Thủ Thuật Hướng dẫn Vị trí vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong tương trợ tư pháp về hình sự Chi Tiết
Bùi Xuân Trường đang tìm kiếm từ khóa Vị trí vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong tương trợ tư pháp về hình sự được Update vào lúc : 2022-09-22 13:22:13 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
1. Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong trấn áp quyền lực nhà nước
1.1. Vị trí, hiệu suất cao và trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân trong cỗ máy nhà nước
Lịch sử ra đời và phát triển của chế định Viện kiểm sát ở nước ta và nhìn rộng ra thế giới, đặc điểm của chế định Viện kiểm sát và những thiết chế tương tự là Viện công tố ở nhiều quốc gia đều đã cho tất cả chúng ta biết đây là một chế định rất đặc thù.
Theo dõi sự thay đổi phạm vi những hiệu suất cao của Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) ở nước ta trong toàn bộ quá trình tổ chức và hoạt động và sinh hoạt giải trí của thiết chế này đã cho tất cả chúng ta biết, hiệu suất cao công tố và hiệu suất cao kiểm sát việc tuân theo pháp luật, gồm có kiểm sát chung trước đây và kiểm sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tư pháp lúc bấy giờ, là hai hiệu suất cao luôn thuộc về VKSND. Từ năm 2001, hiệu suất cao kiểm sát việc tuân theo pháp luật (thường được gọi là kiểm sát chung) không hề nữa. Thực chất, kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp đó đó là kiểm sát việc tuân theo pháp luật nhưng chỉ đối với hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp. Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về một số trong những trách nhiệm trọng tâm công tác thao tác tư pháp trong thời gian tới đã chỉ ra rằng, Viện kiểm sát những cấp thực hiện tốt hiệu suất cao công tố và kiểm sát việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp. Việc điều chỉnh hiệu suất cao của VKSND trong Hiến pháp và Luật tổ chức VKSND đã không làm thay đổi hai hướng hoạt động và sinh hoạt giải trí chủ yếu của VKSND là công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật, mà chỉ thu hẹp phạm vi của hiệu suất cao kiểm sát việc tuân theo pháp luật, tập trung hiệu suất cao này vào nghành hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp.
Xét theo hiệu suất cao và trách nhiệm, VKSND trong khối mạng lưới hệ thống tổ chức quyền lực nhà nước Việt Nam là một thiết chế có vị trí và vị thế độc lập và đặc biệt, bởi trước hết, những hiệu suất cao và trách nhiệm hiến định và luật định này sẽ không thuộc về bất kỳ một cơ quan nào khác trong bộ ba cấu trúc quyền lực nhà nước: Lập pháp - hành pháp - tư pháp. Với những hiệu suất cao, trách nhiệm không chủ thể nào thay thế được đó, VKSND đóng vai trò quan trọng trong việc trấn áp quyền lực nhà nước nói chung và trấn áp quyền lực tư pháp nói riêng. Để thấy rõ hơn vai trò của VKSND, trước hết cần làm rõ những đặc trưng của hoạt động và sinh hoạt giải trí trấn áp quyền lực của VKSND trong khối mạng lưới hệ thống những cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước ở nước ta.
1.2. Các đặc trưng hoạt động và sinh hoạt giải trí trấn áp quyền lực nhà nước của Viện kiểm sát nhân dân
Đặc trưng thứ nhất: Hoạt động trấn áp quyền lực của VKSND là một hình thức giám sát quyền lực mà giữa chủ thể thực hiện việc giám sát và đối tượng chịu sự giám sát không còn mối liên hệ phụ thuộc về mặt tổ chức. Nói cách khác, đây là sự việc giám sát từ bên phía ngoài đối với đối tượng bị giám sát.
Đặc điểm này đã cho tất cả chúng ta biết hai vấn đề: (1) Nếu hoạt động và sinh hoạt giải trí thanh tra, kiểm tra được thực hiện trong phạm vi khối mạng lưới hệ thống tổ chức của tớ, thì hoạt động và sinh hoạt giải trí kiểm sát của VKSND là sự việc giám sát từ bên phía ngoài khối mạng lưới hệ thống của đối tượng bị kiểm sát, tức là đối tượng thuộc khối mạng lưới hệ thống cơ quan, tổ chức khác; (2) Hoạt động kiểm sát của VKSND là một hình thức của hoạt động và sinh hoạt giải trí giám sát quyền lực, tính chất của hoạt động và sinh hoạt giải trí này là xem xét, đánh giá về tính hợp pháp của những hành vi, quyết định của cơ quan, tổ chức, thành viên trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp (Điều 4 Luật tổ chức VKSND năm 2014), tức là không nhằm mục đích vào việc đánh giá tính chất khác trong hành vi của đối tượng kiểm tra (như mức độ thực hiện trách nhiệm, quyền hạn). Trong khi đó, hoạt động và sinh hoạt giải trí kiểm tra, thanh tra, giám sát của những đơn vị khác trong cỗ máy nhà nước được thực hiện nhiều mặt, bởi đây là một bộ phận hợp thành của hoạt động và sinh hoạt giải trí quản lý, điều hành.
Đặc trưng thứ hai: Với tư cách là chủ thể thực hiện việc giám sát quyền lực, VKSND là một khối mạng lưới hệ thống tổ chức tập trung thống nhất. Theo đó, Viện trưởng VKSND cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng VKSND cấp trên, Viện trưởng những VKSND cấp dưới chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng VKSND tối cao (Điều 7 Luật tổ chức VKSND năm 2014). Cách thức tổ chức, hoạt động và sinh hoạt giải trí thống nhất và tập trung đó ngoài việc tạo ra sự nhanh gọn, kịp thời trong xử lý tình huống thì còn bảo vệ sự độc lập, khách quan, đặc biệt là đối với sức ép và những sự tác động từ phía bộ, ngành và địa phương.
Đặc trưng thứ ba: Hoạt động trấn áp quyền lực của VKSND là hoạt động và sinh hoạt giải trí được hiến định (Điều 107 Hiến pháp năm 2013). Viện kiểm sát nhân dân thực hiện trấn áp quyền lực nhà nước trên cơ sở Hiến pháp và nhân danh quyền lực nhà nước. Vì thế, Luật tổ chức VKSND năm 2014 quy định: Cơ quan, tổ chức, thành viên hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành những quyết định, yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị của VKSND; nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, thành viên cản trở, can thiệp vào hoạt động và sinh hoạt giải trí thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp của VKSND (Điều 9). Đối tượng chịu sự trấn áp (từ phía VKSND) là những đơn vị tư pháp, thông qua hoạt động và sinh hoạt giải trí của những đơn vị tư pháp và những chức vụ tư pháp, trải dài trong hoạt động và sinh hoạt giải trí của quyền tư pháp. Tuy nhiên, đặc thù của sự việc trấn áp quyền lực mà VKSND thực hiện về tính chất là việc sử dụng quyền lực, nhưng về phương thức, phạm vi lại được “tố tụng hóa” tuyệt đối, hoàn toàn nằm trong quá trình tố tụng (hình sự, hành chính, dân sự...). Điều đó đã cho tất cả chúng ta biết tính ưu việt của việc kiểm sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tư pháp của VKSND, chính bới nó được đặt trên nền tảng của những thủ tục pháp lý ngặt nghèo - một tố chất mang ý nghĩa quan trọng nhất trong việc sử dụng và thực thi quyền lực nhà nước trong Nhà nước pháp quyền.
Có thể xác định rằng, hiệu suất cao và thẩm quyền trong trấn áp quyền lực nhà nước của VKSND là độc lập, do một chủ thể trấn áp quyền lực có vị trí độc lập, thống nhất, chuyên trách thực hiện. Địa vị pháp lý của VKSND ở Việt Nam luôn luôn được đặt ở vị trí cao, ở tầm hiến định và đó đó đó là bảo vệ pháp lý cao nhất cho tính độc lập, năng lực và tính khách quan của trấn áp, tính ràng buộc cao cho kết quả và kết luận kiểm sát.
Đặc trưng thứ tư: Kiểm soát quyền lực của VKSND là hoạt động và sinh hoạt giải trí mang tính chất chất chuyên biệt. Tức là, những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt kiểm sát việc tuân theo pháp luật (kiểm sát chung trước năm 2001, kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp lúc bấy giờ) và thực hành quyền công tố là những hoạt động và sinh hoạt giải trí nằm trong hiệu suất cao, trách nhiệm chính yếu của VKSND. Chức năng kiểm sát của VKSND là hiệu suất cao đa phần và là nguyên do tồn tại của VKSND. Tính chuyên biệt (specialization) của chủ thể trấn áp quyền lực này làm cho nó không biến thành lẫn vào bất kỳ một nhánh quyền lực nào, mặc dầu đó là cơ quan lập pháp, hành pháp hay tư pháp.
2. Nội dung trấn áp quyền lực nhà nước và trấn áp quyền tư pháp trong những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt của Viện kiểm sát nhân dân
2.1. Viện kiểm sát nhân dân trấn áp quyền lực trên cơ sở thực hiện trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất
Các trách nhiệm hiến định và luật định của VKSND trước hết được thực hiện thông qua hiệu suất cao thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp. Kiểm soát quyền lực thông qua hiệu suất cao thực hành quyền công tố nhằm mục đích bảo vệ mọi hành vi phạm tội và người phạm tội đều phải được phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, không để lọt tội phạm và người phạm tội; không để người nào bị khởi tố, bị bắt, tạm giữ, tạm giam, bị hạn chế quyền con người, quyền công dân trái luật. Kiểm soát quyền lực thông qua hiệu suất cao kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp nhằm mục đích bảo vệ tính hợp pháp (gồm có cả tính hợp hiến và tính phù phù phù hợp với pháp luật) của những hành vi, quyết định của cơ quan, tổ chức, thành viên trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp. Nội dung hoạt động và sinh hoạt giải trí trấn áp quyền lực của VKSND được đặt trọng tâm vào việc bảo vệ pháp chế (phát hiện và xử lý những vi phạm pháp luật) và bảo vệ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Đây cũng đó đó là tính đặc thù của thiết chế VKSND so với những thiết chế kiểm tra, giám sát quyền lực khác trong cỗ máy nhà nước.
Một điều đáng để ý quan tâm khác là, từ năm 2001, tuy nhiên VKSND không tiếp tục thực hiện hiệu suất cao kiểm sát việc tuân theo pháp luật đối với những bộ, cơ quan khác của Chính phủ, cơ quan cơ quan ban ngành sở tại địa phương, tổ chức xã hội và đơn vị vũ trang, những viên chức nhà nước và công dân trong những nghành kinh tế tài chính, xã hội, nhưng pháp luật vẫn coi trọng vai trò của VKSND đối với những phạm vi và đối tượng này. Bởi vì, trong quá trình đó, VKSND hoàn toàn có thể không thể thay thế được, đó là thông qua những vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự, kinh tế tài chính, lao động, hôn nhân gia đình và mái ấm gia đình phát hiện những vi phạm pháp luật, vi phạm quyền con người, quyền công dân, quyền và quyền lợi của Nhà nước, thành viên, tổ chức, đơn vị. Trong quá trình kiểm sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tư pháp, Viện kiểm sát không riêng gì có có quyền yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức, thành viên có thẩm quyền khắc phục, xử lý nghiêm minh vi phạm pháp luật trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp, mà còn tồn tại quyền kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan (không phải là cơ quan tư pháp) áp dụng những giải pháp phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm. Khi hành vi, quyết định của cơ quan, tổ chức, thành viên có thẩm quyền trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp vi phạm pháp luật ít nghiêm trọng (không thuộc trường hợp kháng nghị) và phát hiện sơ hở, thiếu sót trong hoạt động và sinh hoạt giải trí quản lý, VKSND kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan khắc phục và áp dụng những giải pháp phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm. Các chủ thể trên có trách nhiệm xem xét, xử lý và xử lý, trả lời kiến nghị của VKSND.
2.2. Viện kiểm sát nhân dân trấn áp quyền lực trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tiếp nhận, xử lý và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra; xét xử hình sự, dân sự, hành chính và thi hành án
Trong việc tiếp nhận, xử lý và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, VKSND là cơ quan có thẩm quyền duy nhất và trực tiếp tiếp nhận thông báo đầy đủ và kịp thời kết quả xử lý và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm từ phía Cơ quan điều tra, cơ quan được giao trách nhiệm tiến hành một số trong những hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra. Trong mọi trường hợp, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao trách nhiệm tiến hành một số trong những hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra có trách nhiệm thông báo đầy đủ, kịp thời tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đã tiếp nhận cho VKSND.
Cũng như ở quá trình tiếp nhận, xử lý và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, hoạt động và sinh hoạt giải trí của VKSND trong thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án hình sự có hai mục tiêu rõ rệt: (i) Bảo đảm phát hiện, điều tra, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội (thực hành quyền công tố trong hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra); (ii) Phát hiện và khắc phục những vi phạm pháp luật trong hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao thực hiện một số trong những hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra.
Có thể nói rằng, việc pháp luật quy định cho VKSND có thẩm quyền phê chuẩn những quyết định và yêu cầu đối với hành vi điều tra hình sự là một trong những phương thức quan trọng để giám sát hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra.
Tại quá trình xét xử sơ thẩm, hiệu suất cao kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp ở quá trình xét xử có mục tiêu bảo vệ hoạt động và sinh hoạt giải trí của những chủ thể ra mắt trong quá trình này phù hợp và tuân theo pháp luật, bảo vệ bản án, quyết định của Tòa án công minh, đúng người, đúng tội. Nguyên tắc về việc xét xử trong phạm vi truy tố của Viện kiểm sát vừa thể hiện tính dữ thế chủ động, vừa bảo vệ phân biệt rõ những hiệu suất cao tố tụng, thừa nhận nguyên tắc tranh tụng trong xét xử.
Vai trò và phương thức thực hiện việc trấn áp quyền lực tư pháp của VKSND trong quá trình xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm trước hết thể hiện ở việc sử dụng quyền kháng nghị bản án hoặc quyết định chưa tồn tại hiệu lực hiện hành pháp luật của Tòa án (ở đây là kháng nghị của Viện kiểm sát cùng cấp với Tòa án đã ra bản án hoặc quyết định sơ thẩm đó). Hậu quả của việc kháng nghị là: Chưa được đưa ra thi hành những phần của bản án, quyết định bị kháng nghị, trừ những trường hợp phải thi hành ngay. Tương tự phiên tòa sơ thẩm, tại phiên tòa phúc thẩm, sự xuất hiện của Viện kiểm sát cùng cấp là bắt buộc để phát biểu quan điểm. Yêu cầu này của pháp luật tố tụng hình sự có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử của VKSND.
Xét về tính chất những thẩm quyền tố tụng của Viện kiểm sát theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự nước ta, Viện kiểm sát có thẩm quyền quan trọng đối với hoạt động và sinh hoạt giải trí xét xử. Đó là thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm để yêu cầu xét lại bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực hiện hành pháp luật vì phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc xử lý vụ án (Điều 371 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi, tương hỗ update năm 2022).
Nếu kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm là thẩm quyền của tất cả Tòa án và Viện kiểm sát thì thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục tái thẩm chỉ thuộc về Viện kiểm sát (Điều 400 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi, tương hỗ update năm 2022).
Có thể xác định rằng, về bản chất quyền kháng nghị của Viện kiểm sát theo thủ tục giám đốc thẩm và tái thẩm là thẩm quyền mang tính chất chất chất kiểm tra, giám sát mà bản chất là trấn áp quyền lực đối với hoạt động và sinh hoạt giải trí xét xử, rõ ràng là đối với hoạt động và sinh hoạt giải trí xét xử của Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm.
Theo Điều 21 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, VKSND kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự, thực hiện những quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị theo quy định của pháp luật nhằm mục đích bảo vệ việc xử lý và xử lý vụ việc dân sự kịp thời, đúng pháp luật. Có 04 trường hợp có sự tham gia và thể hiện vai trò của Viện kiểm sát, đó là: Tham gia những phiên họp sơ thẩm đối với những việc dân sự; tham gia phiên tòa sơ thẩm đối với những vụ án do Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ; tham gia vụ án mà đối tượng tranh chấp là tài sản công, quyền lợi công cộng, quyền sử dụng đất, nhà tại, hoặc vụ án có đương sự là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, người dân có trở ngại vất vả trong nhận thức, làm chủ hành vi; tham gia phiên tòa, phiên họp phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm.
Kiểm sát thi hành án hình sự có mục tiêu bảo vệ việc tuân theo pháp luật của Tòa án, cơ quan Thi hành án hình sự, cơ quan, tổ chức được giao một số trong những trách nhiệm thi hành án hình sự, người dân có thẩm quyền, cơ quan, tổ chức, thành viên có liên quan trong việc thi hành án hình sự. Ở nghành hoạt động và sinh hoạt giải trí này, những phương thức thực thi thẩm quyền của VKSND vẫn được quy định gồm có yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị, khởi tố hoặc yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố vụ án hình sự khi phát hiện vụ việc có tín hiệu tội phạm trong thi hành án hình sự. Đối tượng kháng nghị là hành vi, quyết định có vi phạm pháp luật của cơ quan, người dân có thẩm quyền trong việc thi hành án hình sự. Đối tượng được Viện kiểm sát yêu cầu là Tòa án, những đơn vị Thi hành án hoặc cơ quan được giao một số trong những trách nhiệm thi hành án.
Đối với việc thi hành án dân sự, Viện kiểm sát có quyền kháng nghị đối với quyết định của Tòa án về miễn, giảm trách nhiệm và trách nhiệm thi hành án đối với khoản thu nộp ngân sách nhà nước (Điều 64 Luật thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi, tương hỗ update năm 2014).
Luật thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi, tương hỗ update năm 2014 quy định rõ ràng về thẩm quyền kháng nghị của VKSND đối với quyết định và hành vi của Thủ trưởng cơ quan Thi hành án dân sự, Chấp hành viên.
Giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc xử lý và xử lý khiếu nại, tố cáo về hoạt động và sinh hoạt giải trí của những đơn vị tư pháp là nghành trọng điểm, góp thêm phần bảo vệ việc thực thi, tuân theo pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, những quyền và quyền lợi hợp pháp của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, thành viên. Lĩnh vực này gồm có hai nội dung hoạt động và sinh hoạt giải trí: Tiếp nhận, xử lý và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc xử lý và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo. Có thể thấy rằng, xử lý và xử lý khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc xử lý và xử lý khiếu nại, tố cáo về hành vi, quyết định trong nghành tư pháp là hiệu suất cao quan trọng của VKSND cùng với hai hiệu suất cao thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp, có ý nghĩa quan trọng đối với mục tiêu trấn áp quyền lực tư pháp.
3. Quan điểm, định hướng và những giải pháp tăng cường vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong trấn áp quyền lực nhà nước và quyền lực tư pháp
3.1. Quan điểm
Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức VKSND năm 2014, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi, tương hỗ update năm 2022) và những văn bản pháp luật khác đều quy định VKSND có trách nhiệm bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chính sách xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, quyền và quyền lợi hợp pháp của tổ chức, thành viên, góp thêm phần bảo vệ pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. Trong quy trình tố tụng hình sự, VKSND là cơ quan tiến hành tố tụng duy nhất tham gia đầy đủ tất cả những quá trình tố tụng: Tiếp nhận, xử lý và xử lý nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Chính vì vậy, trong trong năm mới gần đây, Đảng đặt ra yêu cầu quan trọng là “bảo vệ tốt hơn những điều kiện để VKSND thực hiện hiệu suất cao hiệu suất cao thực hành quyền công tố và kiểm sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tư pháp”[2]. Thực tiễn nhiều năm qua đã cho tất cả chúng ta biết, trên tất cả những nghành thuộc hiệu suất cao, trách nhiệm (như kiểm sát việc tuân theo pháp luật, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa; thực hành quyền công tố; kiểm sát những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tư pháp; điều tra tội phạm; xử lý và xử lý khiếu nại, tố cáo, kiểm sát xử lý và xử lý khiếu nại, tố cáo; tham gia xây dựng pháp luật; tương trợ tư pháp; thống kê tội phạm và những công tác thao tác khác), VKSND đã thực sự chứng tỏ được vai trò không thể thay thế được trong khối mạng lưới hệ thống cỗ máy nhà nước và trong việc trấn áp quyền lực nhà nước, trong đó có quyền tư pháp. Chính vì vậy, quan điểm cần phải xác định là tiếp tục đề cao vai trò, xác định đúng vị trí, hiệu suất cao và trách nhiệm của VKSND trong những cơ chế trấn áp quyền lực ở nước ta lúc bấy giờ và trong toàn bộ tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa đến năm 2030, định hướng tới năm 2045.
3.2. Các định hướng tăng cường vai trò của Viện kiểm sát trong trấn áp quyền lực nhà nước và trấn áp quyền tư pháp
Định hướng thứ nhất: Tăng cường hơn thế nữa tính độc lập của thiết chế VKSND trong cơ chế tổ chức quyền lực nhà nước - bảo vệ quan trọng hiệu suất cao trấn áp quyền lực nhà nước.
Tính độc lập của VKSND với tính chất là một thiết chế trong cỗ máy nhà nước được quy định bởi Hiến pháp và pháp luật ở hai mức độ: Sự độc lập của thiết chế VKSND và sự độc lập của Kiểm sát viên.
Định hướng thứ hai: Tăng cường thêm một số trong những hiệu suất cao, trách nhiệm mới cho VKSND nhằm mục đích phát huy vai trò và hiệu lực hiện hành trấn áp quyền lợi nhà nước và trấn áp quyền tư pháp của VKSND.
Trong tố tụng hình sự, cần tiếp tục xác định thẩm quyền điều tra độc lập của Viện kiểm sát đối với nhiều chủng loại tội phạm nhất định nhằm mục đích tương hỗ và bảo vệ cho việc thực hiện có hiệu suất cao hiệu suất cao công tố. Thực tế hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra của Cơ quan điều tra VKSND thời gian qua đã tương hỗ, góp thêm phần tích cực bảo vệ thực hiện tốt hiệu suất cao thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp. Tuy nhiên, VKSND có phạm vi thẩm quyền chỉ điều tra đối với một số trong những loại tội xâm phạm hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp mà người phạm tội là cán bộ những đơn vị tư pháp là còn hạn hẹp, chưa bảo vệ tương hỗ đầy đủ, hiệu suất cao, phù phù phù hợp với yêu cầu thực hiện hiệu suất cao của VKSND. Tham khảo kinh nghiệm tay nghề của Trung Quốc, Liên bang Đức, Nước Hàn, Nhật Bản, tác giả đề xuất mở rộng phạm vi thẩm quyền điều tra của Cơ quan điều tra của VKSND, không riêng gì có đối với những tội xâm phạm hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp mà còn đối với một số trong những vụ án khác có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phạm vi ảnh hưởng lớn đến bảo mật thông tin an ninh chính trị, trật tự xã hội như tội phạm tham nhũng, kinh tế tài chính có tổ chức với quy mô lớn, phức tạp...
Trong tố tụng dân sự, xét về thẩm quyền, theo Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, không quy định những vụ việc dân sự được khởi đầu bởi quyền khởi kiện của Viện kiểm sát. Do đó, Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 cần tương hỗ update nội dung: Bên cạnh những đơn vị quản lý chuyên ngành, những tổ chức xã hội, cần giao VKSND thẩm quyền khởi kiện vụ án dân sự trong trường hợp chủ thể những quyền dân sự là Nhà nước (quyền lợi công), những nhóm dễ bị tổn thương (yếu thế) không còn điều kiện tham gia tố tụng.
3.3. Các giải pháp
- Tiếp tục xác định và hoàn hảo nhất khối mạng lưới hệ thống những hiệu suất cao, trách nhiệm của VKSND, bảo vệ nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh đạo trong ngành, tăng cường trách nhiệm của cán bộ, Kiểm sát viên trong quá trình thực hiện hiệu suất cao, trách nhiệm.
Một trong những ưu thế của VKSND đối với việc thực hiện vai trò trấn áp quyền lực nhà nước nói chung và trấn áp quyền lực tư pháp nói riêng là tính thống nhất, tập trung trong tổ chức, vì tính chất đó tạo ra kĩ năng độc lập, khách quan trong quá trình thực thi vai trò, hiệu suất cao và trách nhiệm của VKSND. Cần nhận thức rõ rằng, nguyên tắc tập trung thống nhất và nguyên tắc trách nhiệm của từng Kiểm sát viên đối với quyết định của tớ trong quá trình thực thi trách nhiệm là hai mặt thống nhất, không loại trừ mà tương hỗ update lẫn nhau. Tương tự, vấn đề về sự thống nhất vai trò, trách nhiệm của Viện trưởng Viện kiểm sát và Ủy ban Kiểm sát cũng là hai yếu tố tương hỗ update lẫn nhau và thống nhất với nhau theo đúng tinh thần Viện trưởng Viện kiểm sát phụ trách và có quyền quyết định sau cùng (những khoản 3, 4 Điều 43 và 4, 5 Điều 44 Luật tổ chức VKSND năm 2014).
- Củng cố và hoàn thiện quan hệ phối hợp giữa VKSND với những cấp ủy đảng, những đơn vị bảo vệ pháp luật, những tổ chức xã hội, đoàn thể quần chúng.
Mặc dù được tổ chức theo nguyên tắc tập trung thống nhất, nhưng trong toàn bộ quá trình thực hiện những hiệu suất cao, trách nhiệm, VKSND những cấp đều đặt dưới sự lãnh đạo của những cấp ủy đảng và phối hợp ngặt nghèo với cơ quan ban ngành sở tại địa phương. Cần xác định rằng, trong công cuộc bảo vệ pháp luật và pháp chế, những đơn vị pháp luật, những đơn vị tư pháp phải giữ vai trò nòng cốt. Hệ thống những đơn vị bảo vệ pháp luật gồm có: Tòa án, Công an, Viện kiểm sát, Kiểm lâm, Biên phòng, Hải quan. Mỗi cơ quan, ngành đều có vị trí, vai trò, hiệu suất cao, trách nhiệm riêng và trên thực tế đã dữ thế chủ động tích cực hoàn thành xong trách nhiệm được giao; đã có sự phối hợp ngặt nghèo và có hiệu suất cao trong quá trình thực thi hiệu suất cao, trách nhiệm. Mặc dù vậy, cho tới thời điểm này, Hiến pháp, pháp luật chưa tồn tại quy định về vai trò chủ trì phối hợp, trước hết là trong nghành bảo vệ pháp luật, đấu tranh phòng, chống tội phạm. Xuất phát từ tình hình đó, trên cơ sở đánh giá vị trí độc lập, hiệu suất cao chuyên về bảo vệ pháp luật, VKSND xứng đáng và thiết yếu được giao thực hiện vai trò đó.
Ở nhiều nước có cùng quy mô Viện kiểm sát như ở nước ta thì Viện kiểm sát được giao hiệu suất cao chủ trì phối hợp đấu tranh chống tội phạm (Liên bang Nga), chủ trì phối hợp đấu tranh chống tham nhũng (Trung Quốc, Belarus). Ở nước ta, như nhận định của những đơn vị có thẩm quyền đã cho tất cả chúng ta biết, công tác thao tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực còn gặp nhiều trở ngại vất vả, chưa đủ cơ chế thiết yếu để giám sát có hiệu lực hiện hành, hiệu suất cao; thiếu quy định rõ ràng bảo vệ người tố cáo tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm những hành vi đe dọa, trả thù người tố cáo. Tình hình đó đã đặt ra vấn đề về tăng cường phối hợp, kiểm tra, giám sát ngặt nghèo hoạt động và sinh hoạt giải trí phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, giúp Ban chỉ huy phòng, chống tham nhũng những cấp triển khai những kế hoạch theo dõi, chỉ huy công tác thao tác này. Các hiệu suất cao, trách nhiệm trong nghành đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong đó có phòng, chống những tội phạm tham nhũng thông qua việc thực hiện hiệu suất cao thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp; qua công tác thao tác thống kê tội phạm đã cho tất cả chúng ta biết, VKSND là cơ quan có hiệu suất cao chuyên biệt, đồng thời cũng là cơ quan có hiệu suất cao giám sát từ bên phía ngoài đối với những đơn vị khác, cùng với đó là tính thống nhất tập trung lãnh đạo trong Ngành. Với ba yếu tố làm ra đặc điểm của VKSND so với những đơn vị khác trong cỗ máy nhà nước, việc giao vai trò phối hợp, kiểm tra giám sát hoạt động và sinh hoạt giải trí đấu tranh phòng, chống tội phạm là hoàn toàn phù hợp, giúp tăng cường hiệu lực hiện hành và hiệu suất cao của công tác thao tác quan trọng đó.
- Phân biệt rõ phạm vi hiệu suất cao công tố và hiệu suất cao kiểm sát hoạt động và sinh hoạt giải trí tư pháp của VKSND bảo vệ yêu cầu của nguyên tắc tranh tụng.
Khẳng định sự thiết yếu tăng cường hiệu suất cao công tố là xác định yêu cầu làm rõ vai trò dữ thế chủ động của VKSND đối với toàn bộ hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra, phát hiện tội phạm, truy tố người phạm tội và thực hiện việc buộc tội trước Tòa án. Trước yêu cầu đó, hiệu suất cao công tố của VKSND mang một ý nghĩa trấn áp và tự trấn áp đặc biệt. Kiểm soát bao hàm trong đó quyền theo dõi, quyết định định hướng điều tra, truy tố, phối hợp hoạt động và sinh hoạt giải trí ở mức cao để bảo vệ chất lượng và kết quả điều tra tội phạm; tự trấn áp bao hàm thẩm quyền xác định mức độ và phạm vi truy tố, tự phụ trách về quan điểm truy tố, lôi kéo, link mọi kết quả của toàn bộ hoạt động và sinh hoạt giải trí điều tra, truy tố để hình thành quan điểm, nội dung, phương hướng tiến hành hoạt động và sinh hoạt giải trí buộc tội trước Tòa. Nói cách khác, hiệu suất cao công tố của VKSND cần phải hiểu trong một phạm vi rộng của khái niệm quyền công tố./.
Tải thêm tài liệu liên quan đến nội dung bài viết Vị trí vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong tương trợ tư pháp về hình sự