Mẹo về Đặc điểm của môn Tiếng Việt ở tiểu học Mới Nhất
Dương Gia Minh đang tìm kiếm từ khóa Đặc điểm của môn Tiếng Việt ở tiểu học được Cập Nhật vào lúc : 2022-07-11 12:52:03 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TIẾNG VIỆT Ở TIỂU HỌC Mục tiêu - Tiểu môđun Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học có trách nhiệm trang bị cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng và kĩ năng để dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học, tương hỗ cho sinh viên có năng lực tổ chức quá trình sở hữu tiếng mẹ đẻ trong trường học cho học viên tiểu học. 1. Kiến thức Sinh viên đã có được những hiểu biết về: - Đối tượng, trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. - Đặc điểm của học viên tiểu học trong quá trình sở hữu tiếng Việt ở trường tiểu học. - Mục tiêu, nội dung, nguyên tắc, phương pháp dạy học Tiếng Việt ở trường tiểu học. 2. Kĩ năng Sinh viên có những kĩ năng dạy học Tiếng Việt, gồm có: - Kĩ năng tìm hiểu đặc điểm ngôn từ của học viên tiểu học. - Kĩ năng phân tích tiềm năng, tìm hiểu chương trình, SGK và những tài liệu dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. - Kĩ năng thiết kế bài dạy Tiếng Việt, tổ chức những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. - Kĩ năng đánh giá kết quả học tập Tiếng Việt của học viên - Kĩ năng phân tích, đánh giá thực tế dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. 3. Thái độ Bồi dưỡng cho sinh viên tình cảm, thái độ: - Yêu quý tiếng mẹ đẻ - Có ý thức rèn luyện năng lực tiếng mẹ đẻ cho học viên - Yêu mến, đồng cảm với học viên tiểu học II. Giới thiệu tiểu mô đun STT Tên chủ đề 1 Những vấn đề chung của phương pháp dạy Tiếng Việt ở Tiểu học 2 Phương pháp dạy học Học vần 3 Phương pháp dạy học Tập viết 4 Phương pháp dạy học Chính tả 5 Phương pháp dạy học Tập đọc 6 Phương pháp dạy học Luyện từ và câu 7 Phương pháp dạy học Tập làm văn 8 Phương pháp dạy học Kể chuyện III. Tài liệu và thiết bị để thực hiện tiểu mô đun 1. Chương trình Tiểu học. Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo, 2005. 2. Sách giáo khoa Tiếng Việt 1, 2, 3, 4. Nhà xuất bản GD, 2005. 3. Sách giáo khoa Tiếng Việt 1, 2, 3, 4, 5. Nhà xuất bản GD, 2005, 2006. 4. Sách bài tập Tiếng Việt 1, 2, 3, 4. Nhà xuất bản GD, 2005. 5. Vở Tập viết 1, 2, 3, 4. Nhà xuất bản GD, 2005. 6. Mẫu chữ viết trong trường tiểu học. Nhà xuất bản GD, 2005. 7. Bộ đồ dùng dạy học Tiếng Việt 1. 8. Các băng hình dạy học chương trình Tiếng Việt mới. Ban chỉ huy đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Vụ Giáo dục đào tạo Tiểu học, 2005 9. Băng hình dạy học tiếng Việt. Dự án phát triển Giáo viên Tiểu học, 2005 Chủ đề 1 Những vấn đề chung của phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học Hoạt động 1. Phân tích đối tượng, trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt tin tức cơ bản - Khái niệm “quá trình dạy học” - Khái niệm “phương pháp” - Hệ thống những khoa học thuộc sư phạm học (GT Lí luận dạy học) S- ph¹ m häc (Gi¸ o dôc häc) LÝ luËn d¹ y häc bé m«n LÝ luËn d¹ y häc ®¹ i c- ¬ng LÝ luËn d¹ y häc LÝ luËn gi¸ o dôc LÝ luËn vÒ tr- êng häc X Phương pháp dạy học Tiếng Việt - Khái niệm về đối tượng của khoa học. - Quan điểm triết học về động lực của sự việc phát triển. (GT Triết học) Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 1 Nhiệm vụ 1. Định vị phương pháp dạy học Tiếng Việt trong khối mạng lưới hệ thống những khoa học sư phạm. Nhiệm vụ 2. Phân tích đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt Nhiệm vụ 3. Mô tả trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt. Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 1 1. Phương pháp dạy học Tiếng Việt là gì? 2. Phân tích đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. 3. Phân tích một thực tế dạy học để làm rõ thế nào là dạy học lấy học viên làm trung tâm trong giờ tiếng Việt. 4. Nêu và phân tích những trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt với tư cách là một ngành khoa học, với tư cách là một môn học ở trường sư phạm. Hoạt động 2. Phân tích cơ sở khoa học của phương pháp dạy học tiếng Việt tin tức cơ bản - Bản chất xã hội của ngôn từ, bản chất tín hiệu của ngôn từ (Phần dẫn luận của giáo trình Tiếng Việt) - Quá trình nhận thức (Giáo trình Triết học, Tâm lí học) - Hoạt động ngôn từ (Đại cương Ngôn ngữ học - Giáo trình Ngữ dụng học) - Quá trình dạy học (Giáo trình Lí luận dạy học đại cương) - Đặc điểm tâm lí và ngôn từ học viên lứa tuổi tiểu học Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 2 Nhiệm vụ 1. Thảo luận nhóm, phân tích làm rõ triết học Mác - Lênin chi phối việc dạy học Tiếng Việt ra làm sao. Nhiệm vụ 2. Thảo luận nhóm, phân tích làm rõ cơ sở ngôn từ học, văn học của phương pháp dạy học Tiếng Việt. Nhiệm vụ 3. Đọc tài liệu làm rõ những nguyên tắc của Giáo dục đào tạo học đã chi phối việc dạy học Tiếng Việt ra làm sao. Nhiệm vụ 4. Đọc tài liệu, tìm ví dụ để làm rõ những hiểu biết về tâm lí học, tâm lí ngữ học đã chi phối việc dạy học Tiếng Việt ra làm sao. Nhiệm vụ 5. Thực hành theo nhóm, nhờ vào những cơ sở khoa học để phân tích, đánh giá việc dạy học tiếng Việt (một điểm nào đó trong chương trình, SGK, một tình huống dạy học, một bài tập tiếng Việt rõ ràng). Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 2 1. Trình bày những cơ sở khoa học của phương pháp dạy học Tiếng Việt. 2. Giải thích và chứng tỏ phương pháp dạy học Tiếng Việt vận dụng những nguyên tắc của lí luận dạy học theo đặc trưng riêng của tớ. 3. Chỉ ra một số trong những lỗi sử dụng tiếng Việt của HS tiểu học và những kết luận sư phạm của tớ. 4. Dựa vào những địa thế căn cứ khoa học, phân tích, bình giá một điểm nào đó trong chương trình, SGK hoặc một tình huống dạy học, một bài tập tiếng Việt rõ ràng. Hoạt động 3. Xác định những điểm cần lưu ý khi dạy học tiếng Việt ở tiểu học tin tức cơ bản - Các quá trình phát triển tâm lí trẻ em. Những đặc điểm của học viên tiểu học, đặc biệt là những quá trình phát triển lời nói của trẻ em tiểu học. (GT Tâm lí học, “Tâm lí học viên tiểu học” - Nguyễn Khắc Viện - Nghiêm Chưởng Châu - Nguyễn Thị Nhất, NXB GD). - Sự rất khác nhau giữa ngôn từ nói và ngôn từ viết, hội thoại và độc thoại. (Từ điển lý giải thuật ngữ ngôn từ học tr. 170, 173, 122, 92; Đại cương ngôn từ học - Đỗ Hữu Châu, Bùi Minh Toán - NXB GD; Phần dẫn luận của GT Tiếng Việt). - Khái niệm về chuẩn ngôn từ và chuẩn văn hoá lời nói. (Từ điển lý giải thuật ngữ ngôn từ học tr. 53, 56) Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 3 Nhiệm vụ 1. Thảo luận nhóm để xác định những đặc điểm gì ở học viên tiểu học, đặc biệt là học viên lớp một chi phối quá trình dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. Nhiệm vụ 2. Thảo luận nhóm để đề xuất những điểm cần lưu ý khi tiến hành hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. Nhiệm vụ 3. (Làm việc thành viên) phân tích những tình huống dạy học để làm rõ những đặc thù của phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 3 1. Phân tích làm rõ những việc cần thực hiện để bảo vệ sự thành công của học viên trên giờ học Tiếng Việt trong những ngày đầu đến trường. 2. Cần phải để ý quan tâm những gì để giáo dục học viên tiểu học ý thức về “Chuẩn ngôn từ” và “Chuẩn văn hoá lời nói”? 3. Thực hành nêu những trách nhiệm anh (chị) sẽ giao cho học viên thực hiện để hình thành ở những em ý thức và kĩ năng quan sát ngôn từ, tự điều chỉnh ngôn từ của chính mình. Hoạt động 4. Tìm hiểu môn học Tiếng Việt ở trường tiểu học tin tức cơ bản 1. Vị trí môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học (Chương trình Tiểu học - NXB GD tr. 8). 2. Mục tiêu của giáo dục tiểu học Giáo dục đào tạo tiểu học nhằm mục đích giúp học viên hình thành những cơ sở ban đầu cho việc phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và những kĩ năng cơ bản, góp thêm phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bước đầu xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, sẵn sàng sẵn sàng cho học viên tiếp tục học trung học cơ sở (theo Điều 23 Luật Giáo dục đào tạo - 1998). 3. Mục tiêu môn Tiếng Việt Môn Tiếng Việt ở trường tiểu học nhằm mục đích: a) Hình thành và phát triển ở học viên những kĩ năng sử dụng Tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết) để học tập và tiếp xúc trong những môi trường tự nhiên thiên nhiên hoạt động và sinh hoạt giải trí của lứa tuổi. Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt, góp thêm phần rèn luyện những thao tác tư duy. b) Cung cấp cho học viên những kiến thức và kỹ năng sơ giản về Tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hoá, văn học của Việt Nam và nước ngoài. c) Bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của Tiếng Việt, góp thêm phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. d) Chương trình Tiếng Việt ở Tiểu học. (Chương trình Tiểu học NXB GD trang 9 - 26) e) Chuẩn trình độ tối thiểu môn Tiếng Việt ở Tiểu học. f) Một số vấn đề về đổi mới đánh giá môn Tiếng Việt ở TH - Nguyễn Thị Hạnh - NXB GD trang 22 - 56) g) Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo Tiếng Việt ở Tiểu học. Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 4 Nhiệm vụ 1. Đọc tài liệu, xác định vị trí môn học Tiếng Việt ở trường tiểu học. Nhiệm vụ 2. Đọc tài liệu, phân tích tiềm năng môn học Tiếng Việt ở trường tiểu học chương trình mới. Nhiệm vụ 3. Thảo luận nhóm phân tích những cơ sở xây dựng chương trình Tiếng Việt tiểu học mới và nguyên tắc để biên soạn SGK. Nhiệm vụ 4. Thực hành mô tả, phân tích và những tài liệu dạy học môn Tiếng Việt chương trình mới. Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 4 1. Tại sao nói Tiếng Việt là môn học trung tâm ở trường tiểu học? 2. Phân tích tiềm năng của chương trình Tiếng Việt tiểu học mới, có đối chiếu với chương trình Tiếng Việt cải cách giáo dục. Thực hành phân tích tiềm năng của môn học được thể hiện trong một phân môn, một nội dung dạy học, một bài tập rõ ràng. 3. Giải thích những địa thế căn cứ xây dựng chương trình và những nguyên tắc biên soạn SGK Tiếng Việt. 4. Phân tích, mô tả chương trình Tiếng Việt (chương trình khung, chương trình chuẩn, chương trình rõ ràng chương trình của một phân môn hay một mạch kiến thức và kỹ năng, kĩ năng Tiếng Việt của một lớp). 5. Mô tả việc trình bày của một bài học kinh nghiệm tay nghề của một phân môn trong SGK, một số trong những đề mục, kí tự và phương pháp trình bày của một bài học kinh nghiệm tay nghề rõ ràng trong SGK. 6. Đọc SGK, phát hiện những phần, những nội dung chưa làm rõ để tìm lời giải đáp trong nhóm. 7. Phát hiện những phần, những bài tập trong SGK Dự kiến là học viên khó thực hiện và đề xuất cách xử lí. Hoạt động 5. Phân tích và vận dụng những nguyên tắc dạy học Tiếng Việt ở tiểu học tin tức cơ bản - Khái niệm nguyên tắc dạy học trong lí luận dạy học, những địa thế căn cứ để đề ra nguyên tắc dạy học, vấn đề phân loại nguyên tắc dạy học trong lí luận dạy Tiếng Việt. (GT Lí luận dạy học) - Triết học Mác - Lê nin về hiệu suất cao xã hội của ngôn từ (tiếp xúc, tư duy), quá trình nhận thức. (GT Tiếng Việt phần Dẫn luận; GT Triết học) - Những kiến thức và kỹ năng về hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc, cấu trúc tiếp xúc, quan hệ giữa ngôn từ và tư duy. (GT Tiếng Việt phần Dẫn luận; GT Dụng học - Đỗ Hữu Châu - NXB GD) Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 5 Nhiệm vụ 1. Đọc tài liệu, thuyết trình về những khối mạng lưới hệ thống phân loại nguyên tắc dạy học. Nhiệm vụ 2. Phân tích nội dung của những nguyên tắc đặc trưng trong dạy học Tiếng Việt ở tiểu học. Nhiệm vụ 3. Phân tích, đánh giá một thực tiễn dạy học dưới góc nhìn nguyên tắc dạy học (những Lever tiềm năng, chương trình, SGK, nội dung từng bài học kinh nghiệm tay nghề, một bài tập, phương pháp tổ chức thực hiện từng bài tập). Nhiệm vụ 4. Mô tả, phân tích những trích đoạn giờ dạy để làm rõ sự vận dụng của từng nguyên tắc đặc trưng trong dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 5 1. Xác định địa thế căn cứ để đề ra những nguyên tắc dạy học tiếng mẹ đẻ và nêu tên gọi của những khối mạng lưới hệ thống nguyên tắc theo từng địa thế căn cứ. 2. Phân tích để làm rõ nội dung từng nguyên tắc đặc trưng của dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học, lấy thực tế dạy học (chương trình, SGK, tổ chức giờ lên lớp) để làm rõ sự vận dụng từng nguyên tắc này. 3. Thực hành vận dụng - Chọn một nội dung dạy học Tiếng Việt (ví dụ: Nêu tên một bài dạy Luyện từ và câu) và thiết kế bài soạn sao cho bảo vệ nguyên tắc tiếp xúc (hoặc tư duy). - Thực hành tổ chức một hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc cho học viên trong giờ học Tiếng Việt. 4. Dự một giờ học hoặc một trích đoạn giờ học Tiếng Việt và phân tích, đánh giá đựng làm rõ những nguyên tắc dạy học Tiếng Việt đã được vận dụng ra làm sao. Hoạt động 6. Phân tích và vận dụng những phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học tin tức cơ bản - Khái niệm về phương pháp, giải pháp dạy học của lí luận dạy học. - Các bình diện rất khác nhau của phương pháp dạy học. - Các khối mạng lưới hệ thống phương pháp dạy học rất khác nhau trong tài liệu lí luận dạy học. (GT Lí luận dạy học) Nhiệm vụ của hoạt động và sinh hoạt giải trí 6 Nhiệm vụ 1. Đọc tài liệu, thuyết trình về những khối mạng lưới hệ thống phương pháp dạy tiếng. Nhiệm vụ 2. Thảo luận nhóm để phân tích những yêu cầu về phương pháp thực hiện từng phương pháp dạy học Tiếng Việt được xem là phổ biến trên những ví dụ rõ ràng. Nhiệm vụ 3. Thực hành theo nhóm sử dụng những phương pháp dạy học Tiếng Việt (thực hành tiếp xúc, phương pháp phân tích ngôn từ và phương pháp luyện theo mẫu) bằng phương pháp đóng vai tổ chức thực hiện những bài tập Tiếng Việt. Đánh giá hoạt động và sinh hoạt giải trí 6 1. Nêu những bình diện rất khác nhau để phân nhóm những phương pháp dạy học và kể tên những phương pháp dạy học theo từng bình diện. 2. Phân tích để làm rõ phương pháp thực hiện và yêu cầu của từng phương pháp dạy học được xem là phổ biến, lấy thực tế dạy học để minh hoạ cho việc sử dụng từng phương pháp. 3. Nêu ra một trách nhiệm dạy học rõ ràng trong một giờ học rõ ràng, lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp và đưa ra những hướng dẫn thiết yếu để thực hiện phương pháp đó. 4. Thực hiện theo nhóm (đóng vai) tổ chức thực hiện những bài tập vận dụng phương pháp tiếp xúc. 5. Dự một giờ dạy Tiếng Việt hoặc trích đoạn giờ dạy và phân tích, đánh giá hiệu suất cao của những phương pháp dạy học Tiếng Việt đã được sử dụng. tin tức phản hồi chủ đề 1 tin tức phản hồi cho hoạt động và sinh hoạt giải trí 1. Đối tượng, trách nhiệm của phương pháp dạy học tiếng Việt Những nội dung chính yếu cần nắm: Để thực hiện tốt Hoạt động 1, học viên cần ôn lại kiến thức và kỹ năng về lí luận dạy học đại cương, đặc biệt là nắm khái niệm quá trình dạy học, ôn lại kiến thức và kỹ năng về những quá trình phát triển tâm lí của học viên, đặc biệt là những quá trình phát triển lời nói của những em. Học viên cần đưa ra được những kết luận sau: Phương pháp dạy học Tiếng Việt là một bộ phận của khoa học giáo dục nhằm mục đích ra mắt lí thuyết dạy học Tiếng Việt với tư cách là tiếng mẹ đẻ và với tư cách là ngôn từ thứ hai. Đối tượng: phương pháp dạy học Tiếng Việt nghiên cứu và phân tích quá trình dạy học tiếng Việt, tức là hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy học Tiếng Việt, đó cũng đó đó là quá trình nắm tiếng Việt - nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt - trong điều kiện học tập. Để rõ ràng hoá đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt, cần phân giải quá trình dạy học này, đi vào xét từng yếu tố: môn học tạo thành nội dung trí dục, hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy của thầy và hoạt động và sinh hoạt giải trí học của trò. Nhiệm vụ: Nhiệm vụ của phương pháp dạy học Tiếng Việt là tối ưu hoá quá trình dạy học Tiếng Việt góp thêm phần thực hiện tiềm năng đào tạo của nhà trường. Cần phân biệt trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt với tư cách là một khoa học và với tư cách là một môn học trong nhà trường sư phạm. Với tư cách là một khoa học, phương pháp dạy học Tiếng Việt có trách nhiệm: - Xây dựng cơ sở phương pháp luận cho phương pháp dạy học Tiếng Việt. - Xây dựng lí thuyết về môn học Tiếng Việt ở trường Tiểu học. - Xây dựng lí thuyết về phương pháp dạy học môn Tiếng Việt. Với tư cách là một môn học trong nhà trường sư phạm, phương pháp dạy học Tiếng Việt có trách nhiệm: - Cung cấp những kiến thức và kỹ năng cơ bản về dạy học môn Tiếng Việt. - Rèn luyện những kĩ năng cơ bản về dạy học Tiếng Việt. - Bồi dưỡng tình cảm nghề nghiệp đạo đức, phẩm chất của người giáo viên dạy Tiếng Việt. Nội dung rõ ràng I. Định vị phương pháp dạy học Tiếng Việt trong khối mạng lưới hệ thống những khoa học sư phạm Để trả lời được thắc mắc Phương pháp dạy học Tiếng Việt là gì, cần định vị phương pháp dạy học Tiếng Việt trong khối mạng lưới hệ thống những khoa học Sư phạm. Việc trình bày những vấn đề cơ bản của phương pháp dạy học Tiếng Việt như một khoa học là thiết yếu. Trước hết nó khởi đầu bằng chính thuật ngữ “phương pháp”. Trong tiếng Việt, thuật ngữ “phương pháp” được dùng với những nghĩa rộng, hẹp rất khác nhau. Thứ nhất, “phương pháp” được dùng với nghĩa là “phương pháp luận” chỉ khối mạng lưới hệ thống quan điểm, phương pháp nghiên cứu và phân tích của một khoa học nào đó, ví dụ nói: “phương pháp luận biện chứng mácxít là cơ sở của mọi khoa học”. Thứ hai, “phương pháp” được dùng với nghĩa là khoa học về phương pháp giảng dạy mà nhiều tài liệu gọi là “lí luận dạy học bộ môn”; “giáo học pháp bộ môn” hoặc “phương pháp luận dạy học bộ môn”. Thứ ba, “phương pháp” được dùng với nghĩa hẹp hơn, chỉ phương pháp tác động lẫn nhau giữa thầy và trò dưới sự chỉ huy của thầy, hướng tới đạt mục tiêu học tập. ở đây, tất cả chúng ta đang dùng thuật ngữ “phương pháp” với nghĩa thứ hai. Với tư cách là một khoa học, phương pháp dạy học Tiếng Việt được xem là một bộ phận của Khoa học Giáo dục đào tạo (ở đây thuật ngữ “Khoa học Giáo dục đào tạo” được hiểu theo nghĩa rộng, có tác giả gọi là “khoa học sư phạm” hay “sư phạm học”), là một khối mạng lưới hệ thống lí thuyết dạy học Tiếng Việt với tư cách là tiếng mẹ đẻ và với tư cách là ngôn từ thứ hai. Phương pháp dạy học Tiếng Việt gồm có việc dạy tiếng Việt cho nhiều đối tượng rất khác nhau: dạy tiếng Việt cho những người dân bản ngữ, cho những người dân dân tộc bản địa, dạy tiếng Việt trước tuổi học, ở trường phổ thông (tiểu học, trung học), ở trường cao đẳng và đại học… Có thể định vị phương pháp dạy học Tiếng Việt trong khoa học giáo dục như sau: Khoa học giáo dục hiểu theo nghĩa rộng (sư phạm học) gồm có: Lí luận dạy học, Lí luận giáo dục và Lí luận tổ chức quá trình dạy học và Giáo dục đào tạo thông qua khối mạng lưới hệ thống trường học (Lí luận về trường học). Ngành Lí luận dạy học gồm có Lí luận dạy học đại cương và Lí luận dạy học bộ môn, tức là Lí luận dạy học những môn học. Lí luận dạy học Tiếng Việt (Phương pháp dạy học Tiếng Việt) là một bộ phận của Lí luận dạy học bộ môn. Cũng như mọi khoa học khác, phương pháp dạy học Tiếng Việt có đối tượng và trách nhiệm riêng, có những cơ sở lí thuyết và thực tiễn, có những phương pháp nghiên cứu và phân tích đặc thù của tớ. II. Phân tích đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt Phương pháp dạy học Tiếng Việt nghiên cứu và phân tích quá trình dạy học môn Tiếng Việt. Đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt là hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy học tiếng Việt. Đó cũng đó đó là quá trình nắm tiếng Việt - nghe, nói, đọc, viết - trong điều kiện học tập của học viên. Quá trình dạy học tiếng Việt là một khối mạng lưới hệ thống trọn vẹn. Những gì tạo nên nội dung của khái niệm dạy - học cũng đó đó là những yếu tố cấu thành đối tượng nghiên cứu và phân tích của phương pháp dạy học Tiếng Việt. Chúng gồm có: 1. Môn học hay là sự việc rõ ràng hoá nội dung trí dục Môn học Tiếng Việt gồm có hai bộ phận. Thứ nhất, đó là những kiến thức và kỹ năng về tiếng Việt, kiến thức và kỹ năng về khối mạng lưới hệ thống và chuẩn tiếng Việt văn hoá. Cũng như những môn học khác trong nhà trường như Toán, Tự nhiên - xã hội… môn Tiếng Việt phải đáp ứng cho học viên một số trong những khái niệm, tri thức, phương pháp nghiên cứu và phân tích để hiểu tiếng Việt. Thứ hai, đó là nội dung thực hành của môn học, những kĩ năng hoạt động và sinh hoạt giải trí lời nói; tiếp nhận lời nói (nghe, đọc) và sản sinh lời nói (nói, viết). Nội dung thứ hai này làm ra đặc thù của môn học; trong nhà trường, dạy tiếng Việt phải được xem như thể dạy một công cụ tiếp xúc và tư duy nhằm mục đích trang bị cho học viên một khối mạng lưới hệ thống kĩ năng hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc bằng tiếng Việt. 2. Hoạt động dạy học của người thầy giáo Giáo viên là chủ thể của giảng dạy. Dạy là sự việc tổ chức, điều khiển hoạt động và sinh hoạt giải trí học, hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức của học viên, điều khiển học viên sở hữu nội dung dạy học, bằng phương pháp đó mà học viên được phát triển và hình thành nhân cách. Nghiên cứu hoạt động và sinh hoạt giải trí của giáo viên, phương pháp dạy học Tiếng Việt phải trả lời những thắc mắc rõ ràng như: Giáo viên lựa chọn những phương pháp dạy học nào, tại sao lại chọn chúng, giáo viên tổ chức việc làm của học viên ra sao, giúp sức những em thể nào trong quá trình nắm tài liệu mới, giáo viên kiểm tra việc nắm tri thức, kĩ năng của học viên ra làm sao, giáo viên giúp sức học viên yếu, tu dưỡng học viên giỏi ra sao… 3. Hoạt động học tập của học viên Đây là hoạt động và sinh hoạt giải trí với đối tượng, trong đó học viên là chủ thể, nội dung dạy học là đối tượng. Học là quá trình học viên tích cực, tự giác sở hữu nội dung dạy học để hình thành, phát triển nhân cách dưới sự điều khiển sư phạm của giáo viên. Trong quá trình dạy học, học viên là tác nhân quan trọng nhất. Bởi vì, một mặt học viên là đối tượng của quá trình giáo dục. Mục đích của dạy học là học viên, sự phát triển của những em, những quyền lợi của những em. Mặt khác, xét trong sự hình thành của thành viên thì thầy giáo là người dân có trước nhưng xét theo nghĩa của khái niệm thầy - trò thì trò có trước. Chính sự xuất hiện của trò quyết định sự tồn tại với tư cách là thầy đích thực của những người dân thầy giáo rõ ràng. Vì vậy, thiếu trò thì những tác nhân khác sẽ không còn ý nghĩa. Cũng chính vì vậy, những kế hoạch dạy học tiến bộ đều hướng tới người học, hay còn gọi là dạy học lấy học viên làm trung tâm, lấy quyền lợi của những em làm đích và tổ chức quá trình dạy học sao cho để học viên tự “làm ra” kiến thức và kỹ năng. Nói dạy học lấy học viên làm trung tâm là có ý đối lập với dạy học lấy sách làm trung tâm, dạy học lấy thầy làm trung tâm – thời điểm hiện nay giáo viên chỉ biết theo sách hoặc chỉ biết cái gì mình biết, mình có mà không tính đến điều đó có cần cho học viên hay là không. Hoạt động học của học viên gồm có những hoạt động và sinh hoạt giải trí rõ ràng để sẵn sàng sẵn sàng cho giờ học, hoạt động và sinh hoạt giải trí trong giờ học, tự học ở nhà, hoạt động và sinh hoạt giải trí ngoại khoá… Phương pháp dạy học Tiếng Việt phải nghiên cứu và phân tích xem xét học viên tiếp nhận tài liệu học tập ra làm sao, những em thao tác ra sao, hoạt động và sinh hoạt giải trí trí tuệ ra mắt ra làm sao, những em gặp trở ngại vất vả gì, mắc những lỗi gì và tại sao, những em hứng thú với cái gì và cái gì không khiến hứng thú, số lượng, chất lượng và đặc điểm kiến thức và kỹ năng, kĩ năng, kĩ xảo tiếng Việt của những em ra làm sao. Hoạt động của trò được tiến hành dưới sự điều khiển của thầy. Hiệu quả hoạt động và sinh hoạt giải trí của trò là tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, những phẩm chất đạo đức mà những em đạt được. Do đó, phương pháp dạy học Tiếng Việt không riêng gì có quan tâm đến hoạt động và sinh hoạt giải trí trực tiếp của học viên mà còn lưu tâm đến kết quả của hoạt động và sinh hoạt giải trí đó. Hoạt động học tiếng Việt cũng là quá trình sở hữu tiếng Việt trong nhà trường. Do đó, nghiên cứu và phân tích hoạt động và sinh hoạt giải trí học tập tiếng Việt không thể tách rời với nghiên cứu và phân tích con phố lĩnh hội ngôn từ, lời nói trong mọi biểu lộ của nó. Cũng vì vậy, phương pháp dạy học tiếng Việt nghiên cứu và phân tích cả quá trình phát triển lời nói của trẻ nhỏ, thiếu niên, thanh niên, phát hiện những quy luật của quá trình đó, nghiên cứu và phân tích quá trình hình thành khái niệm, kĩ năng, kĩ xảo lời nói. Không có những hiểu biết này, phương pháp không thể là một khoa học mà chỉ tạm dừng ở hướng dẫn có tính chất kinh nghiệm tay nghề. Vì vậy, những nhà phương pháp không tán thành với ý kiến nhận định rằng việc nghiên cứu và phân tích quy luật lĩnh hội lời nói chỉ là trách nhiệm của tâm lí học chứ không phải của phương pháp. III. Phân tích thực tế dạy học để làm rõ thế nào là lấy học viên làm trung tâm trong giờ tiếng Việt Khi nói dạy học lấy học viên làm trung tâm là đặt trong thế đối lập với dạy học lấy sách làm trung tâm hoặc lấy thầy làm trung tâm. Sở dĩ trong dạy học phải lấy học viên làm trung tâm vì: - Học sinh là mục tiêu của quá trình dạy học. - Trong nghĩa triết học của khái niệm “thầy” và “trò”, trò sinh ra thầy. Để làm rõ thế nào là dạy học lấy học viên làm trung tâm, cần lấy ví dụ đối lập với phản ví dụ, tức là nên đưa ra cùng một nội dung dạy học nhưng ở những giáo viên rất khác nhau đã sử dụng hai phương pháp ngược nhau hay cùng một tình huống những giáo viên rất khác nhau đã xử lí theo hai cách ngược nhau - lấy học viên làm trung tâm và lấy sách (hoặc lấy thầy) làm trung tâm. Từ đó làm rõ thế nào là lấy học viên làm trung tâm. Điều này nghĩa là: - Lấy học viên làm đích, dạy những gì học viên cần chứ không phải dạy những gì thầy có hoặc thầy thích. - Để học viên tự tìm ra kiến thức và kỹ năng nghĩa là để những em làm những gì những em hoàn toàn có thể làm được, thầy không làm thay. - Hiểu trẻ em, biết những trở ngại vất vả của những em để đi từ cái trẻ em có đến cái tất cả chúng ta muốn IV. Mô tả trách nhiệm của phương pháp dạy học Tiếng Việt Trước hết ta cần phân biệt phương pháp dạy học Tiếng Việt với tư cách là một khoa học và với tư cách là một môn học trong trường sư phạm. Đầu tiên ta xét trách nhiệm của ngành khoa học Phương pháp dạy học Tiếng Việt. 1. Nhiệm vụ của phương pháp dạy học Tiếng Việt với tư cách là một ngành khoa học Nhiệm vụ của phương pháp dạy học Tiếng Việt là tối ưu hoá quá trình dạy học Tiếng Việt, góp thêm phần vào việc thực hiện tiềm năng đào tạo của nhà trường. Nhiệm vụ kế hoạch lâu dài đòi hỏi phương pháp dạy học Tiếng Việt phải luôn luôn tự phát triển, xác định mình như một khoa học. Muốn thế, phương pháp dạy học Tiếng Việt phải chuyển hoá những thành tựu tiên tiến nhất của Lí luận dạy học đại cương, của Việt ngữ học, Tâm lí học… vào việc nghiên cứu và phân tích quá trình dạy học Tiếng Việt trong nhà trường để tự hoàn thiện mình. Những trách nhiệm cơ bản của phương pháp dạy học Tiếng Việt như một khoa học là: 1.1. Xây dựng cơ sở phương pháp luận cho phương pháp dạy học Tiếng Việt Xét trên bình diện lí luận dạy học, phương pháp dạy học Tiếng Việt là khối mạng lưới hệ thống những kiến thức và kỹ năng về bản chất, cấu trúc, hiệu suất cao và quy luật cơ bản chi phối sự vận hành của quá trình dạy học Tiếng Việt, nói cách khác, đó là học thuyết lí giải bản chất của quá trình dạy học Tiếng Việt. Ngoài ra, nó còn là một khối mạng lưới hệ thống những phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học được vận dụng để sở hữu khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng mới. Những trách nhiệm rõ ràng của việc xây dựng cơ sở phương pháp luận của phương pháp dạy học Tiếng Việt gồm có: a. Xác định đối tượng, vị trí của phương pháp dạy học Tiếng Việt trong khối mạng lưới hệ thống những khoa học, đặc biệt là khoa học giáo dục. b. Phát hiện ra bản chất của quá trình dạy học Tiếng Việt, cấu trúc, hiệu suất cao, những quy luật chi phối sự vận hành của nó, từ đó đề lên những nguyên tắc cơ bản xuất phát để điều khiển tối ưu quá trình này. Phương pháp dạy học Tiếng Việt không riêng gì có là sự việc rõ ràng hoá những quan điểm giáo dục vào bộ môn rõ ràng. Các tài liệu dạy học tiếng Việt không thể tách rời lí luận dạy học, tâm lí học, ngôn từ học… nhưng những ngành này sẽ không thể thay thế cho phần cơ sở riêng của phương pháp, ví dụ đó là việc nghiên cứu và phân tích quá trình nắm tiếng mẹ đẻ của học viên, nắm khối mạng lưới hệ thống khái niệm ngôn từ cũng như những quy luật hình thành kĩ năng, kĩ xảo lời nói, nghiên cứu và phân tích những lỗi nói, viết phổ biến của học viên, đối chiếu tiếng Việt với tiếng mẹ đẻ khi dạy tiếng Việt với tư cách là ngôn từ thứ hai (nghiên cứu và phân tích những hiện tượng kỳ lạ chuyển di tích lịch sử cực và tiêu cực)… c. Xây dựng, hoàn thiện và phát triển khối mạng lưới hệ thống khái niệm chuyên biệt của phương pháp dạy học tiếng Việt, góp thêm phần làm giàu khái niệm lí luận dạy học đại cương. d. Xây dựng khối mạng lưới hệ thống phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học riêng cho phương pháp dạy học Tiếng Việt: Vận dụng những phương pháp nghiên cứu và phân tích của những khoa học khác vào nghành chuyên biệt của tớ như thực nghiệm, thống kê, tiếp cận khối mạng lưới hệ thống, quy mô hoá… e. Xác lập những đề tài nghiên cứu và phân tích khoa học thuộc những vấn đề cơ bản của phương pháp dạy học Tiếng Việt sao cho việc xử lý và xử lý chúng sẽ thúc đẩy sự phát triển của tớ mình khoa học này. 1.2. Xây dựng lí thuyết về môn học Tiếng Việt trong nhà trường a. Nghiên cứu việc xác định khối mạng lưới hệ thống những tiềm năng của môn Tiếng Việt trong trường học (trí dục, phát triển, giáo dục), trả lời cho thắc mắc: “Dạy để làm gì?”. Kèm theo tiềm năng đã được xác định này, phương pháp dạy học Tiếng Việt phải xây dựng được khối mạng lưới hệ thống tiêu chí nội dung và phương pháp đánh giá kết quả dạy học môn học mà sẩn phẩm của nó là “Chuẩn trình độ tối thiểu môn Tiếng Việt.” b. Nghiên cứu việc xây dựng nội dung môn học Tiếng Việt trong nhà trường, trả lời cho thắc mắc: “Dạy học cái gì?”. Nội dung môn Tiếng Việt phải thoả mãn ba yêu cầu cơ bản: - Thoả mãn tối đa những đòi hỏi của đơn đặt hàng xã hội. - Phản ánh trung thành Việt ngữ học tân tiến. - Phù phù phù hợp với đặc điểm tâm lí lĩnh hội của học viên. Trả lời cho thắc mắc: “Dạy học cái gì?” là việc soạn thảo trách nhiệm và nội dung dạy học - chương trình tiếng Việt, SGK và những tài liệu dạy học khác cho giáo viên và học viên. Những tài liệu này phải thường xuyên được hoàn thiện. Có thể nhà Việt ngữ học sẽ tham gia vào việc làm này, nhưng bộ môn Tiếng Việt trong nhà trường phổ thông không phải là bản sao cấu trúc của Việt ngữ học nên vai trò quyết định trong việc xác lập nội dung dạy học vẫn thuộc về những nhà phương pháp, những người dân vừa hiểu tiếng Việt lại vừa nắm quy luật lĩnh hội ngôn từ, đặc điểm tâm lí, năng lực và hứng thú… của học viên. Những người soạn chương trình và SGK phải chịu sự chi phối của một lôgíc khác, họ chỉ chọn những kiến thức và kỹ năng, kĩ năng, kĩ xảo tiếng Việt thiết yếu nhất đối với học viên, bảo vệ cho những em sử dụng tiếng Việt để hoạt động và sinh hoạt giải trí học tập và hoạt động và sinh hoạt giải trí xã hội sau này. Nhiệm vụ này yêu cầu những người dân làm chương trình và soạn thảo SGK phải nghiên cứu và phân tích những vấn đề lí luận về chương trình môn học và SGK. c. Nghiên cứu những quy luật về những mối liên hệ Một trong những kiến thức và kỹ năng trong nội bộ môn Tiếng Việt, ví dụ quan hệ giữa dạy đọc, viết trong Học vần với phân môn Tập đọc, Chính tả, quan hệ Một trong những từ loại và hiệu suất cao làm thành phần câu trong ngữ pháp… d. Nghiên cứu những quy luật về mối liên hệ liên môn: ví dụ nghiên cứu và phân tích quan hệ giữa dạy văn và dạy tiếng, nghiên cứu và phân tích việc dạy từ ngữ trong giờ Toán hay giờ Tự nhiên - Xã hội… e. Nghiên cứu những nghành rõ ràng khác của nội dung dạy học tiếng Việt: ví dụ vấn đề thực hành nghe, nói, đọc viết Tiếng Việt ra làm sao, vấn đề bài tập tiếng Việt, vấn đề giáo dục tư tưởng trong giờ học tiếng Việt ra sao… 1.3. Xây dựng lí thuyết về phương pháp dạy học môn Tiếng Việt Trước hết cần hiểu “phương pháp” theo nghĩa rộng, thời điểm hiện nay nó gồm có những việc làm sau: a. Xác định phương pháp hoạt động và sinh hoạt giải trí rõ ràng trong quá trình dạy học của thầy và trò (tức là xác định phương pháp theo nghĩa hẹp) b. Xác định hình thức tổ chức dạy học như: giờ trên lớp (bài học kinh nghiệm tay nghề), tham quan, thảo luận nhóm, trò chơi đóng vai… c. Chỉ dẫn về những phương tiện dạy học như: những phương tiện nghe nhìn, băng tiếng, băng hình, phim đèn chiếu… Việc xây dựng lí thuyết về phương pháp dạy học tiếng Việt nhằm mục đích nghiên cứu và phân tích hành vi của thầy và trò, trả lời thắc mắc: “Dạy học ra làm sao?”. Để trả lời thắc mắc này, những nhà phương pháp phải soạn thảo những nguyên tắc, phương pháp, thủ pháp dạy học tiếng Việt, xây dựng khối mạng lưới hệ thống bài tập, viết tài liệu hướng dẫn cho giáo viên và học viên. Các tài liệu này trình bày một khối mạng lưới hệ thống phương pháp xác định nhằm mục đích tổ chức hoạt động và sinh hoạt giải trí của thầy và trò. Ngay SGK cũng nhằm mục đích tổ chức hoạt động và sinh hoạt giải trí của thầy và trò, nó không riêng gì có đơn thuần xác định nội dung mà cả phương pháp dạy học nữa. Để thực hiện hai trách nhiệm xây dựng nội dung và phương pháp dạy học, những nhà phương pháp phải nhờ vào kết quả nghiên cứu và phân tích của những khoa học khác: Ngôn ngữ học, Tâm lí học… Nhưng nhiều lúc, do những đòi hỏi bức xúc của thực tiễn dạy học, họ không thể chờ đón được. Ví dụ những nghiên cứu và phân tích ít ỏi về ngữ điệu, về ngôn từ không đủ làm địa thế căn cứ để xây dựng lí thuyết dạy đọc diễn cảm, dạy lời nói miệng, tập làm văn nói cho học viên Tiểu học. Việc chưa tồn tại chuẩn phát âm cản trở nhiều trong việc dạy đọc, viết ở tiểu học. Vì thế, nhiều khi những người dân làm phương pháp phải đi vào xử lý và xử lý những vấn đề của tâm lí học, ngôn từ học… 2. Nhiệm vụ của cục môn Phương pháp dạy học Tiếng Việt trong trường Sư phạm Trong trường Sư phạm, bộ môn Phương pháp dạy học Tiếng Việt có những trách nhiệm sau: 2.1. Cung cấp những kiến thức và kỹ năng cơ bản về dạy học môn Tiếng Việt cho sinh viên. Những kiến thức và kỹ năng này gồm có a. Những kiến thức và kỹ năng đại cương về phương pháp dạy học Tiếng Việt với tư cách là một ngành khoa học và là một môn học trong trường Sư phạm. Đối tượng, trách nhiệm, phương pháp nghiên cứu và phân tích của Phương pháp dạy học Tiếng Việt và quan hệ của nó với những ngành khoa học khác. b. Những kiến thức và kỹ năng rõ ràng về việc lập kế hoạch dạy học, sẵn sàng sẵn sàng và tiến hành từng bài học kinh nghiệm tay nghề, tiết học trên lớp. 2.2. Rèn luyện những kĩ năng cơ bản về dạy học môn Tiếng Việt cho sinh viên. Các kĩ năng này gồm có a. Kĩ năng phân tích tiềm năng, tìm hiểu chương trình, SGK và những tài liệu dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học. b. Kĩ năng tìm hiểu trình độ và đặc điểm ngôn từ của học viên tiểu học. c. Kĩ năng lập kế hoạch dạy học, thiết kế bài dạy Tiếng Việt. d. Kĩ năng tổ chức những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt dạy học Tiếng Việt trong giờ dạy tiếng Việt. e. Kĩ năng kiểm tra, đánh giá học viên. g. Kĩ năng tiến hành những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt ngoại khoá tiếng Việt, tu dưỡng học viên giỏi, giúp sức học viên yếu kém. h. Kĩ năng vận dụng công tác thao tác chủ nhiệm, công tác thao tác Đoàn đội tương hỗ cho việc dạy tiếng Việt cũng như kĩ năng phối hợp dạy tiếng Việt trong những giờ học khác. i. Kĩ năng phân tích, đánh giá thực tế dạy học tiếng Việt ở Tiểu học. 2.3. Bồi dưỡng cho sinh viên tình cảm nghề nghiệp, phẩm chất đạo đức của người giáo viên dạy tiếng Việt Bộ môn Phương pháp dạy học Tiếng Việt cần làm cho học viên thấy được rõ vai trò, vị trí của môn Tiếng Việt, cái hay, cái khó và tính sáng tạo của dạy học tiếng Việt, từ đó nâng cao trách nhiệm và tình cảm nghề nghiệp. Bộ môn Phương pháp dạy học Tiếng Việt trong trường Sư phạm phải rèn luyện cho SV những phẩm chất đạo đức và những thói quen thiết yếu của người thầy giáo tiếng Việt như: biết yêu tiếng Việt, yêu đất nước, con người, có tính kiên trì, đúng chuẩn, hoàn toàn có thể đồng cảm, đặc biệt là đồng cảm với trẻ em, có thói quen tự phê bình… tin tức phản hồi cho hoạt động và sinh hoạt giải trí 2. Cơ sở khoa học của phương pháp dạy học tiếng Việt Những nội dung chính yếu cần nắm: Để học tốt chương này, học viên cần xem lại những vấn đề quan trọng của chủ nghĩa Mác - Lê nin về bản chất ngôn từ và quá trình nhận thức, xem lại phần Quá trình dạy học của Lí luận dạy học đại cương, tham khảo thêm về đặc điểm ngôn từ lứa tuổi tiểu học, những tài liệu về lí thuyết hoạt động và sinh hoạt giải trí lời nói. - Học viên cần đưa ra những kết luận sau: Phương pháp dạy học Tiếng Việt nghiên cứu và phân tích quá trình dạy học Tiếng Việt, do đó xác định cơ sở khoa học của nó đó đó là việc chỉ ra những quy luật chi phối, quy định sự vận hành của chính quá trình này. Vì vậy, việc xem xét những khoa học liên quan chi phối quá trình dạy Tiếng Việt ra làm sao, tức là chỉ ra quan hệ của những khoa học khác với phương pháp dạy học Tiếng Việt, là rất quan trọng. Những vấn đề của chủ nghĩa Mác - Lênin về bản chất xã hội của ngôn từ (ngôn từ là phương tiện tiếp xúc, phương tiện tư duy), về bản chất của quá trình nhận thức là những cơ sở của phương pháp dạy học Tiếng Việt. Từ đây ngành phương pháp xác định tiềm năng và những nguyên tắc dạy học tiếng Việt: nguyên tắc tiếp xúc, nguyên tắc phát triển tư duy và nguyên tắc tính đến đặc điểm tâm lí và đặc điểm tiếng mẹ đẻ vốn có của học viên. Ngôn ngữ học giúp xác định lôgíc, nội dung và phương pháp dạy học môn học Tiếng Việt. Giáo dục đào tạo học trang bị cho phương pháp dạy học Tiếng Việt một khối mạng lưới hệ thống khái niệm, thuật ngữ. Phương pháp dạy học Tiếng Việt hiện thực hóa tiềm năng, trách nhiệm, nguyên tắc, hình thức tổ chức dạy học do Giáo dục đào tạo học đề ra theo đặc trưng riêng của tớ. Tâm lí học và Tâm lí ngữ học giúp phương pháp xác định quá trình học tiếng ra mắt thế nào để xây dựng phương pháp tối ưu và xác định tính vừa sức của những tài liệu dạy học. - Học viên nên phải có kĩ năng phân tích, bình giá việc dạy học tiếng Việt một cách có khoa học. Nội dung rõ ràng: I. Cơ sở triết học Mác – Lênin Triết học Mác - Lênin là cơ sở phương pháp luận của phương pháp dạy học Tiếng Việt, nó quyết định phương hướng chung của phương pháp dạy học Tiếng Việt. Nó giúp tất cả chúng ta hiểu được đối tượng của phương pháp dạy học Tiếng Việt một cách sâu sắc, trang bị cho tất cả chúng ta phương pháp nghiên cứu và phân tích đúng đắn: xem xét những quá trình dạy học Tiếng Việt trong sự phát triển và trong mối liên hệ phụ thuộc lẫn nhau, trong sự xích míc thống nhất, phát hiện những sự biến hóa số lượng dẫn tới những biến hóa chất lượng Sau đây, tất cả chúng ta xem xét những vấn đề của chủ nghĩa Mác - Lênin về ngôn từ và quá trình nhận thức có ảnh hưởng quan trọng, trực tiếp đối với phương pháp dạy tiếng, những vấn đề được xem như thể những lí thuyết quan trọng để xử lý và xử lý những trách nhiệm thực tiễn của việc dạy học Tiếng Việt. 1. “Ngôn ngữ là phương tiện tiếp xúc quan trọng nhất của loài người” (Lênin). Luận điểm này sẽ không riêng gì có đơn thuần xác định ngôn từ là phương tiện tiếp xúc mà là phương tiện tiếp xúc quan trọng nhất và là phương tiện tiếp xúc đặc trưng của loài người. Không có ngôn từ, xã hội không thể tồn tại. Việc nắm bản chất xã hội của ngôn từ được cho phép ta rút ra kết luận có tính chất phương pháp. Nếu ngôn từ là phương tiện tiếp xúc, trao đổi tư tưởng, tình cảm thì nghiên cứu và phân tích nó phải nghiên cứu và phân tích khối mạng lưới hệ thống hoạt động và sinh hoạt giải trí hiệu suất cao. Mục đích nghiên cứu và phân tích ngôn từ trong nhà trường phải là để cho HS hoàn toàn có thể sử dụng ngôn từ làm phương tiện sắc bén để tiếp xúc, vì vậy phát triển lời nói là trách nhiệm quan trọng nhất của việc dạy học tiếng trong nhà trường. Tất cả những giờ dạy tiếng Việt, cả dạy đọc, viết, cả nghiên cứu và phân tích ngữ pháp, từ ngữ phải đi theo khuynh phía này. HS phải ý thức được hiệu suất cao của ngôn từ, nắm vững những phương tiện, kết cấu và quy luật cũng như hoạt động và sinh hoạt giải trí hành chức của nó. HS nên phải biết người ta nói và viết không phải chỉ để cho mình mà cho những người dân khác cho nên vì thế ngôn từ cần đúng chuẩn, rõ ràng, đúng đắn, dễ hiểu. Đồng thời, vì ngôn từ là phương tiện tiếp xúc nên phải lấy hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc làm phương tiện để dạy và học Tiếng Việt. 2. Ngôn ngữ luôn luôn gắn bó ngặt nghèo với tư duy, “Ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư tưởng” (C. Mác). Ngôn ngữ là phương tiện của nhận thức lôgíc, lí tính. Chính trong những đơn vị và dạng thức ngôn từ có sự khái quát hóa, trừu tượng hóa. Tư duy của con người không thể phát triển nếu thiếu ngôn từ. Việc sở hữu ngôn từ nhằm mục đích tạo ra những tiền đề để phát triển tư duy. Từ đây người ta rút ra những kết luận có tính chất phương pháp: kiến thức và kỹ năng, kĩ xảo ngôn từ phải được xem xét như thể những yếu tố của phát triển tư duy, những khối mạng lưới hệ thống dạy học tiếng Việt cần bảo vệ mối liên hệ giữa lời nói và tư duy. Phải thường xuyên rèn luyện cho HS kĩ năng diễn đạt tư tưởng của tớ bằng những hình thức ngôn từ rất khác nhau. Lời nói nên phải có nội dung, đó đó đó là tư duy. Trong dạy tiếng hoàn toàn có thể đi từ tư duy đến ngôn từ, ví dụ từ một ý viết thành những câu rất khác nhau. Phương pháp dạy học không nhờ vào sự phát triển tương hỗ giữa lời nói và tư duy là phương pháp sai lầm về phương diện triết học của quan hệ giữa ngôn từ và tư duy. 3. Nhận thức luận của chủ nghĩa Mác - Lênin dạy rằng: Con đường biện chứng của nhận thức chân lí đi qua hai quá trình: nhận thức cảm tính và nhận thức lí tính, đồng thời cũng chỉ ra thực tiễn là cội nguồn, động lực của nhận thức, cũng là tiêu chuẩn của chân lí, là đỉnh cao và mục tiêu ở đầu cuối của nhận thức. Đây là cơ sở của nguyên tắc trực quan trong dạy tiếng và cũng là cơ sở để đề lên nguyên tắc phải tính đến đặc điểm tiếng mẹ đẻ của HS trong quá trình dạy học tiếng Việt. Khi nói về sự thiết yếu của việc trẻ em nắm kiến thức và kỹ năng ngôn từ một cách có ý thức, tất cả chúng ta không quên ý nghĩa của việc nhận thức những hiện tượng kỳ lạ ngôn từ một cách cảm tính của chúng. Đứa trẻ nhận thức thế giới xung quanh một cách cảm tính, bằng mắt, bằng tai gắn với sắc tố, âm thanh rõ ràng. Do đó, trách nhiệm đầu tiên của nhà trường trong dạy tiếng là phát triển những kĩ năng nhận thức cảm tính của trẻ em. Dạy tiếng phải nhờ vào kinh nghiệm tay nghề sống và kinh nghiệm tay nghề lời nói của HS. Những quan sát và ấn tượng sống của trẻ em phải là cơ sở cho bài học kinh nghiệm tay nghề tiếng Việt. HS sẽ đi từ việc quan sát tiếng nói trong đời sống của nó, thông qua việc phân tích tổng hợp đến những khái quát hóa, những định nghĩa lí thuyết, những quy tắc và từ đó lại quay về thực tiễn tiếp xúc lời nói sống động trong dạng nói và dạng viết. Kết quả là những em tiếp nhận được bộ sưu tập lời nói và quy tắc ngôn từ một cách có ý thức. Cách thao tác như vậy của HS với tiếng mẹ đẻ trong nhà trường không riêng gì có tuân thủ những quy luật chung của quá trình nhận thức chân lí của loài người mà còn đáp ứng được những đòi hỏi của lí luận dạy học tân tiến. Đó là con phố nghiên cứu và phân tích phát minh – khuynh vị trí hướng của phương pháp dạy học tân tiến nói chung, của dạy học tiếng Việt nói riêng. II. Cơ sở ngôn từ học Ngôn ngữ học nói chung, tiếng Việt nói riêng có quan hệ mật thiết với phương pháp dạy học Tiếng Việt. Từ quan hệ này còn có ý kiến nhận định rằng phương pháp dạy học Tiếng Việt là ngôn từ học ứng dụng. Ngôn ngữ nói chung, tiếng Việt nói riêng tạo nên nền tảng của môn học Tiếng Việt và lôgíc khoa học của ngôn từ quyết định lôgíc môn học Tiếng Việt. Phương pháp dạy học Tiếng Việt phải phát hiện được những quy luật riêng, đặc thù của dạy học tiếng Việt. Chính khoa học ngôn từ quy định đặc thù này. Những hiểu biết về bản chất của ngôn từ, của tiếng Việt có vai trò quan trọng trong việc định ra những nguyên tắc, nội dung và phương pháp dạy học tiếng Việt. Ví dụ, từ bản chất tín hiệu của ngôn từ, dạy tiếng phải làm cho HS nắm được giá trị của từng yếu tố ngôn từ, tính khối mạng lưới hệ thống của ngôn từ là cơ sở để xây dựng những bài tập yêu cầu HS tìm những yếu tố lúc biết một yếu tố khác và quan hệ hoặc tìm quan hệ lúc biết những yếu tố, nó cũng là cơ sở để đáp ứng từ theo chủ đề ở tiểu học v.v Các bộ phận của Ngôn ngữ học (gồm có ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, phong cách) có vai trò quan trọng trong việc xác định nội dung và phương pháp dạy học. Ngữ âm trong quan hệ qua lại với chữ viết là cơ sở của việc soạn thảo phương pháp dạy đọc, viết, cơ sở của việc hình thành kĩ năng đọc sơ bộ. Phương pháp tập viết nhờ vào lí thuyết chữ viết. Những hiểu biết về từ vựng học thiết yếu đối với việc tổ chức dạy từ trong nhà trường là cơ sở để xây dựng những bài tập phong phú với từ đồng nghĩa, trái nghĩa, với những nhóm từ theo chủ điểm, từ nhiều nghĩa, những sắc thái nghĩa, những nét nghĩa biểu cảm của từ Từ pháp học và cú pháp học là cơ sở để tạo ra những hình tượng về cấu trúc ngôn từ, về khối mạng lưới hệ thống của nó. Kiến thức ngữ pháp được sử dụng để hình thành kĩ năng, kĩ xảo trong dạy chính tả và dấu câu. Ngữ pháp quan trọng trong việc dạy phát triển lời nói và nó bảo vệ quan hệ Một trong những từ, cụm từ vào việc viết câu đúng. Gần đây, trong phương pháp dạy tiếng, người ta dựa nhiều hơn nữa vào phong cách học. Ví dụ, ở tiểu học người ta nhờ vào sự phân định ranh giới của ngôn từ hội thoại và ngôn từ viết để dạy nói cho HS. Tóm lại, Ngôn ngữ học nói chung, Việt ngữ học nói riêng quy định cả nội dung dạy học, trình tự sắp xếp nội dung môn học và cả phương pháp thao tác của thầy và trò trong giờ tiếng Việt. Bên cạnh Ngôn ngữ học còn tồn tại thể kể tới cơ sở văn học. Ví dụ, phương pháp đọc nhờ vào lí thuyết văn học. HS cần sở hữu những văn bản văn chương và vì vậy mặc dầu không học những kiến thức và kỹ năng lí luận văn học, việc đọc những bài văn, bài thơ ở tiểu học vẫn được xây dựng trên cơ sở của những quy luật chung nhất về bản chất của văn chương, tác phẩm văn học và sự tác động của nó đến người đọc. III. Cơ sở Giáo dục đào tạo học Phương pháp dạy học Tiếng Việt là một bộ phận của khoa học giáo dục nên nó phụ thuộc vào những quy luật chung của khoa học này. Giáo dục đào tạo học nói chung, Lí luận dạy học đại cương nói riêng đáp ứng cho Phương pháp dạy học Tiếng Việt những hiểu biết về những quy luật chung của việc dạy học môn học. Có thể coi Phương pháp dạy học tiếng Việt là một khoa học viên ra từ sự tích hợp biện chứng của Việt ngữ học và Lí luận dạy học đại cương. Mục đích của Phương pháp dạy học Tiếng Việt cũng như những khoa học giáo dục nói chung là tổ chức sự phát triển tâm hồn và thể chất của HS, sẵn sàng sẵn sàng cho những em đi vào môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lao động trong xã hội mới. Quan hệ của Phương pháp dạy học Tiếng Việt với khoa học giáo dục thể hiện ở chỗ phương pháp được một khối mạng lưới hệ thống giáo dục tạo ra và làm cơ sở. Phương pháp dạy học Tiếng Việt hoàn toàn sử dụng những khái niệm, thuật ngữ của Giáo dục đào tạo học. Nó hiện thực hóa tiềm năng, trách nhiệm giáo dục do Giáo dục đào tạo học đề ra - phát triển trí tuệ, hình thành thế giới quan khoa học, phát triển tư duy sáng tạo cho HS, giáo dục tư tưởng đạo đức, phát triển óc thẩm mĩ giáo dục tổng hợp và giáo dục lao động. Trong Phương pháp dạy học Tiếng Việt hoàn toàn có thể tìm thấy những nguyên tắc cơ bản của Lí luận dạy học: nguyên tắc giáo dục và phát triển của dạy học, nguyên tắc vừa sức, nguyên tắc khoa học, nguyên tắc khối mạng lưới hệ thống, nguyên tắc gắn sát lí thuyết với thực hành, nguyên tắc trực quan, nguyên tắc tiếp cận thành viên và phân hóa trong dạy học Phương pháp dạy học Tiếng Việt vận dụng những nguyên tắc này theo đặc trưng riêng của tớ. Ví dụ nguyên tắc gắn sát lí thuyết và thực hành trong phương pháp dạy học Tiếng Việt đòi hỏi một hoạt động và sinh hoạt giải trí lời nói thường xuyên, biểu lộ ý nghĩ bằng lời nói, viết, cùng với việc thường xuyên vận dụng những hiểu biết lí thuyết trong bài tập. Nhiệm vụ phát triển lời nói đã quy định việc xây dựng chương trình Tiếng Việt mà tất cả những phân môn đều có mục tiêu phát triển bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết. Thực hiện nguyên tắc trực quan trong giờ tiếng Việt không riêng gì có là việc sử dụng sơ đồ, bảng biểu, dùng chữ viết sẵn, phim ảnh mà còn là một “trực quan lời nói”, gồm có từ việc quan sát ngôn từ sống động đến việc nhờ vào bài khóa trong khi nghiên cứu và phân tích về ngữ âm, từ vựng, chính tả, ngữ pháp. Tài liệu trực quan cơ bản trong giờ học Tiếng Việt là tiếng Việt văn hóa, tiếng Việt trong bộ sưu tập tốt nhất của nó: văn học dân gian, tác phẩm văn học Việt Nam và thế giới. Phương pháp dạy học Tiếng Việt chọn ở Giáo dục đào tạo học những hình thức tổ chức dạy học như bài học kinh nghiệm tay nghề và những hình thức khác. Các phương pháp dạy học cơ bản – phương pháp dạy học bằng lời, bài tập, dạy học nêu vấn đề đều xuất hiện trong giờ Tiếng Việt. III. Cơ sở Tâm lí học và Tâm lí ngôn từ học Quan hệ của Phương pháp dạy học Tiếng Việt và Tâm lí học, đặc biệt là Tâm lí học lứa tuổi rất ngặt nghèo. Không có kiến thức và kỹ năng về quá trình tâm lí ở con người nói chung và ở trẻ em lứa tuổi tiểu học nói riêng thì không thể giảng dạy tốt và phát triển ngôn từ cho HS. Phương pháp dạy học Tiếng Việt vận dụng rất nhiều kết quả của Tâm lí học. Đó là những quy luật tiếp thu tri thức, hình thành kĩ năng, kĩ xảo. Thầy giáo nên phải biết, sản phẩm lời nói được sản sinh ra thế nào quá trình đọc được thiết lập từ những yếu tố nào, khái niệm ngữ pháp được hình thành ở trẻ em ra sao, vai trò của ngôn từ trong sự phát triển tư duy ra sao, kĩ năng nói, viết được hình thành thế nào Tâm lí học đưa ra cho phương pháp những số liệu rõ ràng về quá trình nắm lời nói, về việc nắm ngữ pháp. Những nghiên cứu và phân tích tâm lí học được cho phép xác định mức độ vừa sức của tài liệu học tập.
