Thủ Thuật Hướng dẫn Qua nhân vật Chí Phèo tác giả muốn gửi gắm điều gì 2022
Họ tên bố (mẹ) đang tìm kiếm từ khóa Qua nhân vật Chí Phèo tác giả muốn gửi gắm điều gì được Cập Nhật vào lúc : 2022-08-18 11:52:03 . Với phương châm chia sẻ Mẹo Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Trình bày quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ của nhà văn Nam Cao
Nội dung chính- Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo1. Dàn ý cảm nhận nhân vật Chí Phèo2. Cảm nhận hình tượng nhân vật Chí Phèo - mẫu 13. Cảm nhận hình tượng nhân vật Chí Phèo - mẫu 25. Cảm nhận của em về nhân vật Chí Phèo6. Cảm nhận của anh chị về nhân vật Chí Phèo7. Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo siêu hayVideo liên quan
Trả lời: Ông trình bày quan điểm của tớ qua những nhân vật. Có những điểm chính:Văn chương phải vì con người, phải trung thực, tránh việc viết những điều giả dối, phù phiếm.Tác phẩm VH phải có ý nghĩa XH rộng lớn sâu sắc, phải có nội dung nhân đạo sâu sắc.Người viết văn phải không ngừng nghỉ sáng tạo, tìm tòi.Nhà...
Chi tiết
Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của Nam Cao có gì độc đáo?
Trả lời: Đặc biệt quan tâm đến đời sống tinh thần – con người bên trong của nhân vật.Có biệt tài phát hiện, miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật. Đặc biệt thành công trong việc phân tích những diễn biến tâm lí phức tạp,lưỡng tính.Lời văn đối thoại và độc thoại tinh tế, đặc sắc, đa thanh. Kết cấu truyện thường...
Chi tiết
Tóm tắt truyện ngắn Chí Phèo
Trả lời: Truyện kể về cuộc sống Chí Phèo, một đứa trẻ bị bỏ rơi, trong một chiếc lò gạch cũ, năm hai mươi tuổi làm canh điền cho nhà bá Kiến. Vì ghen tuông, Bá Kiến đã đầy Chí Phèo vào tù. Sau bảy tám năm ở tù trở về, từ một người hiền lành, lương thiện, Chí Phèo đã trở thành con quỉ dữ của làng Vũ...
Chi tiết
Những điều gì đã ra mắt trong tâm hồn Chí sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở?
Trả lời: Chí phèo đã thức tỉnh và khao khát sống lương thiện, đánh thức tri giác, cảm hứng, cảm xúc tương hỗ cho Chí tự nhận ra và ý thức thực trạng của tớ và nhận thức thế giới xung quanhKhi nhận được bát cháo hành từ tay Thị Nở, Chí Phèo thèm khát một cuộc sống lương thiệnChí Phèo rất ngạc nhiên và mắt “hình...
Chi tiết
Hình ảnh bát cháo hành có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời: Bát cháo ấy không những giúp Chí thoát khỏi trận ốm “thừa sống thiếu chết” mà nó là liều thuốc khai sáng cho quãng đời tội lỗi của Chí Phèo, là hình tượng của tình người ấm nóng duy nhất còn sót lại nơi làng Vũ Đại. Bát cháo khiến Chí phải ăn năn về những hành vi tôi đã làm. Bát cháo hành - sự...
Chi tiết
Nêu những nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn Chí Phèo?
Trả lời: Xây dựng nhân vật điển hình trong thực trạng điển hình. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo: Nam Cao sở trường về miêu tả tâm lí nhân vật; hoàn toàn có thể đi sâu vào nội tâm diễn tả những diễn biến tâm lí phức tạp của nhân vật.Việc xáo trộn trình tự thời gian đã tạo nên sự phóng khoáng...
Chi tiết
Cảm nhận của em về nhân vật Chí Phèo
Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo
Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao là một đề thi thường gặp trong môn Ngữ Văn lớp 11. Trong nội dung bài viết này Hoatieu xin chia sẻ dàn ý cảm nhận về nhân vật Chí Phèo cùng với bài cảm nhận về nhân vật Chí Phèo hay sâu sắc. Hy vọng đây sẽ là tài liệu ôn tập có ích cho những bạn học viên.
Nhân vật Chí phèo trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao là một nhân vật điển hình cho hình ảnh người nông dân nghèo túng quẫn bị đẩy đến bước đường cùng trong xã hội phong kiến. Trong nội dung bài viết này Hoatieu xin chia sẻ những bài văn mẫu cảm nhận về nhân vật Chí Phèo hay và rõ ràng để bạn đọc làm rõ hơn về nhân vật Chí Phèo. Bên ngoài vẻ dữ dằn hung tợn của Chí vẫn là một tâm hồn khát khao được sống thiện lương. Đây đó đó là giá trị nhân văn sâu sắc tác giả muốn gửi gắm qua tác phẩm.
1. Dàn ý cảm nhận nhân vật Chí Phèo
a) Mở bài:
- Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm
+ Nam Cao là nhà văn hiện thực lớn, một nhà báo kháng chiến, một trong những nhà văn tiêu biểu nhất thế kỷ 20.
+ Chí Phèo là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện nghệ thuật và thẩm mỹ viết truyện độc đáo của Nam Cao viết về một tấn thảm kịch của một người nông dân nghèo bị tha hóa trong xã hội.
- Giới thiệu về hình tượng nhân vật Chí Phèo - một nhân vật điển hình cho con người và số phận người nông dân trong xã hội phong kiến.
Ví dụ: Nam Cao rất nổi tiếng với những tác phẩm truyện, những tác phẩm nổi tiếng được nhiều người nghe biết là Lão Hạc, Chí Phèo, Một bữa no, Nửa đêm, Mua danh, Một đám cưới... trong đó tác phẩm nổi tiếng nhất là Lão Hạc. Tác phẩm Lão Hạc nói về sự tha hóa của số phận của một con người, sự thay đổi của con người về tính tình và tình cảm qua sự thay đổi về xã hội. Nổi bật nhất trong truyện là hình tượng Chí Phèo, một nhân vật điển hình cho con người và số phận người nông dân, tất cả chúng ta cùng đi tìm hiểu về nhân vật này.
b) Thân bài: Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo
* Chí Phèo bản chất là một người nông dân lương thiện
- Chí Phèo xuất thân là một người nông dân nghèo, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dùi.
- Mặc dù vậy, Chí vẫn có những phẩm chất tốt đẹp:
+ Đi ở hết nhà này đến nhà khác, cày thuê cuốc mướn để kiếm sống -> làm ăn chân chính.
+ Từng mơ ước giản dị về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường mái ấm gia đình: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải… -> Chí Phèo là một người lương thiện.
+ Bà ba Bá Kiến gọi lên đấm sống lưng, bóp chân, Chí cảm thấy nhục -> Có ý thức về nhân phẩm, có lòng tự trọng.
=> Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác, quãng đời lương thiện của Chí kéo dãn trong khoảng chừng 20 năm đầu.
- Sau này, khi gặp Thị Nở, sự lương thiện lại một lần nữa quay lại trong Chí:
+ Nhận biết được âm thanh môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường: Tiếng chim hót, tiếng cười nói của người đi chợ
+ Mong muốn được làm hòa với xã hội, mong ước có một mái ấm mái ấm gia đình với Thị Nở -> ước muốn giản dị năm xưa quay trở lại với Chí Phèo.
=> Bản chất con người Chí vẫn là một người lương thiện.
* Chí Phèo là một người cô độc
- Ngay từ khi sinh ra đã phải gắn với số phận không cha, không mẹ
- Xuất hiện ngay đầu tác phẩm với hành vi khiến người ta rất khó chịu: “Hắn vừa đi vừa chửi…” -> Nhưng đằng sau tiếng chửi đó, Chí Phèo hiện lên là một người cô độc.
- Qua tiếng chửi, ta thấy nhân vật hiện lên:
+ Là một kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi
+ Là nạn nhân ra sức cựa quậy, mong ước được xem là người thông thường
- Khi thức tỉnh sau khi bị ốm, Chí cảm nhận và tưởng tượng ra tuổi già của tớ với ốm đau và cô độc và nhấn mạnh vấn đề cô độc là vấn đề đáng sợ hơn hết -> Bản thân Chí Phèo luôn là người cô độc nên mới sợ cô độc đến thế.
* Chí Phèo phải chịu số phận với nhiều thảm kịch
- Bi kịch bị tha hóa:
+ Bị Bá Kiến đẩy vào tù, sau khi ra tù:
Hình dạng: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm” -> Chí Phèo đánh mất nhân hình.
Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến -> Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.
- Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù -> Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến
=> Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, là điển hình cho hình ảnh người nông dân bị đè nén đến cùng cực.
2. Cảm nhận hình tượng nhân vật Chí Phèo - mẫu 1
Nam Cao sáng tác từ trước năm 1940, nhưng chỉ với sau khi truyện ngắn Chí Phèo ra đời, ông mới được nghe biết như một cây bút hiện thực xuất sắc. Cũng từ khi Chí Phèo ngật ngưỡng bước ra từ trang viết của Nam Cao, nhân vật này đã để lại dấu ấn khó quên và nỗi day dứt, ám ảnh không nguôi trong lòng người đọc.
Với tác phẩm Chí Phèo, Nam Cao xứng đáng là một trong những tên tuổi lớn của trào lưu văn học hiện thực quá trình trước Cách mạng tháng Tám 1945 như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng… Cùng viết về đề tài nông dân nhưng những tác phẩm của Nam Cao, đặc biệt là truyện ngắn Chí Phèo đã đạt tới một giá trị nhân đạo sâu sắc thông qua một hình thức mới mẻ. Nếu như những nhà văn khác đi sâu vào phản ánh phong tục hay đời sống cùng cực của nông dân dưới thời thực dân phong kiến thì Nam Cao lại chú trọng đến việc thể hiện nỗi đau đớn của những tâm hồn, nhân cách bị xúc phạm, bị hủy hoại. Đồng thời, ông cũng kín kẽ bênh vực và xác định nhân phẩm của những con người cùng khổ. Chí Phèo là nhân vật thể hiện rõ nhất cái nhìn mới mẻ của Nam Cao về người nông dân trước Cách mạng.
Chí Phèo vốn là một thanh niên hiền lành, lương thiện nhưng đã bị bọn cường hào ở làng Vũ Đại đẩy vào bước đường cùng. Là đứa con hoang bị bỏ rơi từ lúc mới lọt lòng, Chí được một bác phó cối không con đem về nuôi. Bác phó cối chết, Chí tứ cố vô thân, hết đi ở cho nhà nó lại đi ở cho nhà khác. Không cha không mẹ, không một tấc đất cắm dùi, Chí lớn lên như cây cối, chẳng được ai ban cho chút tình thương. Thời gian làm canh điền cho nhà lí Kiến, Chí được tiếng là hiền như đất. Dù nghèo khổ, không được giáo dục nhưng Chí vẫn biết đâu là phải trái, đúng sai, đâu là tình yêu và đâu là sự việc dâm đãng đáng khinh bỉ. Mỗi lần bị mụ vợ ba lí Kiến bắt bóp chân, Chí chỉ thấy nhục chứ yêu đương gì. Cũng như bao nông dân nghèo khác, Chí từng mơ ước một môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường mái ấm gia đình đơn giản mà đầm ấm: Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm. Thế nhưng cái mầm thiện trong con người Chí sớm bị quật ngã tả tơi và không sao gượng dậy được.
Có ai ngờ anh canh điền chất phác ấy đã thực sự bị tha hóa bởi sự ghen ghét, tù đày, để rồi trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Vì ghen tuông vô lối, lí Kiến đã nhẫn tâm đẩy Chí vào tù và nhà tù thực dân đã nhào nặn Chí thành một con người khác hoàn toàn. Đây là nguyên nhân trực tiếp tạo nên bước ngoặt đau thương và thảm kịch trong cuộc sống Chí. Nhưng nguyên nhân sâu xa đó đó là xã hội đương thời với những thế lực bạo tàn luôn tìm cách vùi dập những người dân nông dân thấp cổ bé họng như Chí. Chí bị đẩy vào con phố bần hàn hóa, lưu manh hóa là tất yếu.
Ra tù, Chí trở thành một con người hoàn toàn khác trước đây, với một tên gọi sặc mùi giang hồ là Chí Phèo: Hắn về lớp này trông khác hoàn toàn, mới đầu chẳng ai biết hắn là ai. Trông đặc như thằng sắng đá… Cái đầu thì trọc lốc. Cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và lại rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết! Hắn mặc cái quần nái đen với cái áo tây vàng. Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chuỳ, cả hai cánh tay cũng thế. Nhà tù thực dân tiếp tay cho tên cường hào lí Kiến, bắt bỏ tù một anh Chí hiền lành, vô tội, để rồi thả ra một gã Chí Phèo lưu manh, côn đồ. Từ một người lương thiện, Chí bị trở thành quỷ dữ.
Trở về làng Vũ Đại, cái mảnh đất nền quần ngư tranh thực, cá lớn nuốt cá bé ấy, Chí Phèo không thể hiền lành, nhẫn nhục như trước nữa. Hắn đã nắm được quy luật của sự việc sinh tồn: những kẻ cùng đinh càng hiền lành càng bị ức hiếp đến không thể ngóc đầu lên được. Phải dữ dằn, lì lợm, tàn ác mới mong tồn tại. Hắn đã mượn men rượu để tạo ra những cái đó. Hắn chìm trong những cơn say triền miên và làm những việc như rạch mặt ăn vạ, đâm chém người cũng trong cơn say. Chí Phèo đã bị bá Kiến – quân địch của hắn trở thành con dao trong tay đồ tể.
Với nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã phản ánh chân thực và sinh động thảm kịch bị hủy hoại tâm hồn và nhân phẩm của những người dân nông dân nghèo khổ. Chí Phèo đã sa lầy trong vũng bùn của sự việc tha hóa: Có lẽ hắn cũng không biết rằng hắn là con quỷ dơ của làng Vũ Đại, để tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn biết đâu hắn đã phá vỡ bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu niềm sung sướng, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện. Tất cả dân làng Vũ Đại quay sống lưng với hắn, khinh bỉ và ghê tởm hắn. Người ta sợ bộ mặt đầy những vết sẹo ngang dọc gần in như mặt thú dữ của hắn, sợ con quỷ trong tâm hồn hắn.
Sự tha hóa của Chí Phèo một mặt tố cáo sự tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến đã không cho con người được làm người, mặt khác thể hiện giá trị nhân đạo mới mẻ của Nam Cao trong quan điểm nhận số phận người nông dân trước Cách mạng.
Đi sâu vào thảm kịch tinh thần của nông dân, Nam Cao nhận ra vẻ đẹp ẩn chứa trong sâu thẳm tâm hồn họ. Chí Phèo bị bạo lực đen tối hủy hoại nhân phẩm nhưng trong đầu óc hắn vẫn le lói ánh lửa thiên lương và khát khao được làm người. Cái độc đáo của Nam Cao đó đó là ở chỗ tác giả đã để cho nhân vật Chí Phèo chênh vênh giữa hai bờ Thiện – Ác. Đằng sau bộ mặt dở người dở thú là nỗi đớn đau, vật vã của một kẻ sinh ra là người mà bị cự tuyệt quyền làm người. Trong cơn say, Chí Phèo cất tiếng chửi trời, chửi đời… Tiếng chửi của hắn như một thông điệp phát đi cầu mong có sự đáp lại nhưng cả làng Vũ Đại chẳng ai thèm chửi nhau với hắn. Rút cục, chỉ có ba con chó dữ và một thằng say rượu. Người ta coi hắn chẳng khác gì một con chó dại.
Những lúc tỉnh rượu, nỗi lo sợ xa xôi và sự đơn độc tràn ngập lòng hắn. Hắn thèm được làm hòa với mọi người biết bao! Mối tình bất chợt với Thị Nở hoàn toàn có thể nói rằng là món quà nhân ái mà Nam Cao ban tặng cho Chí Phèo. Tình yêu của Thị Nở đã hồi sinh Chí Phèo, đánh thức lương tri và khát vọng làm người của hắn. Lần đầu tiên trong đời, hắn sợ đơn độc và hắn muốn khóc khi nhận bát cháo hành từ tay Thị Nở. Lần đầu tiên sau bao nhiêu năm, những âm thanh quen thuộc của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường vọng đến tai hắn và ngân vang trong lòng hắn, khiến hắn càng thèm được làm một con người thông thường như bao người khác và khấp khởi kỳ vọng Thị Nở sẽ mở đường cho hắn.
Nhưng cánh cửa cuộc sống vừa mới hé mở đã bị đóng sập lại trước mặt Chí Phèo. Bà cô Thị Nở – đại diện cho dân làng Vũ Đại – đã dứt khoát khước từ Chí Phèo. Từ kỳ vọng, Chí Phèo rơi xuống vực thẳm tuyệt vọng. Lần đầu tiên trong đời hắn ý thức sâu sắc về số phận xấu số của tớ. Hắn lại đem rượu ra uống để mong cơn say làm vơi bớt khổ đau, tủi nhục nhưng khốn nỗi càng uống hắn càng tỉnh. Hắn thực sự muốn làm người nhưng cả làng Vũ Đại tẩy chay hắn, không còn ai coi hắn là người. Hắn cũng không thể tiếp tục làm quỷ dữ bởi đã ý thức sâu sắc về thảm kịch đời mình.
Để giành lại sự sống cho tâm hồn, Chí Phèo buộc phải từ bỏ thể xác. Chí Phèo chết trên ngưỡng cửa trở về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường của một người lương thiện. Cái chết vật vã, đau đớn và thắc mắc cuối củng của Chí Phèo: Ai cho tao lương thiện? còn làm day dứt và ám ảnh lương tâm người đọc cho tới tận ngày này.
Đó cũng là thắc mắc lớn của Nam Cao: Làm thế nào để con người được sống đích thực là con người trong cái xã hội tàn bạo ấy?
Với truyện ngắn Chí Phèo, Nam Cao đã đạt tới tầm cao của tư tưởng nhân đạo khi nhìn nhận và đánh giá người nông dân trước Cách mạng. Nhà văn không dừng ở hiện tượng kỳ lạ bên phía ngoài mà đi sâu vào thể hiện bản chất bên trong của con người. Nam Cao đã và đang chứng tỏ bút lực già dặn của tớ qua tài nghệ xây dựng hình tượng nhân vật điển hình trong thực trạng điển hình. Ý nghĩa xã hội của hình tượng Chí Phèo rất lớn và sức sống của nó cũng thật lâu dài. Có thể nói tác phẩm và nhân vật đã tôn vinh tên tuổi Nam Cao trong lịch sử văn chương của nước ta.
3. Cảm nhận hình tượng nhân vật Chí Phèo - mẫu 2
“Chí Phèo” thật sự là một siêu phẩm trong văn xuôi đương thời, là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao. Ngòi bút Nam Cao có những quan tâm, những mày mò riêng về số phận người lao động bị chà đạp. Hình tượng nhân vật Chí Phèo-một điển hình nghệ thuật và thẩm mỹ bất hủ trong văn xuôi Việt Nam-đã thể hiện cái nhìn đầy đủ mới mẻ, độc đáo có chiều sâu trong thể hiện nỗi khổ con người đó của Nam Cao.
Chí Phèo sinh ra không cha không mẹ, không họ hàng thân thích, không nhà không cửa, không tấc đất cắm dùi, cả đời không hề được nghe biết một bàn tay chăm sóc của phụ nữ nếu không gặp thị Nở…Hắn ra đời trong một chiếc lò gạch cũ bỏ hoang, trong chiếc váy đụp; tuổi thơ của hắn bơ vơ “hết đi ở cho nhà nó lại đi ở cho nhà nọ”, đến hai mươi tuổi thì làm canh điền cho nhà Bá Kiến.
Người nông dân cùng khổ ấy không được sống trong cả cuộc sống nghèo khổ nhưng lương thiện của tớ. Anh đã bị xã hội cướp đi cả bộ mặt người cùng linh hồn người để trở thành một con thú dữ, và bị loại khỏi xã hội loài người.
Mở đầu là tiếng chửi ngoa ngoắt, thách thức của Chí Phèo: "Hắn vừa đi vừa chửi.Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi…". Đấy là tiếng chửi của một tên say rượu, vô thức. Nhưng đằng sau tiếng chửi ấy là nỗi đau khôn cùng của người đàn ông mà trước đây hiền "như đất". Qua tiếng chửi đó, người đọc thấy được ba thái độ: thái độ thù hằn của Chí Phèo; sự dửng dưng của người đời và tình thương của tác giả dành riêng cho nhân vật. Tiếng chửi ấy thực sự đánh thức lòng nhân ái của người đọc. Và cuộc sống của Chí Phèo lần lượt hiện dần lên đầy xót xa.
Bản chất lương thiện của anh đã bị xã hội ra sức hủy hoại. Lão cường hào Bá Kiến vì ghen tuông đã cho giải Chí Phèo lên huyện rồi sau đó để anh Chí ngồi tù. Cái nhà tù thực dân ấy đã tiếp tay lão cường hào bắt giam anh Chí lương thiện, vô tội để rồi thả ra một Chí Phèo lưu manh, hung tàn. Trở về làng, Chí Phèo trở thành một con người khác hoàn toàn-con quỉ dữ của làng Vũ Đại. Hắn muốn sống thì phải gây gỗ, cướp giật, ăn vạ…Muốn thế hắn phải gan, phải mạnh. Những thứ ấy Chí Phèo tìm thấy ở rượu. Thế là Chí Phèo luôn say, và “hắn say thì hắn làm bất kể cái gì người ta sai hắn làm”. Chí Phèo thay đổi cả nhân hình và nhân tính: “ Cái đầu trọc lóc, cái răng cạo trắng hớn…hai mắt gườm gườm trông gớm chết”….Chí Phèo trở nên xa lạ với mọi người và xa lạ với chính anh. Chí Phèo giờ đây đã là con quỉ dữ của làng Vũ Đại “để tác quái cho bao nhiêu dân làng”, “hắn đạp đổ bao nhiêu sự nghiệp làm tan nát biết bao mái ấm gia đình, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người…” Và thế là hắn không hề được mọi người xem là người nửa “ai cũng tránh mặt hắn mỗi lúc hắn qua”.
Nhưng điều đặc sắc và đáng quí hơn thế nữa ở Nam Cao là ngay trong khi miêu tả nhân vật bị tha hóa đến chỗ tận cùng, Nam Cao vẫn phát hiện trong chiều sâu của nhân vật bản tính tốt đẹp vốn có, chỉ việc một chút ít tình thương chạm khẽ vào là hoàn toàn có thể sống dậy với bao điều tốt đẹp. Sự xuất hiện của nhân vật thị Nở trong tác phẩm có một ý nghĩa thật đặc sắc. Con người xấu “ma chê quỉ hờn” ấy lại là nguồn ánh sáng đã rọi vào chốn tối tăm của Chí Phèo, thức tỉnh, gọi dậy bản tính người của Chí Phèo, thắp sáng một trái tim qua bao tháng ngày bi hắt hủi.
Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với thị Nở, Chí Phèo giờ đây đã nhận ra nguồn ánh sáng ngoài kia rực rỡ biết bao, nghe ra một tiếng chim vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng lao xao của người đi chợ…Chí Phèo như đã thấy “tuổi già của hắn, đói rét, ốm đau và cô độc-cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau…Hắn khát khao làm hòa với mọi người…”
Từ con quĩ dữ, nhờ Thị Nở hay nói đúng hơn là tình thương của Thị Nở, Chí thực sự trở lại làm người. Bát cháo hành như một chất xúc tác kì lạ làm thăng hoa ở Chí bản chất người mà lâu nay nay anh dường như quên lãng.
Nhưng thảm kịch và đau đớn thay con phố trở lại làm người của Chí Phèo vừa hé mở thì đã bị đóng sầm lại. Bà cô thị Nở không được cho phép cháu gái bà lấy “một thằng không cha chỉ có một nghề là rạch mặt ăn vạ”. Hay nói đúng hơn là định kiến xã hội đã không được cho phép Chí được làm người. Chí Phèo thật sự rơi vào thảm kịch tinh thần đau đớn. Hắn lại uống rượu nhưng “ càng uống càng tỉnh ra”. Tỉnh ra để thấm thía nỗi đau vô hạn của thân phận mình. Chí Phèo tìm đến nhà Bá Kiến đanh thép phán quyết lão và giết chết lão, sau đó anh tự sát. Anh không thích sống nữa vì giờ đây ý thức về nhân phẩm đã trở về. Anh không thể sống kiểu lưu manh, sống như quỉ dữ nữa. Anh đã chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống. Qua hình tượng Chí Phèo, ngòi bút nhân đạo của Nam Cao đã đặt ra vấn đề có ý nghĩa xã hội lớn lao.
Nam Cao đã xây dựng hình tượng điển hình người nông dân Việt Nam trước CMT8- Chí Phèo. Bi kịch của Chí Phèo là thảm kịch của một con người trong thời đại đen tối đã qua. Nhưng tất cả chúng ta cũng không được quên béng mà phải ghi khắc để suy ngẫm về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường ngày hôm nay. Điều đó nói lên giá trị lâu bền của tác phẩm và tầm vóc lớn lao của Nam Cao.
Chí Phèo – một tấn thảm kịch của một người nông dân nghèo bị tha hóa trong xã hội cũ, một con người điển hình. Bản chất của Chí Phèo là một con người lương thiện, luôn khao khát được sống như một người thông thường, muốn sống lương thiện nhưng lại bị xã hội lúc bấy giờ trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Bi kịch này khởi đầu ra mắt trong nội tâm Chí Phèo khi hắn gặp Thị Nở với “bát cháo hành”. Chính tình yêu Chí Phèo – Thị Nở đã đánh thức con người lương thiện của hắn. Hay nói cách khác chính vì sự xuất hiện của Thị đã cứu Chí Phèo thoát khỏi tấn thảm kịch đó dù chỉ là trong phút chốc.
Chí Phèo là siêu phẩm của Nam Cao. Trên cơ sở người thật, việc thật ở quê mình, tác giả đã hư cấu, sang tạo nên bức tranh hiện thực sống động về xã hội nông thôn Việt Nam trước CMT8 với tất cả sự tăm tối, ngột ngạt cùng bao nhiêu thảm kịch đau đớn, kinh hoàng… Dù đã có được đặt tên là Cái lò gạch cũ, Đôi lứa xứng đôi hay Chí Phèo thì tác phẩm ấy vẫn được nhận ra bởi giá trị hiện thực và nhân đạo vô cùng to lớn của nó.
Nhân vật chính Chí Phèo là người đại diện điển hình cho thảm kịch của những người dân nôn dân bị tha hoá trong xã hội cũ. Nhưng những cảnh ngộ cùng quẫn, bi đát trong caí xã hội ấy đã không thể làm cho những người dân dân quê khốn khổ như Chí Phèo mất đi niềm khao khát được sống tốt đẹp và lương thiện. Trong con người họ lúc nào thì cũng luôn âm ỉ một sự phản khánh vô cùng mạnh mẻ.
Một chút về Chí Phèo, ta hoàn toàn có thể thấy hắn là một đưa con rơi, ra đời trong cái lò gạch cũ, lớn lên bằng tình thương bố thí của những người dân nghèo. Khi lớn lên làm canh điền trong nhà Bá Kiến lại bị vợ ba Bá Kiến gọi lên “bóp chân”; Bá Kiến sanh long ghen tuông nên đưa đi tù. Thời gian sau, Chí Phèo lại trở thành “con quỷ dữ của làng “Vũ Đại” tác oai tác quái dân lành. Chí Phèo chìm trong cơn say, chỉ có một lần hắn tỉnh thật sự vào một buối sáng (đã được Thị Nở đánh thức). Nhưng rồi tình yêu bị đổ vỡ. Bế tắc, đi tìm lương thiện, hắn giết Bá Kiến rồi tự giết mình. Chí Phèo chết nhưng chưa hết truyện. Thị Nở “nhìn nhanh xuống bụng” và “và thoáng hiện ra cái lò gạch cũ”. Một “Chí Phèo con” sắp ra đời. Cách sắp xếp khá tinh tế độc đáo. Cứ mỗi lần Chí Phèo ngoi lên thì lại bị cuộc sống này đè xuống. Khiến người đọc phải theo dõi liên tục không thể rời được.
Hay cho Nam Cao khi xây dựng được một chiều diễn biến tâm lý nhân vật thật xuất sắc. Ta hoàn toàn có thể nhận thấy dễ nhất ở đoạn Chí Phèo mở mắt thì trời đã sang… Một lần hắn tỉnh. Những thanh sắc môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường “mặt trời chắc đã cao”, “tiếng chim ríu rít” lại hiện lên tuy nhiên hắn đang ở trong cái lều ẩm thấp. Lần đầu tiên hắn tỉnh, và cũng là lần đầu tiên hắn có những rung động với trước môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Hắn nghe “tiếng cười nói của những người dân đi chợ”, “nghe tiếng thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá”.
– Rồi những kỉ niệm xưa lại hiện về. Có lần hắn ước ao “một mái ấm gia đình nho nhỏ. Chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải…tuy nhiên chỉ là mơ hồ.
– Từ đấy hắn cảm thấy buồn cô độc.
+ Cái diễn biến tâm lí của một con quỷ đang khuynh hướng về lương thiện.
Trong truyện ngắn Chí Phèo, quá trình bị cự tuyệt quyền làm người thật ra đã bắt nguồn từ lâu, ra mắt đồng thời với quá trình bị tha hoá. Tiếng chửi ngay từ đầu tác phẩm đã thể hiện điều đó.Chí cất lên tiếng chửi trời, chửi đời, chửi làng xóm, tất cả mọi người – những kẻ không chửi lại, cả những kẻ đã đẻ ra hắn. Tiếng chửi ấy như thể tiếng hát để được giải thoát, vu vơ, ngân ngơ của một thằng say. Vậy mà nó thật trừu tượng mà rõ ràng, xa đến gần, có thứ tự và vô cùng văn vẻ. Tiếng chửi là khao khát được tiếp xúc với đời dù là hình thức tiếp xúc hạ đẳng nhất.nhưng nó lại không được ai đáp lại cả. Nhưng phải từ khi gặp Thị Nở, tức là từ khi Chí Phèo thức tỉnh, thảm kịch mới thật sự khởi đầu.
Chí Phèo ngạc nhiên,xúc động khi Thị Nở bê bát cháo hành sang cho Chí Phèo. Hương vị cháo hạnh là mùi vị của tình yêu chân thành, niềm sung sướng giản dị mà to lớn. Rồi liên tục, Chí Phèo đều cảm thấy hơi cháo hành thoang thoảng trong mũi. Lần đầu là lúc Thị từ chối, hắn nghĩ ngợi một tí, rồi hình như hiểu, hiểu tôi đã có quá nhiều tội lỗi, ngẩn người ra để tự hổi làm thế nào để trở lại làm một con người thông thường?! Lần thứ hai là lần quyết định hành vi, hắn uống thật nhiều rượu nhưng càng uống lại càng tình, tình ra lại buồn, lúc đó hơi cháo hành lại thoang thoảng xuất hiện, đó là ý nghĩa biểu trưng, hắn lại nghĩ đến Thị, phân vân giữa việc làm người và một con quỹ, đó đó đó là ước mơ lương thiện, làm một con người như mọi người! Rồi đến lúc gặp mặt Bá Kiến, những hành vi đó mới là tư thế làm người ở đầu cuối trước khi chết của Chí Phèo.
Một Chí Phèo tỉnh đã giết chết 1 Chí Phèo say. Chí Phèo bằng xương, bằng thịt đã chết nhưng còn sót lại trong lọng người đọc là Chí Phèo đòi quyền sống, đang dõng dạc đòi làm người lương thiện. Như vậy, khi ý thức nhân phẩm đã trở về, Chí Phèo không bằng lòng sống như trước nữa. Và Chí Phèo chết trong bi kịck đau đớn, chết trên ngưỡng cửa trở về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Đây khong thể là hành vi lưu manh mà là sự việc vùng lên tuyệt vọng của người nông dân khi thức tỉnh môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Mang đậm giá trị tố cáo rất cao, lên án giai cấp pk thống trị tha hoá, những bị kịch như vậy sẽ còn tiếp diễn.
5. Cảm nhận của em về nhân vật Chí Phèo
Khi trên văn đàn Việt Nam xuất hiện những con người như chị Dậu, anh Pha ở trong năm ba mươi của thế kỉ trước, nhiều quan điểm nhận định rằng nạn nhân đáng thương nhát của xã hội thực dân – phong kiến đương thời là những con người bị bóc lột đến cùng của cải, sức lực và bị chà đạp đến cùng danh dự, tinh thần, quan điểm đó tưởng đã thành chân lí đúng đắn nhưng cho tới lúc Chí Phèo của Nam Cao bước vào văn đàn với tất cả những gớm ghiếc rùng rợn trong hình hài nhân vật và những biến thái tàn tạ của nhân tính, ta mới từ từ nhận thức được: hình như cái đau đớn nhất của con người không phải là bị xã hội đày đoạ mà là bị cô lập và cự tuyệt Chí Phèo, một cách tự nhiên, đã để lại trong lòng ta những ấn tượng đậm nét cùng những niềm cảm thương day dứt về số phận của một con người sống trong cảnh không được làm người.
Sự xuất hiện của nhân vật Chí Phèo, cùng với biết bao nhiêu suy nghĩ hồi tưởng, hành vi của hắn trong tác phẩm để lại cho ta ấn tượng đậm nét như vậy, chính nhờ một phần sự xáo trộn tài tình những rõ ràng truyện của Nam Cao. Đột nhiên bước vào giữa truyện, quay lại buổi đầu và tiến dần đến kết thúc, tưởng là xáo trộn và lại rất tự nhiên. Chí Phèo xuất hiện không cần tô vẽ, chẳng phải rào trước đón sau, người ta cứ thấy hắn lừ lừ từ đầu đến cuối truyện; vẫn là hấn nhưng mỗi rõ ràng ta lại cảm nhận rất khác nhau về biết bao nhiêu điều trong xã hội đương thời, về những đổi thay của con người trong dòng xã hội đen mờ ấy. Và ở đầu cuối, hình ảnh Chí Phèo cho ta thấy được tư tưởng nhân văn vô cùng cao đẹp của nhà văn Nam Cao, một tư tưởng mới lần đầu tiên xuất hiện trong văn học Việt Nam: trân trọng bản chất lương thiện của con người ngay lúc họ đã rơi vào con phố lưu manh hoá.
Cuộc đời Chí Phèo hoàn toàn có thể phân thành ba đoạn đường. Như biết bao người nông dân trong xã hội trước, hắn đã hoàn toàn có thể có một môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường bình yên với một tâm hồn trong sáng, một phẩm cách lương thiện. Mồ côi từ thuở nhỏ, làm phu cho nhà Bá Kiến, rồi bị cái ghen bóng ghen gió của Bá Kiến hãm hại, bị đẩy vào nhà tù thực dân, cuộc sống Chí Phèo chuyển một bước ngoặt từ lúc ấy. Bá Kiến là thủ phạm đầu tiên trong việc lưu manh hoá một tâm hồn lương thiện. Nhà tù thực dân hoàn hảo nhất quá trình tệ hại ấy. Cái bắt tay của cường hào và thực dân làm tan vỡ hàng nghìn viên ngọc “thiên lương” cao quý cua những con người thuộc tầng lớp dưới cùng của xã hội. Ta biết nói gì đây cho nhân vật Chí Phèo? Ta thương hại Chí là nạn nhân của một trò đôn mạt hèn kém. Ta phẫn nộ những kẻ đã cam tâm huỷ diệt nhân tính Chí. Ta đau đớn nhận ra khi thời gian mãn hạn tù thực dân kết thúc là Chí bước vào một nhà tù khác, nhà tù do chính xã hội tạo ra, khác lạ và đoạn tuyệt với những kẻ thoái hoá nhân phẩm như Năm Thọ, Binh Chức và giờ đây là Chí Phèo… Thế là khởi đầu quá trình mới quyết liệt và cay nghiệt của cuộc sống Chí.
“Hắn vừa đi vừa chửi” – đó là cách mà Nam Cao để nhân vật xuất hiện ngay từ đầu tác phẩm. Đó cũng là cái hình ảnh đầu tiên mà người đọc tiếp nhận về Chí, mở ra quá trình thứ hai trong cuộc sống hắn – từ một tên lưu manh đến một kẻ tay sai – nỗi kinh hoàng của làng Vũ Đại. Chí Phèo bị lưu manh hoá không phải là hiện tượng kỳ lạ đầu tiên trong văn học. Trước đó, Nguyên Hồng với Bỉ vỏ đã đề cập đến những thoái hoá biến chất trong tâm hồn con người gây ra bởi xã hội, nhưng chỉ tạm dừng đó chứ không đi sâu vào bản chất của con người ấy. Cái mà tiểu thuyết – với lợi thế độ dài -của Nguyên Hồng chưa làm được thì truyện ngắn của Nam Cao với điểm xuyết qua những rõ ràng nghệ thuật và thẩm mỹ độc đáo, đã làm được – và làm rất thành công. Tiếng chửi của Chí Phèo có ý nghĩa gì? Thực ra tiếng chửi của nhân vật đó đó là phản ứng của hắn với toàn bộ cuộc sống. Trong chửi rủa lại bao hàm một khát khao: giá như có ai thèm chửi với mình thì còn niềm sung sướng, bởi ít ra trong cuộc sống còn tồn tại kẻ quan tâm đến mình. Đằng này, chửi vang cả làng, vang cả trời mà nào có ai đếm xỉa gì đến hắn. Vậy là, hắn đã bị loại ra khỏi cuộc sống này rồi… Phải? Dưới vòm trời này người ta đã quen đi, hoặc không thèm để ý tới tên lưu manh Chí Phèo. Thần tình của Nam Cao là ở chỗ đã để cho bản chất của Chí thoáng hiện ra, cái tỉnh lồ lộ trong cái say mơ màng, ý thức đau đớn về bản thân chợt xuất hiện trong tiếng chửi vang trời. Còn ý thức về mình, còn khát khao sự yêu thương của đồng loại, nghĩa là còn bản chất con người. Hắn là người, mà sao không còn ai cho hắn cái quyền ấy?
Sau rõ ràng tiếng chửi là những hành vi liên tục của Chí Phèo: đến nhà Bá Kiến nằm ăn vạ, rồi ngày ngày với những thói lưu manh lại rạch mặt, ăn chực của thiên hạ.
“Con quỷ dữ của làng Vũ Đại” hiện ra với thứ hình hài gớm ghiếc: “Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất câng câng, hai mắt gườm gườm trông gớm chét”. Rồi lại “cái ngực phanh”, “chạm trổ rồng phượng”… Nam Cao phải đặt bút hai lần viết vào “trông gớm chết”, hẳn đó là cái nhận xét ban đầu của mọi người về tên Chí sau bảy năm tù tội, dần trở thành cái nhận định âm ỉ về con người này cho tới lúc hắn chết. Không chỉ với nhân hình, bằng việc nghe theo Bá Kiến làm tay sai cho hắn để trừng trị những phe cánh khác trong cái làng Vũ Đại “trật tự – kỉ cương”, Chí Phèo vô tình trở thành công cụ đắc lực huỷ hoại nhân tính của tớ, thành nỗi khiếp đảm cho xã hội. Cái vòng khác lạ mà xã hội tạo ra cho Chí Phèo cứ mỗi ngày mỗi chặt dần. Đến đoạn này, ta hoàn toàn có thể giận Chí, trách Chí vì cái lợi cơm áo trước mắt mà làm tay sai cho kẻ ác, nhưng rồi ta chợt nhận ra: nếu không bởi cái mưu đồ nham hiểm của “cụ Bá” một lần nữa huỷ hoại tâm hồn Chí, thì làm thế nào đã có được một kẻ tay sai hung dữ, sẵn sàng giở thói côn đồ vì những cái lợi trước mắt. Nghĩ lại, Chí đáng thương hơn là đáng trách.
Câu chuyện diễn biến tới đó đủ thể hiện một quy luật: bần hàn hoá rồi dẫn tới lưu manh hoá trong một tầng lớp xã hội đương thời. Chuyện dừng ở đó cũng hoàn toàn có thể hoàn toàn có thể đồng ý được. Nhưng Nam Cao không để Chí Phèo cứ thế mà chết trong xó xỉnh, bụi rậm nào đó. Với tinh thần nhân đạo, Nam Cao đã để cho tâm hồn lương thiện của Chí Phèo lần đầu tiên thức tĩnh, từ cái đêm gặp Thị Nở.
Đó là đêm đầu tiên hắn được thức tỉnh bản năng làm một người đàn ông, và buổi sáng hôm sau là buổi sáng đầu tiên Tính từ lúc lúc ra tù hắn được tận hưởng những gì đẹp đẽ và tươi tắn của thiên nhiên: tiếng chim ríu rít, ánh nắng rực rỡ, tiếng người nói chuyện râm ran. Hắn nhớ, hắn hồi tưởng. Đoạn hồi tưởng của hắn làm bao nhiều độc giả giật mình: Ôi! Hoá ra Chí vẫn còn là một một con người, biết yêu ghét, biết vui buồn, biết nhớ và biết kỳ vọng nữa. Hắn cũng lo âu cho tuổi già và sự cô độc, hắn sợ mọi thứ ra mắt trong đầu hắn, trước mắt hắn. Ta thấy có gì đó hài lòng và kỳ vọng: kỳ vọng những cảm xúc trong Chí Phèo sẽ được duy trì mãi mãi cũng như Chí Phèo còn một con dường về với loài người.
Nhưng bản năng của một con người chỉ được đánh thức một cách trọn vẹn khi có rõ ràng bát cháo hành của Thị Nở. Lần đầu tiên, Chí có cảm hứng được mọi người quan tâm. Một sự so sánh ra mắt với một bên là người đàn bà độc địa đã dùng hắn thoả mãn thú vui của ả, một bên là người quan tâm duy nhất đến mình và thể hiện sự quan tâm ấy qua bát cháo dân dã mà đậm tình người. Tiếng nói của Chí Phèo, của Nam Cao đột ngột cất lên: “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hoà với mọi người biết bao!”. Lần đầu tiên cái khao khát sông của Chí Phèo được thể hiện mạnh nhất: phải sông trong xã hội, phải yêu và phải được xã hội quan tâm. Tình yêu mộc mạc của Chí Phèo và Thị Nở chớm nở và duy trì trong năm ngày niềm sung sướng nhất của Chí.
Thị Nở cự tuyệt Chí Phèo! Đó là đòn đánh ở đầu cuối và nặng nề nhất của xã hội vào Chí! Đến đây, toàn bộ những kỳ vọng của Chí trở thành tuyệt vọng. Hắn uống rượu cho say, nhưng càng uống càng tỉnh. Như đã xác định từ đầu, cải tỉnh của Chí bao giờ cũng song song với cái say, nhưng nếu trước đầy nó bị cái say lấn át, thì giờ đây nó đau đáu hiện ra và thúc giục Chí trả thù. Ai? Ai đã làm cho cuộc sống Chí lâm vào cảnh những đắng cay tủi nhục ấy, đó đó là lũ cường hào mà đại diện là Bá Kiến gian xảo, quỷ quyệt. Những câu nói ở đầu cuối đối với Bá Kiến cũng là tuyên bố hùng hồn của hạng người thấp nhỏ nhất trong xã hội: “Tao muốn làm người lương thiện”. Nhát dao đâm chết Bá Kiến và nhát dao tự sát tuy xác định: con người như Chí Phèo khó mà sinh tồn trong xã hội khắc nghiệt đương thời, nhưng cũng là tuyên ngôn về sự nảy sinh về tâm hồn lương thiện của con người khi con người ấy đã về cõi chết.
Dẫu biết, sau Chí Phèo lại còn biết bao nhiêu kẻ bị bần hàn hoá rồi đi đến lưu manh hoá, và xã hội còn cự tuyệt những con người như vậy, nhưng qua nhân vật Chí Phèo ta vẫn tin tưởng rằng chồi non lương thiện sẽ thành cây cao. Và không còn cái hạt giông lương thiện quằn quại mãi mới nảy mầm trong Chí Phèo thì làm thế nào có cây cao nhân cách trong Lão Hạc. Niềm cảm thương day dứt và tin tưởng trong lòng người đọc xin được song song tồn tại với tác phẩm Chí Phèo.
6. Cảm nhận của anh chị về nhân vật Chí Phèo
Nam Cao được mệnh danh là nhà văn của nền văn học hiện thực, ông sáng tác những tác phẩm đa phần viết về người nông dân Việt Nam, đây là tác phẩm để lại cho những người dân đọc nhiều cảm xúc khi viết về một hiện thực đó là người nông dân bị bần hàn hóa trước cách mạng tháng tám.
Nhân vật trong tác phẩm của Nam Cao là nhân vật phải chịu nhiều đắng cay, cực khổ do xã hội gây ra, họ bị bần hàn hóa về con người và tính cách, như Chí Phèo là một nhân vật như vậy, Chí đã phải chiu đựng những bần hàn do xã hội gây ra, từ một nhân vật hiền lành, chất phác, đi làm thuê để lấy tiền sinh sống, trở ngại vất vả khi đi làm thuê nhà Bá Kiến nhưng lại bị người nhà này hành hạ, và biến chí thành một con người ác, người nông dân lương thiện, nhưng lại bị xã hội tha hóa, khi đọc tác phẩm, chắc chắn là không còn ai không còn một thái độ xót thương và có thái độ cảm thông cho nhân vật này.
Chí đã phải chịu đựng nhiều trở ngại vất vả, và vất vả, xuất thân đã không in như những người dân thông thường khác, bị bỏ rơi trong lò gạch cũ, chí phải chịu đựng từ nhỏ, không được ai chăm sóc, nuôi dạy, và rồi chí đã trở thành một người nông dân muốn sống bằng chính sức lao động của tớ, nhưng lại không được, bởi Chí Phèo đang phải chịu đựng những cảnh cơ cực của sự việc đàn áp, bị tha hóa về con người và cả về tính cách của nhân vật.
Ở đây nhân vật Chí vừa là biểu lộ của thành viên khi bị người khác áp bức bóc lột, mà nó còn biểu lộ cho tất cả một tầng lớp, luôn bị đàn áp cả về tinh thần lẫn thể xác, sự cơ cực đó đã biến chí từ lương thiện trở thành người không còn nhân tính. Chí đã làm thuê với chính sức lao động của tớ, nhưng rồi bao nhiêu công lao, mà Chí phèo nỗ lực lại bị chính những con người dân có quyền lực trong tay đàn áp, đó là những con người, xấu xa, họ đại diện cho thế lực cầm quyền cho xã hội, chính những con người đấy đã làm tụt lùi đi chính xã hội của tất cả chúng ta, từng người tất cả chúng ta đều hoàn toàn có thể thấy người nông dân phải chịu đựng rất nhiều những bất công.
Họ đàn áp, áp bức bóc lột sức lao động của con người, biến người nông dân thành những công cụ để họ hoàn toàn có thể thực hiện mục tiêu của tớ, chí đã là con người như vậy, chí bị tha hóa và trở thành con người tàn ác, Chí bị nhà Bá kiến đưa vào tù, từ đây chí trở thành con người hoàn toàn khác, Chí bị tha hóa về đạo đức cũng như con người, tất cả những điều đó đã ảnh hưởng xấu đến toàn xã hội, không riêng gì có Chí mà còn rất nhiều những người dân nông dân cũng rơi vào tình trạng như vậy này, nhưng chí là một nhân vật đại diện và điển hình.
Chí rơi vào con phố bị tha hóa, thể xác đau khổ, tâm hồn như bị xé ra hàng trăm mảnh, với những đau đớn đó mà Chí đã rơi vào vòng pháp luật, Chí bị tha hóa khi trong tù, và chính bọn quyền lực đã đưa Chí trở thành một con người như vậy này. Chí đã bị tha hóa tính cách do tính chất khắc nghiệt của xã hội, những điều đó làm cho cuộc sống của Chí lâm vào cảnh nhiều những lâm ly bi đát hơn. Chí đi tù và phải chịu những đàn áp của bọn cai trị, đặc biệt cái đói, cái khổ, nó cũng đang ám ảnh và vây hãm lấy cuộc sống của Chí, Chí là một người nông dân vốn dĩ rất lương thiện, nhưng chỉ một cơn gió độc thổi vào làm cho cuộc sống của Chí chịu đựng rất nhiều những trở ngại vất vả, và tha hóa tính cách của người nông dân Việt Nam trước cách mạng.
Chí phèo là người đại diện của người nông dân để đấu tranh và tố cáo những thế lực tàn ác, luôn che khuất mắt Chí, tác giả đã thể hiện một hiện thực vô cùng nghiệt ngã, đó là bản ngã của con người trong môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, Chí đã thể hiện được tư tưởng của chính tác giả, khi sử dụng trong tác phẩm, Chí Phèo là hình tượng trung tâm của tác phẩm, đây là một hình tượng để tố cáo tội ác của thế lực cầm quyền trong xã hội phong kiến. Nhưng rồi nhờ có tấm lòng nhân đạo của tác giả, mà Chí được sống những tháng ngày niềm sung sướng khi Thị Nở xuất hiện, thực trạng họ gặp nhau cũng vô cùng, vào một hôm trăng thanh gió mát, hai người gặp nhau bên vườn chuối, chỉ với một hình ảnh éo le như vậy này mà hai người nảy sinh tình cảm với nhau, tình cảm đó làm ấm lên tình người trong con người Chí, đây quả thực là một thực trạng thể hiện tình cảm vô cùng ngặt nghèo và nó mang đậm giá trị trong chính tác phẩm, với sự thể hiện đầy táo bạo, tác giả đã thổi ấm lên tình người vào Chí, làm cho Chí thức tỉnh, hoàn toàn có thể nói rằng, Chí đã trở nên nhân đạo và có tình người hơn, khi gặp Chí, trước thì Chí chửi đời, chửi đất, chửi người đã sinh ra hắn, nhưng nay Chí lại muốn trở thành một con người lương thiện.
Chí đã từng nói: “ Ai cho ta lương thiện”. Tất cả đang thể hiện những ước nguyện của Chí để mong ước mình trở thành một con người thông thường. Cuộc đời của Chí cũng phải trải qua rất nhiều thăng trầm, từ một người nông dân hiền lành chất phác, nay lại trở thành một con quỷ dữ, hắn gặp ai cũng chửi, nhưng mọi người xung quanh không còn ai quan tâm đến hắn, họ đều nghĩ, hắn chửi nhưng trừ mình ra, và Chí còn chửi những người dân không chửi nhau với hắn. Đây là những rõ ràng thể hiện Chí Phèo đang bị xã hội này tha hóa đi bản chất, của một con người lương thiện, hiền lành.
Chí là nhân vật được tác giả xây dựng để tố cáo xã hội phong kiến tàn ác, họ đang tha hóa và dồn con người hiền lành trở thành những con ác quỷ, tác giả đã thể hiện tấm lòng nhân đạo của tớ khi để Chí gặp Thị Nở và qua nhân vật này tác giả cũng thể hiện một sự tố cáo sâu sắc đối với chính những nhân vật được xây dựng trong tác phẩm.
Tác phẩm đã để lại cho quả đât nhiều giá trị trong đó có hai giá trị nổi bật đó là giá trị nhân đạo, và sự tố cáo sâu sắc đối với xã hội phong kiến.
7. Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo siêu hay
Nam Cao là một trong những cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam tân tiến. Trong sự nghiệp sáng tác của tớ ông đã để lại rất nhiều tác phẩm có mức giá trị. "Chí Phèo" là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nam Cao viết về những người dân nông dân trước Cách mạng. Tác phẩm vừa là tiếng nói của những người dân nông dân vừa là bản tố cáo xã hội lúc bấy giờ đã chà đạp lên quyền sống của con người.
Mở đầu tác phẩm, Nam Cao đã để cho nhân vật của tớ xuất hiện vô cùng ấn tượng: "Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi". Tiếng chửi của Chí dường như đã trở thành một thói quen. Tiếng chửi khiến nhân vật của Nam Cao tự nhiên trở thành sự tò mò lớn với người đọc. Cuộc đời Chí rốt cuộc đã trải qua bao nhiêu phần cay đắng để phải trút ra những tiếng chửi không của riêng ai như vậy?
Chí Phèo vốn là một đứa trẻ không cha, không mẹ. Hắn bị chính người sinh ra hắn bỏ rơi từ lúc mới lọt lòng. Hắn không được cha mẹ mình thừa nhận, nghênh đón rồi bị vứt bỏ tại cái lò gạch cũ. Hắn được hết người này đến người khác nhặt nuôi. Ban đầu được một người đi thả ống lươn nhặt về nuôi, sau đó là một góa phụ rồi lại đến tay bác phó cối. Rồi ở đầu cuối Chí lại trở thành đứa trẻ không nơi nương tựa khi bác phó cối qua đời. Cuộc đời của Chí phần nào đó thể hiện môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường trở ngại vất vả của những kiếp người phải đi ở đợ, lam lũ, vất vả trước cách mạng tháng Tám. Mãi cho tới lúc mười tám tuổi, Chí vào làm ở nhà Bá Kiến với mong ước tìm được bữa cơm sống qua ngày. Chí vốn là con người chân chất, mộc mạc nhưng cái bản chất tốt đẹp đó lại bị chính cái xã hội mà Chí đang sống hủy hoại. Chí đã bị Bá Kiến đẩy vào tù vì cái tính hay ghen của lão khi thấy vợ mình hằng ngày sai Chí bóp chân cho bà. Giống như chị Dậu cầm đống giấy bạc ném vào mặt tên quan bỉ ổi, xấu xa, như Lão Hạc đã tìm đến cái chết vì lòng tự trọng của tớ, Chí không hề bị khuất phục trước những lời ngon ngọt của bà ba. Nhưng xã hội đó đâu có chỗ cho những người dân lương thiện. Nhà tù thực dân vô tình đã tiếp tay cho Bá Kiến cướp đi sự lương thiện của Chí.
Bảy, tám năm sau, ra tù, Chí quay trở về làng Vũ Đại. Lúc này Chí không hề là một anh nông dân thật thà, chân chất rất lâu rồi nữa mà đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại với cái "đầu thì trọc lốc", "răng cạo trắng hớn", "trông gớm chết", khắp người thì xăm những hình thù quái dị. Nam Cao đã phải sử dụng đến từ "ghê chết" để miêu tả dáng vóc Chí thời điểm hiện nay. Thậm chí tính khí lưu manh còn được thể hiện rất rõ qua từng hành vi của Chí. Từ hành vi rạch mặt ăn vạ, đến đốt quán lúc không mua được rượu và đỉnh điểm là lúc Chí trở thành tay sai, thành công cụ của Bá Kiến. Chỉ với vài đồng bạc mà Bá Kiến đưa cho Chí ngày càng lún sâu vào tội lỗi. Cái mới của "Chí Phèo" đó đó là ở điểm này. Thay vì phân tích, tái hiện môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường khốn khổ của những người dân nông dân, Nam Cao đã mày mò, phát hiện và đi sâu vào con phố lưu manh hoá của những người dân nông dân vốn bình dị, thật thà nhưng xã hội đã biến họ thành những kẻ tàn ác. Bằng lối viết sắc sảo, chỉ thông qua quá trình tha hoá của Chí, quá trình từ một người lương thiện trở thành một kẻ lưu manh, Nam Cao đã gián tiếp vạch trần được cái bộ mặt tàn ác, xấu xa của xã hội giờ đây.
Rồi Chí gặp Nở. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo với Thị Nở đã thay đổi cuộc sống Chí. Người ta ví Thị Nở in như một ánh trăng dịu êm của cuộc sống Chí. Sự quan tâm của Thị, tình thương của Thị đã đánh thức trong Chí ham muốn được làm người lương thiện. Buổi sáng hôm ấy cũng như bao buổi sáng thông thường khác mà thôi nhưng đó là lần đầu tiên Chí nghe được những âm thanh trong trẻo của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường hằng ngày, từ tiếng chim hót cho tới tiếng hỏi nhau của những bà, những cô đi chợ về. Chí nhớ về niềm mong ước có một mái ấm gia đình nhỏ, nuôi thêm con gà, trồng thêm cái cây... sống niềm sung sướng qua ngày. Thì ra Chí cũng luôn có thể có những phút giây "người" đến thế! Đỉnh điểm nhất là bát cháo hành của Thị đã khiến Chí "mắt ươn ướt" rồi "cười thật hiền". Thị khiến Chí - một kẻ chỉ biết sống qua ngày chợt nghĩ về tương lai, kỳ vọng về một mái ấm gia đình niềm sung sướng. Rồi Chí khóc. Giọt nước mắt của một con quỷ dữ khiến Thị bất thần, thầm nghĩ: "có những lúc hắn hiền như đất". Rồi Chí ngỏ ý muốn Thị về ở với Chí. Nhờ có Thị, Chí khao khát muốn được trở về môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường lương thiện trước đây, cùng Thị vun vén niềm sung sướng.
Đây được coi như những trang viết làm bừng sáng cuộc sống Chí. Từng suy nghĩ, từng hành vi, lời nói của Chí đều khiến người đọc vô cùng cảm động. Mong ước giản dị của Chí lại đến từ chính người đàn bà bị cả xã hội xa lánh, nó khiến độc giả phải giật mình suy nghĩ, trân trọng hơn niềm sung sướng mà mình đang có.
Chúng ta cũng tưởng rằng đến đây cuộc sống Chí hoàn toàn có thể bước sang một ngã rẽ khác nhưng thảm kịch hơn thế. Chí bị Thị từ chối bởi bà cô của Thị không được cho phép ả lấy một ông chồng chỉ biết "rạch mặt ăn vạ", lấy một kẻ "đòi nợ thuê". Cái nhìn của bà cô dành riêng cho Chí cũng là cái nhìn mà xã hội phong kiến bấy giờ nhìn Chí. Không ai nhìn ra sự thay đổi của Chí, không còn ai đồng ý Chí. Lần thứ hai Chí khóc, khóc vì tiếp tục quay lại những tháng ngày thảm kịch. Chí quay trở lại với những chén rượu, những câu chửi rủa. Cuộc đời Chí lại là những tháng ngày không lối thoát. Rồi Chí đến tìm Bá Kiến. Chí đến nhà bá Kiến trong trạng thái nửa tỉnh, nửa say. Miệng lúc nào thì cũng chửi rủa đòi giết "con khọm già" nhà Thị nhưng lại ý thức được rằng đến nhà Bá Kiến để đòi "làm người lương thiện". Sau tất cả, Chí đã cảm nhận được những bế tắc, tuyệt vọng của cuộc sống mình. "Ai cho tôi làm người lương thiện?", thắc mắc mà hắn không thể tìm được lời giải đáp nhưng xót xa hơn cũng không còn ai hoàn toàn có thể trả lời được thắc mắc đó. Rồi hắn giết Bá Kiến và tự kết liễu đời mình.
Câu hỏi của Chí, cái chết của hắn cùng đứa con sắp chào đời trong bụng Nở đã khép lại câu truyện trong sự day dứt của tất cả mọi người. Cái chết của Chí đó đó là bản tố cáo rõ nhất cho xã hội thối nát lúc bấy giờ. Chí chọn cái chết như một sự giải thoát cho chính mình bởi đấy là cách giải thoát duy nhất cho Chí trong cái xã hội bấy giờ. Cái chết của Chí cũng là niềm tin mà Nam Cao dành riêng cho nhân vật của tớ, dành riêng cho những con người trở ngại vất vả lúc bấy giờ. Như vậy, qua từng rõ ràng truyện, Nam Cao đã chỉ ra được những nguyên nhân đẩy Chí vào con phố tha hoá. Chí rơi vào con phố lưu manh không lối thoát một phần là vì xã hội bấy giờ đã cướp đi quyền làm người của Chí, một phần là vì chính những người dân nông dân cùng cảnh ngộ đã chối bỏ Chí, không cho Chí con phố quay trở lại.
"Chí Phèo" khép lại nhưng hình tượng nhân vật Chí Phèo thì vẫn luôn sống mãi trong tâm trí độc giả. Nó đã làm ra một sắc tố rất riêng trong kho tàng truyện viết về người nông dân.
Mời những bạn tham khảo thêm những thông tin hữu ích khác trên phân mục Tài liệu của HoaTieu.
Tải thêm tài liệu liên quan đến nội dung bài viết Qua nhân vật Chí Phèo tác giả muốn gửi gắm điều gì