Mẹo về Tháng 11 1975 tỉnh Gia Lai - Kon Tum có bao nhiều huyện, thị xã Chi Tiết
Lê Hoàng Hưng đang tìm kiếm từ khóa Tháng 11 1975 tỉnh Gia Lai - Kon Tum có bao nhiều huyện, thị xã được Update vào lúc : 2022-08-11 08:48:02 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tham khảo Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Vị trí địa lý - địa danh và địa giới hành chính
Gia Lai là một tỉnh miền núi nằm ởphía bắc Tây Nguyên trên độ cao trung bình 700 - 800 m so với mực nước biển.Với diện tích s quy hoạnh 15.536,92 km², tỉnh Gia Lai trải dài từ 12°58'20" đến 14°36'30" vĩ bắc, từ 107°27'23" đến 108°54'40"kinh đông.Phía bắc GiaLai giáp tỉnh Kon Tum, phía nam giáp tỉnh Đắk Lắk, phía tây giáp Cam-pu-chia với 90km là đường biên giới quốc gia, phía đông giáp những tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên.
Khí hậu
Gia Lai có khí hậu nhiệt đớigió mùa cao nguyên, một năm có hai mùa :mùa mưabắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 10,mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Vùng TâyTrường Sơn có lượng mưa trung bình từ 2.200 đến 2.500 mm, vùng Đông Trường Sơn từ 1.200 đến 1.750 mm. Nhiệt độ trung bình năm là 22-25ºC.
Địa danh và địa giới hành chính
Vùng đất tỉnh Gia Lai ngày này là địa bàn cư trú lâu lăm của những dân tộc bản địa Jrai ,Bahnar có tập quán sống thành từng làng. Trước khi người Pháp đặt ách đô hộ lênTây nguyên, những dân tộc bản địa Gia Lai đang ở quá trình cuối của xã hội nguyên thuỷ chuyển sang quá trình xã hội có giai cấp.
Vùng đất tỉnh Gia Lai ngày này là địa bàn cư trú lâu lăm của những dân tộc bản địa Jrai, Bahnar có tập quán sống thành từng làng. Trước khi người Pháp đặt ách đô hộ lên Tây nguyên, những dân tộc bản địa Gia Lai đang ở quá trình cuối của xã hội nguyên thuỷ chuyển sang quá trình xã hội có giai cấp.
Từ trong năm đầu của thập niên 40 của thế kỷ XIX, những giáo sĩ người Pháp đã thâm nhập khu vực cư trú của người Bahnar thuộc xã Hà Tây - huyện Chư Păh và xã Hợp Đồng Hà Đông - huyện Đăk Đoa ngày này để truyền đạo. Theo chân những giáo sĩ, thực dân Pháp ngày càng tiến sâu vào Bắc Tây Nguyên tạo nên những xáo trộn mới bằng những chủ trương chia để trị, nhờ vào nhóm này để chống nhóm khác, chia rẽ Kinh - Thượng, chia rẽ những dân tộc bản địa trong tỉnh, trong khu vực với nhau.
Từ thời điểm cuối thế kỷ XIX đến trong năm đầu thế kỷ XX, thực dân Pháp đã từng bước thiết lập cỗ máy cai trị trên đất Gia Lai. Sau nhiều lần thay đổi, sáp nhập, chia tách để thành lập những đơn vị hành chính trên vùng Tây Nguyên, ngày 24 - 5 - 1932, tỉnh Pleiku được thành lập (gồm đại lý Pleiku và đại lý Cheo Reo) theo Nghị định Toàn quyền Đông Dương.
Đến trước Cách mạng Tháng Tám 1945, tỉnh Pleiku có: thị xã Pleiku (thành lập ngày 3 - 12 - 1929 theo Nghị định Khâm sứ Trung Kỳ), huyện An Khê, huyện Pleikli, huyện Chư Ty và huyện Cheo Reo.
Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, tên tỉnh được cơ quan ban ngành sở tại cách mạng gọi là Gia Lai.
Tháng 6 - 1946, thực dân Pháp chiếm lại vùng đất Gia Lai và gọi tên của tỉnh là Pleiku. Từ năm 1946 - 1954, tỉnh Pleiku nói riêng, Tây Nguyên nói chung trải qua nhiều lần chủ thể quản lý theo những văn bản của cơ quan ban ngành sở tại thực dân và chính phủ nước nhà bù nhìn.
Về phía cơ quan ban ngành sở tại cách mạng, trong trong năm kháng chiến chống thực dân Pháp, tên tỉnh vẫn giữ là Gia Lai nhưng qua từng thời điểm rất khác nhau, tỉnh Gia Lai lại thuộc sự chỉ huy trực tiếp của những đơn vị rất khác nhau trong khu vực, những huyện trong tỉnh cũng nhiều lần thay đổi tên gọi và địa giới hành chính.
Đối với cơ quan ban ngành sở tại Sài Gòn, tuy nhiên từ năm 1954 cho tới ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, tên tỉnh vẫn gọi là Pleiku, nhưng diện mạo của tỉnh đã nhiều lần thay đổi.
Về phía cơ quan ban ngành sở tại cách mạng, từ năm 1954 - 1975 vẫn giữ tên tỉnh là Gia Lai, nhưng địa giới hành chính của tỉnh có nhiều thay đổi qua những quá trình rất khác nhau của lịch sử.
Ngày 20 - 9 - 1975, theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum được hợp nhất thành một tỉnh mang tên gọi là Gia Lai - Kon Tum.
Ngày 12 - 8 - 1991, theo Nghị quyết kỳ họp thứ 9 của Quốc hội khoá VIII, Gia Lai - Kon Tum tách thành hai tỉnh: Gia Lai và Kon Tum. Từ sau khi chia tỉnh, Gia Lai tiếp tục chia tách để lập thêm một số trong những huyện mới.
Đơn vị hành chính cấp huyện, thị xã, thành phố: 17, gồm 1 thành phố trực thuộc, 2 thị xã và 14 huyện.
Đơn vị hành chính cấp xã, phường, thị trấn: 222, gồm 24 phường, 12 thị trấn và 186 xã.
Điều kiện xãhội
Dân số
Dân số tỉnh Gia Lai có 1.213.750 người (số liệu thống kê năm 2008) gồm có 34 hiệp hội dân tộc bản địa cùng sinh sống. Trong số đó, người Việt (Kinh) chiếm 52% dân số. Còn lại là những dân tộc bản địa Jrai (33,5%), Bahnar (13,7%), Giẻ-triêng, Xơ-đăng,Thái, Mường...
Cư dân Gia Lai hoàn toàn có thể phân thành hai bộ phận: Bộ phận dân cư bản địa đã sinh sống ở Gia Lai từ lâu lăm gồm dân tộc bản địa dân tộc bản địa Jrai và Bahnar, bộ phân dân cư mới đến gồm có người Việt và những dân tộc bản địa ít người khác.
Người Việt đầu tiên đến sinh sống ở khu vực An Khê (phía đông bắc của tỉnh) từ thời điểm cuối thế kỷ XVII. Tuy nhiên đến đầu thế kỷ XIX, người Việt định cư tại Gia Lai vẫn rất thưa thớt và cũng chỉ tập trung ở khu vực An Khê.
Trong thời thuộc Pháp, vào trong năm 1923 - 1945, cơ quan ban ngành sở tại thực dân đưa một bộ phận người Việt từ vùng đồng bằng ven biển miền Trung lên làm công nhân trong những đồn điền chè, cafe và những công trường thi công làm đường dọc quốc lộ 19 và 14.
Từ năm 1954 trở về sau, dân số người Việt ở Gia Lai tăng nhanh do nhu yếu tuyển dụng công chức, viên chức của cơ quan ban ngành sở tại Sài Gòn, dân di cư miền Bắc vào năm 1954, chủ trương cưỡng ép đồng bào miền Trung lên những khu dinh điền.
Sau ngày thống nhất đất nước (năm 1975), Đảng và Nhà nước ta đã chuyển một số trong những lượng lớn đồng bào người Kinh từ miền Bắc và miền Trung lên xây dựng kinh tế tài chính, quốc phòng, điều động cán bộ tương hỗ update cho Tây nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng, làm cho số rất đông người Kinh ở Gia Lai tăng lên nhanh gọn.
Dân tộc Jrai (Jơrai, Jarai, Gia Rai) là một trong 5 tộc người (Jrai, Ê Đê, Chăm, Raglai, Chu Ru) Mã Lai - Đa Đảo (Malayo - Polinesien) hiện giờ đang sinh sống trên vùng đất nam Trường Sơn và đồng bằng ven biển Trung Bộ. Địa bàn cư trú là từ nam Kon Tum đến bắc tỉnh Đăk Lăk (theo chiều bắc - nam) và từ tây bắc tỉnh Phú Yên đến vùng biên giới tiếp giáp với Cam Pu Chia (theo chiều đông - tây). Trong khu vực cư trú này, Gia Lai là địa bàn người Jrai sinh sống tập trung nhất. Khu vực cư trú chính là phía tây cao nguyên Pleiku (thuộc những huyện Chư Păh, Ia Grai, Đức Cơ, Chư Prông, Chư Sê, thành phố Pleiku) và vùng trũng Cheo Reo - Phú Túc ở phía đông nam tỉnh (thuộc thị xã Ayun Pa và những huyện Phú Thiện, Ia Pa, Krông Pa).
Với số lượng dân cư chiếm ưu thế trong hiệp hội những dân tộc bản địa thiểu số, ý thức về tộc người và vùng lãnh thổ tộc người khá rõ, lại sinh sống trên địa bàn án ngữ những đầu mối giao thông vận tải huyết mạch nối bắc Tây Nguyên với những tỉnh ven biển nam Trung Bộ nên người Jrai ở Gia Lai chiếm giữ một vị trí đặc biệt quan trọng về kinh tế tài chính, chính trị và bảo mật thông tin an ninh - quốc phòng. Đây là bộ phận dân cư đã có những đóng góp quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh. Trong trong năm kháng chiến giải phóng dân tộc bản địa cũng như trong thời kỳ xây dựng đất nước những tên người như nhà giáo Nay Đer, anh hùng Kpa Ó, anh hùng Kpui Thu...đã đi vào lòng đồng bào Tây Nguyên và toàn nước.
Dân tộc Bahnar (Bơhnar, Ba Na) là một trong những dân tộc bản địa thuộc ngữ hệ Môn - Khơme. Địa bàn cư trú đa phần là nam tỉnh Kon Tum, bắc và đông tỉnh Gia Lai. Ngoài ra, còn tồn tại một bộ phận người Bahnar sống rải rác ở những huyện phía tây của tỉnh Bình Định, Phú Yên.
Trên địa bàn tỉnh Gia Lai, khu vực cư trú tập trung của người Bahnar là phía đông cao nguyên Pleiku (thuộc những huyện Mang Yang, Đăk Đoa, phía bắc huyện Chư Păh), trên cao nguyên Kon Hơnờng (thuộc huyện Kbang), vùng trũng An Khê (thuộc những huyện Đăk Pơ, Kông Chro, đông bắc thị xã An Khê).
Người Bahnar ở Gia Lai có truyền thống cách mạng lâu lăm. Trong trong năm kháng chiến giải phóng dân tộc bản địa, Tỉnh uỷ Gia Lai đều chọn khu vực cư trú của người Bahnar để xây dựng thành vùng địa thế căn cứ cánh mạng nên ảnh hưởng của cách mạng đến với người Bahnar khá sớm. Anh hùng Núp, anh hùng Wừu của dân tộc bản địa Bahnar hiện không riêng gì có là niềm tự hào của đồng bào Tây Nguyên, mà còn là một niềm tự tôn của tất cả dân tộc bản địa Việt Nam.
Ngoài những dân tộc bản địa nêu trên, tính đến năm 2005, Gia Lai có 915 người Hoa mà tổ tiên của tớ xuất hiện ở Gia Lai từ những ngày đầu thành lập thị xã, thị trấn.
Từ năm 1954 đến nay, Gia Lai còn tiếp nhận một bộ phận đồng bào những dân tộc bản địa ít người từ miền Bắc vào theo hai đợt chính. Đợt thứ nhất vào năm 1954 và đợt thứ hai trong cuộc trận chiến tranh biên giới phía bắc (cuối thập niên 70 của thế kỷ trước). Đến thời điểm ở thời điểm cuối năm 2006, Gia Lai có 23.770 người là đồng bào những dân tộc bản địa ít người không thuộc bộ phận những dân cư bản địa, chiếm 2,04% dân số toàn tỉnh.
Nguồn: LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ TỈNH GIA LAI 1945 - 2005
Tải thêm tài liệu liên quan đến nội dung bài viết Tháng 11 1975 tỉnh Gia Lai - Kon Tum có bao nhiều huyện, thị xã