Kinh Nghiệm về Việt đoạn văn cảm nhận về 2 khổ đầu bài thơ quê hương Mới Nhất
Khoa Năng Tùng đang tìm kiếm từ khóa Việt đoạn văn cảm nhận về 2 khổ đầu bài thơ quê hương được Update vào lúc : 2022-07-01 05:12:02 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tham khảo nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Viết đoạn văn cảm nghĩ về người thân trong gia đình 12 câu (Ngữ văn - Lớp 6) 2 trả lời
Nội dung chính- Cảm nhận về bài thơ Quê hương của Tế HanhCảm nhận bài thơ Quê Hương của Tế HanhCảm nhận của em về bài thơ Quê hương hay nhấtCảm nhận về bài thơ Quê hương của Tế Hanh đầy đủCảm nhận về bài Quê hương ngắn gọnCảm nhận về bài thơ Quê hương hay nhấtCảm nhận của em về bài thơ Quê hương của Tế HanhCảm nhận Quê hương của Tế HanhCảm nhận bài Quê hương của Tế hanhVideo liên quan
Khi trời trong, gió nhẹ ,sớm mai hồng
Quả là một câu thơ có họa ,có nhạc.Vẻ đẹp hiện lên đa sắc tố cùng với sự thanh lọc và trong trẻo của khung trời ta cảm thấy tâm hồn tôi cũng khá được bay bổng .Cũng là một vẻ đẹp nữa hiện lên nhưng đây lại mở ra một câu hát trong thơ -một vẻ đẹp nhạc điệu tiết tấu .Bằng nhịp ngắt 3/2/2 câu thơ như một mắt biển dập đềnh,con thuyền ra khơi uyển chuyển với những con sống như một sự hòa hợp ,nâng đỡ vỗ về .Tuy nhiên hình ảnh trung tâm cảu đoạn thơ vẫn là hình ảnh con thuyền .Con thuyền vốn là một thứ đồ vô tri vô giác ,cũng rất thông thường nhưng trong cái nhìn của nhà thơ nó là một nguwòi bạn ,đúng vậy nó đóng vai trò như một con người .Ở đây nó hiện lên tràn đầy sức sống ,trẻ trung như những chàng trai làng trên con thuyền ấy .Con thuyền mang khuôn mắt họ ,biểu cảm cảm xúc của tớ -một sự hồ hởi trong khoảnh khắc lên đường,một nụ cười khi được ra khơi.Sự hồ hởi đó ,nụ cười đó được so sánh như một con tuấn mã mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang .Thể hiện cái hồn của con thuyền ,cũng như con người nó cũng luôn có thể có biểu cảm,thật đẹp ,thật mạnh mẽ và tự tin ,và cũng biết bầu bạn với loài người .Qua đó đã cho tất cả chúng ta biết được tình cảm thân mật của tác giả đối với con thuyền và nói rộng ra là chính quê hương của tớ.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió
Cánh buồm chắc cũng chẳng có gì đặc biệt .Nó cũng chỉ là cánh buồm vôi nhưng ở đây nó đóng vai trò là khuôn mặt đại diện cho làng chài lưới.Nó thể hiện đời sống thân thuộc của người dân miền biển -gắn với chiếc buồm vôi này.Thật thiêng liêng và sâu nặng biết bao khi nó như mảnh hồn làng!"Rướn thân trắng" nói lên dáng vóc dữ thế chủ động ,ở đây sử dụng từ ngữ này là nhằm mục đích xác định rằng đây cũng như một con người vậy ,nó không phụ thuộc vào ai ,thể hiện một sức mạnh hào hùng ,cường tráng."Thâu góp gió"cũng là hoạt động và sinh hoạt giải trí của người ấy thể mà ở đây nó thật lãng mạn và thi sĩ biết bao.Câu thơ cứ lung linh ,một vẻ đẹp vừa thực vừa hư làm cho những người dân đọc người nghe khó xác định,hoặc nó cũng là một phẩm chất của cái hay trong thơ văn ?Cái hay này mấy ai cóđược ?Tế hanh hao đã làm được điều này ,tát cả đều do tài năng và cái tình ông đặt vào trong tác phẩm .Chính vì cái tình với quê hương đất nước ấy nên bài thơ của ông thật có hồn ,thật phong phú và sinh động .Qua đó nhận thấy tình yêu quê hươngsâu sắc,nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả.
Dàn ý & 8 bài văn mẫu lớp 8 hay nhất
Bài thơ Quê hương vẽ lên bức tranh sinh động về một làng chài đầy ắp nụ cười, gợi tả một môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường bình yên, no ấm. Với 8 bài Cảm nhận Quê Hương của Tế Hanh sẽ giúp những em học viên lớp 8 cảm nhận sâu sắc hơn.
Với những hình ảnh khỏe mạnh, đầy sức sống càng khiến bức tranh sinh động hơn. Qua đó, giúp ta thêm yêu môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, yêu quê hương, đất nước hơn. Chi tiết mời những em tải 8 bài cảm nhận Quê hương về tham khảo để ngày càng học tốt môn Văn 8:
Cảm nhận về bài thơ Quê hương của Tế Hanh
I. Mở bài
- Nỗi niềm buồn nhớ quê hương là nỗi niềm chung của bất kì người xa quê nào, và một nhà thơ thuộc phong trào Thơ Mới như Tế Hanh cũng không phải là ngoại lệ.
- Bằng cảm xúc chân thành giản dị với quê hương miền biển của tớ, ông đã viết nên “Quê hương” đi vào lòng người đọc.
II. Thân bài
1. Cảm nhận về hình ảnh quê hương trong nỗi nhớ của tác giả
- “Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới”: Cách gọi giản dị mà đầy thương yêu, ra mắt về một miền quê ven biển với nghề đó đó là chài lưới
- Vị trí của làng chài: cách biển nửa ngày sông
⇒ Cách ra mắt tự nhiên nhưng rõ ràng về một làng chài ven biển
2. Cảm nhận về bức tranh lao động của làng chài
a. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi
- Thời gian khởi đầu: Sớm mai hồng => gợi niềm tin, kỳ vọng
- Không gian “trời xanh”, “gió nhẹ”
⇒ Người dân chài đi đánh cá trong buổi sáng đẹp trời, hứa hẹn một chuyến ra khơi đầy thắng lợi
- Hình ảnh chiếc thuyền “hăng như con tuấn mã”: phép so sánh thể hiện sự dũng mãnh của con thuyền khi lướt sóng ra khơi, sự hồ hởi, tư thế tráng sĩ của trai làng biển
- “Cánh buồm như mảnh hồn làng”: hồn quê hương rõ ràng thân mật, đó là hình tượng của làng chài quê hương
- Phép nhân hóa “rướn thân trắng” kết phù phù hợp với những động từ mạnh: con thuyền từ tư thế bị động thành dữ thế chủ động
⇒ Nghệ thuật ẩn dụ: cánh buồm đó đó là linh hồn của làng chài
⇒ Cảnh tượng lao động hăng say, hứng khởi tràn đầy sức sống
b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
- Không khí trở về:
+ Trên biển ồn ào
+ Dân làng tấp nập
⇒ Thể hiện không khí tưng bừng rộn rã vì đánh được nhiều cá
⇒ Lòng biết ơn đối với biển cả cho những người dân dân chài nhiều cá tôm
- Hình ảnh người dân chài:
+ “Da ngăm rám nắng”, “nồng thở vị xa xăm”: phép tả thực kết phù phù hợp với lãng mạn => vẻ đẹp khỏe mạnh vạm vỡ trong từng làn da thớ thịt của người dân chài
- Hình ảnh “con thuyền” được nhân hóa “im bến mỏi trở về nằm” kết phù phù hợp với nghệ thuật và thẩm mỹ ẩn dụ quy đổi cảm hứng => Con thuyền trở nên có hồn, có sức sống như con người khung hình cũng nhuộm vị nắng gió xa xăm
⇒ Bức tranh sinh động về một làng chài đầy ắp nụ cười, gợi tả một môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường bình yên, no ấm
3. Cảm nhận về nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả
- Nỗi nhớ quê hương thiết tha của tác giả được thể hiện rõ nét:
+ Màu xanh của nước
+ Màu bạc của cá
+ Màu vôi của cánh buồm
+ Hình ảnh con thuyền
+ Mùi mặn mòi của biển
⇒ Những hình ảnh, sắc tố bình dị, thân thuộc và đặc trưng
⇒ Nỗi nhớ quê hương chân thành da diết và sự gắn bó sâu nặng với quê hương
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của tác phẩm.
- Cảm nhận về lòng yêu quê hương, đất nước trong mỗi con người.
Cảm nhận bài thơ Quê Hương của Tế Hanh
Thơ Tế Hanh bao giờ cũng trong trẻo. Dù năm nay nhà thơ đã xấp xỉ tuổi 80, tâm hồn như vẫn nguyên vẹn những cảm xúc thuở hoa niên. Quê hương là nguồn thi cảm dồi dào của Tế Hanh. Những bài thơ hay nhất của ông là những nội dung bài viết về quê hương yêu dấu.
Người đọc khởi đầu nghe biết Tế Hanh từ bài thơ Quê hương in trong tập Nghẹn ngào năm 1939. Trong 14 tập thơ đã xuất bản của Tế Hanh, kế từ khi ông bước chân vào làng thơ đến nay, không tập nào thiếu vắng những bài thơ viết về quê cũ. Quê hương đã trở thành một khối mạng lưới hệ thống hình tượng "ám ảnh" suốt đời thơ Tế Hanh. Thuở hồn nhiên cắp sách đến trường, quê hương trong mắt cậu học trò nghịch ngợm là những "con phố nhỏ chạy thong thả, kéo nỗi buồn không dạo khắp làng" (Lời con phố què), là "dòng sông xanh biếc, nước gương trong soi tóc những hàng tre" (Nhớ dòng sông quê hương). Khi đã trưởng thành "cầm súng xa nhà đi kháng chiến", tâm hồn nhà thơ vẫn trở về quấn quýt với dòng sông quê, mảnh vườn xưa, cái giếng đầu làng. Xa quê từ năm 15 tuổi, mấy chục năm sau Tế Hanh vẫn xốn xang khi nghe đến một điệu bài chòi (Điệu quê hương) trên sóng phát thanh. Tình yêu quê hương đã trở thành niềm thao thức khôn nguôi khiến nhà thơ nhìn thấy mặt quê hương hiển hiện trên khuôn mặt tình nhân dấu... Có thể nói, quê hương là vấn đề khởi đầu sự nghiệp sáng tác của Tế Hanh và là nguồn đề tài không bao giờ vơi cạn của nhà thơ xứ Quảng.
Ngay từ bài thơ đầu tiên viết về quê hương, người đọc đã có tình cảm với một giọng thơ chân thành, rủ rỉ. Chàng thanh niên miền biển kể về làng quê của tớ bằng những lời mộc mạc:
"Làng tôi vốn làm nghề chài lưới:
Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông".
Sau câu mở đầu giản dị, cảm hứng như đã được khơi nguồn thi sĩ khởi đầu say sưa mô tả cảnh đẹp của quê hương:
"Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió"....
Dòng thơ cứ nhẹ nhàng tuôn chảy, hình ảnh như tự nó thi nhau kéo đến, đẩy câu thơ đi liền một mạch theo dòng cảm xúc dào dạt của nhà thơ. Ngọn bút của thi nhân chỉ điểm phớt qua vài nét mà cảnh vật như bừng sáng: "trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng". Một ngày mới ở làng thuở khởi đầu bằng vẻ tươi mát của thiên nhiên và tâm trạng hào hứng của người lao động. Chiếc thuyền "băng" ra biển trong tư thế của một "con tuấn mã", khi những "trai tráng" vạm vỡ, đầy sinh lực khua những nhịp chèo quay quồng, mê say: "Phăng mái chèo mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang". Thuyền lướt ra khơi, cánh buồm được kéo lên từ từ rồi bất chợt căng phồng vì no gió... Những hình ảnh so sánh đẹp và quyến rũ đi vào bài thơ một cách tự nhiên, dung dị, như không cần một nỗ lực kĩ thuật nào. Dưới ngòi bút nhà thơ, cảnh sớm mai ỏ' làng chài hiện lên đầy vẻ rạng rỡ, tinh khôi và điểm sáng huy hoàng nhất ở đây là hình ảnh:
"Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió".
Biết bao thi tứ đã nảy sinh từ cánh buồm tự tôn và thơ mộng. Léc-môn-tốp (nhà thơ Nga) có bài thơ trữ tình nổi tiếng về một cánh buồm khao khát đời giông tố:
"Thấp thoáng xa xa một cánh buồm
Chập chờn trên biển cả mù sương
Buồm kiếm tìm chi nơi đất lạ?
Giã từ chi đó chốn quê hương?"
(Thuý Toàn dịch)
Thơ Nguyễn Bính cũng luôn có thể có một cánh buồm đau đáu nhớ nhung:
'"Anh đi đấy, anh về đâu?
Cánh buồm nâu, cánh buồm nâu, cánh buồm"...
Sau này, Hoàng Trung Thông còn mượn hình tượng Những cánh buồm để trò chuyện với con mình... Có bao nhiêu cánh buồm trong thơ ca là có bấy nhiêu cách cảm nghĩ rất khác nhau về hình tượng đó. Đối với Tế Hanh, cánh buồm như một hình tượng của làng quê. Cánh buồm mỏng dính manh như "mảnh hồn làng" nhưng nó mở rộng "bát ngát" như tâm hồn rộng mở của quê hương, nó vươn lên, dân thân và che chở... Từ một "cánh buồm" rất là rõ ràng đem so với "mảnh hồn làng" vô cùng trừu tượng, nhà thơ đã mở' ra một khoảng chừng trời thênh thang cho những liên tưởng của người đọc: cánh buồm, hay mảnh hồn làng, là sự việc che chở' cho thuyền nhỏ bé, là sức mạnh (góp gió) đẩy thuyền đi xa, là phương tiện để chèo lái con thuyền... Người dân chài ra khơi như mang đi một phần máu thịt quê hương, cánh buồm gắn với con thuyền như "hồn vía" làng quê chở che, neo giữ họ... Kẻ xa quê lâu ngày, thoáng thấy cánh buồm tưởng như phát hiện hình bóng của miền quê yêu dấu... Tế Hanh, với trái tim mẫn cảm của một nhà thơ, đã thấy ỏ' cánh buồm, tâm hồn lộng gió của quê hương mình.
Tình cảm gắn bó với làng quê khiến nhà thơ cảm nhận được sâu sắc nụ cười đơn sơ, hồn hậu của những người dân dân chài khi thuyền cá trở về:
"Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe,
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng".
Cuộc sống khắc nghiệt, luôn phải đương đầu với muôn nỗi hiếm nguy buộc những người dân dân ở đây gạn kết thành một hiệp hội ngặt nghèo. Họ hợp lực với nhau trong những chuyên đi biển và chia sẻ cùng nhau mọi nỗi vui buồn. Mỗi lần thuyền ra khơi đánh cá, khắp cơ thể ở nhà lẫn người ra đi đều cầu trời khấn Phật để được bình an. Vì thế, mỗi một khoang cá nặng chở về là nụ cười, là niềm sung sướng của mọi nhà: "Khắp dân làng tấp nập đón ghe về". Hơn ai hết, người dân chài thấu hiểu: đằng sau những mẻ cá "tươi ngon" là bao nỗi vất vả gian truân, bao hiểm nguy mà người thân trong gia đình của tớ đã trải qua. Khi nhà thơ thay họ xúc động thốt lên:
"Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe"
Người đọc bỗng cảm thấy một niềm niềm sung sướng rưng rưng lan toả trong dòng thơ rất đỗi thông thường:
"Những con cá tươi ngon thân bạc trắng".
Giọng thơ đang náo nức, sôi nổi ở đoạn đầu, đến đây khởi đầu lắng xuống, nhịp thơ đi đình trệ. Ngòi bút nhà thơ chuyển sang đặc tả chân dung người đánh cá và con thuyền về bến:
"Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vố".
Đây là khổ thơ đẹp nhất, quyến rũ nhất của bài thơ, in như một tác phẩm điêu khắc bằng thơ. Nếu như ở phần trên Tế Hanh thiên về mô tả cảnh đẹp nhìn thấy thì ở đây, nhà thơ lại nghiêng về khai thác những vẻ đẹp cảm thấy. Hình tượng thơ, vì thế, như có chiều sâu hơn.
Với "làn da ngăm rám nắng" người dân chài làm ta liên tưởng đến bức tượng phật đồng vạm vỡ. Hình ảnh đẹp như tượng nhưng ấm nồng sự sống, bởi: "Cả thân hình nồng thở vị xa xăm". Nhà thơ đã thi vị hóa một hiện tượng kỳ lạ thông thường trong đời thực - nước biển mặn ngấm vào da thịt người dân chài tạo thành mùi vị riêng trên khung hình họ - để gợi nên một hình ảnh vô cùng lãng mạn: chàng đánh cá sau chuyến phiêu du trên biển, lúc trở về còn mang theo mùi vị nồng nàn của những vùng biển lạ. Và con thuyền, được tưởng tượng như một khung hình sống động, cũng mỏi mệt "nằm" im trên bến, lặng lẽ cảm nhận vị mặn mòi của biển ngấm vào khung hình:
"Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ"
Trong câu thơ nhân hóa con thuyền, nhà thơ đã phối hợp tài tình hai hiện tượng kỳ lạ: nước biển mặn ngấm sâu vào vỏ gỗ của con thuyền ngâm nước lâu ngày, tiếng tí tách rạn nứt của lòng thuyền ngấm mặn khi phơi mình trên bờ cát... Cả người và thuyền, hai hình tượng đều đẹp đến say lòng trong trạng thái nghỉ ngơi thư giãn. Bao nhiêu tài hoa của nhà thơ như đã dồn tụ ở bốn câu thơ đặc sắc này. Nếu bài thơ kết thúc ở đây, có lẽ rằng sức gợi cũng chẳng kém gì khi cố thêm khổ cuối:
"Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước, xanh, cá hạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá".
Đoạn kết bài thơ chỉ muốn tổng hợp lại những nỗi nhớ rõ ràng của chàng trai. Có lẽ thơ tránh việc nói đến tận cùng, nói đủ đầy như vậy chăng?
Nhưng, đối với Tế Hanh, sự hồn nhiên chân thành trong tình cảm bao giờ cũng lấn át những dụng công kĩ thuật của nghề thơ. Bất chấp thời gian và sự biến hóa của lòng người, cảm xúc về quê hương vẫn là nguồn mạch dâng trào trong trái tim thi sĩ, để mỗi lần thấy biển, nhà thơ lại xốn xang:
"Biển xao động nôn nao chiều con nước
Lòng như thuyền chờ đón buổi ra khơi"...
Cảm nhận của em về bài thơ Quê hương hay nhất
Thi sĩ Tế Hanh sinh năm 1921, ở Tỉnh Quảng Ngãi, miền Trung. Năm 18 tuổi đang học Trung học tại Huế, ông viết bài thơ “Quê hương”. Bài thơ có 20 câu, mỗi câu có 8 chữ. Lời thơ trong sáng, hình ảnh sáng tạo, cảm xúc nồng hậu thiết tha. Tình yêu quê hương, lòng thương nhớ quê hương của đứa con xa quê được trang trải qua những vần thơ đậm đà, ý vị.
Hai câu thơ đầu, với hai chữ “làng tôi” cất lên đầy thương nhớ tự hào. Đó là một làng chài ven biển miền Trung. Sông nước bát ngát ‘vây hãm”. Làng cách biển “nửa ngày sông”, một phương pháp tính độ dài dân dã. Chữ “vốn” rất hay, nói lên nghề chài lưới là nghề chính rất lâu lăm của làng tôi:
“Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới,
Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông”.
Sáu câu thơ tiếp theo nói về cảnh ra khơi đánh cá của trai tráng “làng tôi". Đó là những bình minh đẹp. Bầu trời trong sáng, gió nhẹ thổi, ánh mai hồng bùng lên. Các tính từ dùng rất tinh lọc, tạo nên hình ảnh đẹp: "trong”, “nhẹ”, “hồng". Giọng thơ nhỏ nhẹ, tâm tình. Như có tiếng reo:
“Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá”.
Niềm vui đi chinh phục biển và khí thế ra khơi của bà con dân chài được thể hiện qua những hình ảnh con thuyền, cánh buồm, mái chèo đầy ấn tượng. Chiếc thuyền được so sánh với “con tuấn mã” ngựa đẹp phi nhanh lướt sóng ra khơi, đầy khí thế nhiệt huyết. Mái chèo như lưỡi kiếm khổng lồ chém xuống, “phăng' xuống lòng sông. Cánh buồm trắng “to như mảnh hồn làng” đang mang con thuyền “rướn” lên mặt sóng. So sánh cánh buồm với “Mảnh hồn làng” rất sáng tạo nhằm mục đích nói lên khí thế lao động và khát vọng vẻ ấm no, niềm sung sướng của làng chài. Câu thơ “Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió” là một câu thơ rất đẹp gợi lên cánh buồm rất to, lớn, ôm trọn khung trời, căng gió biển khơi. Các từ ngữ: “hăng”, “phăng”, “vượt”, “rướn”, “thâu góp” đã làm nổi bật sức mạnh, niềm tin tưởng tự hào vào khí thế ra khơi của đoàn thuyền đánh cá:
“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió”.
Hai khổ thơ 8 câu tiếp theo tả cảnh làng chài trong mùa cá. Vui như hội, bến đỗ “ồn ào”, “tấp nập” đông vui. Các hình ảnh: “cá đầy ghe” và “những con cá tươi ngon thân bạc trắng” đã nói lên rất quyến rũ của một chuyến ra khơi như mong ước, đánh bắt được nhiều cá tươi, cá ngon. Ba tiếng “nhờ ơn trời” là tiếng lòng cảm tạ thiên nhiên của những người dân dân chài chất phác, hồn hậu. Trời đã cho biển lặng sóng êm, một chuyến ra khơi bình yên. Vần thơ đầy sắc tố và mùi vị biển:
“Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng”.
Yêu quê hương là yêu mến tự hào những chàng trai làng chài cường tráng có “làn da ngăm rám nắng”, được tôi luyện trong lao động, trong sóng gió mặn mòi của đại dương: “Cả thân hình nồng thở vị xa xăm”. Yêu làng chài là yêu những con thuyền sau một chuyến ra khơi vất vả, trở về nằm ngủ im lìm trên bến. Con thuyền được nhân hóa quyến rũ môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lao động vất vả mà yên vui của bà con làng chài:
“Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm,
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”
Các chữ: “im”, “mỏi”, “nằm”, “nghe”, “thấm dần” rất quyến rũ và biểu cảm. Sự quy đổi cảm hứng tài tình đã tạo nên vần thơ giàu cảm xúc và cảm hứng.
Khổ cuối nói lên nỗi thương nhớ làng chài của đứa con li hương. Nhớ cảnh sắc rõ ràng, nhớ tha thiết bồi hồi - cảm xúc ấy được diễn tả qua điệp ngữ “nhớ”:
"Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh cá bạc, chiếc buồm vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá”.
"Tưởng nhớ” quê hương là nhớ màu “xanh” của nước, màu “bạc” tươi ngon của cá, màu "vôi” bạc phếch vì nắng mưa của cánh buồm. Là nhớ hình bóng con thuyền làng chài “rẽ sóng ra khơi”. Là nhớ “cái mùi nồng mặn quá” mùi vị của biển, nơi chôn rau cắt rốn thân yêu. Chữ "thoáng” rất hay, vừa gợi tả hình bóng con thuyền ra khơi mờ dần cuối chân trời dòng sông, vừa thể hiện niềm “tưởng nhớ” trong hoài niệm.
Thi sĩ Tố Hữu đã ca tụng thơ Tế Hanh là “những câu hát yêu thương”. Nhà thơ Xuân Diệu nhận xét thơ Tế Hanh “như một đồng suối nhỏ nhưng là nguồn tình cảm trong lành, và bền vững”. Đọc bài thơ “Quê hương”, ta cảm thấy yêu thơ, hồn thơ Tế Hanh. Với ông, những cảnh sắc về khung trời, dòng sông, con thuyền, chiếc buồm, bến đỗ, con cá... là sắc tố, mùi vị, hình bóng quê hương thân yêu. Hình tượng thơ của Tế Hanh tuy bình dị, thân thuộc mà hữu tình nên thơ. Những phép nhân hóa và so sánh trong “Quê hương” rất sáng tạo, đáng yêu. Ta càng thêm bồi hồi vẻ một câu hát: “Quê hương nghĩa nặng tình sâu..” mà mẹ và bà vẫn ru vẫn hát.
Cảm nhận về bài thơ Quê hương của Tế Hanh đầy đủ
Quê hương từng người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Bài hát với giai điệu và ca từ sâu lắng, chân tình đã đi vào biết bao trái tim người Việt để rồi khi nhớ về mảnh đất nền chôn nhau, cắt rốn của tớ, ai cũng không khỏi rưng rưng. Tế Hanh đã sáng tác quá nhiều tác phẩm về miền quê làng chài ven biển của ông như một nỗi nhớ, niềm thương về một nơi đầy những hồi ức yêu dấu, ngọt ngào. "Quê hương" là một trong những sáng tác nằm trong dòng cảm xúc ấy.
Hai câu thơ mở bài như một lời ra mắt của tác giả về làng quê miền biển của tớ. Nó là một làng quê nằm ăn sát ra biển, bốn bề quanh năm sóng vỗ. Qua hai câu mở bài này, tác giả còn muốn ra mắt với mọi người về nghề nghiệp chính ở quê mình, đó là nghề ngư nghiệp.
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Hai câu thơ tiếp theo như những dòng nhật kí tâm tình của Tế Hanh, nói về việc làm thường nhật xảy ra ở ngôi làng ven biển này. Tiết trời ở đây thật trong lành: khung trời trong xanh, gió biển nhẹ, bình minh rực rỡ sắc hồng. Lúc đó, những người dân thanh niên, trai tráng trong làng cùng nhau căng buồm, tiến ra biển cả.
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang
Trong hai câu thơ này, tác giả Tế Hanh đã sử dụng những động từ, tính từ mạnh: “hăng, phăng, vượt” và sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh “chiếc thuyền nhẹ” với “con tuấn mã”, làm gợi lên vẻ đẹp, sự dũng mãnh của con thuyền.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió
Ở hai câu tiếp theo này, nghệ thuật và thẩm mỹ so sánh lại được sử dụng. “Cánh buồm” được so sánh với “mảnh hồn làng”, thể hiện tình yêu quê hương luôn tiềm tàng trong con người Tế Hanh.
Được sử dụng một lần nữa, động từ, tính từ mạnh: “giương, rướn, bát ngát” đã cho ta thấy một vẻ đẹp tự tôn, đầy tự hào của cánh buồm vi vu trong gió biển.
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ,
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
“Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe”
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Khắp thân mình nồng thở vị xa xăm.
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm,
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Tám câu thơ tiếp theo này thể hiện hình ảnh làng chài khi những chiếc thuyền cá trở về sau những ngày chìm trong gió biển. Người dân làng chài vui sướng biết bao khi những người dân thân trong gia đình của tớ đã mang về những thành quả tương xứng. Dân chài lưới mang một màu da thật riêng, có một mùi hương riêng biệt. Cái mùi này chỉ những tình nhân quê hương tha thiết, nồng nàn như tác giả Tế Hanh mới hoàn toàn có thể cảm nhận được. Chiếc thuyền cũng mệt mỏi sau những ngày đi biển, tựa như con người vậy. Cái chất muối thấm trong thớ vỏ cũng khá được tác giả cảm nhận bằng phương pháp “nghe”, thật độc đáo!
Nay xa cách, lòng tôi luôn tưởng nhớ:
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
Khi viết bài thơ này, tác giả đang ở xa quê hương. Vậy mà, ông vẫn luôn nhớ về mảnh đất nền quê hương yêu dấu của tớ. Nhớ màu nước biển xanh, nhớ những con cá bạc, nhớ cánh buồm trắng, nhớ con thuyền đang băng băng rẽ sóng ra khơi. Ông còn nhớ cả cái mùi muối mặn của biển quê nhà.
Với những vần thơ bình dị mà quyến rũ, bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ còn đã cho tất cả chúng ta biết tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ.
Cảm nhận về bài Quê hương ngắn gọn
Tình quê chân thực, bình dị, tinh tế giúp Tế Hanh ghi được đôi nét cảnh sắc rất chân tình cảnh sinh hoạt chốn làng biển quê hương. Đây là bài thơ mở đầu cho chủ đề quê hương – một trong những chủ đề thành công nhất của thơ Tế Hanh. Nhan đề quê hương có phần chung. Giá đặt là Làng quê, Làng biển… có lẽ rằng phù phù phù hợp với giọng thơ, tình thơ hơn. Câu thơ đề từ của người cha tác giả: Chim bay dọc biển đem tin cá dã nói lên một đặc trưng của làng biển — làng đánh cá. Người con — nhà thơ trẻ, bằng phương pháp cảm nhận riêng, sẽ tả làng quê mình bằng con mắt và trái tim hoa niên của tớ.
Hai câu đầu ra mắt vị trí đặc biệt của làng, nghề nghiệp đặc trưng của dân cư ở đây.
Đánh cá là nghề truyền thống của làng. Làng như bán đảo, như cù lao, ba bề bốn bên là nước vây hãm. Sống quen với sông nước, biển khơi nên con phố từ làng ra biển cũng khá được tính bằng đường thủy đường sông.
Cảnh thuyền chở trai làng ra khơi đánh cá trong buổi bình minh đẹp sáng, dưới ngòi bút Tê Hanh, hiện lên đầy khí thế trẻ trung mà không kém phần sâu sắc, mới mẻ. Trai tráng bơi thuyền như những tráng sĩ, kị sĩ tài ba. Chiếc thuyền dưới bàn tay chèo lái của tớ, như con ngựa hay đè sóng, lướt tới xuôi sông dài hướng ra phía khơi xa. Những cánh tay săn chắc, bắp thịt vồng lên, cuồn cuộn, bóng loáng mồ hôi dưới nắng ban mai; những mái chèo bổ nước phăm phăm, ràn rạt đưa con thuyền chồm lên, lướt đi vun vút, hồ hởi, phấn khởi tự tin.
Nhưng hình ảnh độc đáo, bất thần nhất trong bài thơ là so sánh:
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Linh hồn làng biển đã được hình ảnh hóa, rõ ràng hóa bằng hình ảnh cánh buồm trắng, buồm nâu no gió, căng phồng, cứ rướn cao, rướn cao mãi ra thuyền ra biển lớn. Cánh buồm gợi những chuyến du ngoạn xa, những ước mơ khoáng đạt, bay bổng, lãng mạn của tuổi trẻ nhiều tham vọng. Cánh buồm như cánh chim trời, như muốn rời khỏi cột buồm, vút bay lên khung trời xanh cao thăm thẳm, đó là tình quê, tình yêu làng ngây thơ, trong sáng và đắm đuối của chàng trai Tế Hanh.
Hai khổ thơ tiếp theo tả cảnh thuyền trở về trong niềm hân hoan nghênh đón của bà con làng chài. Những câu thơ tả thực mà không kém phần lãng mạn, khỏe mạnh. Cảnh thao tác khẩn trương, yêu đời của những người dân lao động miền biển. Làn da, ngăm ngăm, rám nắng của những chàng trai suốt ngày đêm phơi mình dưới nắng gió, bão giông, vẻ đẹp, khỏe của những ngư dân trẻ gắn sát với bao chuyến du ngoạn khơi, đi lộng vất vả và hiểm nguy. Ngắm những chàng ngư phủ, ta như được nghe thấy hơi thở nặng trầm của tớ, ngửi được mùi vị nồng nàn, mặn mòi của biển cả, của muối tinh qua hơi thở ấy. Bởi vậy, hình ảnh thực có phần mờ đi, chân dung dân chài vụt mờ nhòa và bay bổng trong tình yêu và niềm tự hào của người con quê biển.
Hai câu cuối tả cảnh chiếc thuyền nằm yên, mỏi mệt trên bến là hình tượng hóa, nhân hóa tư thế và tâm trạng người dân làng biển sau những chuyến du ngoạn xa trở về nghỉ ngơi, thư giãn vừa mệt mỏi vừa khoan khoái, say sưa.
Cho nên, dù đã lớn, đi học, đi làm xa, mỗi lần nhớ về quê hương — một làng đánh cá nghèo ven biển Trung Trung Bộ, Tế Hanh lại nhắc tới màu nước xanh, con cá bạc, bên bờ cát. Hình ảnh, rõ ràng, mùi vị đậm đà nhất vẫn là: Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá.
Cái mùi nồng của muối, cá, gió, nắng, sóng biển là đặc trưng riêng của linh hồn quê hương đã ám ảnh nhà thơ suốt đời. Câu cuối bài thơ cất lên như một tiếng kêu thầm mọi khi nhớ quê đến không kìm nổi lòng mình. Sự thành thật của nhà thơ thật không ngờ. Không có một tâm hồn đắm đuối không thể viết lên những lời như vậy. (Hoài Thanh)
Cảm nhận về bài thơ Quê hương hay nhất
Ta hoàn toàn có thể phát hiện trong thơ Tế Hanh hơi thở nồng nàn của những người dân con đất biển, hay một dòng sông đầy nắng trong những giữa trưa gắn với tình yêu quê hương sâu sắc của nhà thơ. Bài thơ “Quê hương” là kỉ niệm sâu đậm thời niên thiếu, là tác phẩm mở đầu cho nguồn cảm hứng về quê hương trong thơ Tế Hanh, bài thơ đã được viết bằng tất cả tấm lòng yêu mến thiên nhiên thơ mộng và hùng tráng, yêu mến những con người lao động cần mẫn.
Bài thơ được viết theo thể thơ tám chữ phối hợp cả hai kiểu gieo vần liên tục và vần ôm đã phần nào thể hiện được nhịp sống quay quồng của một làng chài ven biển:
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước vây hãm cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.
Quê hương trong tâm trí của những người dân con Việt Nam là mái đình, là giếng nước gốc đa, là canh rau muống chấm cà dầm tương.
Còn quê hương trong tâm tưởng của Tế Hanh là một làng chài nằm trên cù lao giữa sông và biển, một làng chài sóng nước vây hãm, một khung cảnh làng quê như đang mở ra trước mắt tất cả chúng ta vô cùng sinh động: “Trời trong – gió nhẹ – sớm mai hồng”, không khí như trải ra xa, khung trời như cao hơn và ánh sáng tràn ngập.
Bầu trời trong trẻo, gió nhẹ, rực rỡ nắng hồng của buổi bình minh đang đến là một báo hiệu cho ngày mới khởi đầu, một ngày mới với bao nhiêu kỳ vọng, một ngày mới với tinh thần nhiệt huyết, phấn chấn của biết bao nhiêu con người trên những chiếc thuyền ra khơi:
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang
Nếu như ở trên là miêu tả vào cảnh vật thì ở đây là đặc tả vào bức tranh lao động đầy hứng khởi và dạt dào sức sống. Con thuyền được so sánh như con tuấn mã làm cho câu thơ có cảm hứng như mạnh mẽ và tự tin hơn, thể hiện nụ cười và phấn khởi của những người dân dân chài. Bên cạnh đó, những động từ “hăng”, “phăng”, “vượt” diễn tả đầy ấn tượng khí thế băng tới vô cùng dũng mãnh của con thuyền toát lên một sức sống tràn trề, đầy nhiệt huyết. Vượt lên sóng. Vượt lên gió. Con thuyền căng buồm ra khơi với tư thế vô cùng hiên ngang và hùng tráng:
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió…
Từ hình ảnh của thiên nhiên, tác giả đã liên tưởng đến “hồn người”, phải là một tâm hồn nhạy cảm trước cảnh vật, một tấm lòng gắn bó với quê hương làng xóm Tế Hanh mới hoàn toàn có thể viết được như vậy. Cánh buồm trắng vốn là hình ảnh quen thuộc nay trở nên lớn lao và thiên nhiên.Cánh buồm trắng thâu gió vượt biển khơi như hồn người đang hướng tới tương lai tốt đẹp.Có lẽ nhà thơ chợt nhận ra rằng linh hồn của quê hương đang nằm trong cánh buồm. Hình ảnh trong thơ trên vừa thơ mộng vừa hoành tráng, nó vừa vẽ nên đúng chuẩn hình thể vừa gợi được linh hồn của sự việc vật.
Ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng phép so sánh ở đây không làm cho việc miêu tả rõ ràng hơn mà đã gợi ra một vẻ đẹp bay bổng mang ý nghĩa lớn lao. Đó đó đó là sự việc tinh tế của nhà thơ. Cũng hoàn toàn có thể hiểu thêm qua câu thơ này là bao nhiêu trìu mến thiêng liêng, bao nhiêu kỳ vọng mưu sinh của người dân chài đã được gửi gắm vào cánh buồm đầy gió. Dấu chấm lửng ở cuối đoạn thơ tạo cho ta ấn tượng của một không khí mở ra đến vô cùng, vô tận, giữa sóng nước mênh mông, hình ảnh con người trên chiếc tàu nhỏ bé không nhỏ nhoi đơn độc mà ngược lại thể hiện sự dữ thế chủ động, làm chủ thiên nhiên của chính mình.
Cả đoạn thơ là khung cảnh quê hương và dân chài bơi thuyền ra đánh cá, thể hiện được một nhịp sống quay quồng của những con người năng động, là sự việc phấn khởi, là niềm kỳ vọng, sáng sủa trong ánh mắt từng ngư dân mong đợi một ngày mai thao tác với bao kết quả tốt đẹp:
Ngày hôm sau ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Những tính từ “ồn ào”, “tấp nập” toát lên không khí đông vui, quay quồng đầy sôi động của cánh buồm đón ghe cá trở về. Người đọc như thực sự được sống trong không khí ấy, được nghe lời cảm tạ chân thành đất trời đã sóng yên, biển lặng để người dân chài trở về bảo vệ an toàn và đáng tin cậy và cá đầy ghe, được nhìn thấy “những con cá tươi ngon thân bạc trắng”. Tế Hanh không miêu tả việc làm đánh bắt cá ra làm sao nhưng ta hoàn toàn có thể tưởng tượng được đó là những giờ phút lao động không mệt mỏi để đạt được thành quả như mong đợi.
Sau chuyến ra khơi là hình ảnh con thuyền và con người trở về trong ngơi nghỉ:
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về năm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Có thể nói rằng đây đó đó là những câu thơ hay nhất, tinh tế nhất của bài thơ. Với lối tả thực, hình ảnh “làn da ngăm rám nắng” hiện lên để lại dấu ấn vô cùng sâu sắc thì ngay câu thơ sau lại tả bằng một cảm nhận rất lãng mạn “Cả thân hình nồng thở vị xa xăm” – Thân hình vạm vỡ của người dân chài thấm đẫm hơi thở của biển cả nồng mặn vị muối của đại dương bát ngát. Cái độc đáo của câu thơ là gợi cả linh hồn và tầm vóc của con người biển cả. Hai câu thơ miêu tả về con thuyền nằm im trên bến đỗ cũng là một sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ độc đáo.
Nhà thơ không riêng gì có thấy con thuyền nằm im trên bến mà còn thấy cả sự mệt mỏi của nó. Cũng như dân chài, con thuyền có vị mặn của nước biển, con thuyền như đang lắng nghe chất muối của đại dương đang thấm trong từng thớ vỏ của nó. Thuyền trở nên có hồn hơn, nó không hề là một một vật vô tri vô giác nữa mà đã trở thành người bạn của ngư dân. Không phải người con làng chài thì không thể viết hay như thể thế, tinh như vậy, và cũng chỉ viết được những câu thơ như vậy khi tâm hồn Tế Hanh hoà vào cảnh vật cả hồn mình để lắng nghe. Ở đó là âm thanh của gió rít nhẹ trong ngày mới, là tiếng sóng vỗ triều lên, là tiếng ồn ào của chợ cá và là những âm thanh lắng đọng trong từng thớ gỗ con thuyền.
Có lẽ, chất mặn mòi kia đã và đang thấm sâu vào da thịt nhà thơ, vào tâm hồn nhà thơ để trở thành nỗi niềm ám ảnh gợi bâng khuâng kì diệu. Nét tinh tế, tài hoa của Tế Hanh là ông “nghe thấy cả những điều không hình sắc, không âm thanh như “mảnh hồn làng” trên “cánh buồm giương”… Thơ Tế Hanh là thế giới thật thân mật, thường ta chỉ thấy một cách lờ mờ, cái thế giới tình cảm ta đã âm thầm trao cảnh vật: sự mỏi mệt, say sưa của con thuyền lúc trở về bến…”
Nói lên tiếng nói từ tận đáy lòng mình là lúc nhà thơ bày tỏ tình cảm của một người con xa quê khuynh hướng về quê hương, về đất nước:
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc thuyền vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá
Nếu không còn mấy câu thơ này, có lẽ rằng ta không biết nhà thơ đang xa quê, ta thấy được một khung cảnh vô cùng sống động trước mắt tất cả chúng ta, vậy mà nó lại được viết ra từ tâm tưởng một cậu học trò, từ đó ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng quê hương luôn nằm trong tiềm thức nhà thơ, quê hương luôn hiện hình trong từng suy nghĩ, từng dòng cảm xúc. Nối nhớ quê hương thiết tha bật ra thành những lời nói vô cùng giản dị: “Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá”. Quê hương là mùi biển mặn nồng, quê hương là con nước xanh, là màu cá bạc, là cánh buồm vôi.
Màu của quê hương là những màu tươi sáng nhất, thân mật nhất. Tế Hanh yêu nhất những mùi vị đặc trưng quê hương đầy sức quyến rũ và ngọt ngào. Chất thơ của Tế Hanh bình dị như con người ông, bình dị như những người dân dân quê ông, khoẻ khoắn và sâu lắng. Từ đó toát lên bức tranh thiên nhiên tươi sáng, thơ mộng và hùng tráng từ đời sống lao động hằng ngày của người dân.
Bài thơ đem lại ấn tượng khó phai về một làng chài cách biển nửa ngày sông, lung linh sóng nước, óng ả nắng vàng. Dòng sông, hồn biển ấy đã là nguồn cảm hứng theo mãi Tế Hanh từ thuở “hoa niên” đến những ngày tập kết trên đất Bắc. Vẫn còn đó tấm lòng yêu quê hương sâu sắc, nồng ấm của một người con xa quê:
Tôi dang tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ
Chúng tôi lớn lên từng người mỗi ngả
Kẻ sớm hôm chài lưới ven sông
Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng
Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bến sông
(Nhớ dòng sông quê hương – 1956)
Với tâm hồn bình dị, Tế Hanh xuất hiện trong phong trào Thơ mới nhưng lại không còn những tư tưởng chán đời, thoát li với thực tại, chìm đắm trong cái tôi riêng tư như nhiều nhà thơ thời ấy. Thơ Tế Hanh là hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng với hồn nhân dân, hồn dân tộc bản địa, hoà vào “cánh buồm giương to như mảnh hồn làng”. “Quê hương” – hai tiếng thân thương, quê hương – niềm tin và nỗi nhớ, từ trong tâm tưởng người con đất Tỉnh Quảng Ngãi thân yêu – Tế Hanh – đó là những gì thiêng liêng nhất, tươi sáng nhất. Bài thơ với âm điệu khoẻ khoắn, hình ảnh sinh động tạo cho những người dân đọc cảm hứng hứng khởi, ngôn từ giàu sức gợi vẽ lên một khung cảnh quê hương “rất Tế Hanh”.
Cảm nhận của em về bài thơ Quê hương của Tế Hanh
Quê hương trong xa cách là cả một dòng cảm xúc dạt dào, lấp lánh suốt đời Tế Hanh. Cái làng chài nghèo ở một cù lao trên sông Trà Bồng nước vây hãm cách biển nửa ngày sông đã nuôi dưỡng tâm hồn thơ Tế Hanh, đã trở thành nỗi nhớ da diết để ông viết nên những vần thơ thiết tha, lai láng. Trong dòng cảm xúc ấy, Quê hương là thành công khởi đầu rực rỡ.
Nhà thơ đã viết Quê hương bằng tất cả tình yêu thiết tha, trong Sáng, đầy thơ mộng của tớ. Nổi bật lên trong bài thơ là cảnh ra khơi đánh cá của trai làng trong một sớm mai đẹp như mơ:
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá.
Tâm hồn nhà thơ náo nức những hình ảnh đầy sức mạnh:
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió.
Giữa trời nước bát ngát nổi bật hình ảnh con thuyền hiên ngang, nhiệt huyết, đầy sinh lực dưới bàn tay điều khiển thành thạo của dân trai tráng đang nhẹ lướt trên sóng qua hình ảnh so sánh như con tuấn mã. Đằng những từ ngữ sinh động, nhà thơ đã khắc hoạ tư thế tự tôn chinh phục sông dài, biển rộng của người làng chài. Lời thơ như băng băng về phía trước, như rướn lên rất cao bát ngát cùng với con thuyền, với cánh buồm Tế Hanh đã cảm nhận môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lao động của làng quê bằng cả tâm hồn thiết tha gắn bó nên mới liên tưởng Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng. Bao nhiêu trìu mến thiêng liêng, bao nhiêu kỳ vọng mưu sinh của người lao động được gửi gắm ở đấy.
Cảnh đón thuyền đánh cá trở về ồn ào, tấp nập cũng khá được miêu tả với một tình yêu tha thiết:
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Ở đoạn trước, khi tả cảnh ra đi mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang của đoàn thuyền, hơi thở băng băng, phơi phới. Đến đoạn này, âm điệu thơ thư thái và dần lắng lại theo nụ cười nó ấm, bình yên của dân làng. Chính từ đây, xuất hiện những câu thơ hay nhất, tinh tế nhất của Quê hương:
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Chỉ ai sinh ra và lớn lên ở nơi sông nước mới viết được những câu thơ như vậy. Tế Hanh xây dựng tượng đài người dân chài giữa đất trời lộng gió với hình khối, sắc tố và cả mùi vị không thể lẫn: bức tượng phật đài nồng thở vị xa xăm – vị muối mặn mòi của biển khơi, của những chân trời tít tắp mà người ta thường chinh phục. Chất muối mặn mòi ấy ngấm vào thân hình người dân chài quê hương, thấm dần trong thớ vỏ chiếc thuyền hay đã ngấm sâu vào làn da thớ thịt, vào tâm hồn thơ Tế Hanh để thành niềm cảm xúc bâng khuâng, kì diệu?
Một tâm hồn như vậy khi nhớ nhung tất chẳng thể nhàn nhạt, thông thường. Nỗi nhớ quê hương trong đoạn kết đã đọng thành những kỉ niệm ám ảnh, vẫy gọi. Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá – câu thơ ở đầu cuối cho ta rõ thêm tâm hồn thiết tha, thành thực của Tế Hanh.
Quê hương của Tế Hanh đã cất lên một tiếng ca trong trẻo, nồng nàn, thơ mộng về cái làng vạn chài từng ôm ấp, ru vỗ tuổi thơ mình. Bài thơ đã góp thêm phần bồi đắp cho từng người đọc tất cả chúng ta tình yêu quê hương thắm thiết.
Cảm nhận Quê hương của Tế Hanh
“Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông”
Quê hương – hai tiếng ấy nghe sao mà thân thương, dạt dào! Trong mỗi con người tất cả chúng ta ai cũng ẩn sâu cho mình hình ảnh nơi chôn nhau cắt rốn, nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi luôn chan chứa tình yêu thương. Có lẽ cảm xúc về quê hương là những cảm xúc cao đẹp nhất. Và thoáng chút bâng khuâng khi chiều nay tiết văn cô giáo vừa giảng bài “Quê hương” của Tế Hanh – quê hương của tác giả thật đẹp, thật bình dị!
Tế Hanh sinh ra ở một làng chài ven biển tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi, cả tuổi thơ của ông gắn sát với nắng gió, với hơi thở của biển. Có lẽ hồn biển đã thấm sâu vào tim để rồi làm nguồn cảm hứng mãnh liệt giúp Tế Hanh viết nên những vần thơ về quê hương, về những con người miền biển chân chất, thật thà.
“Làng tôi vốn làm nghề chài lưới:
Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông”
Hai câu mở đầu như gợi lên hình ảnh một làng chài nhỏ nằm ngay sát biển. Họ mưu sinh bằng nghề đánh bắt, bằng những chuyến tàu đi về hằng ngày trên biển. Cụm từ “Làng tôi” như một tiếng gọi thân thương trìu mến của một người con xa quê bỗng cất lên nỗi nhớ da diết. Câu thơ ngắn gọn nhưng gợi tả được bức tranh về một làng chài ven biển bình dị, thân quen…
Ở nơi đó có những con người sinh ra từ biển, lớn lên từ biển. Mỗi sớm mai thức dậy, khi khung trời trong xanh, biển im ắng họ lại “bơi thuyền đi đánh cá”. Những chàng trai làm nghề của biển họ mạnh mẽ và tự tin, họ khỏe mạnh với “làn da ngăm rám nắng” ngày ngày đối mặt với sóng to gió lớn, lênh đênh hàng tháng liền trên biển mênh mông:
“Cả thân hình nồng thở vị xa xăm”
Họ trở về từ biển, họ mang hơi thở của biển. “Vị xa xăm” – không riêng gì có là vị của biển mà còn là một mùi vị của những vùng đất họ đã đi qua, là vị mặn của những giọt mồ hôi, của tình yêu quê hương. Người ta nói, dân biển họ đậm tình đậm nghĩa lắm, đậm như chính nơi biển lớn họ sinh ra. Dù đi đâu lòng họ vẫn khuynh hướng về quê hương, về nơi xóm chài nghèo e ấp khi bão về…
Cuộc sống của những con người vùng biển quanh năm gắn sát với những con thuyền mộc mạc. Có những mái ấm gia đình gần như thể sinh sống trên không khí nhỏ bé của thuyền. Chiếc thuyền là nơi sinh hoạt, là mưu sinh, là sự việc sống của tớ. Trong kí ức của Tế Hanh những chiếc thuyền như chính linh hồn làng, con thuyền trong thơ ông hiện lên như một dũng sĩ xông pha nơi mặt trận:
“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió…”
Tác giả đã so sánh hình ảnh chiếc thuyền như một con ngựa đẹp, khỏe và phi nhanh. Động từ mạnh được sử dụng liên tục như càng tô đậm hơn sự dũng mãnh của chiếc thuyền chài “phăng mái chèo, mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang” – ta tưởng như con thuyền rẽ mọi con sóng, vượt mọi ngọn gió, oai hùng tiến về phía trước không một chút ít nao núng. Con thuyền ấy sở dĩ hiên ngang như vậy bởi được bao bọc bởi cánh buồm trắng – cánh buồm như mang theo cả hồn của làng chài nghèo, của những người dân thân trong gia đình đang ngóng trông họ nơi quê nhà. Một cánh buồm đơn sơ được Tế Hanh thổi hồn nay bỗng trở nên thiêng liêng vô cùng. Mỗi ngày trên biển, nhìn cánh buồm tung bay trong gió những người dân dân chài như thấy thấp thoáng hình bóng quê hương, thấp thoáng bóng người vợ, người mẹ già ngày đêm đứng chờ ở bãi tắm biển…
Hàng tháng trời ở biển, đâu chỉ con người biết mỏi biết mệt, những chiếc thuyền cũng thấm mệt, lui dần về bến, lim dim ngủ:
“Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”
Tế Hanh đã tinh tế khi sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ ẩn dụ quy đổi cảm hứng trong hai câu thơ trên. Nếu từ “nghe” là từ chỉ hoạt động và sinh hoạt giải trí của thính giác thì “thấm” là cảm nhận của xúc giác. Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ ấy, tác giả đã vẽ nên hình ảnh chiếc thuyền trở về nằm im mệt mỏi nhưng dường như từng “thớ vỏ” bên trong. Con thuyền nằm đó, im re nhưng vẫn dạt dào nguồn sống. Ta dường như thấy được nhà thơ đang hóa thân vào hình ảnh con thuyền để bày tỏ nỗi lòng, để lặng ngắm không khí vui tươi ngày trở về…
“Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
“Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe,
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng”
Đối với những con người làm nghề đi biển, họ mong lắm ngày được trở về. Những người mẹ, người vợ càng háo hức mong đợi nhiều hơn nữa. Ấy thế nên khi ghe vừa đến bến cả mỗi vùng xôn xao náo nhiệt. “Ồn ào” , “tấp nập” – những từ láy gợi tả khung cảnh đông vui, náo nức được nhà thơ sử dụng như càng làm bừng lên không khí vui mừng nơi xóm nghèo. Họ nô nức đón ghe về, họ vui mừng khi “cá đầy ghe”. Những con người chân chất ấy họ sung sướng nhưng vẫn không quên gửi lời cảm ơn chân thành đến thần linh – “nhờ ơn trời biển lặng”… đã mang những con thuyền chở người thân trong gia đình của tớ trở về trong bình yên.
Tất cả những hình ảnh trên chỉ từ lại trong kí ức của tác giả bởi ông đang ở nơi xa, đang từng ngày mong nhớ quê hương nơi đất khách:
“Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc thuyền vôi,
Thoáng con thuyền sẽ sóng chạy ra khơi”
Mọi thứ dường như đã rất quen thuộc, dường như đã ăn sâu nơi tiềm thức của nhà thơ. Bài thơ da diết, sâu lắng tái hiện lại môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường sinh hoạt hằng ngày của những người dân làng chài sao mà chân thực, sống động đến thế? Phải chăng đây đó đó là nỗi niềm từ chính tâm tư của những con người xa quê… Để rồi Tế Hanh đã phải thốt lên:
“Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!”
Vâng, dù đi đâu, đi thật nhiều nơi nhưng cái mùi vị quê nhà, mùi của đất, của biển, của tình người vẫn mãi thấm đượm trong tác giả. Là cả một ước mong ngày trở về…Vần thơ bình dị mà quyến rũ, hình ảnh đơn giản mà sâu sắc, giọng văn nghẹn ngào cảm xúc – “Quê hương” như một khúc nhạc nhớ thương quê hương trong sáng, da diết của nhà thơ! Quê hương – hai tiếng ấy sao mà thân thương! Mỗi lần thốt lên hay nghĩ về đều rất thiêng liêng:
“Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người”
Cảm nhận bài Quê hương của Tế hanh hao
Quê hương trong từng người tất cả chúng ta là những cảm nhận rất khác nhau. Là nơi tất cả chúng ta sinh ra, được nuôi dưỡng bởi những câu ca ru ngọt ngào của mẹ:
Quê hương là chùm khế ngọt,
Cho con trèo hái mỗi ngày.
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay...."
Trong nền văn học Việt Nam đề tài quê hương luôn là đề tài mở muôn thuở, bởi đây là nơi cội nguồn của mỗi tất cả chúng ta, nó thiêng liêng, mỗi vùng miền rất khác nhau khởi sắc đẹp riêng. Bởi thế quê hương trong thơ ca luôn ấm áp, trữ tình, giàu cảm xúc, luôn lắng đọng nụ cười tự hào trong tâm hồn từng người. Tiêu biểu trong số những tác phẩm viết về quê hương là bài thơ "Quê hương" của nhà thơ Tế Hanh.
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước vây hãm, cách biển nửa ngày sông
Rất dễ để nhận bài thơ được mở đầu là lời ra mắt của tác giả về làng quê miền biển của tớ. Tế Hanh ra mắt với mọi người về nghề nghiệp chính ở quê mình ngay trong những vần thơ đầu tiên của bài thơ, đó là nghề ngư nghiệp. Quê hương của tác giả rất đặc biệt khác hoàn toàn với những vùng quê miền biến nằm ăn sát ra biển nhưng lại "cách biển nửa ngày sông", bốn bề quanh năm sóng vỗ. Cuộc sống mưu sinh của người dân ở đây là nghề "chài lưới" vất vả lênh đênh trên biển. Khung cảnh đi đánh cá được nhà thơ miêu tả rất thơ mộng, đẹp đến mê lòng người:
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Buổi sáng khi tiết trời trong lành: khung trời trong xanh, gió biển nhẹ, bình minh rực rỡ sắc hồng. Lúc đó, những người dân thanh niên, trai tráng trong làng cùng nhau căng buồm, tiến ra biển cả. Nếu những câu thơ ba và bốn nhẹ nhàng, tinh tế bao nhiêu thì hai câu thơ tiếp theo càng mạnh mẽ và tự tin, quyết liệt và khỏe mạnh bấy nhiêu.
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ và tự tin vượt trường giang
Trong hai câu thơ này, tác giả Tế Hanh đã sử dụng những động từ, tính từ mạnh: "hăng", "phăng" kết phù phù hợp với phép so sánh độc đáo làm cho bức tranh đi đánh cá trở nên giàu chất tạo hình, giàu đường nét và giáu đậm cá tính mạnh. Việc sử dụng động từ "phăng" đã gợi tả sự khôn khéo phối hợp sự tinh tế và khỏe mạnh mẽ và tự tin của những người dân dân vùng chài lưới. Sức lực tràn trề của những người dân trai làng như truyền vào con thuyền, tạo nên khung cảnh ấn tượng, rất mạnh mẽ và tự tin và hoành tráng:
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bát ngát thâu góp gió
Nhà thơ lấy hình ảnh cánh buồm để tượng trưng cho "hồn làng" bởi cánh buồm ấy hằng ngày tạo nên công ăn việc làm nuôi sống những người dân dân miền biển. Thuyền lướt ra khơi, cánh buồm được kéo lên từ từ rồi bất chợt căng phồng vì no gió... Những hình ảnh so sánh đẹp và quyến rũ đi vào bài thơ một cách tự nhiên, dung dị, như không cần một nỗ lực kĩ thuật nào. Cánh buồm dường như có sức mạnh phi thường trong không khí trong lành nó hiện lên với vẻ đẹp tự tôn, đầy tự hào, cánh buồm vi vu trong gió biển. Biết bao thi tứ đã nảy sinh từ cánh buồm tự tôn và thơ mộng. Lec-môn-tôp (nhà thơ Nga) có bài thơ trữ tình nổi tiếng về một cánh buồm khao khát đời giông tố:
"Thấp thoáng xa xa một cánh buồm
Chập chờn trên biển cả mù sương
Buồm kiếm tìm chi nơi đất lạ?
Giã từ chi đó chốn quê hương?"
(Thuý Toàn dịch)
Tình cảm gắn bó với làng quê khiến nhà thơ cảm nhận được sâu sắc nụ cười đơn sơ, hồn hậu của những người dân dân chài khi đoàn thuyền đánh cá trở về:
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ,
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
"Nhờ ơn trời, biển lặng, cá đầy ghe"
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng.
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Khắp thân mình nồng thở vị xa xăm.
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm,
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ.
Có thể nói môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lênh đênh sông nước là môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường khắc nghiệt, luôn phải sẵn sàng sẵn sàng tinh thần đương đầu với muôn trùng nguy hiểm buộc những người dân dân ở đây phải luôn đoàn kết, thống nhất với nhau để cùng tương hỗ nhau trong việc làm đánh bắt cá trên biển. Họ hợp lực với nhau trong những chuyên đi biển và chia sẻ, san sẻ những gánh nặng cùng nhau và mọi nỗi vui buồn. Mỗi lần thuyền ra khơi đánh cá không riêng gì có người ra đi mà những người dân thân trong gia đình ở lại đều cầu khấn trời đất mong chuyến du ngoạn được bình an, như mong ước. Kết quả của thành quả lao động không mệt mỏi ấy là khoang cá nặng trở về là nụ cười, là niềm sung sướng của mọi nhà: " Những con cá tươi ngon thân bạc trắng ".
Hơn ai hết, người dân hiểu rằng: đằng sau những mẻ cá "tươi ngon" là bao nỗi vất vả gian truân, bao hiểm nguy mà người thân trong gia đình của tớ đã trải qua.
Hình ảnh những chàng trai vùng biển mang một màu da thật riêng "ngăm rám nắng", nước biển mặn ngấm vào da thịt người dân chài tạo thành mùi vị riêng trên khung hình họ - để gợi nên một hình ảnh vô cùng lãng mạn: chàng đánh cá sau chuyến phiêu du trên biển, lúc trở về còn mang theo mùi vị nồng nàn của những vùng biển lạ. Cái mùi này chỉ những tình nhân quê hương tha thiết, nồng nàn như tác giả Tế Hanh mới hoàn toàn có thể cảm nhận được. Chiếc thuyền dường như cũng hòa tâm hồn tựa như con người vậy, cũng mệt mỏi sau những ngày dài đi biển, cũng phải nghỉ ngơi. Cái chất muối thấm trong thớ vỏ cũng khá được tác giả cảm nhận bằng phương pháp "nghe", thật độc đáo!
Nay xa cách, lòng tôi luôn tưởng nhớ:
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi,
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
Kết thúc bài thơ là nỗi lòng của nhà thơ Tế Hanh, xa nơi mình lớn lên, nơi đã gắn bó cho ông biết bao kỷ niệm của tuổi thơ. Nỗi nhớ ấy khiến ông phải thốt nên lời: Nhớ màu nước biển xanh, nhớ những con cá bạc, nhớ cánh buồm trắng, nhớ con thuyền đang băng băng rẽ sóng ra khơi. Ông còn nhớ cả cái mùi muối mặn của biển quê nhà, thậm chí có những lúc nhớ quê hương mà ông thấy hình ảnh con thuyền ra khơi. Có thể thấy những hình ảnh ấy cứ trở đi trở lại, day dứt mãi trong tầm trí nhà thơ để rồi ở đầu cuối lại làm bật lên cảm xúc:
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!
Bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động, đầy chất lãng mạn trữ tình về một làng quê miền biển, với những hình ảnh khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân làng chài và những sinh hoạt lao động thường ngày của làng chài. Bài thơ như một lời nói hộ những tình cảm yêu quê hương đất nước của người con xa quê.
