sơ hở”. Khi nghe tin viện binh nhà Minh sắp sang, nhiều tướng sĩ yêu cầu Lê Lợi hạ gấp thành Đông Quan (Thăng Long) để diệt trừ nội ứng, rồi sau đó sẽ dốc toàn lực để đánh viện binh. Lê Lợi đã phân tích một cách sáng suốt và quyết định: “Đánh thành là hạ sách... Sao bằng nuôi dưỡng sức quân, giữ lấy nhuệ khí để đợi viện binh của giặc. Viện binh bị phá thì thành tất phải hàng. Làm một việc mà được cả hai, đó mới là kế sách vẹn toàn”. Việc lựa chọn rất đúng tiềm năng tiến công kế hoạch và kiệt xuất trong tổ chức, thực hành trận quyết chiến Xương Giang - Chi Lăng, buộc lũ giặc Vương Thông trong thành Đông Quan không đánh mà bị bắt đã chứng tỏ tài năng quân sự xuất sắc của ông trong tổ chức và thực hành những trận đánh lớn của ông cha ta.
Nghệ thuật quân sự của Nguyễn Huệ và quân Tây Sơn được biểu lộ tập trung nhất, rực rỡ nhất trong việc tổ chức và thực hành những trận quyết chiến kế hoạch, đặc biệt là giải phóng Thăng Long trong ngày xuân Kỉ Dậu 1789. Khi chọn đánh vào Thăng Long là địa bàn tập trung hầu hết quân địch, là nơi bộ chỉ huy quân Thanh và triều đình Lê Chiêu Thống, Nguyễn Huệ đã nhìn thấy rất rõ trong cái mạnh mẽ và tự tin của địch, chúng thể hiện những điểm yếu và sơ hở. Điểm yếu cơ bản của quân tướng nhà Thanh là rất chủ quan, ngạo mạn, nhận định rằng, Tây Sơn không đủ can đảm và không thể tiến công chúng, do đó thế trận rất lỏng lẻo.Trong thực hành tác chiến, Nguyễn Huệ đã thiết lập một khối mạng lưới hệ thống tổ chức hành quân đạt hiệu suất cao tối đa, khiến quân địch hoàn toàn bị động. Trong cách đánh, Nguyễn Huệ rất chú trọng hợp vây chiến dịch, giải pháp và tiến công địch bằng những đòn đánh thọc sâu, hiểm hóc. Đây vừa là nghệ thuật và thẩm mỹ phối hợp tiến công chính diện với bên sườn, vừa là tiến hành nhiều trận đánh ra mắt đồng thời, liên tục, nhanh mạnh, bất thần, khiến địch không thể ứng cứu được lẫn nhau và nhanh gọn thất bại.
